Plan badania klinicznego

wymienia

I. Wywiad ogólny

• Warunki chowu
- Liczebność krów w stadzie, dojne, w okresie

zasuszania, zasuszone, opasy

- Średnia wydajność w roku ubiegłym, udój

kontrolny

- Obora wspólna- konie , świnie, drób , drobny

inwentarz

- Gruźlica drobiu lub dużych zwierząt, brucelloza,

białaczka, pryszczyca, ospa, choroby inwazyjne

- Chów alkierzowy (eksploatacja intensywna)-

pastwisko (całodzienne, kilka godzin, nie każdego

dnia), wybiegi

I. Wywiad ogólny

• Obora i personel

- stara, nowa, ciemna, widna, sucha, wilgotna,

wentylacja-temperatura

- pojenie- studnie, wodociągi, poidła

mechaniczne: na 1 kg mleka 4-5 litrów wody

(zanieczyszczenie środkami ochrony roślin)

- stanowiska, ścieki, ściółka (urazy strzyków i

wymienia)

- Sprzątanie przed dojem- zapylenie mleka

- Czystość, dezynfekcja, odmuszanie, cisza w

oborze

- Izolatka. Porodówka, kwarantanna dla sztuk nowo

zakupionych

I. Wywiad ogólny

• żywienie (złe- kwasica-zasadowica

żwacza), utrzymanie i pielęgnacja

- żywienie ma wpływ na wydajność-

prawidłowe zestawienie dawki

pokarmowej

- np. liście buraczane- biegunki
- Niedobory wit A- skłonność do zapaleń
- Spadek tłuszczu- kapusta, mączka

sojowa i kukurydziana, makuchy sojowe i

sezamowe (w dużych ilościach)

I. Wywiad ogólny

• Dój 5-7 min.

- ręczny: piąstkowanie, osmykiwanie

(wiotczenie strzyków, stos. tylko u jałówek),

kciukowanie (niszczy kanał strzykowy)

- mechaniczny: dezynfekcja i mycie wymienia,

masaż przedudojowy, przedzdajanie

kontrolne, masaż końcowy i dodajanie, kąpiel

strzyków (dipping strzyków), czas dojenia

(pustodój); czystość sprzętu udojowego i

odzieży ochronnej, higienia osobista dojarza-

karta zdrowia (ospa wymion, czyraczyca,

gruźlica); obecność obcych osób w trakcie

doju; warunki przechowywania mleka

II. Wywiad szczegółowy

• Opis zwierzęcia
- Wiek (pierwiastka czy wieloródka)
- Nr. kolczyka, nazwa, nr. Obory, rasa,

stadium laktacji- po wycieleniu, szczyt
laktacji, zasuszenie, okres przed porodem

- data i przebieg ostatniego porodu-

łożysko, lochia, wydajność przed
zachorowaniem, obecnie, przebyte
choroby wymion

II. Wywiad szczegółowy

• Czas trwania schorzenia- kiedy zauważono

pierwsze objawy; ostre czy przewlekłe

• Jak się doi? Twardo, miekko, boleśnie (kopanie

jako odruch obronny), strumień- rozpryskujący,

nierozpryskujący

• Zmiany w mleku- badanie na przedzdajaczu

- rzadkie czy gęste, słone (zapalenie

paciorkowcowe), gorzkie (po wyce i łubinie),

warzące się (okres siary i w rui), wodniste

(sine),żółte lub różowe z obecnością strzępków

czy kłaczków krwi lub wydzieliny surowiczo

ropnej

- zapach powinien być swoisty

II. Wywiad szczegółowy

• Dotychczasowe zabiegi
- Kto wykonywał, czy były grzybice,

rodzaj stosowanych leków i środków

- nie wykonywać badania

bakteriologicznego i antybiogramu
bezpośrednio po stosowaniu
antybiotyków

III. Ogólne badanie

zwierzęcia

• Stan ogólny zwierzęcia: apetyt,

przeżuwanie, czy występuje wysokie
pragnienie- ↑temperatura, biegunki,
zaparcia, kulawizny

• Stan odżywienia, kondycja, temp.

Zew. I wew., tętno, oddechy,
widoczne błony śluzowe

IV. Szczegółowe badanie

gruczołu mlekowego

• Oglądanie z odległości 3 m – od tyłu i z

boków

- Wielkość: długie lub krótkie, płytkie lub

głębokie, szerokie lub wąskie

- kształt: półjajowy (skrzynkowy),

półkolisty , workowaty (obwisły),
piętrowe, zwisające, kozie

- zawieszenie wymienia: brzuszne,

sromowe, sromowo-brzuszne

IV. Szczegółowe badanie

gruczołu mlekowego

- Symetria ćwiartek
- Kształt, rozstawienie i wielkość strzyków:
- kształt: walcowaty, stożkowaty,

lejkowaty (gruszkowaty)

- wielkość: dł. 7-9 cm dój ręczny, dł. 5-

8 dój mechaniczny

- Wierzchołki strzyków: zaokraglony,

płaski, zaostrzony, wadliwy przebieg

przewodu strzykowego

IV. Szczegółowe badanie

gruczołu mlekowego

• Strzyki dodatkowe
• Incontinentia lactis – nietrzymanie
• Zmiany na skórze wymienia i strzyków:
- barwa- zaczerwienione- skóra napięta,

obrzęk-zapalny, zastoinowy

- skóra pofałdowana- ćwiartka zasuszona,

nieczynna

- ubytki i uszkodzenia- rany, blizny,

pęcherzyki, ropnie, przetoki, zgorzel

sucha lub wilgotna

IV. Szczegółowe badanie

gruczołu mlekowego

• Omacywanie – rozpocząć od ćwiartek

zdrowych

- Skóra wymienia i strzyków: temperatura skóry

z zewnątrz i między ćwiartkami (wierzchem
dłoni), wrażliwość (bolesność), przesuwalność
skóry względem podłoża, elastyczność skóry

- Miąższ wymienia: konsystencja- jędrna z

wyczuwalną budową zrazikową, stwardnienia –
naciek zapalny lub zastoinowy, guzy, ropnie,
cysty, krwiaki

IV. Szczegółowe badanie

gruczołu mlekowego

• Strzyki: przetaczanie- zgrubienia,

stwardnienia, ujście kanału strzykowego –

obliteracja, postrzępienie (wady doju

mechanicznego), drożność

• Węzły chłonne nadwymieniowe: wielkość,

bolesność, spoistość, przesuwalność

• Próbny dój na przedzdajaczu

(makroskopowo): bolesność przy zdojeniu,

strumień mleka, doi się twardo czy miękko,

grubość strumienia mleka, kierunek

rozpryskiwania, mleko- zmiany

• Pobieranie prób do badań bakteriologicznych

• TOK – terenowy odczyn komórkowy
służy do pośredniego oznaczania ilości

komórek somatycznych w mleku głównie

leukocytów) oraz orientacyjnego oznaczenia pH

mleka; zasada działania- reakcja DNA jąder

komórkowych z siarczanem alkylarylu w wyniku

reakcji tworzy się żel, którego konsystencja i

stopień lepkości zależą od ilości

nieuszkodzonych komórek w mleku (odczyn

kwaśny- barwa żółtozielona, odczyn zasadowy-

barwa fiołkowo czerwona)

• Badanie ilości komórek somatycznych

Okres zasuszania i

zasuszenia

Niezwykle ważny dla przyszłej wydajności

mlecznej krowy. W tym czasie następuje

regeneracja

tkanki

wydzielniczej

i

przygotowanie narządu do następnej

laktacji. Okres laktacji u krowy wynosi u

krowy ok. 305 dni, a czas zasuszania 50-

60 (6-8 tyg.). W okresie poprzedzającym

zasuszanie oraz w trakcie zasuszania

należy zaprzestać podawania krowom

pasz treściwych i zmniejszyć ilość

zadawanych pasz soczystych.

Zasuszanie należy przeprowadzić przechodząc

z doju trzykrotnego na dwukrotny, a

następnie jednokrotny, który kontynuuje się

przez trzy dni. W sumie zasuszanie trwa 5

dni. Obrzęk i bolesność wymienia przechodzi

zwykle po kilku dniach. Jeśli krowa była

dojona dwukrotnie przechodzi się na dój

jednokrotny przez 5 dni. U dobrych krów

mlecznych zabieg ten można przedłużyć o 2-

3 dni. W celu zabezpieczenia zdrowego

wymienia przed zakażeniem w czasie

zasuszania i zasuszenia należy po ostatnim

doju zanurzyć strzyki na kilka sekund w 5%

jodynie. W ten sposób zabezpiecza się

kanały

strzykowe

przed

wnikaniem

drobnoustrojów do zatoki strzykowej wnętrza

gruczołu.

W okresie zasuszania, po ostatnim doju,

profilaktycznie można wprowadzić do

każdej ćwiartki preparaty antybiotykowe.

Należy

pamiętać

by

były

one

przeznaczone dla krów zasuszanych, a

więc

o

długim

okresie

półtrwania.

Preparaty takie zwykle są oznaczone

„ nazwa preparatu DC” DC- dry cow

Orbenin EDC (cloksacylina), Mastitsan DC

(benzylopenicylina, neomycyna),

Bovaclox(ampicylina, cloksacylina) i inne