Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012

PLAN BADANIA KLINICZNEGO ZWIERZĄT DOMOWYCH.

I.

OPIS ZWIERZĘCIA (Generalia s. Signalement)

1. Gatunek
2. Płeć
3. Rasa
4. Umaszczenie (rodzaj maści, odcień, odmastki i odmiany)
5. Wiek
6. Wielkość (masa ciała, wysokość)
7. Użytkowość
8. Oznakowania specjalnie (nr. kolczyka, tatuaż, znaki palone, chip itp.)

II.

WYWIAD (Anamnesis)

1. Wywiad odnośnie choroby (anamnesis morbi)

o

data i okoliczności zachorowania (domniemana przyczyna zachorowania)

o

zaobserwowane objawy chorobowe (kolejność pojawiania się, nasilenie)

o

uprzednio przeżyte choroby (jakie? kiedy?)

o

zachorowania innych zwierząt w gospodarstwie / domu (tego samego bądź innych
gatunków z identycznymi lub nie objawami)

o

dotychczas wykonywane badania i ich wyniki

o

leczenie (stosowane zabiegi i leki) oraz zabiegi profilaktyczne (szczepienie ochronne,
odrobaczanie, dezynsekcja itp.)

2. Wywiad odnośnie życia zwierzęcia - dotyczy ustalenie domniemanej przyczyny choroby

(anamnesis vitae)

o

pochodzenie zwierzęcia (z własnego chowu, nabyte – kiedy? skąd?)

o

żywienie (skład dawki pokarmowej, rodzaj i jakość pasz, pastwiska)

o

pojenie

o

warunki utrzymania i pielęgnacji zwierząt (pomieszczenia, okólniki, warunki
zootechniczne)

o

sposób użytkowania i jego ewentualne zmiany (dotyczy także żywienia, pojenia i
użytkowania)

o

ogólna ocena stanu zdrowia zwierząt w danym gospodarstwie / domu oraz okolicy
(warunki glebowo – klimatyczne, najczęściej stwierdzane choroby zakaźne,
pasożytnicze, niedoborowe, przemiany materii i zatrucia).

III.

STAN OBECNY (Status praesens)

1. Przedmiotowe badanie ogólne:

1)

wygląd zewnętrzny zwierzęcia (habitus)

o

budowa ciała (prawidłowa, nieprawidłowa)

o

postawa (prawidłowa, nieprawidłowa: wymuszona, ulgowa)

o

stan odżywienia i utrzymania (pielęgnacja kondycja i konstytucja)

o

zachowanie się (temperament, świadomość)

2)

widoczne błony śluzowe naturalnych otworów ciała:

o

spojówki

o

przedsionek nosa i jamy ustnej (śluzawica, tarcza ryja, wierzchołek nosa)

o

przedsionek pochwy lub napletek
Oceniamy: barwę, wilgotność, ewentualne zmiany np.: wykwity

3)

oczy:

o

powieki (szerokość szpary powiekowej, rzęsy, migotka, gruczoły łzowe)

o

gałki oczne: usadowienie, ustawienie (oś wzrokowa), ruchomość, rogówka
(przezroczystość), białkówka (barwa), przednia komora oka (głębokość), tęczówka

Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012

(barwa), źrenica (kształt, reagowanie na światło), soczewka (ew. zmętnienie).
Oftalmoskopia.

4)

naczynia oraz węzły chłonne (położenie, wielkość, kształt, konsystencja, budowa
powierzchni, ciepłota, wrażliwość, przesuwalność względem podłoża i skóry)

5)

pomiary: temperatury wewnętrznej ciała, liczby tętna i oddechów (C – T – O). Gorączka

2. Przedmiotowe badanie szczegółowe:

1)

ZEWNĘTRZNE POWŁOKI CIAŁA:

o

włosy i wytwory rogowe naskórka:



włosy i pióra (gęstość, połysk, przyleganie, barwa, barwa, ubytki)



rogi, kopyta, racice, pazury, szpara międzyraciczne (wielkość, kształt, połysk,
struktura powierzchni, ciepłota, wrażliwość, stan pielęgnacji)

o

naskórek (barwa, grubość, rogowacenie, złuszczenie)

o

skóra właściwa (barwa, wilgotność, natłuszczenie, zapach, rozmieszczenie ciepłoty
zewnętrznej, elastyczność, świąd, zmiany objętości, wykwity oraz zmiany skórne)

o

muszle uszne i zewnętrzne przewody słuchowe

o

badania dodatkowe skóry:



zeskrobina – parazytologiczne, mikologiczne, bakteriologiczne



biopsja – histopatologiczne



testy alergiczne – próby skaryfikacyjne, śródskórne i naskórkowe



próby czynnościowe skóry

2)

UKŁAD ODDECHOWY:
A. badanie górnych dróg oddechowych:

1.

okolica otworów nosowych:

o

wypływ z nosa (dejectio nasalis) – symetria, ilość, konsystencja, barwa,
zapach, domieszki

o

gra skrzydełek nosowych

o

wydychane powietrze (siła, ciepłota, woń)

2.

nozdrza i jama nosowa:

o

badanie zewnętrzne (kształty, symetria, szmery nosowe)

o

badanie wewnętrzne (błona śluzowa nosa i przegrody nosowej, przewody
nosowe, rinoscopia)

3.

zatoki szczękowe i czołowa:

o

oglądanie (kształt, symetria, ewentualne zmiany)

o

omacywanie (ciepłota, wrażliwość, podatność na ucisk)

o

opukiwanie (odgłos opukowy)

4.

worki powietrzne u koniowatych:

o

oglądanie (wielkość, kształt, symetria)

o

omacywanie (ciepłota, wrażliwość, konsystencja)

o

opukiwanie (odgłos opukowy)

5.

krtań:

o

badanie zewnętrzne: kształt, symetria, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne
drżenie; szmery krtaniowe

6.

kaszel spontaniczny i reakcyjny: częstość, wilgotność, bolesność, siła, czas trwania,
wielkość, głośność, dźwięczność

7.

tchawica: kształt, ułożenie, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne drżenie; szmery
tchawicze

8.

tarczyca: wielkość, kształt, budowa powierzchni, konsystencja, ciepłota, wrażliwość,
przesuwalność względem podłoża i skóry.

Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012

B. badanie klatki piersiowej:

1.

oglądanie:

o

budowa, kształt, symetria

o

ruchy oddechowe (częstość, typ, jakość)

o

duszność (dyspnoe) i jej rodzaje (wdechowa, wydechowa, mieszana)

2.

omacywanie (ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne drżenie)

3.

opukiwanie (topograficzne – wyznaczenie granicy płuc; porównawcze – zmiany
odgłosu wypukowego)

4.

osłuchiwanie (szmery oddechowe fizjologiczne i patologiczne)

5.

badania dodatkowe: punkcja jamy opłucnowej, RTG, bronchoskopia, badania
wykrztusiny – organoleptyczne i mikroskopowe.

3)

UKŁAD KRĄŻENIA:

1.

serce:

o

oglądanie okolicy serca (uderzenia boczne i koniuszkowe - lokalizacja)

o

omacywanie okolicy serca(uderzenia sercowe, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne
drżenie)

o

opukiwanie okolicy serca (pole stłumienia sercowego, zmiany granic i odgłosu
opukowego)

o

osłuchiwanie serca w punktach głównych – tony serca (częstość, siła, barwa,
rytm).

2.

naczynia obwodowe:

o

badanie tętnic – tętno tętnicze (częstość; miarowość – regularność; jakość:
wypełnienie, napięcie, siła, chybkość; równość)

o

badanie żył (wypełnienie; tętno żylne dodatnie i ujemne; falowanie żylne)

o

badanie naczyń włosowatych.

3.

Badania dodatkowe – próby wysiłkowe, punkcja worka osierdziowego, EKG,
sfingomanometria, RTG.

4)

UKŁAD TRAWIENNY:

1.

przyjmowanie pokarmu i wody



łaknienie i pragnienie



sposób pobierania pokarmu i wody



żucie i połykanie



przeżuwanie – odłykanie, żucie, połykanie



odbijanie



regurgitacja, wymioty, nudności

2.

jama ustna – szpara gębowa, błona śluzowa (warg, dziąseł, policzków), zęby, błona
śluzowa podniebienia twardego, żagielek podniebienny, język

3.

ślinianki, wydzielanie śliny, zapach z jamy ustnej

4.

gardło:



badanie od zewnątrz – okolica gardła, ciepłota, wrażliwość, ewentualne zmiany



badanie od wewnątrz – u małych zwierząt: błona śluzowa, migdałki; duże
zwierzęta: laryngoskopia

5.

przełyk – przechodzenie kęsów i łyków wody – ciepłota, wrażliwość, ewentualne zmiany,
drożność

6.

wole u ptaków – wielkość, kształt, konsystencja, ciepłota, wrażliwość, przesuwalność w
kierunku dzioba

Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012

7.

powłoki brzuszne:



oglądanie – wielkość, kształt, symetria



omacywanie – stan napięcia, wrażliwość, undulacja



opukiwanie – topografia odgłosu opukowego



osłuchiwanie – topografia, rodzaj i nasilenie szmerów perystaltycznych

8.

badanie żołądka i jelit u koni:



diagnostyczne sondowanie żołądka



badanie przez powłoki brzuszne



badanie przez prostnice



wlew doprostniczy



odbyt



wydalanie kału – sposób, częstość, ilość, cechy makroskopowe

9.

badanie żołądka i jelit u małych zwierząt (psy/koty):



badanie przez powłoki brzuszne



diagnostyczne płukanie żołądka i jelit



odbyt i zatoki około odbytowe

10.

badanie przedżołądków, trawieńca i jelit u przeżuwaczy:



żwacz:

o

oglądanie lewego dołu głodowego – wypełnienie, ruchy żwacza

o

omacywanie – stan napięcia, konsystencja, wrażliwość, ruchy żwacza

o

opukiwanie – topografia odgłosu opukowego

o

osłuchiwanie – szmery: częstość, siła, rodzaj skurczów i szmerów żwacza

o

badania uzupełniające – treść żwacza



czepiec:

o