Guzy mózgu
Guzy mózgu
Nowotwór wewnątrzczaszkowy może być przyczyną
Nowotwór wewnątrzczaszkowy może być przyczyną
objawów:
objawów:
- nadciśnienia śródczaszkowego
- nadciśnienia śródczaszkowego
- ogniskowych, odzwierciedlających położenie guza
- ogniskowych, odzwierciedlających położenie guza
Objawy nadciśnienia śródczaszkowego:
Objawy nadciśnienia śródczaszkowego:
- bóle głowy
- bóle głowy
- senność i zaburzenia świadomości
- senność i zaburzenia świadomości
- pogorszenie widzenia
- pogorszenie widzenia
- nudności i wymioty
- nudności i wymioty
- zaburzenia równowagi
- zaburzenia równowagi
- sztywność karku
- sztywność karku
- tarcza zastoinowa
- tarcza zastoinowa
- niedowład nerwu odwodzącego
- niedowład nerwu odwodzącego
Nowotwory płata czołowego
Nowotwory płata czołowego
Przednia część płata czołowego:
Przednia część płata czołowego:
- zniesienie inicjatywy
- zniesienie inicjatywy
- apatia, abulia
- apatia, abulia
Przyśrodkowa część płata:
Przyśrodkowa część płata:
- spowolnienie intelektualne
- spowolnienie intelektualne
- zaburzenia koncentracji
- zaburzenia koncentracji
- zaburzenia planowania i zapamiętywania
- zaburzenia planowania i zapamiętywania
Przypodstawna część płata:
Przypodstawna część płata:
- moria czołowa (impulsywność, drażliwość, odhamowanie,
- moria czołowa (impulsywność, drażliwość, odhamowanie,
labilność emocjonalna)
labilność emocjonalna)
Oponiaki rynienki węchowej – upośledzenie węchu
Oponiaki rynienki węchowej – upośledzenie węchu
Nowotwory rosnące ku tyłowi – uszkodzenie nerwów
Nowotwory rosnące ku tyłowi – uszkodzenie nerwów
wzrokowych
wzrokowych
Uszkodzenie okolicy ruchowej mowy – dysfazja, niekiedy
Uszkodzenie okolicy ruchowej mowy – dysfazja, niekiedy
dysgrafia
dysgrafia
Bardziej rozległe nowotwory, zwłaszcza
Bardziej rozległe nowotwory, zwłaszcza
zajmujące okolicę przedruchową –
zajmujące okolicę przedruchową –
apraksja,
apraksja,
ubóstwo ruchów, sztywność kończyn,
ubóstwo ruchów, sztywność kończyn,
abazja, astazja.
abazja, astazja.
Nowotwory płata skroniowego
Nowotwory płata skroniowego
Podstawowym objawem przy lokalizacji w
Podstawowym objawem przy lokalizacji w
półkuli
półkuli
dominującej jest afazja.
dominującej jest afazja.
Uszkodzenie środkowej części płata – agnozja
Uszkodzenie środkowej części płata – agnozja
słuchowa.
słuchowa.
Zajęcie części promienistości wzrokowej –
Zajęcie części promienistości wzrokowej –
przeciwstronne niedowidzenie kwadrantowe
przeciwstronne niedowidzenie kwadrantowe
Głębokie położenie (naruszające funkcje
Głębokie położenie (naruszające funkcje
hipokampa)
hipokampa)
–
–
zaburzenia zapamiętywania
zaburzenia zapamiętywania
Nowotwory płata ciemieniowego
Nowotwory płata ciemieniowego
Różnego rodzaju zaburzenia czucia na
Różnego rodzaju zaburzenia czucia na
przeciwstronnej połowie ciała (zaburzenia
przeciwstronnej połowie ciała (zaburzenia
lokalizacji
lokalizacji
bodźca, niemożność odróżnienia bodźca
bodźca, niemożność odróżnienia bodźca
pojedynczego od podwójnego, niezdolność do
pojedynczego od podwójnego, niezdolność do
rozpoznawania znaków pisanych na skórze czy
rozpoznawania znaków pisanych na skórze czy
przedmiotów trzymanych w dłoni, a także pozycji
przedmiotów trzymanych w dłoni, a także pozycji
kończyn, brak poczucia niedowładu lub innych
kończyn, brak poczucia niedowładu lub innych
zaburzeń tzw. anozognozja).
zaburzeń tzw. anozognozja).
Zajęcie części promienistości wzrokowej –
Zajęcie części promienistości wzrokowej –
niedowidzenie kwadrantowe dolne po stronie
niedowidzenie kwadrantowe dolne po stronie
przeciwnej.
przeciwnej.
Nowotwory płata potylicznego
Nowotwory płata potylicznego
Niemal wszyscy mają zaburzenia w polu widzenia.
Niemal wszyscy mają zaburzenia w polu widzenia.
Może być:
Może być:
- niedowidzenie połowicze jednoimienne po stronie
- niedowidzenie połowicze jednoimienne po stronie
przeciwnej
przeciwnej
- czasem niedowidzenie w górnej lub dolnej części
- czasem niedowidzenie w górnej lub dolnej części
pola widzenia
pola widzenia
- mroczek środkowy (zajęcie bieguna potylicznego)
- mroczek środkowy (zajęcie bieguna potylicznego)
- niezdolność do odróżniania barw
- niezdolność do odróżniania barw
- ślepota korowa
- ślepota korowa
- złudzenia i omamy wzrokowe (rozległe zmiany)
- złudzenia i omamy wzrokowe (rozległe zmiany)
Nowotwory pnia mózgu
Nowotwory pnia mózgu
Uszkodzenie długich dróg nerwowych i nerwów
Uszkodzenie długich dróg nerwowych i nerwów
czaszkowych oraz objawy móżdżkowe co jest
czaszkowych oraz objawy móżdżkowe co jest
związane z zajęciem niektórych jąder pnia, dróg
związane z zajęciem niektórych jąder pnia, dróg
rdzeniowo-móżdżkowych albo konarów móżdżku.
rdzeniowo-móżdżkowych albo konarów móżdżku.
W nowotworach śródmózgowia dominuje
W nowotworach śródmózgowia dominuje
wodogłowie (ucisk na wodociąg). Poza ciasnotą
wodogłowie (ucisk na wodociąg). Poza ciasnotą
przy
przy
nowotworach śródmózgowia występują: dwojenie,
nowotworach śródmózgowia występują: dwojenie,
anizokoria, opadnięcie powiek, zespół Parinauda,
anizokoria, opadnięcie powiek, zespół Parinauda,
niedowłady, sztywność, drżenie, niezborność,
niedowłady, sztywność, drżenie, niezborność,
senność i wreszcie mutyzm akinetyczny.
senność i wreszcie mutyzm akinetyczny.
Nowotwory móżdżku
Nowotwory móżdżku
W obrazie klinicznym dominuje zespół nadciśnienia
W obrazie klinicznym dominuje zespół nadciśnienia
śródczaszkowego; z reguły dochodzi do
śródczaszkowego; z reguły dochodzi do
wodogłowia.
wodogłowia.
Nowotwory w linii środkowej – oczopląs i ataksja
Nowotwory w linii środkowej – oczopląs i ataksja
tułowia z niepewnym chodem na szerokiej
tułowia z niepewnym chodem na szerokiej
podstawie.
podstawie.
Nowotwory półkuli móżdżku – tożstronne obniżenie
Nowotwory półkuli móżdżku – tożstronne obniżenie
napięcia mięśniowego, ataksja z tendencją do
napięcia mięśniowego, ataksja z tendencją do
padania w stronę guza, dysmetria,
padania w stronę guza, dysmetria,
adiadochokineza,
adiadochokineza,
dyzartria, oczopląs.
dyzartria, oczopląs.
Typy nowotworów oun:
Typy nowotworów oun:
- gwiaździaki
- gwiaździaki
- glejaki
- glejaki
- skąpodrzewiaki
- skąpodrzewiaki
- wyściółczaki
- wyściółczaki
- rdzeniaki
- rdzeniaki
- oponiaki
- oponiaki
- nowotwory osłonek
- nowotwory osłonek
Nowotwory szeregu astrocytarnego
Nowotwory szeregu astrocytarnego
Najczęstszy typ nowotworów mózgu
Najczęstszy typ nowotworów mózgu
I grupa:
I grupa:
- gwiaździak rozlany
- gwiaździak rozlany
- gwiaździak anaplastyczny
- gwiaździak anaplastyczny
Wysoka aktywność biologiczna i niekorzystne rokowanie. W
Wysoka aktywność biologiczna i niekorzystne rokowanie. W
znacznym odsetku podlegają transformacji w kierunku
znacznym odsetku podlegają transformacji w kierunku
glejaka
glejaka
wielopostaciowego
wielopostaciowego
II grupa:
II grupa:
- gwiaździak włosowatokomórkowy
- gwiaździak włosowatokomórkowy
- żółtakogwiaździak pleomorficzny
- żółtakogwiaździak pleomorficzny
- gwiaździak powyściółkowy olbrzymiokomórkowy
- gwiaździak powyściółkowy olbrzymiokomórkowy
Ograniczony potencjał proliferacyjny i na ogół dobre
Ograniczony potencjał proliferacyjny i na ogół dobre
rokowanie
rokowanie
.
.
Glejak wielopostaciowy
Glejak wielopostaciowy
Najbardziej złośliwy glejak pochodzenia
Najbardziej złośliwy glejak pochodzenia
astrocytarnego (wtórny z gwiaździaka lub
astrocytarnego (wtórny z gwiaździaka lub
pierwotny).
pierwotny).
Najczęściej spotykany pierwotny nowotwór oun.
Najczęściej spotykany pierwotny nowotwór oun.
Stanowi 25% nowotworów mózgu u dorosłych.
Stanowi 25% nowotworów mózgu u dorosłych.
Do 3x
Do 3x
częściej u mężczyzn niż u kobiet.
częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Szczyt zachorowań 45-65 rż.
Szczyt zachorowań 45-65 rż.
Skąpodrzewiak i skąpodrzewiak anaplastyczny
Skąpodrzewiak i skąpodrzewiak anaplastyczny
Występują przede wszystkim w wieku dojrzałym (3-5
Występują przede wszystkim w wieku dojrzałym (3-5
dekada życia).
dekada życia).
Mężczyźni chorują nieco częściej. Agresywne
Mężczyźni chorują nieco częściej. Agresywne
postępowanie łączące zabieg operacyjny z
postępowanie łączące zabieg operacyjny z
naświetlaniami i chemioterapią umożliwia uzyskanie
naświetlaniami i chemioterapią umożliwia uzyskanie
dobrych wyników odległych, zwłaszcza w
dobrych wyników odległych, zwłaszcza w
nowotworach łagodnych histologicznie.
nowotworach łagodnych histologicznie.
Wznowa pojawia się nieomal w każdym przypadku
Wznowa pojawia się nieomal w każdym przypadku
(75% to skąpodrzewiaki anaplastyczne, a 15% to
(75% to skąpodrzewiaki anaplastyczne, a 15% to
glejaki wielopostaciowe) i mimo reoperacji, radio- i
glejaki wielopostaciowe) i mimo reoperacji, radio- i
chemioterapii okres remisji jest krótki.
chemioterapii okres remisji jest krótki.
Wyściółczak
Wyściółczak
Stanowi 3-9% wszystkich nowotworów
Stanowi 3-9% wszystkich nowotworów
wewnątrzczaszkowych i 6-10% pierwotnych
wewnątrzczaszkowych i 6-10% pierwotnych
nowotworów mózgu u dzieci .
nowotworów mózgu u dzieci .
U chorych poniżej 3 rż. sięga 30%. O rokowaniu
U chorych poniżej 3 rż. sięga 30%. O rokowaniu
decyduje dojrzałość histologiczna nowotworu, jego
decyduje dojrzałość histologiczna nowotworu, jego
umiejscowienie i wiek chorego. Szansa przeżycia 5
umiejscowienie i wiek chorego. Szansa przeżycia 5
lat wynosi 40-60% .
lat wynosi 40-60% .
W nowotworach lepiej zróżnicowanych leczonych
W nowotworach lepiej zróżnicowanych leczonych
chirurgicznie i naświetlaniami wzrasta nawet do
chirurgicznie i naświetlaniami wzrasta nawet do
80%.
80%.
Rokowanie dużo lepsze u dorosłych.
Rokowanie dużo lepsze u dorosłych.
Rdzeniak
Rdzeniak
Złośliwy nowotwór pochodzenia zarodkowego,
Złośliwy nowotwór pochodzenia zarodkowego,
występujący przede wszystkim u dzieci.
występujący przede wszystkim u dzieci.
Po leczeniu operacyjnym i rtgterapii szansa
Po leczeniu operacyjnym i rtgterapii szansa
przeżycia
przeżycia
5-letniego sięga 60% a 10-letniego 53%.
5-letniego sięga 60% a 10-letniego 53%.
Rokowanie zdecydowanie gorsze u małych
Rokowanie zdecydowanie gorsze u małych
dzieci.
dzieci.
Niemal wszystkie nawroty mają miejsce w
Niemal wszystkie nawroty mają miejsce w
ciągu 2 lat
ciągu 2 lat
po operacji.
po operacji.
Nowotwory przerzutowe
Nowotwory przerzutowe
Najliczniejsza grupa nowotworów OUN.
Najliczniejsza grupa nowotworów OUN.
Główne źródła przerzutów:
Główne źródła przerzutów:
- nowotwory płuc
- nowotwory płuc
- nowotwory piersi
- nowotwory piersi
- nowotwory jelita grubego
- nowotwory jelita grubego
- nowotwory układu moczowego
- nowotwory układu moczowego
- czerniak
- czerniak
- nowotwory gruczołu krokowego
- nowotwory gruczołu krokowego
- nowotwory trzustki
- nowotwory trzustki
- nowotwory macicy
- nowotwory macicy
- białaczki
- białaczki
- chłoniaki
- chłoniaki
W 80-85% dochodzi do równoczesnej manifestacji
W 80-85% dochodzi do równoczesnej manifestacji
klinicznej
klinicznej
ogniska pierwotnego i przerzutowego.
ogniska pierwotnego i przerzutowego.
Symptomatologia:
Symptomatologia:
- zespół nadciśnienia śródczaszkowego (dominujący)
- zespół nadciśnienia śródczaszkowego (dominujący)
- objawy ogniskowe
- objawy ogniskowe
5-10% przypadków ma udarowy początek i jest
5-10% przypadków ma udarowy początek i jest
rezultatem
rezultatem
krwawienia do guza bądź zawału mózgu (ucisk na
krwawienia do guza bądź zawału mózgu (ucisk na
tętnicę lub
tętnicę lub
zator).
zator).
Radioterapia w większości przypadków wydaje się być
Radioterapia w większości przypadków wydaje się być
leczeniem z wyboru.
leczeniem z wyboru.
Leczenie chirurgiczne może być korzystne w wybranych
Leczenie chirurgiczne może być korzystne w wybranych
przypadkach (pojedynczy przerzut) z usuniętym lub
przypadkach (pojedynczy przerzut) z usuniętym lub
dobrze
dobrze
kontrolowanym ogniskiem pierwotnym.
kontrolowanym ogniskiem pierwotnym.
Po usunięciu zmiany w mózgu stosuje się radioterapię.
Po usunięciu zmiany w mózgu stosuje się radioterapię.
Oponiak
Oponiak
Nowotwór wywodzący się z komórek opony
Nowotwór wywodzący się z komórek opony
pajęczej.
pajęczej.
Przeważnie łagodny, choć średnio 1x/14
Przeważnie łagodny, choć średnio 1x/14
przypadków
przypadków
zdarzają się odmiany złośliwe.
zdarzają się odmiany złośliwe.
Najczęstszy spośród łagodnych nowotworów
Najczęstszy spośród łagodnych nowotworów
mózgu.
mózgu.
Mężczyźni chorują 2 x rzadziej. Zwykle dotyczą
Mężczyźni chorują 2 x rzadziej. Zwykle dotyczą
chorych 40-60 rż., ale ich częstość rośnie z wiekiem
chorych 40-60 rż., ale ich częstość rośnie z wiekiem
i
i
jest najwyższa w 9 dekadzie życia ( tu są często
jest najwyższa w 9 dekadzie życia ( tu są często
bezobjawowe i wykrywane przypadkowo).
bezobjawowe i wykrywane przypadkowo).
Chłoniaki i nowotwory układu krwiotwórczego
Chłoniaki i nowotwory układu krwiotwórczego
Częstość pierwotnych chłoniaków rośnie w związku
Częstość pierwotnych chłoniaków rośnie w związku
z
z
zakażeniem wirusem HIV oraz upowszechnieniem
zakażeniem wirusem HIV oraz upowszechnieniem
leczenia immunosupresyjnego.
leczenia immunosupresyjnego.
Występują nieco częściej u mężczyzn – wśród
Występują nieco częściej u mężczyzn – wśród
chorych bez zaburzeń immunologicznych w 5
chorych bez zaburzeń immunologicznych w 5
dekadzie życia, a u chorych na AIDS w około 35 rż.
dekadzie życia, a u chorych na AIDS w około 35 rż.
Ważna jest terapia steroidowa. Najważniejsza jest
Ważna jest terapia steroidowa. Najważniejsza jest
chemioterapia. Radioterapia jako jedyna metoda
chemioterapia. Radioterapia jako jedyna metoda
leczenia nie zdała egzaminu – obecnie jest
leczenia nie zdała egzaminu – obecnie jest
stosowana jako metoda wspomagająca.
stosowana jako metoda wspomagająca.
Nerwiak osłonkowy n. VIII
Nerwiak osłonkowy n. VIII
Najczęściej występujący nerwiak
Najczęściej występujący nerwiak
wewnątrzczaszkowy. Występuje 2x częściej u
wewnątrzczaszkowy. Występuje 2x częściej u
kobiet, zwykle w 5 dekadzie życia.
kobiet, zwykle w 5 dekadzie życia.
Gruczolaki przysadki mózgowej
Gruczolaki przysadki mózgowej
Łagodne nowotwory powstające z komórek wydzielniczych
Łagodne nowotwory powstające z komórek wydzielniczych
przedniego płata przysadki:
przedniego płata przysadki:
- gruczolaki niewydzielające (25%)
- gruczolaki niewydzielające (25%)
- gruczolaki hormonalnie czynne (75%)
- gruczolaki hormonalnie czynne (75%)
PRL (powyżej 50%)
PRL (powyżej 50%)
GH (15-25%)
GH (15-25%)
ACTH (5%)
ACTH (5%)
Niekiedy występuje krwawienie do guza objawiające się
Niekiedy występuje krwawienie do guza objawiające się
nagłym bólem głowy, zaburzeniami świadomości,
nagłym bólem głowy, zaburzeniami świadomości,
zaniewidzeniem i niedowładami okoruchowymi. Jeśli krew
zaniewidzeniem i niedowładami okoruchowymi. Jeśli krew
przedostanie się do przestrzeni podpajęczynówkowej,
przedostanie się do przestrzeni podpajęczynówkowej,
rozwija
rozwija
się zespół oponowy.
się zespół oponowy.
Torbiel pajęczynówki
Torbiel pajęczynówki
Jest wadą wrodzoną spowodowaną zdwojeniem
Jest wadą wrodzoną spowodowaną zdwojeniem
lub
lub
rozszczepieniem opony pajęczej. Wymaga
rozszczepieniem opony pajęczej. Wymaga
różnicowania z torbielami rzekomymi (po
różnicowania z torbielami rzekomymi (po
urazach,
urazach,
udarach, zakażeniach). Nierzadko przebiega
udarach, zakażeniach). Nierzadko przebiega
bezobjawowo. Torbiel może się powiększyć
bezobjawowo. Torbiel może się powiększyć
wywołując efekt masy oraz objawy miejscowe
wywołując efekt masy oraz objawy miejscowe
zależne
zależne
od jej położenia.
od jej położenia.