Tomografia komputerowa

jamy brzusznej i kl.

piersiowej

Zakład Radiologii

Instytut Radiologii i Medycyny

Nuklearnej AMG

Przestrzeń zaotrzewnowa -położenie

-

Przestrzeń zaotrzewnowa leży w tylnej części

jamy
brzusznej pomiędzy tylną blaszką otrzewnej
ściennej
oraz powięzią poprzeczną
- dogłowowo ograniczona jest przez przeponę
- doogonowo - przez otwór górny miednicy

POŁOŻENIE

Przestrzeń zaotrzewnowa leży w tylnej części

jamy
brzusznej pomiędzy tylną blaszką otrzewnej
ściennej
oraz powięzią poprzeczną

Dwie blaszki
powięzi nerkowej
dzielą przestrzeń
zaotrzewnową na
trzy oddzielne
przedziały

ANATOMIA

Przednia przestrzeń przynerkowa
zawiera:
część wstępującą i zstępującą
okrężnicy
II i III odcinek dwunastnicy
trzustkę
aortę
żyłe główną dolną

ANATOMIA

W przestrzeni okołonerkowej położone
są:
nerki, bliższe odcinki moczowodów
nadnercza

ANATOMIA

Tylna przestrzeń przynerkowa
położona pomiędzy powięzią
Zuckerkandla a powięzią pokrywającą
mięsień czworoboczny lędźwi i
mięśnie lędźwiowe, nie zawiera
narządów miąższowych

GUZY LITE PZ

1. Powiększone węzły chłonne
2. Pierwotne guzy nowotworowe
wywodzące się
z narządów PZ
3. Pierwotne nowotwory tkanek miękkich
pozanarządowych, wywodzące się z
różnych
listków zarodkowych
4. Guzy przerzutowe
5. Zwłóknienie pozaotrzewnowe
6. Zmiany zapalne
7. Inne

GUZY LITE

Nowotwory tkanek miękkich
pozanarządowych,

pochodzenia

mezenchymalnego -

głównie złośliwe (Sa)

- tłuszczakomięsak (najczęstszy)
- guzy typu włókniakomięsak histiocytarny
- włókniakomięsak
- mięśniakomięsak
- międzybłoniak
- chrzęstniakomięsak
- kostniakomięsak
- naczyniak
- tłuszczak
- guzy typu
haemangiopericytoma

włókniakomięsak

histiocytarny

GUZY LITE

Pierwotne nowotwory tkanek miękkich
pozanarządowych, pochodzenia
neurogennego:

- pochodzenia osłonkowego – schwannoma,
schwannoma
malignum, neurofibroma
(neurofibromatosis),
neurosarcoma

neurofibrosarcoma

GUZY LITE

Pierwotne nowotwory tkanek miękkich
pozanarządowych, pochodzenia
neurogennego:

pochodzenia osłonkowego

schwannoma

GUZY LITE

Pierwotne nowotwory tkanek miękkich

pozanarządowych, pochodzenia
neurogennego:

- neuroepitelialne zarodkowe - (gr.
neuroblastoma)
i inne (paraganglioma, rak
neuroendokrynny)

ganglioneuroblast
oma

GUZY LITE

Guzy germinalne:

- germinoma,

- yolk sac tumor

GUZY LITE

Przerzuty do węzłów
chłonnych przestrzeni
zaotrzewnowej

–

najczęstsze z raka jelita

grubego, trzustki, nerki,
żołądka,
czerniaka, nasieniaka,
guzów narządu rodnego,
płuca, piersi,
guzów neuroendokrynnych:

przerzuty czerniaka

GUZY LITE

Powiększone węzły chłonne

jama brzuszna

< 1cm – norma
1 – 1,5 cm pojedynczy – niepewny
> 1,5cm – nieprawidłowy
> 1 cm mnogie - nieprawidłowe

GUZY LITE

Przerzuty nowotworowe

do nadnerczy

najczęstsze z raka płuca, piersi, czerniaka,
nerki, guzów neuroendokrynnych, jelita
grubego, trzustki, żołądka,

przerzuty z raka płuca

do nadnerczy

przerzuty z raka
mięsakowatego nerki
przeszczepionej

GUZY LITE

Zwłóknienie pozaotrzewnowe

– przyczyny:

- idiopatyczne (choroba Ormonda) - 68%
przypadków
- jatrogenne (metysergid) – 12%
- w przebiegu nowotworów złośliwych – 8%
- zaburzenia autimunologiczne np. w ch.
Leśniowskiego-
Crohna, wola Riedla, stwardniającego
zapalenia dróg
żółciowych
- popromienne,
- pozapalne

zwłóknienie

pozaotrzewnowe po

zacieku moczu

GUZY LITE

Zwłóknienie pozaotrzewnowe
idiopatyczne

GUZY LITE

Zapalenia PZ – najczęściej w przebiegu:

- zapalenia trzustki
- zapalenia krążka międzykręgowego
- zapalenia uchyłków lub ch. Leśniowskiego-
Crochna
- cukrzycy, niedrożności moczowodu, urazu,
AIDS
- powikłań pooperacyjnych
- posocznicy

martwicze zapalenie

trzustki

ropień i naciek zapalny
-tbc

ZAPALENIE TRZUSTKI

1. Ostre zapalenie trzustki:

- postać obrzękowa
(powiększenie trzustki, wysięk lub
martwica tk. tłuszczowej w otoczeniu, płyn
w jamach opłucnowych, „,pętla na straży”)
- postać martwiczo-krwotoczna (obszary
hipodensyjne na
tle wzmacniającego się miąższu trzustki-
martwica,
ogniska hiperdensyjne w obrębie miąższu
trzustki
w fazie BK)
- powikłania : torbiele rzekome, ropnie
wewnątrz-
i zewnatrztrzustkowe, ropowica)
- postać ropna (wtórne nadkażenie
martwiczo
zmienionego miąższu trzustki, zakeżenie
torbieli
rzekomych)

ZAPALENIE TRZUSTKI

1. Ostre zapalenie trzustki:

- etiologia: kamica przewodowa lub alkohol
- częściej u mężczyzn
- nawracające zapalenia i przewlekłe
zapalenie trzustki –
wzrasta ryzyko zachorowania na Ca
trzustki
- badanie usg w ostrym stanie często
nieprzydatne
ze względu na towarzyszące cechy
podniedrożności
- częsta penetracja nacieku na : otaczającą
tk. tłuszczową
w kierunku wnęki śledziony, tylnej ściany
żołądka,
powięzi przednerkowej
- z reguły nieregularne zarysy narządu
- może być wolny płyn w jamie brzusznej,
naciek wzdłuż
mięśni lędźwiowo-biodrowych

ostre zapalenie trzustki

ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie
trzustki

ostre martwicze zapalenie
trzustki

torbiel rzekoma
impresja na dwunastnicę

torbiel rzekoma i
penetracja nacieku zapalnego
do powięzi przednerkowej

POWIKŁANIA

ZAPALENIE TRZUSTKI

2. Przewlekłe zapalenie trzustki:

- etiologia: kamica przewodowa lub alkohol
- częściej u mężczyzn
- w badaniu TK 27-65% przypadków
zwapnienia (najczęściej zapaleniu trzustki
wywołanym nadmiernym spożyciem
alkoholu)
- poszerzony przewód trzustkowy > 3mm,
nieregulrny,
„ paciorkowaty”
- z reguły nieregularne zarysy narządu
- trzustka mała atroficzna lub powiększona
- torbiele rzekome wewnątrz- lub
zewnątrztrzustkowe
- pogrubienie powięzi okołotrzustkowej,
przednerkowej
- zmiany naczyniowe (tętniaki rzekome,
żylaki, okluzje
żylne)

ZAPALENIE TRZUSTKI

2. Przewlekłe zapalenie trzustki -
powikłania

Zwapnie
nia

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
TRZUSTKI

poszerzenie przewodu Wirsunga

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
TRZUSTKI

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

zwapnienia

przewlekłe zapalenie
trzustki
- obrazy 3D

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

torbiel rzekoma w obrębie ogona

pseudotorbiel trzustki obraz 3D

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
TRZUSTKI

torbiel rzekoma trzustki – 3D

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
TRZUSTKI

Tętniak rzekomy tętnicy
wątrobowej w przebiegu
zapalenia trzustki

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

transformacja jamista żyły
wrotnej w przebiegu
przewlekłego
zapalenia trzustki

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

GUZY LITE

2.

Guzy narządów PZ:

- guzy nerek
- guzy nadnerczy
- guzy trzustki

GUZY LITE

Guzy złośliwe nerek

-

najczęstszy rak jasnokomórkowy nerki u

dorosłych
- guz Wilmsa u dzieci

rak jasnokomórkowy nerki

GUZY LITE

Guzy złośliwe nerek u dzieci

guz
Wilmsa

GUZY LITE

Guzy nowotworowe łagodne nerek

-

tkanka tłuszczowa swoista dla

myolipoma,
angiomyolipoma

angiomyolipoma
myolipoma

GUZY LITE

Guzy nowotworowe łagodne nerek

- blizna centralna:

onkocytoma

Rak

jasnokomórko

wy nerki

GUZY LITE

2.

Guzy nerek obustronne:

guz Wilmsa, przerzuty, angiomyolipoma,

onkocytoma, rzadko rak nerki, chłoniak

chłoniak

GUZY LITE

2.

Łagodne guzy nowotworowe

nadnerczy

- gruczolak, myelolipoma, guz
chromochłonny, przerost

tkanka tłuszczowa – swoista dla adenoma i
myelolipoma

(gęstości wynoszą -7 j.H. i -50

j.H.)

GUZY LITE

Guzy nadnerczy łagodne obustronne:

przerost nadnerczy, guz
chromochłonny, gruczolak

guz
chromochłonny

GUZY LITE

Guzy nowotworowe nadnerczy złośliwe:

-

najczęstsze przerzuty

- rzadsze rak kory nadnerczy, guz
chromochłonny zł.
- u dzieci neuroblastoma

neuroblastom
a

rak kory nadnerczy

GUZY LITE

2.

Pierwotne guzy nowotworowe trzustki

-

najczęstszy gruczolakorak (80-90% wszystkich

neo trzustki)
- częściej u M po 60 r.ż.
- najczęstsza lokalizacja – głowa trzustki (80-
90% przypadków
operowanych i 60-70% sekcyjnych)
- jest przyczyną cholestazy gdy nacieka, uciska
PŻW
- klinicznie pierwszym objawem jest żółtaczka,
wzrost Falk,
GGTP i Ca 19.9
- jeden z bardziej agresywnych guzów (zwany
„silent killer”)
- wcześnie nacieka naczynia (t. i ż. krezkową,
pień trzewny
i jego odgałęzienia, żyły nerkowe)

rak głowy trzustki, poszerzenie
przewodu Wirsunga
szerzenie się poza trzustkę

RAK TRZUSTKI

rak głowy
trzustki

RAK TRZUSTKI

Zbiorniki płynu

1. Torbiele pierwotne narządowe (np.
nerek),
pozanarządowe
2. Torbiele rzekome – zapalenie trzustki
3. Ropnie pozanarzadowe i narządowe –
wtórne do
zmian zapalnych
4. Krwiaki pozanarzadowe i narządowe –
uraz,
pęknięty tętniak aorty
5. Żylaki
6. Torbiele zawierające mocz – urinoma
(uraz, powikłanie pooperacyjne)
7. Naczyniaki i torbiele limfatyczne
(lymphocoele)
10.Frakcja torbielowata w guzach litych

Zbiorniki płynu

Torbiele rzekome

torbiel rzekoma
trzustki

torbiel rzekoma
PZ

Zbiorniki płynu

Krwiaki PZ – pęknięty tętniak aorty

Zbiorniki płynu

Krwiaki narządowe

i PZ

krwiak podtorebkowy
nerki

krwiak
okołonerkowy

Zbiorniki płynu

Ropnie narządowe

ropień nerki

Zbiorniki płynu

Guzy torbielowate

naczyniak limfatyczny

Zbiorniki płynu

Torbiele zawierające mocz

urinoma

Wątroba

Wątroba

• Corocznie stwierdza się na świecie około

500 tys. nowych zachorowań na raka

wątrobowo-komórkowego.

• Przerzuty nowotworowe do wątroby

wykrywane są 20-krotnie częściej (od 3-40

razy częściej w zależności badanej

populacji) niż nowotwory pierwotne tego

narządu.

Trudności diagnostyczne

w wykrywaniu nowotworów

wątroby

• Często bezobjawowy przebieg.

• Rola markerów nowotworowych (CA 19.9,

CEA, AFP) większa w monitorowaniu

leczenia choroby nowotworowej, niż w

rozpoznawaniu

• Testy laboratoryjne niespecyficzne

Badania obrazowe

stosowane

w wykrywaniu nowotworów

wątroby

• Usg przezpowłokowe, usg śródoperacyjne, usg

dopplerowskie, usg po podaniu środków

kontrastujących

• TK: klasyczne, spiralne jedno- i wielorzedowe;

arterioportografia oraz hepatoarteriografia TK

• MRI: sekwencje T1 i T2-zależne, fatsat,

badania dynamiczne, po zastosowaniu

środków hepatotropowych i

superparamagnetycznych

• Scyntygrafia i PET

Faza bez kontrastu sTK

• Współczynnik osłabienia promieniowania

wątroby w fazie BK wynosi 60 ÷ 70 j.H.

• Pochłania promieniowanie jednorodnie
• Miąższ wątroby tworzą w 80% hepatocyty,

16% komórki fagocytów jednojądrzastych

i w 4% komórki nabłonka dróg żółciowych

• Czynnikami decydującymi o stopniu

pochłaniania promieni X są glikogen,

żelazo i tłuszcze zgromadzone w

cytoplazmie hepatocytów

Faza bez kontrastu sTK

• W hemochromatozie wzrasta współczynnik

osłabienia promieniowania wątroby nawet do ponad

100 j.H. (wzrost zawartości żelaza w hepatocytach)

• W stłuszczeniu wątroby dochodzi do wzrostu

zawartości tłuszczu i obniżenia jej gęstości (w

przypadkach zaawansowanych obserwuje się

„odwrócenie kontrastowe”, gdy współczynnik

osłabienie naczyń jest wyższy od miąższu wątroby)

• Ogniskowe stłuszczenie wątroby może naśladować

zmiany rozrostowe

Klasyfikacja zmian

ogniskowych w wątrobie w

fazie BK i R

• Ogniska hipodensyjne – zmiany, w których dochodzi

do wzrostu zawartości wody lub tłuszczu albo

zmniejszenia ilości żelaza i glikogenu (nowotwory,

ogniskowe stłuszczenie, naczyniaki)

• Ogniska hiperdensyjne - zmiany, w których dochodzi

do zmniejszenia ilości wody lub zwięskzonej

zawartości żelaza i glikogenu, wapnia, miedzi

(zwapnienia, prawidłowy miąższ wątroby na tle

rozlanego stłuszczenia, guzki regeneracyjne, rzadko

HCC)

• Ogniska izodensyjne – o takiej samej gęstości jak

miąższ wątroby (FNH, gruczolak bez zmian

wstecznych, wysokozróżnicowany HCC)

Klasyfikacja zmian

ogniskowych w wątrobie ze

względu na stopień

unaczynienia

• Ogniska hiperwaskularne - intensywnie

wzmacniają się w fazie TW (wzmocnienie

centralne)

• Ogniska hipowaskularne – w fazie TW brak

wzmocnienia lub wzmocnienie brzeżne, w fazie

ŻW słabiej wzmacniają się niż miąższ wątroby

• Ogniska izowaskularne – identyczne

wzmocnienie jak miąższu wątroby

Klasyfikacja zmian

ogniskowych w wątrobie ze

względu na stopień

unaczynienia

• Ogniska awaskularne – brak

wzmocnienia kontrastowego (część

przerzutów, torbiele, zwapnienia)

• Ogniska o narastającym w czasie

wzmocnieniu (naczyniaki, niektóre

przerzuty)

Ogniska hiperwaskularne

• Najlepiej widoczne w fazie TW
• Wzmocnienie centralne - jednorodne lub

niejednorodne

• Ogniska o szybkim przepływie krwi mogą

nie być widoczne w fazie ŻW ze względu

na efekt wczesnego wypłukiwania środka

kontrastującego ze zmiany i postępujące

zakontrastowanie miąższu wątroby, co

może spowodować podobne wysycenie

zmiany rozrostowej i tkanki wątrobowej

Ogniska hiperwaskularne

• Rak wątrobowo-komórkowy (HCC), rak

włóknisto-blaszkowy (FBL), postać
mieszana raka wątrobowo-komórkowego i
pierwotnego dróg żółciowych

• Gruczolak z komórek wątrobowych i dróg

żółciowych

• Ogniskowy guzkowy rozrost w wątrobie

(FNH)

• Guzkowy rozrost regeneracyjny (NRH)

Ogniska hiperwaskularne

Faza TW

Faza ŻW

Dwuogniskowy HCC

Ogniska hipowaskularne

• Niezróżnicowany rak pierwotny wątroby
• Rak pierwotny dróg żółciowych
• Torbielakogruczolak i Torbielakogruczolakorak
• Naczyniak
• Tłuszczak, Potworniak

• Większość przerzutów: z nowotworów jelita

grubego, żołądka, trzustki, płuca, piersi i
narządów rodnych

• Ropień

 

                    

                   

 

                                       

torbiel wątroby

Ogniska awaskularne

Epidemiologia raka

Epidemiologia raka

pierwotnego wątroby (HCC)

pierwotnego wątroby (HCC)

1.

1.

Najczęstszy pierwotny złośliwy nowotwór

Najczęstszy pierwotny złośliwy nowotwór

wątroby u dorosłych

wątroby u dorosłych

2.

2.

Corocznie na świecie 500 tys. nowych

Corocznie na świecie 500 tys. nowych

zachorowań – 5,4% wszystkich nowotworów

zachorowań – 5,4% wszystkich nowotworów

3.

3.

Zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn

Zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn

niż u kobiet (2-7 razy częściej)

niż u kobiet (2-7 razy częściej)

4.

4.

Szczyt zachorowań przypada na 6 - 7 dekadę

Szczyt zachorowań przypada na 6 - 7 dekadę

życia

życia

5.

5.

Zróżnicowanie geograficzne:

Zróżnicowanie geograficzne:

•

najwyższa zachorowalność w Azji i Afryce

najwyższa zachorowalność w Azji i Afryce

(M:120/100 tys., K:30/100 tys.)

(M:120/100 tys., K:30/100 tys.)

•

najniższa w Europie Północnej

najniższa w Europie Północnej

(M: 5-10/100 tys., K: 2-5/100 tys.)

(M: 5-10/100 tys., K: 2-5/100 tys.)

Diagnostyka HCC u chorych z

Diagnostyka HCC u chorych z

marskością wątroby

marskością wątroby

Badania przesiewowe u chorych z marskością co 3 - 6

Badania przesiewowe u chorych z marskością co 3 - 6

miesięcy:

miesięcy:

•

oznaczanie poziomu AFP w surowicy krwi

oznaczanie poziomu AFP w surowicy krwi

(norma

(norma

-

-

20 ng/ml)

20 ng/ml)

•

przezpowłokowe usg jamy brzusznej

przezpowłokowe usg jamy brzusznej

•

AFP –

AFP –

antygen nowotworowy wydzielany w 50 – 90 % przez

antygen nowotworowy wydzielany w 50 – 90 % przez

HCC

HCC

wartość specyficzna dla rozrostu HCC > 400 ng/ml

wartość specyficzna dla rozrostu HCC > 400 ng/ml

niska wartość rozpoznawcza we wczesnym wykrywaniu HCC

niska wartość rozpoznawcza we wczesnym wykrywaniu HCC

(9 - 30 %)

(9 - 30 %)

•

usg

usg

–

–

brak charakterystycznych cech HCC w obrazie usg (ognisko

brak charakterystycznych cech HCC w obrazie usg (ognisko

hiper-, izo- lub hipoechogenne)

hiper-, izo- lub hipoechogenne)

każde ognisko u chorych z marskością wątroby do dalszej

każde ognisko u chorych z marskością wątroby do dalszej

diagnostyki (w marskiej wątrobie bardzo rzadko występują

diagnostyki (w marskiej wątrobie bardzo rzadko występują

naczyniaki)

naczyniaki)

niska wartość rozpoznawcza we wczesnym stadium HCC -14

niska wartość rozpoznawcza we wczesnym stadium HCC -14

%

%

Rokowanie i śmiertelność w raku

Rokowanie i śmiertelność w raku

pierwotnym wątroby (HCC)

pierwotnym wątroby (HCC)

1.

1.

Rokowanie – złe, 5-letnie przeżycia obserwuje

Rokowanie – złe, 5-letnie przeżycia obserwuje

się u mniej niż 5 % objawowych chorych

się u mniej niż 5 % objawowych chorych

2.

2.

W 2002 roku na świecie zanotowano 548 tys.

W 2002 roku na świecie zanotowano 548 tys.

zgonów z powodu tej choroby

zgonów z powodu tej choroby

3.

3.

W Polsce śmiertelność trudna do oceny ze

W Polsce śmiertelność trudna do oceny ze

względu na nieprawidłową rejestrację tych

względu na nieprawidłową rejestrację tych

nowotworów (około 2,5 tys. chorych)

nowotworów (około 2,5 tys. chorych)

4.

4.

Dane szacunkowe – większość chorych z HCC

Dane szacunkowe – większość chorych z HCC

nie przeżywa roku

nie przeżywa roku

5.

5.

W przypadku rozpoznania wczesnej postaci

W przypadku rozpoznania wczesnej postaci

HCC i leczenia operacyjnego (

HCC i leczenia operacyjnego (

small, minute

small, minute

HCC

HCC

) 5-letnie przeżycia wynoszą około 100 %

) 5-letnie przeżycia wynoszą około 100 %

Wczesna postać raka

Wczesna postać raka

pierwotnego wątroby (small

pierwotnego wątroby (small

HCC)

HCC)

Wczesna postać raka pierwotnego

Wczesna postać raka pierwotnego

wątroby

wątroby

– pojedyncze ognisko HCC o średnicy < 2

– pojedyncze ognisko HCC o średnicy < 2

0 mm (stopień zaawansowania T1)

0 mm (stopień zaawansowania T1)

•

niska wartość rozpoznawcza AFP we

niska wartość rozpoznawcza AFP we

wczesnym wykrywaniu HCC (9 - 30 %)

wczesnym wykrywaniu HCC (9 - 30 %)

•

niska wartość rozpoznawcza usg w

niska wartość rozpoznawcza usg w

wykrywaniu wczesnego stadium HCC (14 %)

wykrywaniu wczesnego stadium HCC (14 %)

Pęcherzyk żółciowy i drogi
żółciowe

1. Zapalenie pęcherzyka żółciowego kamicze

2. Niekamicze zapalenie pęcherzyka

żółciowego

.

3. Rak

pęcherzyka żółciowego.

4. Kamica pęcherzyka żółciowego.

5. Kamica przewodowa.

6. Cholangiocarcinoma.

pęcherzyk porcelanowy

zapalenie pęcherzyka żółciowego – powietrze w ścianie

 

                     

                  

 

                   

                    

rak pęcherzyka
żółciowego
USG i TK bez CM –
pogrubiała
ściana pęcherzyka,
widoczne
częściowo uwapnine
złogi

 

                    

                   

ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, nieregularne
pogrubienie ściany z jej perforacją

 

                     

                  

kamica pęcherzyka żółciowego

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

cholangicarcinoma

Śledziona

obraz prawidłowy 3D

Śledziona

1.Warianty anatomiczne:

-śledziona dodatkowa, śledziona płatowa
- zrost śledziony i nerki, splenogonadalna fuzja
- śledziona ektopiczna

2. Powiększenie śledziony

3. Hypersplenizm (splenomegalia + pancytopenia)

4. Zwapnienia w śledzionie:
-punkcikowate – flebolity, zawał, grużlica,
histoplazmoza
- zakrzywione – tętnicze, w tętniakach, starych
krwiakach, pasożytnicze
- rozsiane branularne- infekcje pneumocystis carini

tętniak tętnicy śledzionowej

ze zwapnieniami

śledziona dodatkowa

Śledziona - zmiany ogniskowe

1. Torbiele:

- prawdziwe (wrodzone lub epidermoidalne)
- rzekome (wtórnie do zapalenia trzustki)
- pasożytnicze (rzadkie – bablowcowe ok. 2% przyp.
bablowca)
- funkcjonalna asplenia

2. Zawał śledziony (częsty w anemii
hemolitycznej,białaczce, zapaleniu wsierdzia
bakteryjnym, tętniaku t. śledzionowej, policytemii)

3. Pęknięcie śledziony (uraz lub zwiększone ryzyko w
zawale śledziony)

4. Krwiak – pourazowy, rzadko po BAC lub samoistny w
wyniku leczenia antykoagulantami)

torbiele wątroby i śledziony

pęknięcie wątroby i śledziony

ognisko zawałowe w
śledzionie

 

                    

                   

 

                                       

torbiel wątroby, ognisko zawałowe śledzionie

pęknięcie
śledziony

Śledziona - zmiany ogniskowe

1. Infekcje i ropnie:

- w 80% towarzyszą sepsie lub wtórne do zapalenia
trzustki
- grzybicze u chorych w immunosupresji
-gruzlicze (w tym mycobacterium avium) w AIDS

2. Nowotwory łagodne:
- naczyniak,
- lymphangioma
- hamartoma
- mnogie naczyniaki jamiste i limfatyczne w
limfangiozie

3. Nowotwory złośliwe:
- przerzuty (czerniak, sutek, płuco, jajnik, okrężnica,
prostata)
- chłoniak i nacieki białaczkowe
- angiosarcoma

pneumocystis carinii

przerzuty do śledziony
z czerniaka

przerzut do śledziony z
niedrobnokomórkowego raka płuca

chłoniak

Klatka piersiowa – rola TK

1. Patologie śródpiersia:

-

powiększone węzły chłonne,

-

nowotwory śródpiersia

-

zapalenie śródpiersia, ropowica

-

tętniaki aorty i inne patologie naczyniowe

(badanie angio-TK)

-

badanie serca, tętnic wieńcowych (aparaty

wielorzędowe 8 – 64-rzędowe)

-

ocena patologii naczyń płucnych - zwłaszcza

zatorowości płucnej, naciekania naczyń

w przebiegu neo

Klatka piersiowa – rola TK

2. Patologia ściany kl. piersiowej:
- osteoliza, złamania struktur

kostnych – żeber , kręgosłupa

- nowotwory ściany kl. piersiowej

(także MRI)

- naciek ściany kl. piersiowej
- wady rozwojowe (badanie 3D-TK)
- uraz zwłaszcza wielonarządowy !!!

Klatka piersiowa – rola TK

2. Patologia płuc i opłucnej:
-

nowotwory (wykrywanie, monitorowanie,

stopień zaawansowania)

-

zapalenia typowe, atypowe, swoiste

(wykrywanie, monitorowanie)

-

przerzuty nowotworowe

-

choroby śródmiąższowe płuc (metoda wysokiej

rozdzielczości)

-

wady rozwojowe (sekwestracja, itp)

-

ocena drzewa oskrzelowego

-

uraz (stłuczenie, odma, niedodma, oderwanie

oskrzela)

-

patologia opłucnej (międzybłoniak, płyn, inne)

Operacyjne raki płuca

• stopień IA T1N0M0
• stopień IB T2N0M0
• stopień IIA T1N1M0
• stopień IIB T2N1M0 T3N0M0
• stopień IIIA T3N1M0 T1-3N2M0

Guz pierwotny T1

Guz o średnicy mniejszej niż 3
cm

Guz pierwotny T2

Guz o średnicy większej niż 3 cm

Guz pierwotny T2

Naciek opłucnej trzewnej

Guz pierwotny T2

Guz z towarzyszącą niedodmą

Guz pierwotny T2

Guz w odległości większej niż 2 cm od rozwidlenia tchawicy

Guz pierwotny T3

Naciek ściany klatki
piersiowej

Guz pierwotny T3

Naciek osierdzia i opłucnej
śródpiersiowej

Węzły chłonne –N1

Węzły chłonne –N1

Węzły chłonne –N2

Węzły chłonne –N2

Węzły chłonne

śródpiersiowe

Węzły chłonne śródpiersiowe

obustronne

Niedodma

Skuteczność diagnostyczna

TK

w ocenie

• nacieku opłucnej śródpiersiowej 60%
• nacieku przepony 75%
• nacieku osierdzia 54-60%
• nacieku oskrzela głównego
<2cm od rozwidlenia tchawicy 80%
• niedodmy płuca ok.100%
• obturacyjnego zapalenie płuc

ok.100%

Tętniaki aorty

Tętniak tętnicy płucnej i aorty

Proteinoza pęcherzyków
płucnych – objaw skrzydeł
motyla

Choroby śródmiąższowe

Choroby śródmiąższowe

Ropień –
powikłan
ie
gruźlicy

Choroby śródmiąższowe

histoplazmoza

Rozedma

Bulla

rozedmowa

Przypadek 1

•30-letni HIV dodatni pacjent
•kaszel
•duszność

•

Zwyrodnienie torbielowate jako wynik infekcji
Pneumocystis carinii

•

Pneumothorax

• A diffuse, bilateral interstitial infiltrate is the most common

radiographic finding in Pneumocystis carinii pneumonia

(PCP) in patients with AIDS. However, atypical

roentgenographic patterns also exist, and upper lobe cystic

disease may be seen in from 10 to 40% of cases. The cysts

are typically thin-walled with no intracystic material.

Rupture of these pulmonary cysts may lead to spontaneous

pneumothorax, as in the small anterior pneumothorax seen

in this patient. Pneumothoraces are common and may be

recalcitrant.

• Other atypical CT features of PCP include nodules or

cavitary nodules, although these also suggest a second

infection. Pleural effusions are typically uncommon. Unlike

bullous emphysema, which is typically peripheral, PCP

cysts are uniformly distributed throughout the lung

parenchyma of the upper lobes. Less commonly, PCP cystic

lung disease may involve the lower lobes as well.

Przypadek 2

•30-letni emigrant
(Hindus)

•gorączka, kaszel,
nocne pocenie

gruźlica oskrzelopochodna

• The most common pulmonary CT findings of prior

tuberculous infection include nodular opacities,

consolidation, segmental distribution, satellite lesions,

cavities, and architectural distortion and volume loss.

• The typical location of the disease is in the apical and

posterior segments of the upper lobes, and the superior

segements of the lower lobes.

• Unusual locations of tuberculosis include disease confined

to the basal segments of the lower lobes, anterior segment

of the upper lobes, or right middle lobe.

• Active pulmonary tuberculosis, as in this case, commonly

shows centrilobular lesions (nodules or branching linear

structures 2-4 mm in diameter) in and around the small

airways. Some authors have described this appearance as

being like a "tree-in-bud". CT clearly differentiates old

fibrotic lesions from new active lesions.

Przypadek 3

60-letni
mężczyzna z
przyspieszenie
m oddechu

•rozedma centrilobularna,
• zator gazowy w żyle ramienno-głowowej

• There is air within the left brachiocephalic vein

(arrows). Incidentally noted is centrilobular

emphysema.

• This air embolus occured following an

intravenous contrast injection. Such air emboli

are a rare, potentially lethal complication of

peripheral iodinated contrast injection,

especially if there is right to left shunting of

blood flow. In this case, as in most right sided

air emboli, the air was resorbed within the lung.

This patient was asymptomatic throughout the

procedure, and there were no sequela.

Przypadek 4

Rozstrzenie oskrzeli wtórne do
gruźlicy

•50-letni
mężczyzna

•przewlekły
kszaell

• The dilated bronchiectatic airways form the classic "signet-ring"

with the accompanying pulmonary artery.

• Bronchiectasis is a chronic, usually inflammatory, often suppurative

condition that leads to irreversibly dilated airways. The CT signs of

bronchiectasis include air/fluid levels in distended bronchi, a linear

array or cluster of cysts, dilated bronchi in the periphery of the

lung, and bronchial wall thickening due to peribronchial fibrosis.

Distended bronchi are easily distinguished from bulla, which

generally have no definable wall thickness and no accompanying

vessels.

• Bronchiectasis has been classified into cylindrical, varicose and

saccular (cystic) types. However, bronchiectatic airways exhibit a

clear spectrum of disease severity, not always falling neatly into this

classification. Some patients may have varying severity of disease.

The significance of these different classifications has little clinical

use. Cylindrical is the least severe form. Varicose bronchiectasis has

alternating dilatation and constriction yielding a beaded, varicoid

appearance. Saccular bronchiectasis is the most severe form, the

airways markedly dilated.

Przypadek 5

•39-letnia kobieta
•w kontrolnym rtg
(badania
okresowe)
poszerzenie wnęk
płucnych

Sarkoidoza – postać
węzłowa

• Sarcoidosis is characterized by widespread development of

non-specific, non-caseating granulomas. Because

lymphadenopathy is the most common intrathoracic

manifestation of sarcoidosis, the chest radiograph is

abnormal in 90-95% of patients

• CT clearly shows the mediastinal and hilar adenopathy.

• Other parenchymal CT features of sarcoidosis include:
- irregular interfaces
- a linear network

- thickening of the pleural surface

- ground-glass parenchymal opacities

- lung architectural distortion

- traction bronchiectasis

- air-filled cavities (sarcoid can cavitate)

• Predominant sites of lesions are the upper and middle zones

and posterior zones. Lung architectural distortion may occur

without visible fibrosis on chest radiographs, and probably

implies chronicity. Many of the parenchymal findings on CT

scan can be considered expressions of both inflammatory

(reversible CT findings) and fibrotic (irreversible CT

findings) lesions. Nodules, irregularly marginated nodules,

and alveolar or pseudoalveolar consolidation may be

reversible, whereas septal thickening, nonseptal thickening,

and lung distortion are usually irreversible.