Geneza analizy kryminalnej

W policjach państw europejskich metody i

techniki analityczne oparte na rozwiązaniach

amerykańskich wprowadzono do końca lat 80.

Jako pierwsi wprowadzili je Brytyjczycy, później

Holendrzy.

Obecnie policje każdego z państw Unii

Europejskiej

i Europolu pracują zgodnie z jednolitymi

standardami analitycznymi.

Rozwiązanie takie znacznie ułatwia współpracę

policji

w zwalczaniu przestępczości transgranicznej

i

międzynarodowej

o

charakterze

zorganizowanym.

Geneza analizy kryminalnej

W Polsce budowę służby analitycznej

rozpoczęto w 2000 roku. Pierwsze

szkolenia polskich analityków prowadzili

wykładowcy unijni.

Obecnie w WSPol. W Szczytnie realizowane

są kursy przygotowujące do samodzielnej

pracy analitycznej.

Definicja

Analiza kryminalna

jest to ustalenie oraz domniemywanie

związków pomiędzy danymi o działalności

przestępczej

z innymi, potencjalnie z nimi powiązanymi

informacjami, w celu ich wykorzystania

przez organy ścigania i sądownictwo.

Analiza kryminalna

Wprowadzenie nowego narzędzia do pracy

wykrywczej

nie

oznacza

rezygnacji

z

wykorzystania

dotychczas

wypracowanych

metod

i

technik

analitycznych,

oraz zdobytych doświadczeń.

Powinno być rozumiane jako działanie:

- systematyzujące

- regulujące

- wzbogacające

- zwiększające efektywność

Analiza kryminalna

Przydatność potwierdza się szczególnie w

sprawach wielowątkowych obejmujących duży

zasięg terytorialny, w których występuje:



skomplikowana struktura powiązań

przestępczych



oraz duża ilość informacji

uniemożliwiająca, przy zastosowaniu metod

tradycyjnych, śledzenie i kojarzenie faktów

niezbędnych

do budowania a następnie potwierdzania lub

eliminowania hipotez śledczych

Analiza kryminalna

Ustalenie sprawcy przestępstwa, bądź

udowodnienie jego popełnienia konkretnej

osobie wymaga wykonania ogromnej ilości

czynności czyli zebrania mnóstwa informacji.

Sprawa rozrasta się i po kilku miesiącach liczy już

kilkanaście tomów.

Z tego ogromu danych należy wydzielić

informacje dla niej ważne, ustalić powiązania

pomiędzy osobami, zdarzeniami i przedmiotami

występującymi w sprawie.

Analiza kryminalna

Dlaczego analiza?

Praktyka wskazuje, że ryzyko pominięcia,

przeoczenia ważkich informacji wzrasta

bardzo szybko.

Dlatego do sprawy włącza się analityka,

czyli osobę potrafiącą opanować ogrom

informacji

i na ich podstawie wskazać kierunek

pracy.

Ważne jest także spojrzenie przez

analityka na sprawę niejako „z boku”

Analiza kryminalna

Rola analityka kryminalnego:



analityk kryminalny pełni rolę specjalisty

w przygotowaniu czynności operacyjnych

lub śledczych lub podczas ich trwania



rola analityka może być porównana do roli

doradcy kierownika zespołu



rolą analityka jest opracowanie wniosku oraz

zaleceń, które powodują rozwój w sprawie



celem analizy nie jest opracowanie wykresów,

wykres jest tylko narzędziem pomocniczym w

procesie analizy

i pozwala szybciej zrozumieć efekt pracy

analityka

Rodzaje analizy kryminalne

j

.

Analiza

kryminalna

Analiza

operacyjna

Analiza

strategiczna

Rodzaje analizy kryminalnej

Analiza operacyjna

służy osiągnięciu w krótkim czasie

zamierzonego przez organy ścigania celu w

postaci np. zatrzymania sprawcy, zajęcia

przedmiotu przestępstwa lub jego

konfiskaty itp.

Rodzaje analizy kryminalnej

Analiza strategiczna

jej przedmiotem są problemy i cele

długoterminowe, ustalenie priorytetów i

strategii zwalczania przestępczości

kryminalnej

na podstawie dogłębnych badań

oraz prognozowanie jej rozwoju.

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA KONKRETNEJ SPRAWY – jest to próba

rekonstrukcji przebiegu przestępstwa polegająca na

ustaleniu kolejności składających się na nie zdarzeń,

w celu zalecenia dalszego kierunku pracy oraz

stwierdzenia

nieścisłości

w informacjach pochodzących z różnych źródeł:

Przykładowe pytania:



Jaki był przebieg zdarzenia?



Gdzie widzimy sprzeczności lub niezgodności w

opisie

czynu?



Jakie zdarzenia nie miały widocznego znaczenia

w stosunku do skutku czynu?



Które czyny podejmowano jedynie w celu

kamuflażu?

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA PORÓWNAWCZA SPRAW – jest to

kojarzenie informacji o podobnych zdarzeniach

przestępczych

w celu ustalenia, które z nich mogły być

popełnione lub zorganizowane przez te same

osoby (przestępstwa seryjne).

Przykładowe pytania:



Jakie czyny są podobne do siebie?



Czy istnieją zgodne ślady?



Czy powiazanie śladów pochodzących z różnych

spraw prowadzi do ustalenia sprawcy?

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA GRUP PRZESTĘPCZYCH – jest to

uporządkowanie dostępnych informacji o znanej

grupie przestępczej, w celu określenia jej struktury

oraz roli każdego jej członka lub instytucji z nią

związanych.

Przykładowe pytania:



Jak przedstawia się organizacja grupy?



Jakimi środkami logistycznymi dysponują?



Jaka jest hierarchia w grupie?



Jaki jest podział ról?



Jakie istnieją źródła finansowania?

Formy analizy operacyjnej

ANALIZA PROFILU SZCZEGÓLNEGO – jest to próba

określenia na podstawie opisu przestępstwa cech

charakterologicznych i fizycznych osoby, która je

popełniła.

Przykładowe pytania:



Jakie ślady dostarczają informacje dotyczące

sprawców?



Jakie szczególne zdolności i umiejętności musiał

posiadać

sprawca?



Jakiego rodzaju wiedzę z dotychczasowych badań na

temat

deliktu i profilu sprawcy można zastosować w tym

przypadku?



Czy w sprawie brał udział jeden sprawca czy grupa?

Formy analizy strategicznej

ANALIZA PRZESTĘPCZOŚCI – jest to badanie natury,

zakresu i rozwoju przestępczości w określonym rejonie

i czasie.

Przykładowe pytania:



Gdzie istnieją główne ogniska przestępczości?



Jakie wspólne cechy wykazują przestępstwa, miejsca

lub

czynniki zewnętrzne (wiktymologiczne) sprzyjające

popełnieniu czynów przestępczych?



W jakim kierunku rozwija się przestępczość w

przypadku

działań prewencyjnych?

Formy analizy strategicznej

ANALIZA OGÓLNEGO PROFILU SPRAWCY – jest to

próba ustalenia charakterystycznych cech osób

popełniających ten sam rodzaj czynów przestępczych.

Przykładowe pytania:



Czym cechuje się typowy sprawca danego rodzaju

przestępstwa?



Jakie konkluzje można wyciągnąć z charakterystyki

sprawcy

w kwestii tworzenia modeli zwalczania

przestępczości?

Formy analizy strategicznej

ANALIZA METOD STOSOWANYCH W SPRAWACH –

jest to ocena metod stosowanych podczas

prowadzenia określonego typu spraw w celu ich

doskonalenia.

Przykładowe pytania:



Co funkcjonuje, a czego nie udało się zrealizować

i dlaczego?



Czy istnieją porównywalne koncepcje?

Analiza kryminalna

Analiza kryminalna może być zastosowana

we wszystkich sprawach, w których

występuje duża ilość informacji, wiele

podmiotów i nie zawsze czytelne

powiązania między nimi.

Każda działalność przestępcza, niezależnie

czego dotyczy i przez kogo jest realizowana

pozostawia ślady w postaci informacji, które

z powodzeniem może wykorzystać analityk

kryminalny.

Analiza kryminalna

Wykorzystanie rezultatów przeprowadzonej

analizy



dostępne informacje są rozpoznane i wykorzystane,



eliminuje się niebezpieczeństwo zaciemnienia

obrazu

całościowego,



wykresy pokazują jakich informacji brakuje oraz jakie

informacje nie zostały wystarczająco dobrze

potwierdzone,



umożliwia bezpośrednie i ukierunkowane zbieranie

informacji,



mimo że często informacje są niekompletne na ich

podstawie nadal można przygotować zarys całej

sprawy,



prezentacja wyników analizy przyczynia się do

właściwego

przepływu informacji.

.

Jakimi

informacjam

i

dysponujem

y

Jakich

informacji

potrzebuje

my

Z jakich

źródeł

możemy

pozyskać

informacje

Wykorzysta

nie

ANALIZA

W jaki

sposób

uzyskane

informacje

wykorzysta

my

Możliwości wykorzystania

analityka na określonym etapie

realizacji sprawy.

Udział w sprawie od ujawnienia

zdarzenia



Spojrzenie na sprawę osoby nie wykonującej

poszczególnych czynności.



Bieżąca analiza spływających materiałów.



Bieżące wytyczanie nowych kierunków sprawy.



Możliwości uzyskania przez analityka danych

niedostępnych później w aktach (np. własne

spostrzeżenia, zachowanie przesłuchiwanych).

Udział w grupie operacyjno -

śledczej



Analiza całości materiałów zarówno

procesowych jak i operacyjnych.



Wykazywanie luk w zebranym materiale.



Wskazywanie kierunków pracy

wykrywczej.



OBIEKTYWIZM, zimne spojrzenie z boku na

zebrany materiał.

Analiza sprawy na pewnym jej

etapie



Analityk włącza się do sprawy w

momencie

stwierdzenia konieczności wykonania

analizy,

(rozbieżności w zeznaniach lub

wyjaśnieniach,



Zabezpieczenia dużej ilości materiału

dowodowego lub źródeł dowodowych.



Wykonywana jest analiza zebranego

materiału

i wytyczanie kierunków postępowania.

Analiza częściowa sprawy

(biling, przesłuchanie, itp.)



Stosowana najczęściej w przypadku

zaistnienia

problemu, po rozwiązaniu problemu

analityk nie

jest dalej wykorzystywany w sprawie.



Najczęściej są to analizy bilingów,

lub konkretnych przesłuchań, dowodów

rzeczowych, transakcji finansowych,

informacji

operacyjnych.

Korzyści wynikające z analizy:

 Ukierunkowanie postępowań, działań.

 Usystematyzowanie materiału

dowodowego lub

ustaleń operacyjnych.

 Wytworzenie dowodu pośredniego.

 Analiza nie jest dowodem stwierdzającym

sprawstwo.