Analiza wybranych koncepcji w odniesieniu do

obszaru działania administracji publicznej

Jest aktem wyboru między różnymi

alternatywami. Stanowi istotny instrument
sterowania procesami społeczno-
gospodarczymi.

Możemy traktować decyzję jako akt woli

administracji publicznej, którego celem jest
organizowanie społeczeństwa.

Decyzja rozstrzyga często o sprzecznych

interesach, które są obiektywnym zjawiskiem
w życiu społeczności ludzkich.

Jest to podmiot podejmujący decyzję,

czyli podmiot, posiadający kompetencję
do wyboru alternatywy.

Pojęcie to można utożsamiać nie tylko z

osobą, podejmującą decyzję, ale także z
pewną strukturą organizacyjną, którą
może być organ kolegialny lub aparat
pomocniczy (np. urząd gminy,
wojewody, ministerstwo)



Materialnej- ma odpowiednią wiedzę,
informacje, aby przygotować projekty
decyzji



Formalnej- dokonuje wyboru określonego
projektu

Współdziałanie decydentów o tych rodzajach kompetencji

jest zjawiskiem naturalnym w działaniu współczesnej
administracji publicznej, która podejmuje rozstrzygnięcia
o skomplikowanym charakterze.



Zinstytucjonalizowane i sformalizowane – prawo
(system norm ogólnych i abstrakcyjnych) oraz normy
organizacyjne określające funkcjonowanie różnych
instytucji i przez nie stanowione, i normy zwykle w
statutach i regulaminach organizacyjnych



Niezinstytucjonalizowane i niesformalizowane -
pozostałe normy społeczne, normy które są
wytworem masowych i żywiołowych procesów w
grupach uformowanych naturalnie (normy moralne,
zwyczajowe, obyczajowe, normy wiedzy, zasady
współżycia społecznego)

Polega na ustalaniu konsekwencji

prawnych na podstawie norm prawa
obowiązującego(ogólnych a także
abstrakcyjnych) której efektem jest
decyzja stosowania prawa(norma
indywidualna i konkretna)

Zakres luzu decyzyjnego, z jakiego

korzystają organy podejmujące decyzję
stosowania prawa zostaje wyznaczony
w ogólnym przypadku przez
prawodawcę w procesie stosowania
prawa.

Podstawowe problemy, z jakimi styka się

podmiot podejmujący decyzje
stosowania prawa (organ sądowy i
organ administracji publicznej –
człowiek lub grupa ludzi, a także
kierownicy wielu organizacji, które nie
są organami państwa np. rektor szkoły
wyższej) przedstawia decyzyjny model
stosowania prawa wg. J.Wróblewskiego



Dwa decyzyjne modele teoretyczne
tworzenia prawa



Model racjonalnego tworzenia prawa

To model informacyjno-decyzyjny.

Obejmuje prawodawstwo jako proces
przekształcania informacji, abstrahując
od tego, jakie stadia tego procesu
można wyodrębnić oraz jakie podmioty
mogą brać w nim udział.

Jest to model proceduralno- decyzyjny, i

kładzie on nacisk na faktycznie przyjęte
procedury tworzenia prawa w procesie
decyzyjnym.



Wskazuje problemy, jakie powinien
rozstrzygnąć prawodawca (decydent),
jeżeli jego działanie ma być racjonalne.

1.

określenie celu działalności prawotwórczej

2.

Ustalenie potencjalnych środków
wykonania celu

3.

Ustalenie potencjalnych środków prawnych
realizacji celu

4.

Wybór określonego środka prawnego

5.

Ustalenie formy regulacji prawnej

6.

Ustanowienie obowiązujących przepisów
prawa

1)

Ustalenie, jaka norma obowiązuje w
znaczeniu dostatecznie precyzyjnym dla
podjęcia decyzji

2)

Uznanie określonego faktu za udowodniony
oraz ujęcie go w języku stosowanej normy

3)

Subsumpcja faktu uznanego za udowodniony
pod stosowaną normę

4)

Wiążące ustalenie konsekwencji prawych
faktu uznanego za udowodniony na
podstawie danej normy



Po pierwsze pojęcie to można ograniczyć do
ostatniego etapu procesu stosowania prawa,
a więc do luzu wyboru konsekwencji. Pogląd
taki wyraża m.im. M. Król, która stwierdza,
że luz decyzyjny ”jest zakresem swobody w
danej sytuacji decyzyjnej i polega na
prawnej możliwość dokonania wyboru
jednego wariantu działania spośród
określonego zbioru działań , wyznaczonego
przez stosowaną normę prawną”



Po drugie, wąskie rozumienie luzu
decyzyjnego dobrze odpowiada
przyjętym pojęciom decydowania i
decyzji.



walidacyjny- dotyczy zakresu
swobody, jaki ma organ stosujący
prawo w ustaleniu obowiązywania
stosowanej normy prawnej.



Interpretacyjny- związany jest z
ustaleniem znaczenia normy budzącej
wątpliwości, czyli z wykładnią



Dowodowy- wiąże się z ustaleniem
stanu faktycznego, z faktami
dotyczącymi sprawy



Luz wyboru konsekwencji (luz
decyzyjny sensu stricto)- polega na
swobodzie przy wyborze konsekwencji
prawnych faktu sprawy, uznanego za
udowodniony na podstawie stosowanej
normy prawa

Wróblewski konsekwentnie wyróżnia 4 rodzaje

szeroko rozumianej decyzji stosowania prawa:

1.

Decyzję walidacyjną

2.

Decyzję interpretacyjną

3.

Decyzję dowodową

4.

Decyzję wyboru konsekwencji

Ujęcie to wskazuje głębokość procesu stosowania prawa i

podkreśla, że składa się on z wielu decyzji cząstkowych,
podejmowanych w poszczególnych etapach.

1. Pierwszy polega na tym , że norma

prawna wyznacza jedną konsekwencję
prawną.

W tym przypadku decyzja jest tzw.

Decyzją związaną. Podmiot
podejmujący decyzję nie ma, ale może,
jedynie w tym etapie stosowania
prawa, możliwość dokonania wyboru.

2. Drugi sposób polega na tym, że norma

prawna wyznacza pewien rodzaj luzu
decyzyjnego, w postaci szeregu możliwych
konsekwencji prawnych, spośród których
podmiot podejmujący decyzje powinien
dokonać wyboru jednej z nich.

Norma ta określa luz decyzyjny pierwszego

stopnia. Decydent dokonuje jednak wyboru
w zasadzie sytuacji obowiązywania norm
prawnych, które zawierają dyrektywy
wyboru konsekwencji, co ma znaczenie dla
zakresu luzu, z jakiego korzysta.

3. Trzeci sposób wyznaczenia decyzji

przez stosowaną normę prawną, polega
na tym , że norma prawna uzależnia od
swobodnego uznania podmiotu
podejmującego decyzję to, czy i jakie
konsekwencje udowodnionego stanu
faktycznego ustali.

Decyzyjny model stosowania prawa

wyraźnie pokazuje, że w procesie
podejmowania decyzji funkcję
determinującą pełnią nie tylko normy
prawne ale też normy znajdujące się poza
systemem prawa.

W literaturze prawniczej sformułowano wiele modeli

determinant (czynników wyznaczenia, motywów)
decyzji, które wyróżniają i podkreślają udział w procesie
stosowania decyzji norm innych niż prawne.

Wróblewskiego, Borkowskiego, Longchampsa

Dotyczy decyzji w ujęciu Kodeksu

postępowania administracyjnego, a
więc decyzji stosowania prawa.

Decyzja musi posiadać określone

determinanty formalne, co wynika z
przyjętej w naszym systemie prawnym
zasady, że decyzja musi opierać się na
prawie.

Reguły, w jakich dana decyzja może być

poprawie wprowadzona. Regułą decyzji mogą
być:

o

podstawa normatywna przyjęta w znaczeniu

ustalonym na podstawie bezpośredniego rozumienia

o

Podstawa normatywna przyjęta w znaczeniu
ustalonym interpetacyjnie dla rozstrzyganego
przypadku

o

Podstawa normatywna przyjęta niezlaeżnie od
rozstrzyganego przypadku

o

Zasady systemu, lub części systemu prawa

o

Reguły i oceny pozaprawne

To czynniki, które wpływają na jej treść. Są to:



oceny i reguły kształtowane przez przepisy
prawa



oceny i reguły formułowane w postaci
wiążącego organ administracyjny aktu
aparatu państwowego (wytyczne, instrukcje)



Oceni i reguły płynące z innych źródeł i
wiążące nieformalnie



„własne” oceny i reguły osób, które
podejmują decyzję

To czynniki, które wpływają na decyzję podjętą

przez organ administracyjny i dotyczą
konkretnego rozstrzygnięcia. Wyróżnić można:



Determinanty pochodzące od ogniw aparatu
państwowego w formie wiążącej organ
administracyjny



Inne formy (np. interwencje posłów)



Determinanty pochodzące spoza aparatu
państwowego (interwencje organizacji społeczno-
politycznych)



Bierze się ona ze spostrzeżenia, że „w
procesie podejmowania decyzji(…) podmiot
administracji państwowej dokonuje wyboru,
kierując się normami prawnymi oraz
czynnikami innego charakteru (…)”



Autor zajmuje się także innymi decyzjami
podmiotów administracyjnych,
podejmowanych na podstawie np. norm
koncepcyjnych czy zadaniowych.



Prawne- to „obowiązujące normy prawne zawarte
w aktach prawnych różnej rangi”



Paraprawne- stanowią zasady polityki
administracyjnej, prawa ekonomiczne, normy
etyczne, jak też kryteria celowości działania
wprowadzane do procesu decyzyjnego przez
pojęcia nieoznaczone („klauzule generalne”)
zawarte w przepisach prawnych, takie, jak interes
publiczny, bezpieczeństwo,gospodarność



Pozaprawne- pojawiają się okazjonalnie i wynikają
z konkretnych sytuacji „z nacisku grupy
mieszkańców, z powiązań wynikających z
zamieszkania, miejsca w strukturze administracji”



To najbardziej kompleksowa koncepcja
determinant decyzji (w najszerzej obejmującą
takie determinanty, które nie są normami
postępowania)



W przypadku zjawiska administracyjnego nie
można traktować go jednostronnie.



Czynniki wyznaczenia, czyli determinanty zjawiska
administracyjnego to wg Longchampsa „te
czynniki, które według potocznego rozumienia
wpływają na kształtowanie się konkretnego
zjawiska”



Koniecznościowe- dla danego zjawiska
administracyjnego można ustalić pewne
czynniki działające w sposób
przyczynowo- konieczny (prawidłowości
rządzące światem przyrody, upływ czasu,
klimat, zdolności człowieka o pracy,
konieczności gospodarcze, polityczne)

Tak więc organ administracyjny może

zarządzić rzecz niewykonalną.



Powinnościowe- są to „czynniki
wyznaczenia, które są zadaniami
wyrażającymi powinność (normami) o
kształtowaniu zjawiska”

Można tutaj porównać dany czynnik

powinnościowy ze zjawiskiem, i
powiedzieć, że zjawisko pokryło się z
tym, co o nim wyrażono w danej normie,
albo że pokrywa się częściowo lub wcale.



Dowolnościowe- to „czynniki wyznaczenia,
które według potocznego rozumienia przypisuje
się dowolnemu wyborowi działającego”, np.:

Wyznaczenie działki osadnikowi jest uwarunkowane szczegółowo

przepisami prawnymi, służbowymi i technicznymi- zawsze w
ostatecznym ukształtowaniu go pozostanie jakiś udział tego, co
potocznie nazywamy własną decyzją działającego.

Udział tych czynników jest wyrazem tego, że

zjawisko administracyjne jest kształtowaniem
rzeczywistości społecznej przez człowieka.



Chociaż z założenia treść decyzji jest uwarunkowana
przez normy prawne, to decyzje całkowicie
wyznaczone przez prawo należą do wyjątków.



Regułą jest, że podmiot podejmujący decyzję
korzysta w różnym stopniu z luzów decyzyjnych



Zakres, w jakim normy prawne wyznaczają te
działania, przesądza o tym, czy mamy do czynienia
jeszcze ze stosowaniem prawa w postaci
kierowniczego stosowania prawa, czy już ze
swobodą organizatorską, i działaniami faktycznymi.



W każdym razie, odpowiednio do
zmniejszającego się zakresu regulacji
prawnej zwiększa się zakres działania,
swoboda decydenta.



wówczas, gdy działania nieuregulowane
można odnieść do jakiejś normy prawnej,
jest to norma, która nie tworzy regulacji
wyczerpującej (blankietowa, koncepcyjna,
ustanawiająca zadania, organizacyjno
strukturalna lub o zakresie działania)