Chemiczne zwalczanie

chwastów

Wprowadzenie

Informacje o herbologii

Książki:

• Ochrona warzyw przed chwastami. A. Dobrzański. Państwowe

Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 1999

• Herbicydy. T. Praczyk, G. Skrzypczak. Państwowe Wydawnictwa

Rolnicze i Leśne, Poznań, 2004

• Atlas chwastów. W. Tymrakiewicz

• Herbologia. Zenon Woźnica

• programy ochrony roślin

Strony anglojęzyczne:

• weedscience.org

• wssa.net - Weed Science Society of America

Strony polskie:

• rolnik.com.pl

• ho.haslo.pl – Hasło Ogrodnicze

Chemiczna ochrona roślin przed

chwastami

• Starożytność: popiół i sól
• 1895: zastosowanie cieczy bordoskiej

CuSO

4

+ Ca(OH)

2

do zwalczenia mączniaka

rzekomego winorośli – przypadkowe

działanie chwastobójcze

• CuSO4 do zwalczania gorczycy polnej w

zbożu

• Kwas siarkowy, siarczan żelaza, azotan

miedzi itp.

Chemiczna ochrona roślin przed

chwastami

• 1940s, odkrycie syntetycznych analogów

hormonów roślinnych w Anglii i USA

• 1950s i 1960s, wprowadzenie

selektywnego zwalczania chwastów przy

pomocy stosunkowo niskich dawek

substancji czynnej

• 1993: 130 herbicydów selektywnych i 30

nieselektywnych

• 2004: ponad 200 substancji aktywnych

Podstawowe pojęcia

• Preparat
• Substancja aktywna
• Generyki
• Substancje pomocnicze
• Ciecz robocza
• Dawki herbicydu
• Wydatek cieczy roboczej

Nazwy

• Glean 75 WG

– chlorosulfuron 75%

• Roundup 360 SL (Avans…)

– glifosat 360g/l

• Betanal Progress 274 OF

– fenmedifam– 91 g/l
– desmedifam– 71 g/l
– etofumesat– 112 g/l

Termin stosowania:
• Herbicydy przedsiewne
• Herbicydy przedwschodowe
• Herbicydy powschodowe

Drogę wnikania:
• Herbicydy dolistne
• Herbicydy doglebowe = dokorzeniowe

Podział herbicydów ze względu

na:

Podział herbicydów ze względu

na:

Selektywność

• Selektywne (np. graminicydy)
• Nieselektywne, totalne (Roundup, Basta)

Przemieszczanie się w roślinie

• Układowe, systemiczne
• Miejscowe, parzące

Podział ze względu na grupę

chemiczną

• Nie zawsze istnieje związek między grupą

chemiczną, a mechanizmem działania herbicydu

• Kilka grup (SU, IMI, PTB itp.) = jedno działanie i

odwrotnie np. triazynony (inhibitory fotosystemu

II oraz inhibitory oxydazy protoporfirygenu)

• Jedna substancja chemiczna może być

składnikiem aktywnym wielu preparatów,

samodzielnie, bądź w mieszaninie np. linuron

(Afalon, Linurex, Linusol Stefes)

1. Pochodne alifatyczne
2. Pochodne amidowe
3. Pochodne triazynowe
4. Pochodne mocznikowe
5. Nitryle
6. Dwunitroaniliny
7. Pochodne kwasu karbaminowego
8. Pochodne tiokarbaminianów
9. Pochodne diazyny
10.Pochodne sulfonylomocznikowe
11.Pochodne fenoksykwasów
12.Pochodne heterocykliczne

Podział ze względu na grupę

chemiczną

Podział ze względu na mechanizm

działania

mechanizm działania ≠ sposób działania
(mechanism of action ≠ mode of action)

• Inhibitory syntezy lipidów (tłuszczów, VLCFA,

inh.ACCazy)

• Inhibitory syntezy aminokwasów

(rozgałęzionych, aromatycznych...)

• Inhibitory fotosyntezy (fotosystem I i

fotosystem II)

• Regulatory wzrostu
• Inhibitory wzrostu siewek (mitozy, tworzenia

mikrotubul, tworzenia się ścian

komórkowych...)

Inne podziały - toksyczność

Inne podziały – forma użytkowa

• AE dyspenser aerozolowy
• CE zawiesina kapsuł
• EC koncentrat do sporządzenia emulsji
• EW emulsja olej w wodzie
• GR granule
• OW zawiesina olejowa
• OF koncentrat zawiesinowy rozcieńczany olejem
• SC koncentrat w postaci stężonej zawiesiny
• SE zawiesinoemulsja
• SL koncentrat rozpuszczalny
• WG granule do sporządzenia zawiesiny wodnej
• WP proszek do sporządzenia zawiesiny wodnej

Inne podziały: długość zalegania w

środowisku (w glebie)

• DT

50

>30 dni

• DT

50

30-100 dni

• DT

50

<100 dni

• glifosat: 8-30 dni (Xi)
• 2,4-D: 16 dni (Xn)
• dikwat, parakwat: 1000 dni (T+)

•Wysoka skuteczność zwalczania chwastów
•Niższe koszty odchwaszczania
•Zwiększona wydajność pracy
•Możliwość eliminacji chwastów w początkowej fazie
wegetacji roślin uprawnych

•Możliwość odchwaszczania gatunków wysiewanych
rzutowo i w wąskich rzędach

•Możliwość utrzymania pola wolnego od chwastów
przez cały sezon wegetacji

•Możliwość maksymalizacji plonowania
•Możliwość usprawnienia zbioru

Korzyści ze stosowania chemicznej ochrony

roślin:

Korzyści ze stosowania chemicznej ochrony

roślin:

•Możliwość ograniczenia strat w czasie zbioru i
magazynowania

•Możliwość usunięcia z pola i ograniczenia rozsiewania
gatunków inwazyjnych

•Możliwość rozszerzenia uprawy gatunków, których
odchwaszczanie metodami agrotechnicznymi i
mechanicznymi jest trudne i pracochłonne

•Możliwość znacznego zredukowania zabiegów
agrotechnicznych

•Możliwość szybkiego przywrócenia do użytkowania
terenów nieuprawianych

•Możliwość większej specjalizacji w uprawie
•Możliwość estetycznego i funkcjonalnego utrzymania
terenów nieużytkowanych rolniczo

Wady chemicznej ochrony roślin:

•Możliwość uszkodzenia lub całkowitego
zniszczenia rośliny odchwaszczanej

•Możliwość zatrucia herbicydami
•Możliwość zniszczenia pożytecznej fauny
•Możliwość skażenia plonu
•Możliwość wyselekcjonowania gatunków
odpornych na dany herbicyd lub grupę
herbicydów

•Możliwość wyselekcjonowania biotypów
odpornych