Stres

Stres

Aspekty psychologiczne

Aspekty psychologiczne

samokontroli emocjonalnej

samokontroli emocjonalnej

Stres psychologiczny

Stres psychologiczny



Stan organizmu w sytuacji realnego,

Stan organizmu w sytuacji realnego,

istniejącego lub antycypowanego zagrożenia

istniejącego lub antycypowanego zagrożenia



Jest interakcją między człowiekiem a

Jest interakcją między człowiekiem a

zagrażającym otoczeniem

zagrażającym otoczeniem



Mobilizuje psychofizjologicznie cały organizm

Mobilizuje psychofizjologicznie cały organizm

do atawistycznej reakcji „ataku lub ucieczki”

do atawistycznej reakcji „ataku lub ucieczki”

Skutki stresu są uzależnione od czasu

Skutki stresu są uzależnione od czasu

trwania

trwania

i zakresu działania -

i zakresu działania -

(stres sytuacyjny – stres chroniczny)

(stres sytuacyjny – stres chroniczny)

Stres lotu

Stres lotu



Ogół sytuacji występujących w

Ogół sytuacji występujących w

początkowym okresie szkolenia w

początkowym okresie szkolenia w

warunkach rzeczywistego lotu

warunkach rzeczywistego lotu

związanych z wewnętrznym napięciem

związanych z wewnętrznym napięciem

emocjonalnym ucznia oraz czynnikami

emocjonalnym ucznia oraz czynnikami

działającymi ze strony środowiska

działającymi ze strony środowiska

( nieznane doznania związane z nową

( nieznane doznania związane z nową

sytuacją: hałasem, wibracjami oraz

sytuacją: hałasem, wibracjami oraz

różnicami temperatury, ciśnienia,

różnicami temperatury, ciśnienia,

przyspieszenia)

przyspieszenia)

Fazy reakcji na stres

Fazy reakcji na stres



Mobilizacja – podjęcie działań w celu usunięcia

Mobilizacja – podjęcie działań w celu usunięcia

źródła zagrożenia, duża koncentracja na

źródła zagrożenia, duża koncentracja na

rozwiązaniu zadania

rozwiązaniu zadania



Rozstrojenie – przy niemożności rozwiązania

Rozstrojenie – przy niemożności rozwiązania

problemu napięcie emocjonalne rośnie, pogarszają

problemu napięcie emocjonalne rośnie, pogarszają

się procesy orientacyjne, psychika uruchamia

się procesy orientacyjne, psychika uruchamia

mechanizmy obronne

mechanizmy obronne



Destrukcja – dezorganizacja zachowania, dominują

Destrukcja – dezorganizacja zachowania, dominują

emocje negatywne, brak stałej zdolności

emocje negatywne, brak stałej zdolności

utrzymania racjonalnego kierunku działań,

utrzymania racjonalnego kierunku działań,

zahamowanie procesów myślowych, poczucie

zahamowanie procesów myślowych, poczucie

wyczerpania

wyczerpania

Uwarunkowania odporności

Uwarunkowania odporności

psychicznej

psychicznej



Typ temperamentu (siła i trwałość emocji)

Typ temperamentu (siła i trwałość emocji)



Typ reagowania emocjonalnego w

Typ reagowania emocjonalnego w

sytuacjach trudnych ( nastawienie na

sytuacjach trudnych ( nastawienie na

pokonanie trudności – nastawienie

pokonanie trudności – nastawienie

lękowe)

lękowe)



Dojrzałość osobowości ( samoocena,

Dojrzałość osobowości ( samoocena,

poziom aspiracji, system wartości, potrzeba

poziom aspiracji, system wartości, potrzeba

osiągnięć,

osiągnięć,

doświadczenia życiowe, strategie działania)

doświadczenia życiowe, strategie działania)

Stresory- czynniki

Stresory- czynniki

powodujące stres

powodujące stres



Ekstremalne (traumatyczne) – dramatyczne

Ekstremalne (traumatyczne) – dramatyczne

wydarzenia o rozmiarach katastrof np.:

wydarzenia o rozmiarach katastrof np.:

wojny, klęski żywiołowe, komunikacyjne

wojny, klęski żywiołowe, komunikacyjne



Wyzwania i zagrożenia związane z ważnymi

Wyzwania i zagrożenia związane z ważnymi

dla jednostki zmianami życiowymi – np.:

dla jednostki zmianami życiowymi – np.:

śmierć bliskiej osoby, choroba, rozwód,

śmierć bliskiej osoby, choroba, rozwód,

utrata pracy

utrata pracy



Problemy życia codziennego – mają

Problemy życia codziennego – mają

szczególne znaczenie ze względu na ich

szczególne znaczenie ze względu na ich

zasięg, nasilenie, częstość i powszechność

zasięg, nasilenie, częstość i powszechność

Stresory – wymiar

Stresory – wymiar

czasowy

czasowy



Wydarzenia jednorazowe, przypadkowe

Wydarzenia jednorazowe, przypadkowe



Wydarzenia cykliczne, powtarzające się

Wydarzenia cykliczne, powtarzające się



Stresory chroniczne, źródło ciągłych

Stresory chroniczne, źródło ciągłych

napięć

napięć

Stresory - rodzaje

Stresory - rodzaje

sytuacji

sytuacji

Ocena sytuacji zawsze nosi znamię

Ocena sytuacji zawsze nosi znamię

oceny

oceny

subiektywnej.

subiektywnej.



Sytuacje kontrolowane – możliwa jest

Sytuacje kontrolowane – możliwa jest

trafna analiza sytuacji i czynników,

trafna analiza sytuacji i czynników,

które ją kształtują.

które ją kształtują.



Sytuacje niekontrolowane – nie mamy

Sytuacje niekontrolowane – nie mamy

dostępu do części informacji dotyczącej

dostępu do części informacji dotyczącej

przebiegu zdarzeń

przebiegu zdarzeń

Zagrożenie a wyzwanie

Zagrożenie a wyzwanie



Sytuacje stresowe oceniane jako

Sytuacje stresowe oceniane jako

zagrożenie budzą silne emocje negatywne

zagrożenie budzą silne emocje negatywne

( lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy),

( lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy),

często przebieg wydarzeń wymyka się

często przebieg wydarzeń wymyka się

spod kontroli, zmusza do regulacji emocji

spod kontroli, zmusza do regulacji emocji



Sytuacje stresowe oceniane jako wyzwanie

Sytuacje stresowe oceniane jako wyzwanie

wywołują emocje negatywne o mniejszym

wywołują emocje negatywne o mniejszym

nasileniu oraz emocje pozytywne

nasileniu oraz emocje pozytywne

(entuzjazm, nadzieja, ekscytacja),

(entuzjazm, nadzieja, ekscytacja),

sprzyjają koncentrowaniu się na problemie

sprzyjają koncentrowaniu się na problemie

Różnicowanie stresu

Różnicowanie stresu



EUSTRES – sytuacje napięcia nie

EUSTRES – sytuacje napięcia nie

powodują szkodliwych następstw,

powodują szkodliwych następstw,

istotny udział emocji pozytywnych, tzw.

istotny udział emocji pozytywnych, tzw.

stres konstruktywny

stres konstruktywny



DYSTRES – napięcie ma charakter

DYSTRES – napięcie ma charakter

destrukcyjny, duży udział emocji

destrukcyjny, duży udział emocji

negatywnych

negatywnych

Im większe znaczenie człowiek

Im większe znaczenie człowiek

przypisuje danej wartości - tym większe

przypisuje danej wartości - tym większe

napięcie pojawia się w momencie jej

napięcie pojawia się w momencie jej

zagrożenia – tym silniejszy stres –

zagrożenia – tym silniejszy stres –

tym więcej energii jest się gotowym

tym więcej energii jest się gotowym

poświęcić na walkę z czynnikiem

poświęcić na walkę z czynnikiem

zagrażającym lub zdarzeniem

zagrażającym lub zdarzeniem

oznaczającym daną stratę.

oznaczającym daną stratę.

Zasoby – wartości

Zasoby – wartości

posiadane

posiadane

Są to uzyskane, posiadane i chronione przez

Są to uzyskane, posiadane i chronione przez

daną jednostkę wartości :

daną jednostkę wartości :

* obiekty, przedmioty – np. dom, samochód

* obiekty, przedmioty – np. dom, samochód

* warunki, relacje – np. stała praca, udana

* warunki, relacje – np. stała praca, udana

rodzina

rodzina

* zasoby osobiste – np. poczucie skuteczności

* zasoby osobiste – np. poczucie skuteczności

osobistej, atrakcyjności, sprawności fizycznej

osobistej, atrakcyjności, sprawności fizycznej

* zasoby energetyczne – np. zdrowie, wiedza,

* zasoby energetyczne – np. zdrowie, wiedza,

wg. H.Selyego tzw. energia przystosowania

wg. H.Selyego tzw. energia przystosowania

Style radzenia sobie ze

Style radzenia sobie ze

stresem

stresem



Określają całokształt aktywności

Określają całokształt aktywności

podejmowanej przez człowieka w obliczu

podejmowanej przez człowieka w obliczu

stresu

stresu



Jest to zbiór strategii będących w

Jest to zbiór strategii będących w

dyspozycji jednostki i charakterystycznych

dyspozycji jednostki i charakterystycznych

tylko dla niej

tylko dla niej



Cechują się indywidualną dla danej osoby

Cechują się indywidualną dla danej osoby

elastycznością uwarunkowaną

elastycznością uwarunkowaną

wymaganiami sytuacji

wymaganiami sytuacji



Mają złożoną strukturę

Mają złożoną strukturę

Koncepcja H.W.Krohne’go:

Koncepcja H.W.Krohne’go:

tendencje czujność -

tendencje czujność -

unikanie

unikanie



Tendencja do czujności – koncentracja uwagi na

Tendencja do czujności – koncentracja uwagi na

stresorze, konfrontacja z sytuacją stresową :

stresorze, konfrontacja z sytuacją stresową :

poszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie

poszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie

informacji umożliwiających rozwiązanie sytuacji,

informacji umożliwiających rozwiązanie sytuacji,

niska tolerancja niepewności, opanowanie emocji

niska tolerancja niepewności, opanowanie emocji

negatywnych

negatywnych



Tendencja do unikania – odwracanie uwagi od

Tendencja do unikania – odwracanie uwagi od

stresora, pomijanie, odrzucanie, wypieranie,

stresora, pomijanie, odrzucanie, wypieranie,

zaprzeczanie informacjom dotyczącym sytuacji

zaprzeczanie informacjom dotyczącym sytuacji

trudnej, szukanie ochrony przed emocjami

trudnej, szukanie ochrony przed emocjami

negatywnymi, niska tolerancja pobudzenia

negatywnymi, niska tolerancja pobudzenia

emocjonalnego

emocjonalnego

Cd. Koncepcji Krohne’go:

Cd. Koncepcji Krohne’go:

cztery style sposobu

cztery style sposobu

odbioru informacji

odbioru informacji



Duża czujność/silne unikanie – wieloraka

Duża czujność/silne unikanie – wieloraka

różnorodność strategii

różnorodność strategii



Duża czujność /słabe unikanie – ubóstwo

Duża czujność /słabe unikanie – ubóstwo

strategii unikowych – radzenie sobie

strategii unikowych – radzenie sobie

głównie przez przetwarzanie informacji

głównie przez przetwarzanie informacji



Mała czujność/silne unikanie – radzenie

Mała czujność/silne unikanie – radzenie

sobie przez unikanie analizy sytuacji,

sobie przez unikanie analizy sytuacji,

ucieczkowe

ucieczkowe



Mała czujność /słabe unikanie – nieduże

Mała czujność /słabe unikanie – nieduże

możliwości podejmowania aktywności

możliwości podejmowania aktywności

zaradczej

zaradczej

Koncepcja N.S.Endler i

Koncepcja N.S.Endler i

J.D.A.Parker klasyfikacja z

J.D.A.Parker klasyfikacja z

uwzględnieniem celu

uwzględnieniem celu



Styl skoncentrowany na zadaniu (analiza planu

Styl skoncentrowany na zadaniu (analiza planu

rozwiązania problemu, konfrontacja,

rozwiązania problemu, konfrontacja,

odpowiedzialność)

odpowiedzialność)



Styl skoncentrowany na osobie, na emocjach

Styl skoncentrowany na osobie, na emocjach

(autoanaliza, dystansowanie się,

(autoanaliza, dystansowanie się,

przewartościowanie )

przewartościowanie )



Styl skoncentrowany na unikaniu (nie

Styl skoncentrowany na unikaniu (nie

podejmowanie działań, mechanizmy obronne

podejmowanie działań, mechanizmy obronne

zaprzeczenia, iluzji, racjonalizacji zmieniające

zaprzeczenia, iluzji, racjonalizacji zmieniające

obraz rzeczywistości, także alkohol i narkotyki)

obraz rzeczywistości, także alkohol i narkotyki)

Cd. Endler – Parker : według kryteriów

Cd. Endler – Parker : według kryteriów

konfrontacja – unikanie, orientacja na

konfrontacja – unikanie, orientacja na

zadanie – orientacja na problem.

zadanie – orientacja na problem.

•

Styl konfrontacyjny zorientowany na zadanie

Styl konfrontacyjny zorientowany na zadanie

•

Styl konfrontacyjny zorientowany na osobę

Styl konfrontacyjny zorientowany na osobę

•

Unikowy zorientowany na zadanie (inna

Unikowy zorientowany na zadanie (inna

aktywność)

aktywność)

•

Unikowy zorientowany na emocje

Unikowy zorientowany na emocje

Ludzie dopasowują elastycznie efektywne

Ludzie dopasowują elastycznie efektywne

strategie radzenia sobie zależnie od :

strategie radzenia sobie zależnie od :



wymagań sytuacji, jej ograniczeń,

wymagań sytuacji, jej ograniczeń,

szacowanej możliwości kontroli przebiegu

szacowanej możliwości kontroli przebiegu

zdarzeń

zdarzeń



uwarunkowań osobowościowych

uwarunkowań osobowościowych



szacowanych kosztów psychologicznych

szacowanych kosztów psychologicznych



możliwości uzyskania wsparcia

możliwości uzyskania wsparcia

społecznego (tzw. osób znaczących)

społecznego (tzw. osób znaczących)

Koszty psychologiczne

Koszty psychologiczne

Jest to subiektywnie oceniany efekt

Jest to subiektywnie oceniany efekt

eksploatowania własnych zasobów. Przykłady :

eksploatowania własnych zasobów. Przykłady :



Poczucie winy

Poczucie winy



Poczucie krzywdy

Poczucie krzywdy



Przepracowanie, wypalenie, znużenie,

Przepracowanie, wypalenie, znużenie,

zmęczenie

zmęczenie



Rozczarowanie

Rozczarowanie



Poczucie poniesienia nieadekwatnego wysiłku

Poczucie poniesienia nieadekwatnego wysiłku



Poczucie kompromitacji

Poczucie kompromitacji



Rozczarowanie, poczucie niespełnionej nadziei

Rozczarowanie, poczucie niespełnionej nadziei



Lęk, niepewność

Lęk, niepewność

Mechanizmy obronne

Mechanizmy obronne

psychiki – ujęcie

psychiki – ujęcie

psychoanalityczne

psychoanalityczne



Siły działające w obrębie psychiki mające na celu obronę

Siły działające w obrębie psychiki mające na celu obronę

osobowości przed dezintegracją, rozładowanie napięcia

osobowości przed dezintegracją, rozładowanie napięcia



Działają w sposób nieświadomy, odnoszą się do

Działają w sposób nieświadomy, odnoszą się do

zinterioryzowanych norm społecznych

zinterioryzowanych norm społecznych



Pojawiają się w sytuacji konfliktu wewnętrznego (np.:

Pojawiają się w sytuacji konfliktu wewnętrznego (np.:

tendencje agresywne matki wobec dziecka – wstyd,

tendencje agresywne matki wobec dziecka – wstyd,

poczucie winy), godzą sprzeczne impulsy, reakcje,

poczucie winy), godzą sprzeczne impulsy, reakcje,

postawy, tendencje. Nie dopuszczają do niszczącego

postawy, tendencje. Nie dopuszczają do niszczącego

poczucia winy, lęku czy kompromitacji

poczucia winy, lęku czy kompromitacji



Uczymy się ich od najwcześniejszego dzieciństwa,

Uczymy się ich od najwcześniejszego dzieciństwa,

istnieją wrodzone tendencje do pewnych reakcji

istnieją wrodzone tendencje do pewnych reakcji



Mogą hamować rozwój twórczych, służących do

Mogą hamować rozwój twórczych, służących do

opanowania rzeczywistości mechanizmów

opanowania rzeczywistości mechanizmów

przystosowawczych i korzystnych zmian w obrębie

przystosowawczych i korzystnych zmian w obrębie

osobowości

osobowości

Przykłady mechanizmów

Przykłady mechanizmów

obronnych

obronnych



Sublimacja

Sublimacja



Kompensacja

Kompensacja



Zaprzeczanie

Zaprzeczanie



Regresja

Regresja



Racjonalizacja

Racjonalizacja



Przeniesienie

Przeniesienie



Selektywny brak uwagi

Selektywny brak uwagi



Projekcja

Projekcja



Wypieranie

Wypieranie



Tłumienie

Tłumienie



Fantazjowanie

Fantazjowanie



Reakcje upozorowane

Reakcje upozorowane



Identyfikacja

Identyfikacja

Mechanizmy obronne cd.

Mechanizmy obronne cd.



Mechanizmy obronne występują jako

Mechanizmy obronne występują jako

integralna część rozwoju psychicznego

integralna część rozwoju psychicznego

człowieka.

człowieka.



Dzielą się na: pierwotne i pochodne

Dzielą się na: pierwotne i pochodne



Wyróżniamy mechanizmy obronne

Wyróżniamy mechanizmy obronne

prymitywne, charakterystyczne dla niskich

prymitywne, charakterystyczne dla niskich

poziomów rozwoju oraz dojrzałe,

poziomów rozwoju oraz dojrzałe,

regulujące życie

regulujące życie

wewnętrzne ludzi twórczo rozwijających

wewnętrzne ludzi twórczo rozwijających

się

się

„

„

Czynnik ludzki”w

Czynnik ludzki”w

wypadkach lotniczych

wypadkach lotniczych

NIEZAWODNOŚĆ PILOTA =

NIEZAWODNOŚĆ PILOTA =

ZACHOWANIE RÓWNOWAGI MIĘDZY

ZACHOWANIE RÓWNOWAGI MIĘDZY

WYMAGANIAMI ZAISTNIAŁEJ

WYMAGANIAMI ZAISTNIAŁEJ

SYTUACJI W CZASIE PILOTOWANIA

SYTUACJI W CZASIE PILOTOWANIA

STATKU POWIETRZNEGO A

STATKU POWIETRZNEGO A

MOŻLIWOŚCIAMI

MOŻLIWOŚCIAMI

KOMPENSACYJNYMI ORGANIZMU

KOMPENSACYJNYMI ORGANIZMU

OBEJMUJĄCYMI ZŁOŻONE REAKCJE

OBEJMUJĄCYMI ZŁOŻONE REAKCJE

PSYCHOFIZJOLOGICZNE

PSYCHOFIZJOLOGICZNE

Podstawowe warunki

Podstawowe warunki

niezawodności pilota

niezawodności pilota



Doskonały trening lotniczy

Doskonały trening lotniczy



Odporność na stres

Odporność na stres



Wysoka sprawność intelektualna i

Wysoka sprawność intelektualna i

psychomotoryczna

psychomotoryczna



Dobra kondycja fizyczna – tolerancja

Dobra kondycja fizyczna – tolerancja

różnych warunków lotu

różnych warunków lotu

( przyspieszenie, niedotlenienie,

( przyspieszenie, niedotlenienie,

zmiany temperatury i ciśnienia)

zmiany temperatury i ciśnienia)

Model funkcjonowania

Model funkcjonowania

emocji początkującego

emocji początkującego

pilota

pilota

I. 30-60 min. przed lotem, omówienie

I. 30-60 min. przed lotem, omówienie

lotu, przygotowania na lotnisku –

lotu, przygotowania na lotnisku –

napięcie narasta

napięcie narasta

II. Pobyt w samolocie – skupienie przed

II. Pobyt w samolocie – skupienie przed

startem, dalszy wzrost napięcia

startem, dalszy wzrost napięcia

III. Pełna maksymalizacja koncentracji

III. Pełna maksymalizacja koncentracji

– start, wznoszenie się do góry –

– start, wznoszenie się do góry –

pojawienie się emocji pozytywnych

pojawienie się emocji pozytywnych

Emocje pilota cd.

Emocje pilota cd.

IV. Wykonywanie zadań lotniczych – duże

IV. Wykonywanie zadań lotniczych – duże

skupienie uwagi - radość, ekscytacja.

skupienie uwagi - radość, ekscytacja.

V. Podchodzenie do lądowania – świadomość

V. Podchodzenie do lądowania – świadomość

stopnia trudności tego manewru,

stopnia trudności tego manewru,

niepewność dotycząca szczęśliwego

niepewność dotycząca szczęśliwego

lądowania, mobilizacja psychiczna i

lądowania, mobilizacja psychiczna i

fizyczna, niepokój. Zetknięcie się z ziemią

fizyczna, niepokój. Zetknięcie się z ziemią

– kulminacja emocji negatywnych.

– kulminacja emocji negatywnych.

VI. Pomyślny lot wykonany – ogromna fala

VI. Pomyślny lot wykonany – ogromna fala

emocji pozytywnych, ulga.

emocji pozytywnych, ulga.

VII. Uspokojenie emocji, wyciszenie. Czas

VII. Uspokojenie emocji, wyciszenie. Czas

na analizę lotu, omówienie błędów.

na analizę lotu, omówienie błędów.

Pilot początkujący

Pilot początkujący

* Początkujący pilot będąc w sytuacji trudnej

* Początkujący pilot będąc w sytuacji trudnej

związanej z wykonaniem nowego dla niego

związanej z wykonaniem nowego dla niego

zadania

zadania

może stracić kontrolę nad swoimi emocjami.

może stracić kontrolę nad swoimi emocjami.

* Gwałtowne przyrosty pobudzenia

* Gwałtowne przyrosty pobudzenia

emocjonalnego występują przed startem i w

emocjonalnego występują przed startem i w

momencie lądowania.

momencie lądowania.

* W sytuacji stresowej jaką jest nauka pilotażu

* W sytuacji stresowej jaką jest nauka pilotażu

ponosi się zróżnicowane indywidualnie koszty

ponosi się zróżnicowane indywidualnie koszty

psychiczne.

psychiczne.

Piloci doświadczeni

Piloci doświadczeni

* Posiadają umiejętność hamowania lęku –

* Posiadają umiejętność hamowania lęku –

mają wykształcony mechanizm samokontroli

mają wykształcony mechanizm samokontroli

emocjonalnej tj. nabytej umiejętności

emocjonalnej tj. nabytej umiejętności

regulacji emocji. Większy udział emocji

regulacji emocji. Większy udział emocji

dodatnich.

dodatnich.

* Zadania lotnicze spełniają rutynowo.

* Zadania lotnicze spełniają rutynowo.

* Wieloletni trening i doświadczenie

* Wieloletni trening i doświadczenie

ułatwiają

ułatwiają

ocenę sytuacji zagrożenia

ocenę sytuacji zagrożenia

Początkujący pilot

Początkujący pilot

POZA NAUKĄ POSZCZEGÓLNYCH

POZA NAUKĄ POSZCZEGÓLNYCH

ELEMENTOW LOTU I

ELEMENTOW LOTU I

UTRWALANIEM

UTRWALANIEM

NAWYKOW LOTNICZYCH UCZY SIĘ

NAWYKOW LOTNICZYCH UCZY SIĘ

KONTROLOWANIA SWOICH EMOCJI.

KONTROLOWANIA SWOICH EMOCJI.

Stres instruktora –

Stres instruktora –

szczególne zadania

szczególne zadania



Wnikliwa obserwacja i ocena

Wnikliwa obserwacja i ocena

psychologiczna kandydatów w czasie

psychologiczna kandydatów w czasie

szkolenia teoretycznego i praktycznego

szkolenia teoretycznego i praktycznego



Ocena funkcjonowania kandydata w

Ocena funkcjonowania kandydata w

sytuacji trudnej – tryb indywidualny

sytuacji trudnej – tryb indywidualny

selekcji – obserwacja i wychwytywanie

selekcji – obserwacja i wychwytywanie

błędów , analiza postępów

błędów , analiza postępów



Nacisk na zasady postępowania w trakcie

Nacisk na zasady postępowania w trakcie

zaistnienia sytuacji niebezpiecznych

zaistnienia sytuacji niebezpiecznych



Profesjonalna wiedza, cierpliwość,

Profesjonalna wiedza, cierpliwość,

zdecydowanie i samokontrola podstawą

zdecydowanie i samokontrola podstawą

budowania autorytetu i zaufania

budowania autorytetu i zaufania

Trudni uczniowie

Trudni uczniowie



Niestabilni emocjonalnie (reaktywność,

Niestabilni emocjonalnie (reaktywność,

pobudliwość)

pobudliwość)



Niesprawni intelektualnie

Niesprawni intelektualnie



Niesprawni psychomotorycznie

Niesprawni psychomotorycznie



Z niewłaściwą orientacją w przestrzeni

Z niewłaściwą orientacją w przestrzeni



Problemy osobowościowe: np. zawyżona i

Problemy osobowościowe: np. zawyżona i

nieadekwatna samoocena, tendencje do

nieadekwatna samoocena, tendencje do

brawury, tendencje autodestruktywne

brawury, tendencje autodestruktywne



Nieprawidłowe funkcjonowanie społeczne

Nieprawidłowe funkcjonowanie społeczne



Ewentualne uzależnienia

Ewentualne uzależnienia

Przyczyny zachwiania się

Przyczyny zachwiania się

stanu zdrowia psychicznego

stanu zdrowia psychicznego

pilotów

pilotów



Długotrwałe oddziaływanie czynników

Długotrwałe oddziaływanie czynników

stresowych związane z bezpiecznym

stresowych związane z bezpiecznym

pilotowaniem statków powietrznych

pilotowaniem statków powietrznych



Konflikty i złożone sytuacje życiowe

Konflikty i złożone sytuacje życiowe



Uwarunkowania genetyczne niektórych

Uwarunkowania genetyczne niektórych

chorób

chorób



Długotrwałe choroby, wypadki

Długotrwałe choroby, wypadki



Nadużywanie alkoholu i substancji

Nadużywanie alkoholu i substancji

psychoaktywnych

psychoaktywnych

Niepokojące symptomy

Niepokojące symptomy



Poczucie zmęczenia, znużenia pilotażem

Poczucie zmęczenia, znużenia pilotażem



Dyskomfort psychiczny w czasie lotu

Dyskomfort psychiczny w czasie lotu



Nietypowe rozchwianie emocjonalne

Nietypowe rozchwianie emocjonalne



Zaburzenia psychosomatyczne (bezsenność,

Zaburzenia psychosomatyczne (bezsenność,

bóle głowy, uczucie niepokoju, bóle brzucha)

bóle głowy, uczucie niepokoju, bóle brzucha)



Nieadekwatne, ostre reakcje lękowe

Nieadekwatne, ostre reakcje lękowe



Urojenia, omamy, halucynacje

Urojenia, omamy, halucynacje



Nieadekwatna ocena rzeczywistości, poczucie

Nieadekwatna ocena rzeczywistości, poczucie

zagubienia, utrata wiary w sens życia

zagubienia, utrata wiary w sens życia