Charakterystyka kosztów
jakości

dr inż. Maciej Szafrański

Dwa ujęcia kosztów jakości

Koszty jakości

Koszty jakości

w ujęciu makroekonomicznym

w ujęciu mikroekonomicznym

– k. j.

gospodarowanie zasobami

naturalnymi
w kontekście określonych potrzeb
konsumentów, przekładających się na
jakość produktów,
– k. j. życia społeczeństwa i k. zmian tej
jakości,
– k. j. wynikające z działań na rzecz
zmian funkcjonowania mechanizmów
rynkowych,
– k. j. na rzecz zmian jakości produktów
w celu wpływania na zmiany społeczne w
tym np.. demograficzne,
– k. j. i ich wpływ na efektywność działań
jakościowych w gospodarce

–

–

przedsiębiorstw lub innych podmiotów

przedsiębiorstw lub innych podmiotów

działających na rynku,

działających na rynku,

–

–

klientów,

klientów,

–

–

cyklów istnienia (życia) produktów

cyklów istnienia (życia) produktów

Poglądy na temat kosztów jakości
w przedsiębiorstwie



pogląd I – jakość nie kosztuje (nakłady

związane z jakością wynikają jedynie z

braku skuteczności działań i mają

charakter strat)



pogląd II – koszty jakości to część

pogląd II – koszty jakości to część

kosztów przedsiębiorstwa

kosztów przedsiębiorstwa



pogląd III – wszystkie koszty księgowe

przedsiębiorstwa są kosztami jakości



pogląd IV – koszty jakości przedsiębiorstwa

mogą być wyższe niż koszty księgowe,

udokumentowane w systemie księgowym

Modele kosztów jakości



Nienormowane (str. 79-87)



Unormowane (str. 88)

Rozpowszechnione modele kosztów
jakości

Najbardziej rozpowszechnionymi modelami

klasyfikowania kosztów jakości są:



model PAF (pochodzi z normy brytyjskiej BS 6143, a

uwzględniony został później w normie ISO 9004-

1:1994)

koszty zapobiegania (Prevention)
koszty oceny (Appraisal)
koszty niezgodności (Failure)



model procesowy:

koszty zgodności
koszty niezgodności,



model strat jakości:

wewnętrzne straty z powodu niewłaściwej jakości,
wewnętrzne straty z powodu niewłaściwej jakości.

Źródło opisu wybranych
modeli kosztów jakości



ISO 10014:2006

Quality management -

Guidelines for realizing financial

and economics benefits

Norma zastąpiła Raport

Techniczny ISO/TR 10014:1998

Przybliżenie ISO 10014:2006



zawiera wytyczne dotyczące uzyskania korzyści finansowych

i ekonomicznych z zastosowania zasad zarządzania jakością



jest adresowana do najwyższego kierownictwa organizacji



uzupełnia ISO 9004



podano w niej przykłady możliwych do osiągnięcia korzyści

i zidentyfikowano metody i narzędzia zarządzania, które

mogą pomóc w uzyskaniu tych korzyści



w celu osiągnięcia korzyści finansowych i ekonomicznych

- dla każdej z zasad - zidentyfikowano odpowiednie procesy

i podano przykłady metod i narzędzi pomocnych w

zastosowaniu tych zasad w połączeniu z podejściem PDCA



w załącznikach informacyjnych podano różne metody

i narzędzia do samooceny oraz osiągnięcia większych

korzyści finansowych i ekonomicznych

Źródło:

http://www.pkn.pl/index.php?pid=normy_iso9000

Historia wyodrębniania kosztów
jakości

Przełom

wieków XIX i

XX

Potrącenia od wynagrodzenia za źle wykonaną robotę

Okres

wojenny

Analiza KOSZTÓW BŁĘDÓW

Koniec lat 40-

tych XX w.

KOSZTY OCENY

Lata 60-te XX

w.

A. Feigenbaum opracowuje „Model kosztów jakości” –

wskazuje na możliwość wykorzystania kosztów jakości

dla oceny skuteczności sterowania jakością

1969 r.

Wprowadzenie w publikacjach pojęcia kosztów jakości

przez ASQC (Amerykańskie stowarzyszenie Sterowania

Jakością)

Lata 70-te XX

w.

KOSZTY PREWENCJI (ZAPOBIEGANIA)

1978 r.

Zagadnienie kosztów jakości w Polsce

1981 r.

Zagadnienie kosztów jakości w normie brytyjskiej BS-

6149

1994 r.

Zagadnienie kosztów jakości w normach serii ISO 9000

Przyjęte dla potrzeb zajęć
określenie kosztów jakości
(zgodne z poglądem II)

wyodrębniona z ogólnej kwoty suma
kosztów i strat ponoszonych
na działalność prewencyjną, ocenę
i kontrolę oraz wadliwość

Przykładowe koszty zapobiegania
(prewencji)

szkoleń w zakresie jakości
zatrudniania osób z odpowiednimi kwalifikacjami

koszty programów projakościowych, w tym programów motywacyjnych dotyczących

jakości

badań porównawczych
zapewnienia jakości dostaw
oceny dostawców i poradnictwa oraz edukacji dostawców
planowania badań
auditów jakościowych
kierowania sprawami jakości
dokonywania eksperymentów
projektowania systemów wykrywania błędów
stosowania konserwacji, przeglądów i remontów zapobiegawczych
testowania i regulacji
precyzowania charakterystyk produktów
certyfikacji i atestów

Przykładowe koszty badań i oceny

oceny dostaw

badania i oceny własnych półfabrykatów
odbioru jakościowego wyrobów gotowych

badania i oceny jakości podczas prowadzenia prac montażowych u klienta

użytkowania narzędzi pomiarowych

badań laboratoryjnych

konserwacji przyrządów pomiarowych
ekspertyz jakościowych

dokumentacji, rejestracji, raportowania

administrowania komórkami kontroli jakości

Przykładowe koszty wad
wewnętrznych

braków wewnętrznych

obróbki dodatkowej

niezgodności ilościowych

przekwalifikowań do niższej klasy

poszukiwania przyczyn błędów

likwidacji braków

postojów spowodowanych brakami
związane z obniżką ceny

sortowania

ponownego badania

wypadków

Przykładowe koszty wad
zewnętrznych

braków zewnętrznych

dodatkowej obróbki

obsługi reklamacji

serwisu u użytkownika

odszkodowań (sprawy sądowe)

refundacji z tytułu zwrotów

wyjaśnień roszczeń i pretensji

Przykładowe alternatywne koszty
jakości (utraconych korzyści)

1

niskiego morale załogi

2

niewykorzystanego majątku

3

ryzyka klienta

4

niezadowolenia klienta

5

utraconej reputacji

6

niższych cen

7

utraconych zamówień

8

utraconych rynków zbytu

9

utraconych przychodów wynikających z odejścia dotychczasowych

klientów

10

utraty potencjalnych klientów

11

nieuzyskanych zysków z działalności

12

utraty potencjalnego wzrostu przychodów ze sprzedaży, wynikającej z
dostarczenia klientom produktów niezgodnych z ich wymaganiami

s. 95

Polecenie 3.

Zapoznać się z:



treścią podrozdziału 6.2: Rachunek kosztów w
przedsiębiorstwie



poglądami I, III i IV dotyczącymi zakresu kosztów
jakości w przedsiębiorstwie



wybranymi typowymi kosztami alternatywnymi
(utraconych możliwości) prezentowanymi w
literaturze z zakresu zarządzania jakością



zagadnieniami kosztów jakości ponoszonych
przez klienta i kosztów jakości w cyklu istnienia
produktu