W T O

Światowa Organizacja

Handlu

Czym jest WTO – w skrócie?

organizacja międzynarodowa

określająca

podstawowe zasady rządzące światowym
handlem.

obejmuje większość krajów świata (obecnie

149 członków)

forum wymiany informacji o polityce

handlowej krajów

forum wymiany zobowiązań do liberalizacji

handlu opartym na wielostronnych
negocjacjach handlowych

Od GATT do WTO

1941 – Karta Atlantycka: ułatwienia w dostępie

do surowców

1944 – utworzenie MFW i Banku Światowego

1945 – utworzenie ONZ

1948 – Karta Hawańska – nieudana próba
stworzenia

Międzynarodowej Organizacji Handlu

1947 – 23 kraje podpisują „tymczasowy” układ,
zwany

GATT (Układ Ogólny w sprawie Handlu i

Ceł)

1995 – GATT przekształca się w WTO

(Światowa Organizacja Handlu)

GATT a WTO - różnice

GATT miał charakter tymczasowy

(porozumienie), WTO ma charakter trwały
(organizacja)

GATT nie był ratyfikowany przez kraje, WTO –

była

Podmiotami GATT były „układające się

strony”, podmiotami WTO są „państwa
członkowskie”

GATT zajmował się przede wszystkim

wymianą towarową, WTO ma znacznie szerszy
zakres przedmiotowy

sprawniejszy system rozstrzygania sporów w

WTO

obecnie GATT jest tylko jednym z filarów

WTO

Trzy filary WTO

GATT

GATS

TRIPs

Towary

Usługi

Własność

Intelektualna

Pozostałe elementy WTO

DSB

TPRM

PTA

Rozstrzyganie

Raporty o polityce

Porozumienia
sporów

handlowej

kilkustronne

Struktura organizacyjna

Zbiera się nie rzadziej niż

raz na dwa lata.

Dezycje, negocjacje

Zbiera ok.

12 razy w

roku.

Bieżące

kierowanie

organizacj

ą.

Wsparcie

techniczne i

logistyczne.

Przygotowuje

dokumentację

Rady pomocnicze

odpowiedzialne za

konkretne obszary.

Wspomagane przez

Komitety (ok. 40)

Podejmowanie decyzji

targi; negocjacje;

KONSENS

(gdy

brak zasadnicznego sprzeciwu)
głosowanie, gdy brak konsensu, ale
tylko w niektórych dozwolonych
sytuacjach (np.: poprawki zasad
ogólnych, zwolnienia z rygorów
WTO, przyjęcie nowych członków)
Zasada 1 kraj = 1 głos

Przyjęcie nowego kraju

członkowskiego

WTO otwarta dla wszystkich autonomii
Kraj zgłasza chęć akcesji do Dyr. Gen.
Kraj uzyskuje status obserwatora
Powołanie grupy roboczej
Ocena zgodności systemu handlu danego
kraju z regułami WTO
„Lista zobowiązań” kraju
Podpisanie umowy akcesyjnej
Obecnie o członkostwo ubiega się ok. 20
krajów (np. Rosja, Ukraina)

Zasady WTO

NIEDYSKRYMINACJI
WZAJEMNOŚCI
EGZEKWOWALNOŚCI ZOBOWIĄZAŃ
PRZEJRZYSTOŚCI
„ZAWORY BEZPIECZEŃSTWA”

Zasada NIEDYSKRYMINACJI

Klauzula najwyższego
uprzywilejowania

(towar wytworzony w jednym kraju członkowskim ma
być traktowany nie gorzej niż „analogiczny” towar
wytworzony w innym kraju członkowskim)

Klauzula równego traktowania

(towar wytworzony za granicą – po zastosowaniu
wszystkich rygorów związanych z przekroczeniem
granicy celnej - ma być traktowany na równi z
„analogicznymi” towarami wyprodukowanymi w kraju)

Wraz z zasadą wzajemności jest
podstawą negocjacji w ramach WTO

Rundy negocjacyjne GATT

Pierwsze Rundy (Genewa 1947 i 1955-

56; Annecy 1949, Torquay 1950-51) –

33 kraje

(ok. 45 tys. wzajemnych koncesji taryfowych metodą

towar za towar; umiarkowane obniżki)

Runda Dillona 1960-61 – 39 krajów

(tylko ok. 4000 koncesji taryfowych, brak redukcji ceł

na towary rolne)

Runda Kennedy’ego 1963-67 – 74 kraje

(metoda formuły liniowej – redukcja ceł na art.

przemysłowe o 35%; kodeks antydumpingowy;

wycena celna; przystąpienie Polski do GATT)

Rundy negocjacyjne GATT

Runda Tokijska 1973-79 – 99 krajów

(metoda formuły harmonizacji; obniżka ceł od 33% do 6%

na art. przemysłowe; kolejne bariery pozataryfowe –

subsydia, zamówienia rządowe, wycena celna, licencje,

antydumping; preferencje dla krajów rozwijających się)

Runda Urugwajska 1986-94 – 117 krajów

(redukcja przecięnego poziomu stawek celnych o 1/3;

zwiększenie rygorów w handlu artykułami rolnymi i

tekstyliami; handel usługami i własnością intelektualną;

utworzenie WTO)

Runda Doha 2001 - 2005 – 148 krajów

(ma skupiać się głównie na redukcji ceł i barier

pozataryfowych w handlu art. rolnymi i tekstyliami oraz

zagadnieniach związanych z handlem usługami i prawami

własności intelektualnej)

Zasada PRZEJRZYSTOŚCI

TPRM (Trade Policy Review

Mechanism) – Mechanizm Przeglądu

Polityki Handlowej
Stworzony w czasie Rundy

Urugwajskiej do badania zgodności

polityk z zasadami WTO
Podstawa: Raport Krajowy i Raport

Departamentu WTO
USA, Kanada, WE i Japonia – co 2 lata

16 krajów rozwiniętych – co 4 lata

pozostali – co 6 lat

Mechanizm rozstrzygania sporów

Kraj członkowski zgłasza wniosek o

rozpoczęcie postępowania
Etap I – konsultacje i mediacje (do 60 dni)
Etap II – powołanie panelu niezależnych

ekspertów przez DSB
Etap III – działalność panelu: zbadanie sprawy,

spotkania, wydanie raportu (do 9 miesięcy)
Etap IV – DSB zatwierdza raport (do 60 dni) +

ewentualne postępowanie odwoławcze (do 90

dni)
Etap V – wprowadzenie w życie w „rozsądnym

terminie”; możliwość podjęcia działań

retorsyjnych w wysokości okreslonej przez

DSB

Środki ochronne i wyjątki

Antydumping

– rekompensata praktyk

dumpingowych

Cła wyrównawcze

– rekompensata subsydiów

Bilans płatniczy

– restrykcje importowe w

celu ochrony bilansu płatniczego kraju

Ochrona przemysłu raczkującego

– restrykcje

importowe

Ochrona nadzwyczajna

– gdy szkody dla

przemysłu

Wyjątki ogólne

– w razie zagrożenia

bezpieczeństwa narodowego i zdrowia

Zwolnienie

– (waiver) – potrzebna zgoda

Rady WTO