MEDIA JAKO
CZWARTA
WŁADZA

MEDIA



Inaczej zwane są jako środki masowego
przekazu, mass media, publikatory



Są to środki społecznego komunikowania o
szerokim zasięgu, czyli prasa, radio,
telewizja, Internet, a w szerszym znaczeniu
także książka, film, plakat, kino



Stanowią element kultury masowej.

ETAPY UMASOWIENIA

PROCESU
KOMUNIKOWANIA



Pierwszym etapem umasowienia procesu
komunikowania , było wynalezienie druku, co
wiązało się z późniejszym upowszechnieniem
książek i prasy.



Etap ten często nazywa się „epoką
Gutenberga”



Późniejsze etapy tego procesu związane są z

rozwojem mediów audiowizualnych – najpierw
radia , następnie telewizji.



Obecnie mówi się już o społeczeństwie

informacyjnym , którego istotę symbolizują
tzw. infostrady , czego przykładem obecnie jest
Internet .

FUNKCJE MEDIÓW



Informacyjna - media zbierają informacje na

temat różnych wydarzeń gospodarczych,

politycznych i kulturalnych i przekazują je w

wiadomościach lub innych programach

informacyjnych



Wychowawcza i rozrywkowa - Wszystkie media

starają się dostarczać odbiorcom rozrywkę gdyż

to zapewnia im popularność i w przypadku

telewizji dużą oglądalność



Ekonomiczna - media starają się one przyciągać

reklamodawców gdyż dzięki pieniądzom z

reklam mogą zapewnić większy i atrakcyjniejszy

wybór programów rozrywkowych a stacje

telewizyjne mogą również zaprezentować

bogaty wybór hitów filmowych



Opiniotwórcza - powoduje, że media
wpływają na swoich widzów, czytelników i
słuchaczy kształtując opinię publiczną



Kontrolna - poprzez tą funkcję media śledzą
poczynania władz i osób publicznych przez co
mogą zapobiec różnym nadużyciom z ich
strony.

POZYTYWNY WPŁYW MEDIÓW

Media tradycyjne , a także tzw. media nowe, w
coraz większym stopniu wpływają na życie
jednostek, grup społecznych i narodów. Pod
wpływem tekstów prasowych, audycji
telewizyjnych i radiowych ludzie zdolni są do
poświęceń, na które nie zdobyliby się na co
dzień. Na przykład, gdy na apel telewizyjny o
oddawanie krwi dla ofiar wypadku zgłaszają się
dziesiątki i setki ochotników. Reakcja ludzi jest
natychmiastowa i spontaniczna.

NEGATYWNY

WPŁYW

MEDIÓW

Media wpływają na ludzi także w negatywny
sposób, wyzwalając w nich najniższe instynkty i
jeśli nie zachęcając wprost do czynienia zła, to
akceptując wyrządzanie krzywdy innym. Filmy
telewizyjne wręcz „ociekają” krwią i epatują
scenami gwałtu, przyczyniając się w ten sposób do
wzrostu agresji, kultu siły i przemocy jako sposobu
na życie. Stanowią także wzór rozstrzygania
sytuacji konfliktowych. Odnosi się to zwłaszcza do
dzieci i młodzieży, ponieważ taki niedoświadczony
życiowo odbiorca nie potrafi odróżnić filmowej fikcji
od rzeczywistości. Wręcz odwrotnie – to, co
zobaczy na ekranie chciałby naśladować i przeżyć
osobiście.

MEDIA W ROLI
„CZWARTEJ
WŁADZY”



O pojęciu „czwarta władza”, którym to często

określa się media należy mówić w kontekście

Monteskiuszowskiego trójpodziału władzy na

władzę ustawodawczą (legislacyjną),

wykonawczą( administracyjną) oraz

sadowniczą.



Pozycja i siła mediów są ściśle uzależnione od

systemu politycznego obowiązującego na

terenie działalności określonego nadawcy.



Ów system polityczny jednocześnie wpływa na

stosowanie przez władzę pewnych,

charakterystycznych dla danego ustroju,

technik komunikowania – zarówno wobec

mediów jak i ogółu opinii publicznej.



W systemach totalitarnym i
autorytarnym media spełniają wobec władzy
funkcję służebną. Czołowe funkcje
redaktorskie obsadzone są przez ludzi
otrzymujących najpierw – pośrednio lub
bezpośrednio – rekomendacje ze strony
reżimu.



W tak skonstruowanym systemie dziennikarze
często uciekają się nawet do autocenzury,
byleby przypodobać się władzy.



Konkurencja na rynku informacyjnym nie
istnieje a nieliczne istniejące media należą do
rządu.



W systemie demokratycznym rola
mediów staje się diametralnie inna, ponieważ
stanowią one tzw. „czwartą władzę”.



Mimo iż nie pochodzi ona z wyborów
powszechnych i nie figuruje w Konstytucji,
posiada określone przywileje, dając mediom
wolność i niezależność.



Należy pamiętać , że działalność prowadzona
przez dziennikarzy musi być zgodna z danym
prawem.

Władzę mediów można postrzegać
w kontekście instytucji kontroli
społecznej



W każdym społeczeństwie – obok instytucji

kontroli prawnej – istnieją nieformalne
mechanizmy i instytucje, pozwalające oceniać i
doskonalić postepowanie jednostek ludzkich,
grup społecznych , nawet całego społeczeństwa.



Istotą kontroli społecznej jest degradacja lub

awans określonej osoby albo instytucji, której
działanie może być wzorem dla innych lub wręcz
przeciwnie – wymaga społecznego potępienia.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
kontra politycy



Możemy zaobserwować , że wszyscy politycy

cierpią na syndrom wrogich mediów
oznaczający przekonanie, że media nie traktują
polityków fair.



Każdy rząd chciałby mieć kontrolę nad

mediami, jednak równałoby się to z zanikiem
funkcji kontrolnej jaką pełnią media.



Politycy w obawie przed mediami usiłują

zapewnić sobie wpływ na media, zwłaszcza na
telewizję publiczną. W tej mierze w Polsce
osiągają spore sukcesy, powodując, że PR i TVP
stają się opozycyjnymi środkami politycznymi.



Mimo tego negatywnego zjawiska, jakim jest
upolitycznienie środków masowego
komunikowania, to kontrola nad mediami nie
przekłada się automatycznie na wyniki
wyborcze.



Polska scena polityczna jest interesującym
przypadkiem, ponieważ te ugrupowania,
które w okresach kampanii wyborczej pełniły
nadzór nad radiem i telewizją przegrywały
elekcję. Partie i kandydaci, do których
stosunek mediów elektronicznych był
nieprzychylny lub wręcz wrogi, wygrywały je.

MEDIA W PROCESIE
DEMOKRATYZACJI
EUROPY



Na poparcie tezy, że media mogą mieć wielką

władzę, można przytoczyć ich rolę w procesie

demokratyzacji państw Europy Środkowo –

Wschodniej.



Media odegrały istotną rolę w procesie upadku

komunizmu oraz rozkładu Związku

Radzieckiego.



Dzięki telewizji światowa publiczność

dowiadywała się o wydarzeniach w Polsce, tj.:

Okrągły Stół, wybory pierwszego

niekomunistycznego premiera rządu.



Na Węgrzech śledziła odsunięcie od władzy

ekipy Grósza.



Miliony widzów oglądały zdjęcia uciekających
Niemców przed reżimem Honeckera



Niewątpliwie sceny te wpłynęły na przebieg
aksamitnej rewolucji w Czechosłowacji, a w
końcu rozbudziły także Rumunów i Bułgarów.



Uwolnienie środków masowego przekazu spod
kontroli politycznej było pierwszym krokiem na
drodze do demokracji, co miało szczególne
znaczenie w krajach postkomunistycznych.



Zmiana statusu prawnego mediów masowych,
a przede wszystkim uniezależnienie się od
władzy politycznej, powoduje, że stają się one
nowym, autonomicznym aktorem na scenie
politycznej.

FAKTYCZNA ROLA MEDIÓW
NA PRZYKŁADZIE KONFLIKTÓW
MILITARNYCH XX WIEKU

Każdy z konfliktów militarnych XX wieku
pozostawił po sobie jakieś istotne i pamiętne
zdjęcie, mówiące tyleż o działaniach zbrojnych,
co o relacjach media – państwo.
Na jednym końcu skali mamy sytuację, gdy
fotograf jest świadkiem danych wydarzeń, na
drugim zaś, gdy na fotografii znajduje się tylko
to na co zezwolą wojskowi.



Dziennikarze na wojnie często bywają
ograniczani przez różne jednostki, np. z
uwagi na ich własne bezpieczeństwo nie są
zabierani na akcje zbrojne.



Inny przykład ograniczania dziennikarzy jest
to, że w czasie wojny w Czeczenii(1944-
1995) niezależna telewizja NTW ukazywała
wydarzenia z obu stron. Burzyło to oficjalny
obraz strony zwycięskiej. Dlatego też w
kolejnej wojnie Putin zdławił niezależne
media oraz zamknął przed dziennikarzami
czeczeńską granicę .

Często dzieje się tak, że dziennikarze w
pogoni za sensacją są w stanie przedstawić
nieprawdziwy obraz, postępując zgodnie z
zasadą „Jeśli się nic nie dzieje, to ma się
dziać”.
Ponadto zostają podawane również
nieprawdziwe informacje.
Podsumowując rozważania, należy
stwierdzić, że dzisiaj nadal istnieją media
podporządkowane różnym organom władzy
państwowej, które stanowią dogodne narzędzie
wpływania na opinię publiczną.

BIBLIOGRAFIA

1.

J. Filipowicz, J. Wiater – Biegniewska, Media w
roli „czwartej władzy” i w procesie
demokratyzacji Europy, [w:] Integracja
Europejska, pod red. M. Siwko, B. Polak,
Koszalin 2004r.

2.

W. Snoczyk, Media w Polsce, Warszawa, 1999r.

3.

D. Lewiński , Media i polityka.
Interreferencyjna koncepcja mediatyzacji, [w:]
Media w Polsce. Pierwsza władza IV RP?, pod
red. M. Sokołowskiego, Warszawa 2008

4.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Czwarta_w
%C5%82adza

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ !

Joanna
Szreder
Weronika
Hinc