ŚWIAT CYWILIZACJI

Autor pracy :Błażej

Podlasiewski

Wielubiegunowy

świat

wielu

cywilizacji

• Po raz pierwszy w histori polityka goblana stała się

wielobiegunowa a jednocześnie jej podmiot jest wiele

cywilizacji .

• Okres zimnej wojny polityki globalnej stał się

dwubiegunoway a świat podzielił na trzy części .

• Grupa najbogatszy są to demokratyczne

społeczeństwa na czele której stanęły Stany

Zjednoczone .

• Grupa uboższa społeczeństw komunistycznych

satelitów Związku Radzieckiego którym przewodził .

• Na Trzeci Świat składa się państwa ubogie

niestabilne politycznie , które nie dawno uzyskały
niepodległość

.

Wielubiegunowy

świat

wielu

cywilizacji

• Najważniejszymi ugrupowaniami państw nie są

już trzy bloki z okresu zimnej wojny , ale siedem
lub osiem głównych cywilizacji świata

• Świecie jaki się wyłonił po zimnej wojnie , kultura

jest siłą która zarazem dzieli i łączy .

• Kraje o w wspólnych cechach kulturowych

podejmuja współpracę gospodarczą i polityczną .

• Cywilizacja Zachodu jest najpotężniejsza i taką

przez lata pozostanie ale potęga ta staje się
coraz słabsza w miarę jak inne cywilizacje rosną
w siłę

Paradygmaty

Jeden świat : euforia i harmonia

• paradygmat oparty na założeniu iż koniec

zimnej wojny oznacza zakończenie poważnego
konfliktów rzutujacych na politykę globalną.

Dwa światy : My i Oni

• Zakończenie wielkich konfliktów towarzyszą

nadzieje na zjednoczenie świata tendencja do
myślenia w kategoriach dwóch światów
pojawiają się na przestrzeni całych dziejów
ludzkich

Paradygmaty

Mniej więcej 184 państw :

• Twórcy trzeciej mapy świata jaka wyłoniła się po

zimnej wojnie wychodzą założenia realistycznej
teori stosunków międzynarodowych .

• Zgodnie z tą teorią państwa są głównymi aktorami

na arenie międzynarodowej jedynie które się liczą.

Totalny chaos

:

• Proces słabnięcia państw i pojawienie się państw

nieudanych

Porównanie światów realizm

uproszczenie przewidywanie:

• Podejscie cywilizacyjne zakłada w świecie

rzeczywiście działają siły integracyjne i wywołują
reakcjie w postaci potwierdzajace wartość własnej
kultury.

• Żaden paradygmat nie zachowuje jednak aktualność

po wiek wieków

• Z paradygmaty rodzą się przepowiednie których

trafność i użyteczność stanowi kryterium poprawności
danego paradygmatu w porównaniu z innymi

• Ważne wydarzenie jakie miały miejsce po zakonczeniu

zimnej wojny pasuje do paradygmatów
cywilizacyjnych.

Cywilizacja

uniwersalna

• Pojęcie cywilizacj i kultury odnoszą się do stylu

życia danego narodu cywilizacja zaś jest kulturą
w szerokim znaczeniu .

• Braudela cywilizacja jest przestrzenią obszarem

kulturowym zbiorem kulturowych cech i zjawisk

• Według Dawsona cywilizacja jest wytworem

określonego orginalnego procesu twórczość
kulturowej wypracowanej przez określony lud

• W ujęciu Spenglera cywilizacja to nieunikniony

los kultury najbardziej zewnętrzny i sztuczny stan
w jakim znależć się może rozwinięty odłam ludzki

Cywilizacja

uniwersalna

• Według Melko - cywilizacje mają określony stopień

integracji ich część definuje się przez wzajemne
odniesienia do siebie oraz do całość.

• Podstawowym elementem kultury określające

cywilizacji przedstawione zostały w klasycznej formie
przez Ateńczyków .

• Cywilizacja jest największą jednostką kulturową

,Wsie regiony grupy etniczne narodowości , odrębne
kultury o rozmaitym stopniu zróżnicowania

• Cywilizacje nie mają wyrażnie wytyczonych granic nie

wiadomo gdzie się zaczynają i gdzie się k

ończą .

•

Cywilizacje są śmiertelne ale i długowieczna

Cywilizacja uniwersalna

• Główne cywylizacje współczesność

• Cywilizacja chińska
• Cywilizacja japońska
• Cywylizacja hinduistyczna
• Cywylizacja islamska
• Cywilizacja prawosławna
• Cywilizacja Latynoamerykańska
• Cywilizacja europejsko- amerykańska
• Cywilizacja afrykańska

Stosunki

między

cywilizacjami

• Stosunki między cywilizacjami ewoluując przeszły przez

dwie fazy obecnie znajdują się w trzeciej

• Cywilizacje były również oddalone od siebie w przestrzeni

.

• Przemieszczanie się idei i technologii między

cywilizacjami miało miejsce , ale trwało to często wiele
wieków .

• Napór Narodziny Zachodu - europejskie chrześcijaństwo

zaczęło się wykształcać w odrębną cywilizację w VIII i IX
wieku jednakże przez całe stulecia pozostawało w tyle za
innymi

• Naporowi Zachodu zdołała się oprzeć tylko cywilizacja

rosyjska japońska i etiopska

Stosunki

między

cywilizacjami

• Słowo cywilizacja stanowi synonim cywilizacji

zachodniej

• Polityka cywilizacji zachodniej ciążyła wielka schizma

religijna oraz wojny religijne dynastyczne .

Interakcje .System wielocywilizacyjne:

• W XX wieku stosunki między cywilizacjami przeszły

więc z fazy jednokierunkowego naporu jednej z nich
na wszystkie inne w stadium intensywnych , ciągłych i
wielokierunkowych interakcji między wszystkimi .

Stosunki

między

cywilizacjami

Główne cechy epoki stosunków

międzycywilizacjami :

• Po pierwsze jak to upodobaniem powtarzają

historycznie skończyła się ekspansja Zachodu i zaczął
bunt przeciw Zachodowi .

• Po drugie w rezultacie tych procesów system

międzynarodowy wykroczył poza granice Zachodu i
objął wiele cywilizacji .

• Żadna inna cywilizacja nie zrodziła znaczącej

ideologii politycznej ,Zachód natomiast nigdy nie
stworzył wielkiej religii.

Cywilizacja uniwersalna

• Cywilizacja uniwersalna – zakłada kulturowe

jednoczenie się ludzkość powszechna akceptacja
wartość orientacja zwyczajów i instytucji przez narody
całego świata .

• Na pierwszy termin cywilizacji uniwersalnej – zakłada

elementarne wartości jak uznanie morderstwa za
zło ,które są wspólne dla wszystkich społeczeństw.

• Na drugi termin cywilizacja uniwersalna można

odnosić do wspólnych elementów .cywilizacja
społeczeństwa jak miasta umiejetność czytania i
pisania które odróżnia je od społeczeństwa
prymitywnych i od barbarzyńców.

Cywilizacja uniwersalna

• Po trzecie pojecie cywilizacji uniwersalna

możemy odnosić się do przekonań wartość i
doktryn przyjmowanych obecnie przez wielu ludzi
z kręgu cywilizacji zachodniej oraz przez
niektórych należących do innych kręgów
kulturowych.

• Po czwarte popularność zyskuje koncepcja że

rozpowszechnianie się na całym świecie
zachodnich wzorców konsumpcji oraz kultury
masowej tworzy cywilizacja uniwersalnej

.

Stosunki

między

cywilizacjami

• Wszystkie wielkie religie świata powstały w

niezachodnich kregach kulturowych i starsze są
przeważnie od cywilizacji zachodniej.

• Globalna geografia polityczna ulega zmianie od

jednego świata w 1920 roku do lat dziewięćdziesiątych.

• Kontakty międzycywilizacyjne w trzeciej fazie są o

wiele częstsze i intensywniejsze niż w pierwszej oraz
bardziej równorzędne i wzajemne niż drugie.

• Pod koniec XX wieku rozpowszechniła zaściankowa

koncepcja jakoby europejska cywilizacja Zachodu
stanowiła obecnie uniwersalną cywilizację światową.

Źródła cywilizacji zachodniej

• Pojęcie cywilizacji uniwersalnej jest wytworem

cywilizacji zachodniej.

• XIX wiek przynosi nam koncepcje białego człowieka

która zakłada usprawiedliwienie politycznej ekonomicznej
ekspansji i dominacji Zachodu.

• Uniwersalizm to ideologia Zachodu służąca konfrontacji

z innymi kulturami .

• Koncepcja jednej cywilizacji są intelektualiści niezachodni

, którzy wemigrowali na Zachod jak Naipaul i Fouad Ajam
–postawa typowa dla konwerttytów czy ludzi marginesu .

Źródła cywilizacji zachodniej

• . Argumenty przemawiające za powstaniem

uniwersalnej cywilizacji opiera się na
następujących założeniach :

• Upadek sowieckiego komunizmu oznaczało koniec

histori i powszechne zwycięstwo demokracji
liberalnej na całym świecie .

• Zakłada licznejsze kontakty między róznymi

narodami handel inwestycje media turystyka
prowadzą do tworzenia się wspólnej kultury
światowej

Zachód i modernizacja

• Modernizacja składa się z industraluizacja urbanizacji

powszechniejszą umiejetnością czytania pisania
wyższym poziomem wykształcenia zamożnością ,
zróznicowaniem struktury zawodowej.

• Modernizacja to proces rewolucyjny który da się

porównać tylko z przejsciem od społeczeństwa
prymitywnego do cywilizowanych czyli z powstaniem
cywilizacji .

• Zachód jako pierwsza cywilizacja uległa modernizacji

i najlepiej przyswoiła sobie kulture nowoczesności.

• Nowoczesna społeczeństwa mogą być do siebie

nawzajem podobne niż tradycyjne .

Zachód i modernizacja

• Cechy zachodniego społeczeństwa:

• dziedzictwo starożytności klasycznej
• katolicyzm i protestantyzm
• języki europejskie
• rządy prawa
• pluralizm społeczny
• gremia przedstawicielskie
• indywidualizm

Reakcja na zachód i

modernizacja

• Polityka odrzucenia sprowadza się do

beznadziejnych usiłowań odizolowania kraju od
kurczącego się współczesnego świata.

• Kemalizm zakłada trudne i traumatyczne zadania

polegające na zniszczeniu kultury istniejącej od
stuleci i zaprowadzenie na jej miejsce zupełnie
innej , zapożyczonej od obcej cywilizacji

• Reformizm polega na próbie wprowadzenia

modernizacji i zachowania przy tym
podstawowych wartości zwyczajów i instytucji
rodzimej kultury danego społeczeństwa

.

Reakcja zachodu i

modernizacja

Polityka odrzucenia ,kemalizmu i reformizm

przyjmuje następujące założenia

:

• Zwolenicy odrzucenia nie życzą sobie ani modernizacja

ani westrnizacja i są przekonani że jedno i drugie da się
odrzucić.

• Dla kemalistów oba procesy są pożądane , westernizacja

stanowi niezbędny warunek modernizacji , jedno i drugie
jest możliwe do przeprowadzenia.

• Reformiści uznają że modernizacja jest pożądana i

możliwa bez westernizacji na wiekszą skalę , która jest
niepożądana.

Cywilizacje i nowy ład

• W kształtującej się na nowo polityce globalnej państwa

będą ośrodkami głównych cywilizacji zajmujące
miejsce dwóch supermocarstw z okresu zimnej wojny

• Kraje dołączają przeważnie do innych o podobnej

kulturze , starajac się tworzyć przeciwagę z takimi
które nie mają wspólnych kulturowych cech .

• W okresie zimnej wojny panujacy ład był wytworem

dominacji supermocarstw nad podległymi im dwoma
blokami oraz ich wpływów w Trzecim świecie

• Świat , w którym przewodnią lub dominującą rolę

odgrywają państwa-ośrodki składa się ze stref
wpływów.

Tworzenie więzi w obrębie

zachodu

:

• W okresie zimnej wojny Stany Zjednoczone

znajdowały się w samym centrum dużej
zrożnicowanej grupy krajów należących do kilku
cywilizacji .

• Państwa- ośrodki Unia Europejska –Francja i

Niemcy ,tworzą wewnetrzny krąg w których
wochdzą państwa Beneluksu ,które postanowiły
znieść bariery utrudniajacych tranzyt dóbr i osób

• Kolejny kręgi tworza państwa członkowskie , i

państwa które uzyskały członkowstwo w 1995
roku ,oraz państwa owym czasie miały status
państw stowarzyszonych.

Tworzenie więzi w obrębie

zachodu

• Paradygmat cywilizacyjny dostarcza precyzyjnej i

przekonujacej odpowiedzi na nurtujace zachodnich

Europejczyków pytanie gdzie kończy się Europa

• Utożsamienie Europy z zachodnim chrześcijaństwem

dostarcza wyrażnego kryterium przyjmowania

nowych członków do organizacji zachodnich.

• Logika cywilizacji narzuca podobny wynik ,jeśli

chodzi o poszerzenie składu NATO

• Kryterium cywilizacyjnego do poszczególnych krajów

uwidacznia się w odniesieniu do państw bałtyckich .

• Polityka Grecji po zakończeniu zimnej wojny zaczęła

odbiegać od polityki Zachodu .

Rosja i jej bliskie sąsiedztwo

• Spadkobiercą carskiego, a następnie

komunistycznego imperium jest blok
cywilizacyjny podobny pod wieloma względami do
europejskiego Zachodu.

• Rosja tworzy blok z prawosławnym centrum pod

swoim kierownictwem

• Prawosławne kraje byłego Związku Radzieckiego

odgrywają zasadniczą rolę w tworzeniu spójnego
rosyjskiego bloku majace do powiedzenia w
sprawach Euroazji i świata.

Rosja i jej bliskie sąsiedztwo

• Armenia tradycyjne utozsamiała swoje interesy z

interesami Rosji , a ta ostatnia prezentowała się
jako obrońca Armenii przed muzułmańskimi
sąsiadami .

• W odróżnieniu od Armenii , Białoruś ma słabe

poczucie tożsamości narodowej

• Po Rosji najludniejszą i najważniejszą z byłych

republik radzieckich jest Ukraina

.

Wielkie

Chiny

• Wpółczesna cywilizacja chińska ma podobna

strukturę .

Rola Chin

:

• Po

pierwsze przejawia się w sposobie w jakim Chiny

określają własną pozycje na arenie międzynarodowej

• Po drugie zaangażowanie gospodarcze chińskich

emigrantów w kraju ich pochodzenia .

• Po trzecie ściślejsze związki ekonomiczne polityczne

i dyplomatyczne ,jakie rozwijają z Chinami trzy
główne chińskie organizmy .

Wielkie Chiny

• Rząd chiński postrzega swój kraj jako państwo –

ośrodek cywilizacji , na który powinny się
orientować wszystkie pozostałe chińskie
społeczności .

• Wielkie Chiny nie są więc wyłącznie koncepcją

abstrakcyjną – to szybko rozwijajacy się fakt
kulturowy i gospodarczy .

• Połączenie rosnącej potęgi gospodarczej i

wspólnoty kulturowej sprawiło ,że Hongkong ,
Tajwan i Singapur coraz bardziej zacieśniały
stosunki z Chinami na kontynetalnymi

Islam :świadomość bez

ścisłej więzi

• W świecie arabskim i ogólnie w muzułmańskim

struktura lojalonści politycznej wygląda odwrotnie niż
na Zachodzie ,gdzie jej głównym obiektem było i jest
państwo narodowe.

• W Azji Środkowej pojęcie narodowości nie było znane

na przestrzeni dziejów.

• W całym świecie islamu lojalność obowiązywała przede

wszystkim wobec małej grupy i wobec wielkiej
religijnej wspolnoty plemienia i ummy.

• Odrodzenie Islamu w poszczególnych krajach , sprawiły

również ,że muzułmanie bardziej zaczęli się utożsamiać
z ummą czy też cywilizacją islamu jako całością

Islam :świadomość bez

ścisłej więzi

Przejście od etapu islamskiej świadomości do spójności swiata

islamu zawiera jednak w sobie dwa paradoksy :

• Po pierwsze obszar islamu jest podzielony na rywalizujące

ośrodki władzy , z których każdy próbuje zbić kapitał na
identyfikowaniu się muzułmanów z ummą , chcąc ich
zjednoczyć pod własnym kierownictwem.

• Po drugie koncepcja ummy zakłada co prawda

nieprawomocność państwa narodowego , ale umma może
zostać zjednoczona tylko poprzez działania jednego lub
więcej silnych państw-ośrodków .

Islam :świadomość bez

ścisłej więzi

• Brak państwa –ośródka cywilizacji islamskiej

przyczynia się w znacznym stopniu do zewnętrznych
i wewnętrznych konfliktów tak typowych dla świata
islamu .

• Państwo-ośrodek , które miałoby sprawować

polityczne i religijne przywództwo ummy , musi być
silne gospodarczo i militarnie .

• Posiadać umiejętności organizatorskie Mieć

islamską tożsamość i być zaangażowane w sprawy
islamu.

• Turcja mogła by wyznaczyć rolę państwa –ośrodka

cywilizacji islamu