Gorączki krwotoczne
jako potencjalna broń
biologiczna
Dr n. med. Janusz Kocik
Dr n. med. Janusz Kocik
VHF JAKO POTENCJALNA
BROŃ BIOLOGICZNA
WIRUSOWE GORĄCZKI
KRWOTOCZNE STANOWIĄ GRUPĘ
SCHORZEŃ ODZWIERZĘCYCH,
POWODOWANYCH PRZEZ
NIESPOKREWNIONE ZE SOBĄ
BEZPOŚREDNIO WIRUSY RNA.
SYSTEMATYKA WIRUSÓW
WYWOŁUJĄCYCH GORĄCZKI
KRWOTOCZNE
RODZINA FILOVIRIDAE
RODZINA FILOVIRIDAE
(
(
WIRUS EBOLA,
WIRUS EBOLA,
WIRUS MARBURG) ;
WIRUS MARBURG) ;
RODZINA BUNYAVIRIDAE
RODZINA BUNYAVIRIDAE
( WIRUS
( WIRUS
HANTA, WIRUS GORĄCZKI DOLINY RIFT, WIRUS
HANTA, WIRUS GORĄCZKI DOLINY RIFT, WIRUS
GORĄCZKI KRWOTOCZNEJ KONGO) ;
GORĄCZKI KRWOTOCZNEJ KONGO) ;
RODZINA ARENAVIRIDAE
RODZINA ARENAVIRIDAE
(WIRUS
(WIRUS
GORĄCZKI LASSA, WIRUS JUNIN, WIRUS
GORĄCZKI LASSA, WIRUS JUNIN, WIRUS
MACHUPO, WIRUS GUANTARIO, WIRUS SABIA) ;
MACHUPO, WIRUS GUANTARIO, WIRUS SABIA) ;
RODZINA FLAVIVIRIDAE
RODZINA FLAVIVIRIDAE
(WIRUS
(WIRUS
DENGUE
DENGUE
,
,
WIRUS ŻÓLTEJ GORĄCZKI) ;
WIRUS ŻÓLTEJ GORĄCZKI) ;
WIRUSOWE GORĄCZKI
KRWOTOCZNE
1.FILOVIRIDAE
1.FILOVIRIDAE
WIRUS MARBURG - CHOROBA MARBURSKA
WIRUS MARBURG - CHOROBA MARBURSKA
WIRUS EBOLA - ZAKAŻENIE WIRUSEM EBOLA
WIRUS EBOLA - ZAKAŻENIE WIRUSEM EBOLA
2.BUNYAVIRIDAE
2.BUNYAVIRIDAE
WIRUS HANTA - HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
WIRUS HANTA - HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
PŁUCNY
PŁUCNY
I ZESPÓŁ NERKOWY
I ZESPÓŁ NERKOWY
PHLEBOVIRUS - GORĄCZKA DOLINY RIFT
PHLEBOVIRUS - GORĄCZKA DOLINY RIFT
NAIROVIRUS - KRYMSKO-KONGIJSKA GORĄCZKA
NAIROVIRUS - KRYMSKO-KONGIJSKA GORĄCZKA
KRWOTOCZNA
KRWOTOCZNA
WIRUSOWE GORĄCZKI
KRWOTOCZNE
3.ARENAVIRIDAE
3.ARENAVIRIDAE
ARENAVIRUS -
ARENAVIRUS -
GORĄCZKA LASSA;
GORĄCZKA LASSA;
WIRUS MACHUPO - BOLIWIJSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA;
WIRUS MACHUPO - BOLIWIJSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA;
WIRUS JUNIN
WIRUS JUNIN
–
–
ARGENTYŃSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA;
ARGENTYŃSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA;
WIRUS GUANTARIO
WIRUS GUANTARIO
– GORĄCZKA WENEZUELSKA;
– GORĄCZKA WENEZUELSKA;
WIRUS SABIA – GORĄCZKA BRAZYLIJSKA;
WIRUS SABIA – GORĄCZKA BRAZYLIJSKA;
GORĄCZKI BRAZYLIJSKA, ARGENTYŃSKA, WENEZUELSKA,
GORĄCZKI BRAZYLIJSKA, ARGENTYŃSKA, WENEZUELSKA,
BOLIWIJSKA NAZYWANE SĄ POŁUDNIOWOAMERYKAŃSKIMI;
BOLIWIJSKA NAZYWANE SĄ POŁUDNIOWOAMERYKAŃSKIMI;
4.FILOVIRIDAE
4.FILOVIRIDAE
-FLAVIVIRUS
-FLAVIVIRUS
- ŻÓŁTA GORĄCZKA, GORĄCZKA KRWOTOCZNA
- ŻÓŁTA GORĄCZKA, GORĄCZKA KRWOTOCZNA
DENGA;
DENGA;
WŚRÓD PATOGENÓW MOŻLIWYCH
DO ZASTOSOWANIA JAKO BROŃ
BIOLOGICZNA I DO CELÓW
BIOTERRORYZMU SZCZEGÓLNE
MIEJSCE ZAJMUJĄ FILOWIRUSY
FILOWIRUSY
Wirusy te uważa się za jeden z
Wirusy te uważa się za jeden z
najgroźniejszych czynników możliwych
najgroźniejszych czynników możliwych
do wykorzystania do celów
do wykorzystania do celów
bioterrorystycznych;
bioterrorystycznych;
Były one badane w ramach programu
Były one badane w ramach programu
rozwoju broni biologicznej w Związku
rozwoju broni biologicznej w Związku
Radzieckim.
Radzieckim.
FILOVIRIDAE
(
WIRUS MARBURG I WIRUS EBOLA)
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE RODZINY
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE RODZINY
FILOVIRIDAE :
FILOVIRIDAE :
-DUŻA ZAKAŹNOŚĆ PRZY TRANSMISJI INFEKCJI
-DUŻA ZAKAŹNOŚĆ PRZY TRANSMISJI INFEKCJI
Z CZŁOWIEKA NA CZŁOWIEKA;
Z CZŁOWIEKA NA CZŁOWIEKA;
-BRAK SKUTECZNYCH METOD ZAPOBIEGANIA I LECZENIA;
-BRAK SKUTECZNYCH METOD ZAPOBIEGANIA I LECZENIA;
-
-
DUŻA ŚMIERTELNOŚĆ.
DUŻA ŚMIERTELNOŚĆ.
CECHĄ CHARAKTERYSTYCZNĄ TEGO
CECHĄ CHARAKTERYSTYCZNĄ TEGO
RODZAJU ZAKAŻEŃ JEST NARUSZANIE
RODZAJU ZAKAŻEŃ JEST NARUSZANIE
INTEGRALNOŚCI UKŁADU
INTEGRALNOŚCI UKŁADU
NACZYNIOWEGO PRZEZ BEZPOŚREDNIE
NACZYNIOWEGO PRZEZ BEZPOŚREDNIE
DZIAŁANIE NISZCZĄCE NA ŚCIANY
DZIAŁANIE NISZCZĄCE NA ŚCIANY
DROBNYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH
DROBNYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH
ALBO POŚREDNIO
ALBO POŚREDNIO
PRZEZ MEDIATORY STANU ZAPALNEGO.
PRZEZ MEDIATORY STANU ZAPALNEGO.
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY
WIRUSOWYCH
GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY
WIRUSOWYCH
GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH
OBJAWY ZAKAŻENIA VHF ZWIĄZANE SĄ Z
OBJAWY ZAKAŻENIA VHF ZWIĄZANE SĄ Z
DWOMA PROCESAMI:
DWOMA PROCESAMI:
ZWIĘKSZONĄ PRZEPUSZCZALNOŚCIĄ
ZWIĘKSZONĄ PRZEPUSZCZALNOŚCIĄ
NACZYŃ ;
NACZYŃ ;
ROZWOJEM SKAZY KRWOTOCZNEJ Z
ROZWOJEM SKAZY KRWOTOCZNEJ Z
LICZNYMI WYNACZYNIENIAMI, CZĘSTO NA
LICZNYMI WYNACZYNIENIAMI, CZĘSTO NA
TLE ROZSIANEGO WYKRZEPIANIA
TLE ROZSIANEGO WYKRZEPIANIA
ŚRÓDNACZYNIOWEGO.
ŚRÓDNACZYNIOWEGO.
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA PATOGENEZY
WIRUSOWYCH
GORĄCZEK KRWOTOCZNYCH
MECHANIZMY PATOGENETYCZNE
MECHANIZMY PATOGENETYCZNE
OBSERWOWANYCH ZMIAN KRWOTOCZNYCH
OBSERWOWANYCH ZMIAN KRWOTOCZNYCH
WYKAZUJĄ DUŻE ZRÓŻNICOWANIE
WYKAZUJĄ DUŻE ZRÓŻNICOWANIE
ZALEŻNE OD CZYNNIKA ETIOLOGICZNEGO.
ZALEŻNE OD CZYNNIKA ETIOLOGICZNEGO.
UWAGA ! NAJCIĘŻSZA SKAZA KRWOTOCZNA
UWAGA ! NAJCIĘŻSZA SKAZA KRWOTOCZNA
TOWARZYSZY ZAKAŻENIU FILOWIRUSAMII !!!
TOWARZYSZY ZAKAŻENIU FILOWIRUSAMII !!!
Wirusowe gorączki krwotoczne
Wirusowe gorączki krwotoczne
stanowią grupę chorób odzwierzęcych.
stanowią grupę chorób odzwierzęcych.
Do zarażenia dochodzi na skutek
Do zarażenia dochodzi na skutek
przejścia
przejścia
czynnika zakaźnego z zainfekowanego
czynnika zakaźnego z zainfekowanego
rezerwuaru zwierzęcego za
rezerwuaru zwierzęcego za
pośrednictwem stawonogów lub innych
pośrednictwem stawonogów lub innych
(nieznanych) wektorów na człowieka.
(nieznanych) wektorów na człowieka.
EPIDEMIOLOGIA GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH
PODZIAŁWIRUSOWYCH GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH W ZALEŻNOŚCI
OD CECH
EPIDEMIOLOGICZNYCH
1.
1.
SZERZĄCE SIĘ DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO
SZERZĄCE SIĘ DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO
KONTAKTU Z GRYZONIAMI, ICH WYDALINAMI LUB
KONTAKTU Z GRYZONIAMI, ICH WYDALINAMI LUB
WYDZIELINAMI
WYDZIELINAMI
(GORĄCZKA KRWOTOCZNA, GORĄCZKA
(GORĄCZKA KRWOTOCZNA, GORĄCZKA
BOLIWIJSKA, GORĄCZKA BRAZYLIJSKA, GORĄCZKA
BOLIWIJSKA, GORĄCZKA BRAZYLIJSKA, GORĄCZKA
ARGENTYŃSKA, GORĄCZKA HANTAWIRUSOWA );
ARGENTYŃSKA, GORĄCZKA HANTAWIRUSOWA );
2.
2.
PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE
PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE
(GORĄCZKA
(GORĄCZKA
KRYMSKO-KONGIJSKA, OMSKA, GORĄCZKA LASU KYASANUR);
KRYMSKO-KONGIJSKA, OMSKA, GORĄCZKA LASU KYASANUR);
3.
3.
PRZENOSZONE PRZEZ KOMARY
PRZENOSZONE PRZEZ KOMARY
(GORĄCZKA ŻÓŁTA,
(GORĄCZKA ŻÓŁTA,
GORĄCZKA DENGA)
GORĄCZKA DENGA)
4.
4.
PRZENOSZONE DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO
PRZENOSZONE DROGĄ BEZPOŚREDNIEGO
KONTAKTU (
KONTAKTU (
TZW. GORĄCZKI ZACHODNIOAFRYKAŃSKIE
TZW. GORĄCZKI ZACHODNIOAFRYKAŃSKIE
-WIRUS SUDAN
-WIRUS SUDAN
EBOLA I WIRUS ZAIR EBOLA ORAZ WIRUS
EBOLA I WIRUS ZAIR EBOLA ORAZ WIRUS
MARBURG );
MARBURG );
OBRAZ KLINICZNY
WIRUSOWYCH GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH
Pomimo dużej liczby znanych wirusowych gorączek
Pomimo dużej liczby znanych wirusowych gorączek
krwotocznych charakteryzujących się pewnymi
krwotocznych charakteryzujących się pewnymi
patognomonicznymi objawami można zauważyć
patognomonicznymi objawami można zauważyć
cechy wspólne warunkujące ich przebieg kliniczny.
cechy wspólne warunkujące ich przebieg kliniczny.
Okres wylęgania gorączek krwotocznych trwa
Okres wylęgania gorączek krwotocznych trwa
przeważnie od 2 do 21 dni.
przeważnie od 2 do 21 dni.
Choroba ma przebieg dwufazowy. Najpierw pojawiają
Choroba ma przebieg dwufazowy. Najpierw pojawiają
się objawy ogólne, utrzymujące się zazwyczaj 3 dni
się objawy ogólne, utrzymujące się zazwyczaj 3 dni
(są to – gorączka, dreszcze,zapalenie spojówek,
(są to – gorączka, dreszcze,zapalenie spojówek,
zaczerwienienie skóry, twarzy, nudności i wymioty).
zaczerwienienie skóry, twarzy, nudności i wymioty).
Po krótkotrwałej remisji (od kilku godzin do 1- 2 dni)
Po krótkotrwałej remisji (od kilku godzin do 1- 2 dni)
następuje nagłe pogorszenie stanu pacjenta,
następuje nagłe pogorszenie stanu pacjenta,
odpowiadające drugiej fazie choroby.
odpowiadające drugiej fazie choroby.
OBRAZ KLINICZNY GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH- c.d.
W drugiej fazie choroby występują typowe dla
W drugiej fazie choroby występują typowe dla
tych jednostek objawy chorobowe – krwawienia.
tych jednostek objawy chorobowe – krwawienia.
Objawy krwotoczne warunkują nazwę tych chorób.
Objawy krwotoczne warunkują nazwę tych chorób.
Krwawienia mogą dotyczyć różnych układów.
Krwawienia mogą dotyczyć różnych układów.
Najczęściej dochodzi do krwawienia z nosa,
Najczęściej dochodzi do krwawienia z nosa,
dziąseł, miejsc wkłuć do żył. Pojawiają się
dziąseł, miejsc wkłuć do żył. Pojawiają się
wybroczyny na skórze.Częste jest krwotoczne
wybroczyny na skórze.Częste jest krwotoczne
zapalenie spojówek, krwawienia z układu
zapalenie spojówek, krwawienia z układu
moczowego (krwiomocz). Mogą pojawić się
moczowego (krwiomocz). Mogą pojawić się
krwawe stolce i wymioty.U kobiet dochodzi do
krwawe stolce i wymioty.U kobiet dochodzi do
krwawień z dróg rodnych.
krwawień z dróg rodnych.
OBRAZ KLINICZNY GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH – c.d.
Obok objawów krwotocznych występują również
Obok objawów krwotocznych występują również
zaburzenia funkcji wielu narządów i układów,
zaburzenia funkcji wielu narządów i układów,
objawiające się żółtaczką, kwasicą, objawami
objawiające się żółtaczką, kwasicą, objawami
patologicznymi z ośrodkowego układu nerwowego.
patologicznymi z ośrodkowego układu nerwowego.
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się
leukopenię i trombocytopenię.
leukopenię i trombocytopenię.
Wkrótce dołączają się wtórne zakażenia bakteryjne.
Wkrótce dołączają się wtórne zakażenia bakteryjne.
Ze strony układu sercowo-naczyniowego dochodzi
Ze strony układu sercowo-naczyniowego dochodzi
do wstrząsu, który może być odwracalny lub
do wstrząsu, który może być odwracalny lub
nieodwracalny, prowadząc do zgonu.
nieodwracalny, prowadząc do zgonu.
1967 r.- PIERWSZY OPIS ZACHOROWANIA
1967 r.- PIERWSZY OPIS ZACHOROWANIA
NA GORĄCZKĘ MARBURG U
NA GORĄCZKĘ MARBURG U
PRACOWNIKÓW LABORATORIÓW W
PRACOWNIKÓW LABORATORIÓW W
NIEMCZECH I JUGOSŁAWII, ZARAŻONYCH
NIEMCZECH I JUGOSŁAWII, ZARAŻONYCH
PRZEZ MAŁPY SPROWADZONE Z UGANDY;
PRZEZ MAŁPY SPROWADZONE Z UGANDY;
1976 r.- PIERWSZE EPIDEMIE GORĄCZKI
1976 r.- PIERWSZE EPIDEMIE GORĄCZKI
EBOLA (W ZAIRZE I SUDANIE );
EBOLA (W ZAIRZE I SUDANIE );
1994-1996r.-EPIDEMIE NA POŁUDNIU
1994-1996r.-EPIDEMIE NA POŁUDNIU
ZAIRU;
ZAIRU;
2000r.- KILKASET ZACHOROWAŃ W
2000r.- KILKASET ZACHOROWAŃ W
UGANDZIE;
UGANDZIE;
GORĄCZKA EBOLA I
MARBURG
FAKTY
GORĄCZKA KRWOTOCZNA
MARBURG I EBOLA
Spośród wymienionych kilkunastu postaci
Spośród wymienionych kilkunastu postaci
gorączek krwotocznych tylko w chorobie
gorączek krwotocznych tylko w chorobie
marburskiej i zakażeniu wirusem Ebola nie
marburskiej i zakażeniu wirusem Ebola nie
są dotąd dokładnie ustalone źródła
są dotąd dokładnie ustalone źródła
pierwotnych zakażeń.
pierwotnych zakażeń.
Przypuszcza się, że są to zwierzęta.
Przypuszcza się, że są to zwierzęta.
Zakażenia wtórne u ludzi szerzą się na
Zakażenia wtórne u ludzi szerzą się na
drodze człowiek – człowiek.
drodze człowiek – człowiek.
Gorączka krwotoczna
Ebola
Rezerwuar wirusa nie jest dokładnie poznany,
Rezerwuar wirusa nie jest dokładnie poznany,
być może są to gryzonie i niektóre gatunki
być może są to gryzonie i niektóre gatunki
małp.
małp.
Zakażenia występują w kontakcie z chorymi.
Zakażenia występują w kontakcie z chorymi.
Wirusa wykazano w płynach ustrojowych,
Wirusa wykazano w płynach ustrojowych,
wydzielinach i wydalinach chorego.
wydzielinach i wydalinach chorego.
Prawdopodobnie najbardziej niebezpieczne jest
Prawdopodobnie najbardziej niebezpieczne jest
zakażenie przez krew (skaleczenie skażoną
zakażenie przez krew (skaleczenie skażoną
igłą, strzykawka zabrudzona krwią chorego).
igłą, strzykawka zabrudzona krwią chorego).
GORĄCZKA EBOLA I
MARBURG DROGI ZAKAŻENIA
Drogi szerzenia zakażenia:
Drogi szerzenia zakażenia:
poprzez kontakt bezpośredni między
poprzez kontakt bezpośredni między
ludźmi - poprzez krew i wydzieliny;
ludźmi - poprzez krew i wydzieliny;
przez narzędzia chirurgiczne, strzykawki;
przez narzędzia chirurgiczne, strzykawki;
nie wyklucza się drogi wziewnej do
nie wyklucza się drogi wziewnej do
szerzenia choroby;
szerzenia choroby;
za wrota zakażenia przyjmuje się
za wrota zakażenia przyjmuje się
skórę,przewód pokarmowy, spojówki,
skórę,przewód pokarmowy, spojówki,
drogi oddechowe.
drogi oddechowe.
GORĄCZKI KRWOTOCZNE EBOLA I
MARBURG
okres wylęgania choroby wynosi około 2 – 21
okres wylęgania choroby wynosi około 2 – 21
dni, przeciętnie 5 – 7 dni;
dni, przeciętnie 5 – 7 dni;
Charakterystyczne objawy i przebieg choroby:
Charakterystyczne objawy i przebieg choroby:
początek zazwyczaj nagły, z dominującymi
początek zazwyczaj nagły, z dominującymi
objawami pseudogrypowymi (bóle mięśni, bóle
objawami pseudogrypowymi (bóle mięśni, bóle
głowy podwyższona temperatura ciała),
głowy podwyższona temperatura ciała),
wymioty, plamisto – grudkowa wysypka skórna;
wymioty, plamisto – grudkowa wysypka skórna;
następnie rozwija się zespół DIC; objawy
następnie rozwija się zespół DIC; objawy
wewnątrznaczyniowego wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego wykrzepiania
determinują ciężki, śmiertelny przebieg;
determinują ciężki, śmiertelny przebieg;
GORĄCZKI EBOLA I
MARBURG
KRWAWIENIA Z DRÓG ODDECHOWYCH,
KRWAWIENIA Z DRÓG ODDECHOWYCH,
PRZEWODU POKARMOWEGO, DRÓG
PRZEWODU POKARMOWEGO, DRÓG
RODNYCH PROWADZĄ DO WSTRZĄSU,
RODNYCH PROWADZĄ DO WSTRZĄSU,
ZESPOŁU ZABURZEŃ
ZESPOŁU ZABURZEŃ
NEUROLOGICZNYCH (ZABURZENIA
NEUROLOGICZNYCH (ZABURZENIA
PAMIĘCI, ZABURZENIA ZACHOWANIA,
PAMIĘCI, ZABURZENIA ZACHOWANIA,
DEZORIENTACJA) ORAZ USZKODZENIA
DEZORIENTACJA) ORAZ USZKODZENIA
NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH.
NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH.
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
EBOLA I MARBURG
WIĘKSZOŚĆ CHORYCH UMIERA WŚRÓD
WIĘKSZOŚĆ CHORYCH UMIERA WŚRÓD
OBJAWÓW WSTRZĄSU (MIĘDZY 7 -16 DNIEM
OBJAWÓW WSTRZĄSU (MIĘDZY 7 -16 DNIEM
CHOROBY) Z TOWARZYSZĄCYMI
CHOROBY) Z TOWARZYSZĄCYMI
MASYWNYMI KRWAWIENIAMI.
MASYWNYMI KRWAWIENIAMI.
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
MARBURG I EBOLA
DIAGNOSTYKA
W BADANIACH LABORATORYJNYCH
W BADANIACH LABORATORYJNYCH
WYSTĘPUJĄ
WYSTĘPUJĄ
NIECHARAKTERYSTYCZNE ZMIANY:
NIECHARAKTERYSTYCZNE ZMIANY:
zwiększone stężenie transaminaz;
zwiększone stężenie transaminaz;
limfopenia, trombocytopenia;
limfopenia, trombocytopenia;
odchylenie w parametrach krzepnięcia,
odchylenie w parametrach krzepnięcia,
sugerujące aktywację zespołu DIC.
sugerujące aktywację zespołu DIC.
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
EBOLA I MARBURG
DIAGNOSTYKA – C.D.
DIAGNOSTYKA:
DIAGNOSTYKA:
-izolacja wirusa lub wykrywanie jego
-izolacja wirusa lub wykrywanie jego
antygenów w osoczu - jako
antygenów w osoczu - jako
wiarygodniejsza i czulsza metoda niż
wiarygodniejsza i czulsza metoda niż
detekcja przeciwciał;
detekcja przeciwciał;
-wykrywanie kwasu nukleinowego wirusa
-wykrywanie kwasu nukleinowego wirusa
metodą PCR;
metodą PCR;
-wykonywanie prób biologicznych na
-wykonywanie prób biologicznych na
świnkach morskich i chomikach celem
świnkach morskich i chomikach celem
rozpoznania choroby.
rozpoznania choroby.
Gorączki krwotoczne
Ebola i Marburg
DIAGNOSTYKA –C.D.:
DETEKCJA SWOISTYCH PRZECIWCIAŁ:
DETEKCJA SWOISTYCH PRZECIWCIAŁ:
-METODĄ IMMUNOFLUORESCENCJI
-METODĄ IMMUNOFLUORESCENCJI
POŚREDNIEJ
POŚREDNIEJ
-METODĄ IMMUNOENZYMATYCZNĄ (ELISA)
-METODĄ IMMUNOENZYMATYCZNĄ (ELISA)
DIAGNSOTYKA IMMUNOLOGICZNA Z
DIAGNSOTYKA IMMUNOLOGICZNA Z
WYKORZYSTANIEM PRZECIWCIAŁ OPÓŹNIA
WYKORZYSTANIEM PRZECIWCIAŁ OPÓŹNIA
ROZPOZNANIE, PONIEWAŻ PRZECIWCIAŁA
ROZPOZNANIE, PONIEWAŻ PRZECIWCIAŁA
POWSTAJĄ DOPIERO W 8-10 DNI PO
POWSTAJĄ DOPIERO W 8-10 DNI PO
ZAKAŻENIU!!!
ZAKAŻENIU!!!
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
DIAGNOSTYKA – C.D.
UWAGA!
UWAGA!
MATERIAŁ POCHODZĄCY OD CHORYCH
MATERIAŁ POCHODZĄCY OD CHORYCH
NALEŻY TRAKTOWAĆ JAKO WYSOCE ZAKAŹNY!
NALEŻY TRAKTOWAĆ JAKO WYSOCE ZAKAŹNY!
PEŁNA DIAGNOSTYKA WIRUSOLOGICZNA
PEŁNA DIAGNOSTYKA WIRUSOLOGICZNA
PROWADZONA POWINNA BYĆ PRZEZ LABORATORIA
PROWADZONA POWINNA BYĆ PRZEZ LABORATORIA
SPEŁNIAJĄCE WYMAGANIA CZWARTEGO POZIOMU
SPEŁNIAJĄCE WYMAGANIA CZWARTEGO POZIOMU
BEZPIECZEŃSTWA BIOLOGICZNEGO (BSL4)
BEZPIECZEŃSTWA BIOLOGICZNEGO (BSL4)
LECZENIE ZAKAŻEŃ
WYWOŁANYCH PRZEZ WIRUS
EBOLA I MARBURG
NIE ISTNIEJE ŻADNE PRZYCZYNOWE
NIE ISTNIEJE ŻADNE PRZYCZYNOWE
LECZENIE ZAKAŻEN FILOWIRUSOWYCH;
LECZENIE ZAKAŻEN FILOWIRUSOWYCH;
DOSTĘPNE OBECNIE METODY LECZENIA
DOSTĘPNE OBECNIE METODY LECZENIA
OGRANICZAJĄ SIĘ DO ZWALCZANIA
OGRANICZAJĄ SIĘ DO ZWALCZANIA
OBJAWÓW CHOROBY (NIEWYDOLNOŚCI
OBJAWÓW CHOROBY (NIEWYDOLNOŚCI
KRĄŻENIOWO-ODDECHOWEJ I ZESPOŁU
KRĄŻENIOWO-ODDECHOWEJ I ZESPOŁU
WYKRZEPIANIA ŚRÓDNACZYNIOWEGO).
WYKRZEPIANIA ŚRÓDNACZYNIOWEGO).
SZCZEPIONKA PRZECIWKO
WIRUSOWI EBOLA
NADAL W SFERZE BADAŃ;
NADAL W SFERZE BADAŃ;
ARMIA USA ZAKŁADA DOSTĘPNOŚĆ
ARMIA USA ZAKŁADA DOSTĘPNOŚĆ
SZCZEPIONKI PRZECIWKO
SZCZEPIONKI PRZECIWKO
WIRUSOM EBOLA I MARBURG NA
WIRUSOM EBOLA I MARBURG NA
ROK PODATKOWY 2008.
ROK PODATKOWY 2008.
SZCZEPIONKA PRZECIWKO
WIRUSOWI EBOLA
Schemat szczepienia z użyciem szczepionki eksperymentalnej, badanej
Schemat szczepienia z użyciem szczepionki eksperymentalnej, badanej
dotąd u naczelnych, wymaga sześciomiesięcznego cyklu podań do
dotąd u naczelnych, wymaga sześciomiesięcznego cyklu podań do
uzyskania pełnej odporności;
uzyskania pełnej odporności;
Pierwsze podanie szczepionki dna (dna priming *) „przygotowuje” układ
Pierwsze podanie szczepionki dna (dna priming *) „przygotowuje” układ
odpornościowy a podanie drugiej dawki, w której wektorem jest
odpornościowy a podanie drugiej dawki, w której wektorem jest
modyfikowany genetycznie adenowirus (adv-gp boosting *), daje
modyfikowany genetycznie adenowirus (adv-gp boosting *), daje
oczekiwaną odporność;
oczekiwaną odporność;
Odpowiedź humoralna na immunizację tylko wektorem adenowirusowym
Odpowiedź humoralna na immunizację tylko wektorem adenowirusowym
kodującym glikoproteinę wirusa Ebola (ADV-GP) jest indukowana szybciej
kodującym glikoproteinę wirusa Ebola (ADV-GP) jest indukowana szybciej
niż w przypadku schematu prime/boost ale i jej nasilenie jest mniejsze.
niż w przypadku schematu prime/boost ale i jej nasilenie jest mniejsze.
Nature 424, 681-684 (7 August 2003)
Nature 424, 681-684 (7 August 2003)
Abstrakt: http://www.Nature.Com/nature/journal/v424/n6949/abs/nature01876.Html
Abstrakt: http://www.Nature.Com/nature/journal/v424/n6949/abs/nature01876.Html
Uzyskanie szybkiej odpowiedzi odpornościowej na poziomie ochronnym jest
Uzyskanie szybkiej odpowiedzi odpornościowej na poziomie ochronnym jest
sprawą kluczową zarówno z punktu widzenia skuteczności indywidualnego
sprawą kluczową zarówno z punktu widzenia skuteczności indywidualnego
szczepienia poekspozycyjnego jak i z punktu widzenia zdrowia publicznego
szczepienia poekspozycyjnego jak i z punktu widzenia zdrowia publicznego
( w aspekcie szczepień personelu wyznaczonego do działań w ognisku i
( w aspekcie szczepień personelu wyznaczonego do działań w ognisku i
skuteczności strategii szczepienia pierścieniowego)
skuteczności strategii szczepienia pierścieniowego)
Patrz prezentacja nt.
Patrz prezentacja nt.
Planowanie pandemiczne na wypadek ospy prawdziwej
Planowanie pandemiczne na wypadek ospy prawdziwej
RODZINA BUNYAVIRIDAE
WIRUSY HANTA
WIRUSY HANTA
NAZWA POCHODZI OD OGNISKA
NAZWA POCHODZI OD OGNISKA
ZAKAŻEŃ W MIEJSCOWOŚCI
ZAKAŻEŃ W MIEJSCOWOŚCI
HANTAAN
HANTAAN
INNE NAZWY WIRUSA WIĄŻĄ SIĘ
INNE NAZWY WIRUSA WIĄŻĄ SIĘ
Z WYSTĘPOWANIEM
Z WYSTĘPOWANIEM
ZAKAŻENIA W
ZAKAŻENIA W
SZEREGU MIEJSC W WIELU
SZEREGU MIEJSC W WIELU
REGIONACH ŚWIATA, np. SEUL,
REGIONACH ŚWIATA, np. SEUL,
DOBRAWA, PUUMALA
DOBRAWA, PUUMALA
ZAKAŻENIE
HANTAWIRUSOWE
Jest to ostra choroba zakaźna opisana w 1993r.
Jest to ostra choroba zakaźna opisana w 1993r.
w południowo-zachodnich stanach Stanów
w południowo-zachodnich stanach Stanów
Zjednoczonych.
Zjednoczonych.
Osoby, u których wystąpiły objawy chorobowe
Osoby, u których wystąpiły objawy chorobowe
pochodziły z rejonów rolniczych, ale nie
pochodziły z rejonów rolniczych, ale nie
wykazywały żadnych powiązań
wykazywały żadnych powiązań
epidemiologicznych ze sobą.
epidemiologicznych ze sobą.
Wykryto u nich metodami
Wykryto u nich metodami
immunoenzymatycznymi obecność przeciwciał
immunoenzymatycznymi obecność przeciwciał
w klasie IgM i IgG przeciwko wirusowi Hanta,
w klasie IgM i IgG przeciwko wirusowi Hanta,
co potwierdzono z zastosowaniem metody PCR.
co potwierdzono z zastosowaniem metody PCR.
WIRUS HANTA
REZERWUAREM WIRUSA SĄ
REZERWUAREM WIRUSA SĄ
GRYZONIE - SZCZUR
GRYZONIE - SZCZUR
WĘDROWNY I MYSZ POLNA
WĘDROWNY I MYSZ POLNA
HANTAWIRUSOWE
GORACZKI KRWOTOCZNE
ZAKAŻENIE NASTĘPUJE:
ZAKAŻENIE NASTĘPUJE:
W WYNIKU UKĄSZENIA
W WYNIKU UKĄSZENIA
PRZEZ GRYZONIA
PRZEZ GRYZONIA
DROGĄ POKARMOWĄ
DROGĄ POKARMOWĄ
POPRZEZ INHALACJĘ
POPRZEZ INHALACJĘ
ZAKAŻONEGO KURZU.
ZAKAŻONEGO KURZU.
HANTAWIRUSOWE
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
OKRES WYLĘGANIA JEST DŁUGI -
OKRES WYLĘGANIA JEST DŁUGI -
OKOŁO 2 - 5 TYGODNI
OKOŁO 2 - 5 TYGODNI
ZAKAŻENIE
HANTAWIRUSOWE
ZAKAŻENIE HANTAWIRUSOWE
ZAKAŻENIE HANTAWIRUSOWE
WYWOŁUJE DWA GŁÓWNE
WYWOŁUJE DWA GŁÓWNE
ZESPOŁY:
ZESPOŁY:
1.
1.
ZESPÓŁ PŁUCNY (HFPS
ZESPÓŁ PŁUCNY (HFPS
–
–
HANTA
HANTA
FEVER PULMONARY SYNDROME);
FEVER PULMONARY SYNDROME);
2.
2.
ZESPÓŁ NERKOWY
ZESPÓŁ NERKOWY
(HFRS –
(HFRS –
HANTA FEVER WITH RENAL
HANTA FEVER WITH RENAL
SYNDROME).
SYNDROME).
HANTATWIRUSOWY ZESPÓŁ
PŁUCNY
HANTAVIRUS PULMONARY SYNDROME
(HPS)
ZESPÓŁ OBJAWÓW WYWOŁYWANY
ZESPÓŁ OBJAWÓW WYWOŁYWANY
PRZEZ WIRUSY HANTA DOTYCZĄCY
PRZEZ WIRUSY HANTA DOTYCZĄCY
UKŁADU ODDECHOWEGO;
UKŁADU ODDECHOWEGO;
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY TO:
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY TO:
ciężkie zapalenie płuc
ciężkie zapalenie płuc
;
;
wysięk w jamie opłucnej.
wysięk w jamie opłucnej.
HPS - patogeneza
Obserwowane są cechy rozlanego
Obserwowane są cechy rozlanego
zapalenia tkanki płucnej z licznymi
zapalenia tkanki płucnej z licznymi
naciekami komórek jednojądrowych i
naciekami komórek jednojądrowych i
granulocytów obojętnochłonnych,
granulocytów obojętnochłonnych,
które uszkadzają pęcherzyki płucne,
które uszkadzają pęcherzyki płucne,
pobudzając jednocześnie pneumocyty
pobudzając jednocześnie pneumocyty
do proliferacji.
do proliferacji.
Zmienia to całkowicie strukturę
Zmienia to całkowicie strukturę
anatomiczną pęcherzyków płucnych,
anatomiczną pęcherzyków płucnych,
prowadząc do ciężkiej niewydolności
prowadząc do ciężkiej niewydolności
oddechowej.
oddechowej.
HPS - patogeneza
W materiale sekcyjnym u chorych
W materiale sekcyjnym u chorych
rozwijających
rozwijających
HPS stwierdza się płyn w
HPS stwierdza się płyn w
pęcherzykach płucnych, oskrzelikach i
pęcherzykach płucnych, oskrzelikach i
oskrzelach, jak również w jamie
oskrzelach, jak również w jamie
opłucnej (jest to obraz tak zwanego
opłucnej (jest to obraz tak zwanego
„utopionego płuca”)
„utopionego płuca”)
HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
PŁUCNY
Po kilkudniowym okresie objawów prodromalnych
Po kilkudniowym okresie objawów prodromalnych
narastają lawinowo niepokojące objawy upośledzenia
narastają lawinowo niepokojące objawy upośledzenia
wydolności oddechowej;
wydolności oddechowej;
Obniża się ciśnienie krwi, pojawia się duszność, narasta
Obniża się ciśnienie krwi, pojawia się duszność, narasta
liczba oddechów, przyspiesza tętno. Chory staje się
liczba oddechów, przyspiesza tętno. Chory staje się
niespokojny, narastają objawy obrzęku płuc.
niespokojny, narastają objawy obrzęku płuc.
W badaniu przedmiotowym objawy osłuchowe są skąpe.
W badaniu przedmiotowym objawy osłuchowe są skąpe.
W RTG klatki piersiowej – widoczne są cechy
W RTG klatki piersiowej – widoczne są cechy
śródmiąższowego obrzęku płuc.
śródmiąższowego obrzęku płuc.
Jeśli w tym okresie pacjent nie będzie hospitalizowany i
Jeśli w tym okresie pacjent nie będzie hospitalizowany i
intensywnie leczony na oddziale intensywnej opieki
intensywnie leczony na oddziale intensywnej opieki
medycznej, dochodzi w ciągu kilku godzin do stanu
medycznej, dochodzi w ciągu kilku godzin do stanu
krytycznego, ze wstrząsem włącznie.
krytycznego, ze wstrząsem włącznie.
HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
NERKOWY
Zachorowania występują zarówno w Azji,
Zachorowania występują zarówno w Azji,
jak i w Europie, zanotowano także
jak i w Europie, zanotowano także
przypadki w USA, Hawajach, Alasce,
przypadki w USA, Hawajach, Alasce,
Egipcie, Afryce.
Egipcie, Afryce.
W Europie ogniska choroby występowały
W Europie ogniska choroby występowały
na Węgrzech, w Bułgarii, Francji, Grecji.
na Węgrzech, w Bułgarii, Francji, Grecji.
HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
NERKOWY
obraz kliniczny gorączki krwotocznej
obraz kliniczny gorączki krwotocznej
z zespołem nerkowym bywa różnorodny;
z zespołem nerkowym bywa różnorodny;
nierzadko choroba ogranicza się do
nierzadko choroba ogranicza się do
kilkudniowej niewysokiej gorączki z
kilkudniowej niewysokiej gorączki z
białkomoczem i kończy się bez leczenia
białkomoczem i kończy się bez leczenia
wyzdrowieniem (nawet bez leczenia);
wyzdrowieniem (nawet bez leczenia);
w niektórych przypadkach przebiega w
w niektórych przypadkach przebiega w
postaci pełnoobjawowej (są to zazwyczaj
postaci pełnoobjawowej (są to zazwyczaj
przypadki z terenów Azji i Dalekiego
przypadki z terenów Azji i Dalekiego
Wschodu);
Wschodu);
HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ
NERKOWY
powstaje po około 3-6 dniach od
powstaje po około 3-6 dniach od
objawów prodromalnych;
objawów prodromalnych;
W obrazie klinicznym dominują cechy
W obrazie klinicznym dominują cechy
niewydolności nerek ze znaczną
niewydolności nerek ze znaczną
hipotonią, skąpomoczem, bólami
hipotonią, skąpomoczem, bólami
brzucha;
brzucha;
w niektórych przypadkach występują
w niektórych przypadkach występują
również objawy rozsianego
również objawy rozsianego
wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;
wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;
HANTAWIRUSOWY
ZESPÓŁ NERKOWY
W w/w zespole narastają objawy
W w/w zespole narastają objawy
uszkodzenia nerek i ich niewydolności;
uszkodzenia nerek i ich niewydolności;
Narasta białkomocz, krwiomocz, we krwi
Narasta białkomocz, krwiomocz, we krwi
zwiększa się ilość azotu pozabiałkowego,
zwiększa się ilość azotu pozabiałkowego,
a ilość wydalanego moczu zmniejsza się,
a ilość wydalanego moczu zmniejsza się,
prowadząc ,w ciężkim przebiegu choroby
prowadząc ,w ciężkim przebiegu choroby
do bezmoczu;
do bezmoczu;
Objawem płucnym powyższego zespołu
Objawem płucnym powyższego zespołu
są cechy obrzęku płuc.
są cechy obrzęku płuc.
HFRS
Okres krytyczny dla chorego może
Okres krytyczny dla chorego może
trwać od 1-go do 5-ciu dni.
trwać od 1-go do 5-ciu dni.
Pierwszym objawem pomyślnym
Pierwszym objawem pomyślnym
rokowniczo jest pojawienie się diurezy,
rokowniczo jest pojawienie się diurezy,
a także ustępowanie zaburzeń wodno-
a także ustępowanie zaburzeń wodno-
elektrolitowych.
elektrolitowych.
Ilość wydalanego moczu zaczyna
Ilość wydalanego moczu zaczyna
wzrastać i czasami
wzrastać i czasami
dochodzi do kilku litrów na dobę.
dochodzi do kilku litrów na dobę.
ZAKAŻENIA WIRUSEM HANTA
DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA
Diagnostyka laboratoryjna w
Diagnostyka laboratoryjna w
HFRS:
HFRS:
-leukocytoza z przesunięciem w lewo
-leukocytoza z przesunięciem w lewo
-trombocytopenia
-trombocytopenia
-zwiększenie stężenia aminotransferazy
-zwiększenie stężenia aminotransferazy
asparaginowej i dehydrogenazy mleczanowej
asparaginowej i dehydrogenazy mleczanowej
-zwiększenie stężenia kreatyniny
-zwiększenie stężenia kreatyniny
-proteinuria w moczu
-proteinuria w moczu
HFRS
DIAGNOSTYKA
LABORATORYJNA
UWAGA!
UWAGA!
We krwi występuje początkowo
We krwi występuje początkowo
leukopenia, która począwszy od
leukopenia, która począwszy od
trzeciego dnia ustępuje leukocytozie,a
trzeciego dnia ustępuje leukocytozie,a
nawet hiperleukocytozie (pozorny
nawet hiperleukocytozie (pozorny
odczyn białaczkowy).
odczyn białaczkowy).
Taki oraz krwi w przebiegu HFRS należy
Taki oraz krwi w przebiegu HFRS należy
różnicować z białaczką !
różnicować z białaczką !
Zakażenie hantawirusowe
c.d. diagnostyki
obecność swoistych przeciwciał
obecność swoistych przeciwciał
klasy IgM
klasy IgM
lub czterokrotne zwiększenie
lub czterokrotne zwiększenie
stężenia przeciwciał klasy IgG
stężenia przeciwciał klasy IgG
Testem potwierdzenia zakażenia
Testem potwierdzenia zakażenia
jest immunoblot oraz badanie
jest immunoblot oraz badanie
techniką PCR
techniką PCR
LECZENIE GORĄCZKI
HANTAWIRUSOWEJ
LECZENIE OBJAWOWE:
LECZENIE OBJAWOWE:
kluczowym zadaniem leczącego jest opanowanie
kluczowym zadaniem leczącego jest opanowanie
wstrząsu i objawów niedotlenienia ( w razie
wstrząsu i objawów niedotlenienia ( w razie
konieczności prowadzenie mechanicznej wentylacji);
konieczności prowadzenie mechanicznej wentylacji);
masywny przesięk włośniczkowy wymaga
masywny przesięk włośniczkowy wymaga
natychmiastowego wyrównania niedoborów płynowo
natychmiastowego wyrównania niedoborów płynowo
– elektrolitowych;
– elektrolitowych;
LECZENIE PRZYCZYNOWE:
LECZENIE PRZYCZYNOWE:
-zastosowanie w schorzeniach hantawirusowych
-zastosowanie w schorzeniach hantawirusowych
znalazła rybawiryna (lek przeciwwirusowy, analog
znalazła rybawiryna (lek przeciwwirusowy, analog
nukleozydowy);
nukleozydowy);
BUNYAVIRIDAE
GORĄCZKA DOLINY RIFT
Gorączka Doliny Rift – czynnikiem etiologicznym
Gorączka Doliny Rift – czynnikiem etiologicznym
jest Phlebovirus, należący do rodziny Bunyaviridae.
jest Phlebovirus, należący do rodziny Bunyaviridae.
Iest to wirus wysoce hepatotropowy, wywołujący
Iest to wirus wysoce hepatotropowy, wywołujący
martwicę wątroby.
martwicę wątroby.
Rezerwuarem wirusa są owce i bydło.
Rezerwuarem wirusa są owce i bydło.
Szerzeniu się choroby wśród zwierząt sprzyjają
Szerzeniu się choroby wśród zwierząt sprzyjają
ulewne deszcze, przyczyniające się do zwiększenia
ulewne deszcze, przyczyniające się do zwiększenia
populacji komarów Culex sp. Komary te nie są
populacji komarów Culex sp. Komary te nie są
jednak antropofilne.
jednak antropofilne.
Człowiek ulega zakażeniu wskutek kontaktu z
Człowiek ulega zakażeniu wskutek kontaktu z
chorymi zwierzętami, a zwłaszcza z ich tkankami i
chorymi zwierzętami, a zwłaszcza z ich tkankami i
krwią.
krwią.
RODZINA
ARENAVIRIDAE
GORĄCZKA LASSA
GORĄCZKA LASSA
OBJAWY:
OBJAWY:
cechą charakterystyczną tej gorączki są stany gorączkowe
cechą charakterystyczną tej gorączki są stany gorączkowe
oraz nasilone owrzodzenia w obrębie jamy ustnej,
oraz nasilone owrzodzenia w obrębie jamy ustnej,
krwotoczne zmiany skórne, zapalenia płuc, często z
krwotoczne zmiany skórne, zapalenia płuc, często z
wysiękami do jamy opłucnej, niewydolność krążenia i nerek;
wysiękami do jamy opłucnej, niewydolność krążenia i nerek;
rezerwuarem wirusa jest gryzoń Mastomys natalensis;
rezerwuarem wirusa jest gryzoń Mastomys natalensis;
rejonem endemicznym jest Afryka Zachodnia, gdzie rocznie
rejonem endemicznym jest Afryka Zachodnia, gdzie rocznie
notuje się około 300 000 zachorowań i 5000 zgonów;
notuje się około 300 000 zachorowań i 5000 zgonów;
do zakażenia dochodzi najczęściej przez pokarm i wodę
do zakażenia dochodzi najczęściej przez pokarm i wodę
skażoną wydalinami gryzoni, wirus może również znajdować
skażoną wydalinami gryzoni, wirus może również znajdować
się na wdychanych, zakażonych cząstkach kurzu.
się na wdychanych, zakażonych cząstkach kurzu.
GORĄCZKA LASSA
DOMINUJE CIĘŻKI PRZEBIEG SCHORZENIA
DOMINUJE CIĘŻKI PRZEBIEG SCHORZENIA
( śmiertelność ok. 30 – 70 % )
( śmiertelność ok. 30 – 70 % )
GORĄCZKA LASSA
Na terenach endemicznych stwierdza
Na terenach endemicznych stwierdza
się obecność przeciwciał przeciwko
się obecność przeciwciał przeciwko
wirusowi Lassa u 8 – 52% populacji.
wirusowi Lassa u 8 – 52% populacji.
Śmiertelność średnio ocenia się na
Śmiertelność średnio ocenia się na
około 40%, ale odnotowano ogniska
około 40%, ale odnotowano ogniska
epidemiczne w szpitalach w Nigerii,
epidemiczne w szpitalach w Nigerii,
w których śmiertelność wynosiła 65 –
w których śmiertelność wynosiła 65 –
70%.
70%.
RODZINA FLAVIVIRIDAE
-WIRUS ŻÓŁTEJ GORĄCZKI
-WIRUS ŻÓŁTEJ GORĄCZKI
-WIRUS DENGUE
-WIRUS DENGUE
ŻÓŁTA GORĄCZKA
Choroba występuje w strefie tropikalnej
Choroba występuje w strefie tropikalnej
i subtropikalnej, głównie w Ameryce
i subtropikalnej, głównie w Ameryce
Południowej i Środkowej oraz w Afryce.
Południowej i Środkowej oraz w Afryce.
Wyróżnia się dwie postacie żółtej gorączki:
Wyróżnia się dwie postacie żółtej gorączki:
klasyczną, miejską (rezerwuarem jest człowiek,
klasyczną, miejską (rezerwuarem jest człowiek,
przenosicielem komar);
przenosicielem komar);
postać leśną (występującą wśród zwierząt
postać leśną (występującą wśród zwierząt
dżungli);
dżungli);
PRZECHOROWANIE DAJE TRWAŁĄ ODPORNOŚĆ !!!
PRZECHOROWANIE DAJE TRWAŁĄ ODPORNOŚĆ !!!
WIRUS ŻÓŁTEJ
GORĄCZKI
W przebiegu schorzenia
W przebiegu schorzenia
wywołanego tym patogenem
wywołanego tym patogenem
dochodzi do martwicy komórek
dochodzi do martwicy komórek
wątrobowych wskutek
wątrobowych wskutek
bezpośredniego działania wirusa;
bezpośredniego działania wirusa;
Dominuje charakterystyczny
Dominuje charakterystyczny
objaw, tj. Zażółcenie powłok
objaw, tj. Zażółcenie powłok
skórnych (stąd nazwa).
skórnych (stąd nazwa).
ŻÓŁTA GORĄCZKA
PRZEBIEG KLINICZNY
Okres wylęgania choroby trwa od trzech do
Okres wylęgania choroby trwa od trzech do
sześciu dni.
sześciu dni.
Choroba rozpoczyna się objawami prodromalnymi
Choroba rozpoczyna się objawami prodromalnymi
(zwyżka temperatury, gorsze samopoczucie).
(zwyżka temperatury, gorsze samopoczucie).
W ciągu kilku dni temperatura osiąga wartości aż
W ciągu kilku dni temperatura osiąga wartości aż
do 40
do 40
0
0
C. Towarzyszą jej dreszcze i bóle głowy.
C. Towarzyszą jej dreszcze i bóle głowy.
Po kilku dniach temperatura ciała spada do
Po kilku dniach temperatura ciała spada do
wartości prawidłowych, aby podnieść się
wartości prawidłowych, aby podnieść się
ponownie.
ponownie.
W końcu pierwszego tygodnia pojawia się
W końcu pierwszego tygodnia pojawia się
żółtaczka.
żółtaczka.
ŻÓŁTA GORĄCZKA-OBJAWY
KLINICZNE (c.d.)
CHARAKTERYSTYCZNE CECHY
CHARAKTERYSTYCZNE CECHY
ŻÓŁTEJ GORĄCZKI :
ŻÓŁTEJ GORĄCZKI :
-gorączka
-gorączka
-żółtaczka
-żółtaczka
-objawy niewydolności nerek
-objawy niewydolności nerek
-cechy skazy krwotocznej ( fusowate
-cechy skazy krwotocznej ( fusowate
wymioty, wybroczyny);
wymioty, wybroczyny);
DIAGNOSTYKA ŻÓŁTEJ
GORĄCZKI
Przypadki pełnoobjawowe nie sprawiają
Przypadki pełnoobjawowe nie sprawiają
trudności diagnostycznych.
trudności diagnostycznych.
Przypadki lekkie i poronne mogą pozostać
Przypadki lekkie i poronne mogą pozostać
nie rozpoznane.
nie rozpoznane.
O rozpoznaniu decyduje izolacja wirusa z
O rozpoznaniu decyduje izolacja wirusa z
krwi oraz wzrost miana przeciwciał
krwi oraz wzrost miana przeciwciał
swoistych w odczynach serologicznych.
swoistych w odczynach serologicznych.
W badaniach laboratoryjnych – wzrost
W badaniach laboratoryjnych – wzrost
stężenia bilirubiny, AspAT, wydłużony czas
stężenia bilirubiny, AspAT, wydłużony czas
krzepnięcia i protrombinowy; w obrazie EKG
krzepnięcia i protrombinowy; w obrazie EKG
– zmiany załamka T.
– zmiany załamka T.
WIRUS ŻÓŁTEJ
GORĄCZKI
Cechą charakterystyczną tego
Cechą charakterystyczną tego
patogenu jest duża zakaźność w
patogenu jest duża zakaźność w
formie aerozolowej, ale szeroka
formie aerozolowej, ale szeroka
dostępność licencjonowanych
dostępność licencjonowanych
szczepień ogranicza zainteresowanie
szczepień ogranicza zainteresowanie
tym czynnikiem jako potencjalnym
tym czynnikiem jako potencjalnym
patogenem broni biologicznej.
patogenem broni biologicznej.
Żółta gorączka-
szczepienia
Zaleca się szczepienia zależnie od
Zaleca się szczepienia zależnie od
stopnia zagrożenia na danym terenie.
stopnia zagrożenia na danym terenie.
Obecnie obowiązuje reguła szczepienia
Obecnie obowiązuje reguła szczepienia
osób podróżujących na tereny
osób podróżujących na tereny
endemiczne (nawet w przypadku, gdy
endemiczne (nawet w przypadku, gdy
służby epidemiologiczne danego kraju
służby epidemiologiczne danego kraju
zgłaszają, że żółta gorączka nie
zgłaszają, że żółta gorączka nie
występuje na danym terenie ).
występuje na danym terenie ).
Wirus żołtej gorączki występuje w tropikalnych i subtropikalnych regionach
Afryki & Płd. Ameryki. Od roku 1980 liczba epidemii wzrasta. Pozostałe kraje
zagrożone są ryzykiem wybuchu epidemii ze względu na obecność wektora
(włącznie z Azją, gdzie żółta gorączka nie była nigdy raportowana).
Ryzyko występowania
żółtej gorączki – sytuacja
na świecie
Regiony wysokiego ryzyka
Raportowane wybuchy epidemii
GORĄCZKA KRWOTOCZNA
DENGA
wywołują ją 4 typy serologiczne wirusów
wywołują ją 4 typy serologiczne wirusów
Denga: 1 ,2 ,3 ,4 ;
Denga: 1 ,2 ,3 ,4 ;
choroba występuje endemicznie, rzadziej w
choroba występuje endemicznie, rzadziej w
postaci epidemii w krajach strefy tropikalnej i
postaci epidemii w krajach strefy tropikalnej i
subtropikalnej ( płd. Azja, płd. Pacyfik i
subtropikalnej ( płd. Azja, płd. Pacyfik i
Afryka), ale także w innych rejonach świata
Afryka), ale także w innych rejonach świata
(np.w niektórych stanach USA;
(np.w niektórych stanach USA;
łańcuch epidemiczny stanowią człowiek,
łańcuch epidemiczny stanowią człowiek,
niektóre gatunki małp oraz komar z rodzaju
niektóre gatunki małp oraz komar z rodzaju
Aedes;
Aedes;
nie dochodzi do zakażeń człowiek-człowiek.
nie dochodzi do zakażeń człowiek-człowiek.
ZAKAŻENIA WIRUSAMI
DENGA
Choroba przebiega w kilku postaciach
Choroba przebiega w kilku postaciach
-bezobjawowo
-bezobjawowo
-jako postać klasyczna
-jako postać klasyczna
-jako postać atypowa
-jako postać atypowa
-gorączka krwotoczna Denga
-gorączka krwotoczna Denga
DENGA
Postać klasyczna:
Postać klasyczna:
występuje jako postać łagodna; okres wylęgania trwa od 5 do 8
występuje jako postać łagodna; okres wylęgania trwa od 5 do 8
dni; choroba charakteryzuje się gorączką, bólami głowy, bólami
dni; choroba charakteryzuje się gorączką, bólami głowy, bólami
kostno-stawowymi i objawami żołądkowo-jelitowymi, czasem z
kostno-stawowymi i objawami żołądkowo-jelitowymi, czasem z
limfadenopatią i hepatomegalią; prawie zawsze pojawia się
limfadenopatią i hepatomegalią; prawie zawsze pojawia się
wysypka o charakterze grudkowo - plamistym; choroba trwa
wysypka o charakterze grudkowo - plamistym; choroba trwa
zazwyczaj krótko i kończy się całkowitym wyzdrowieniem;
zazwyczaj krótko i kończy się całkowitym wyzdrowieniem;
Postać atypowa:
Postać atypowa:
łagodniejszy i krótszy - do 72 godzin, okresem trwania i
łagodniejszy i krótszy - do 72 godzin, okresem trwania i
niewystępowaniem limfadenopatii;
niewystępowaniem limfadenopatii;
Gorączka krwotoczna Denga
Gorączka krwotoczna Denga
GORĄCZKA KRWOTOCZNA DENGA
Gorączka krwotoczna Denga występuje przede wszystkim
Gorączka krwotoczna Denga występuje przede wszystkim
w Azji Płd.-Wsch. i jest jedną z najczęstszych przyczyn
w Azji Płd.-Wsch. i jest jedną z najczęstszych przyczyn
zgonów u dzieci.
zgonów u dzieci.
Patogeneza gorączki krwotocznej z zespołem wstrząsowym
Patogeneza gorączki krwotocznej z zespołem wstrząsowym
nie jest do końca wyjaśniona. Najprawdopodobniej są to
nie jest do końca wyjaśniona. Najprawdopodobniej są to
zaburzenia w układzie immunologicznym.
zaburzenia w układzie immunologicznym.
Stwierdza się kompleksy immunologiczne (wirus / IgG),
Stwierdza się kompleksy immunologiczne (wirus / IgG),
krążące we krwi i odkładające się w nerkach oraz wzrost
krążące we krwi i odkładające się w nerkach oraz wzrost
stężenia immunoglobulin, a spadek limfocytów T.
stężenia immunoglobulin, a spadek limfocytów T.
Gorączka krwotoczna z zespołem wstrząsowym występuje u
Gorączka krwotoczna z zespołem wstrząsowym występuje u
osób, które przebyły zakażenie jednym z serotypów wirusa
osób, które przebyły zakażenie jednym z serotypów wirusa
Dengi lub mają przeciwciała nabyte biernie (np. od matki).
Dengi lub mają przeciwciała nabyte biernie (np. od matki).
GORĄCZKA KRWOTOCZNA DENGA –
OBJAWY
choroba przebiega dwuetapowo, z gorączką; po
choroba przebiega dwuetapowo, z gorączką; po
jej spadku stan chorego nagle pogarsza się;
jej spadku stan chorego nagle pogarsza się;
pojawiają się objawy wstrząsu;
pojawiają się objawy wstrząsu;
część zakażeń może przebiegać bez wstrząsu, ale
część zakażeń może przebiegać bez wstrząsu, ale
z objawami skazy krwotocznej;
z objawami skazy krwotocznej;
objawy skazy są następujące: wybroczyny do błon
objawy skazy są następujące: wybroczyny do błon
śluzowych krwawienie z nosa, krwawe wymioty,
śluzowych krwawienie z nosa, krwawe wymioty,
krwiste stolce;
krwiste stolce;
po spadku gorączki może pojawić się wysypka;
po spadku gorączki może pojawić się wysypka;
Uwaga! Objawy skazy krwotocznej mogą pojawić
Uwaga! Objawy skazy krwotocznej mogą pojawić
się już w czasie pierwszej fazy choroby, tj. w
się już w czasie pierwszej fazy choroby, tj. w
trakcie trwania gorączki;
trakcie trwania gorączki;
Gorączka Denga – diagnostyka
laboratoryjna
-potwierdzeniem rozpoznania jest izolacja wirusa
-potwierdzeniem rozpoznania jest izolacja wirusa
i wzrost miana przeciwciał;
i wzrost miana przeciwciał;
-wydłuża się czas protrombinowy, następuje
-wydłuża się czas protrombinowy, następuje
spadek stężenia czynników II, V, VI, IX, XI;
spadek stężenia czynników II, V, VI, IX, XI;
-stwierdza się trombocytopenię,
-stwierdza się trombocytopenię,
hypoalbuminemię, wzrost stężenia
hypoalbuminemię, wzrost stężenia
aminotransferaz i mocznika;
aminotransferaz i mocznika;
Gorączka Denga - leczenie
leczenie - objawowe
leczenie - objawowe
w zespole wstrząsowym – leczenie
w zespole wstrząsowym – leczenie
wstrząsu
wstrząsu
zapobieganie skazie krwotocznej
zapobieganie skazie krwotocznej
FILOWIRUSY JAKO
POTENCJALNA BROŃ
BIOLOGICZNA
SKUTKI EWENTUALNEGO UŻYCIA TYCH
SKUTKI EWENTUALNEGO UŻYCIA TYCH
PATOGENÓW JAKO BRONI BIOLOGICZNEJ
PATOGENÓW JAKO BRONI BIOLOGICZNEJ
SĄ TRUDNE DO PRZEWIDZENIA
SĄ TRUDNE DO PRZEWIDZENIA
NALEŻY JEDNAK LICZYĆ SIĘ Z DUŻĄ
NALEŻY JEDNAK LICZYĆ SIĘ Z DUŻĄ
ŚMIERTELNOŚCIĄ WŚRÓD OSÓB
ŚMIERTELNOŚCIĄ WŚRÓD OSÓB
EKSPONOWANYCH ORAZ Z MASOWYMI
EKSPONOWANYCH ORAZ Z MASOWYMI
WTÓRNYMI ZACHOROWANIAMI.
WTÓRNYMI ZACHOROWANIAMI.
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
JAKO BROŃ BIOLOGICZNA
WARUNKIEM OPANOWANIA SKUTKÓW
WARUNKIEM OPANOWANIA SKUTKÓW
UŻYCIA WIRUSÓW GORĄCZEK
UŻYCIA WIRUSÓW GORĄCZEK
KRWOTOCZNYCH JAKO BRONI
KRWOTOCZNYCH JAKO BRONI
BIOLOGICZNEJ JEST MOŻLIWIE
BIOLOGICZNEJ JEST MOŻLIWIE
SZYBKIE ROZPOZNANIE
SZYBKIE ROZPOZNANIE
GORĄCZKI KRWOTOCZNE
JAKO BROŃ BIOLOGICZNA
WPROWADZENIE IZOLACJI CHORYCH I
WPROWADZENIE IZOLACJI CHORYCH I
STOSOWANIE ODPOWIEDNICH ŚRODKÓW
STOSOWANIE ODPOWIEDNICH ŚRODKÓW
OCHRONNYCH PRZEZ PERSONEL
OCHRONNYCH PRZEZ PERSONEL
MEDYCZNY TUŻ PO ROZPOZNANIU TO
MEDYCZNY TUŻ PO ROZPOZNANIU TO
KLUCZOWE DZIAŁANIA W ZAPOBIEGANIU
KLUCZOWE DZIAŁANIA W ZAPOBIEGANIU
DALSZEMU SZERZENIU SIĘ EPIDEMII
DALSZEMU SZERZENIU SIĘ EPIDEMII
ZAPOBIEGANIE
GORĄCZKOM
KRWOTOCZNYM
izolacja pacjenta (w przypadku wirusa
izolacja pacjenta (w przypadku wirusa
Lassa, wirusa Marburg, wirusa Ebola ); w
Lassa, wirusa Marburg, wirusa Ebola ); w
gorączkach południowoamerykańskich
gorączkach południowoamerykańskich
mniej restrykcyjnie: osoby, które miały
mniej restrykcyjnie: osoby, które miały
kontakt z chorym podlegają nadzorowi
kontakt z chorym podlegają nadzorowi
zdrowotnemu przez 3 tygodnie;
zdrowotnemu przez 3 tygodnie;
izolację pacjenta od stawonogów
izolację pacjenta od stawonogów
(przenosicieli wirusów);
(przenosicieli wirusów);
zwalczanie gryzoni, komarów, kleszczy;
zwalczanie gryzoni, komarów, kleszczy;
szczepienie ludzi i zwierząt.
szczepienie ludzi i zwierząt.
Profilaktyka – c.d.
pracownicy służby zdrowia opiekujący się pacjentem
pracownicy służby zdrowia opiekujący się pacjentem
winni stosować odzież i sprzęt ochronny ( maski,
winni stosować odzież i sprzęt ochronny ( maski,
rękawice, fartuchy ).
rękawice, fartuchy ).
wydzieliny i wydaliny chorych powinny być odkażane;
wydzieliny i wydaliny chorych powinny być odkażane;
izolacja pacjentów od przenosicieli wirusów,
izolacja pacjentów od przenosicieli wirusów,
szczególnie ważna w okresie wiremii pacjenta
szczególnie ważna w okresie wiremii pacjenta
(stosowanie środków odstraszających owady,
(stosowanie środków odstraszających owady,
moskitiery);
moskitiery);
zwalczanie komarów i osuszanie miejsc ich wylęgania
zwalczanie komarów i osuszanie miejsc ich wylęgania
(szczególnie ważne w kontroli żółtej gorączki i
(szczególnie ważne w kontroli żółtej gorączki i
gorączki denga);
gorączki denga);
tępienie gryzoni zapobiega szerzeniu
tępienie gryzoni zapobiega szerzeniu
południowoamerykańskich gorączek krwotocznych.
południowoamerykańskich gorączek krwotocznych.
Profilaktyka – c.d.
W odniesieniu do zwierząt, stanowiących
W odniesieniu do zwierząt, stanowiących
potencjalne źródło zakażenia u ludzi
potencjalne źródło zakażenia u ludzi
stosuje się kwarantannę (np. małpy
stosuje się kwarantannę (np. małpy
sprowadzane z Afryki poddawane są
sprowadzane z Afryki poddawane są
obserwacji przez 6 tygodni w celu ochrony
obserwacji przez 6 tygodni w celu ochrony
pracowników laboratoryjnych przed
pracowników laboratoryjnych przed
zakażeniem wirusem Marburg).
zakażeniem wirusem Marburg).
Rozpowszechnianie szczepień ochronnych
Rozpowszechnianie szczepień ochronnych
ludzi przeciwko żółtej gorączce.
ludzi przeciwko żółtej gorączce.
WIRUS EBOLA
POSTĘPOWANIE Z CHORYM I
POSTĘPOWANIE Z CHORYM I
ZAPOBIEGANIE:
ZAPOBIEGANIE:
POZA IZOLACJĄ CHOREGO I
POZA IZOLACJĄ CHOREGO I
ZACHOWANIEM REŻIMU SANITARNEGO
ZACHOWANIEM REŻIMU SANITARNEGO
WŚRÓD PERSONELU SZPITALNEGO
WŚRÓD PERSONELU SZPITALNEGO
NIE SĄ DO KOŃCA POZNANE INNE
NIE SĄ DO KOŃCA POZNANE INNE
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA.
SPOSOBY ZAPOBIEGANIA.
DOTYCHCZAS SZERZENIU EPIDEMII
DOTYCHCZAS SZERZENIU EPIDEMII
ZAPOBIEGANO POPRZEZ ŚCISŁĄ
ZAPOBIEGANO POPRZEZ ŚCISŁĄ
IZOLACJĘ CHORYCH.
IZOLACJĘ CHORYCH.
Wirusowe zapalenie
mózgu
Wirusowe zapalenie mózgu ,zwane inaczej
Wirusowe zapalenie mózgu ,zwane inaczej
zachodnim końskim wenezuelskim
zachodnim końskim wenezuelskim
zapaleniem mózgu jest chorobą wywołaną
zapaleniem mózgu jest chorobą wywołaną
przez alfa-wirusy z rodziny Togaviridae,
przez alfa-wirusy z rodziny Togaviridae,
zawierające RNA.
zawierające RNA.
Rezerwuarem są dziko żyjące konie, świnie,
Rezerwuarem są dziko żyjące konie, świnie,
gryzonie i ptaki.
gryzonie i ptaki.
Choroba przenoszona jest przez komary.
Choroba przenoszona jest przez komary.
Możliwość rozprzestrzeniania wirusa drogą
Możliwość rozprzestrzeniania wirusa drogą
powietrzną stwarza sposobność użycia go
powietrzną stwarza sposobność użycia go
jako broni biologicznej.
jako broni biologicznej.
WIRUSOWE ZAPALENIE MÓZGU –
c.d.
Obraz kliniczny:
Obraz kliniczny:
-dominują bóle głowy, gorączka,
-dominują bóle głowy, gorączka,
różnorodnie nasilone objawy
różnorodnie nasilone objawy
neurologiczne (zaburzenia
neurologiczne (zaburzenia
świadomości, drgawki, śpiączka
świadomości, drgawki, śpiączka
mózgowa);
mózgowa);
Choroba obarczona jest wysoką
Choroba obarczona jest wysoką
śmiertelnością ( około 60%).
śmiertelnością ( około 60%).