PRZECIWCIAŁA

PRZECIWCIAŁA

MONOKLONALNE

MONOKLONALNE



(mAb – ang. Monoclonal AntiBodies)

mAb

mAb

nazywamy zbiór przeciwciał, które wykazują

jednakową swoistość względem danego

antygenu i ewentualnie takie samo lub

podobne powinowactwo



Przeciwciała monoklonalne są dużymi

białkami o masie ok. 150kDa, specyficznie
wiążącymi się z fragmentami epitopów na
powierzchni innych białek

Nazwa wywodzi się stąd, że wszystkie takie

przeciwciała są otrzymywane z jednego

klonu limfocytów B



Technologia przeciwciał monoklonalnych
umożliwia produkcję leków celowanych, które
działają wybiórczo na komórki nowotworowe,
zapewniając lepszą skuteczność i mniejszą
toksyczność terapii. Dzięki temu możliwe jest
odejście od farmakologicznego leczenia
nowotworów, opartego na chirurgii,
radioterapii i lekach cytotoksycznych, które
uszkadza nie tylko komórki guza, ale również
zdrowe tkanki ustroju.

Otrzymywanie przeciwciał

Otrzymywanie przeciwciał

monoklonalnych:

monoklonalnych:



Klasyczna metoda

produkcji

przeciwciał monoklonalnych opiera

się na fuzji

komórek szpiczakowych

z

limfocytami B o żądanej swoistości.

Zamysł takiego postępowania polega na

połączeniu komórki nowotworowej,

obdarzonej "nieśmiertelnością" (czyli

zdolnością do nieograniczonej liczby

podziałów) i dostarczającej

rybosomów, z komórką

B o znanej

swoistości.

Limfocyty B pozyskuje się z krwi myszy,

które wcześniej zaszczepiono

antygenem, przeciwko któremu chce

się otrzymać przeciwciała

monoklonalne. Zakłada się przy tym,

że komórka hybrydowa będzie

wykazywać swoistość limfocytu B, a

nie komórki szpiczakowej. Żeby

jednak mieć pewność co do wyniku,

stosuje się następujące kroki:

Szpiczak mnogi

Szpiczak mnogi



szpiczak plazmocytowy, choroba Kahlera,

łac.

myeloma multiplex,

ang.

multiple

myeloma, MM, myeloma, plasma cell
myeloma, Kahler's disease)

–

nowotwór układu

krwiotwórczego,

charakteryzujący się

klonalną proliferacją

atypowych

plazmocytów

produkujących

monoklonalną

immunoglobulinę.

Rozmaz aspiratu szpiku kostnego u pacjenta
ze szpiczakiem mnogim, barwienie MGG.

Zastosowanie przeciwciał

Zastosowanie przeciwciał

monoklonalnych

monoklonalnych



Przeciwciała monoklonalne są już używane jako leki, prowadzonych jest też

coraz więcej badań nad ich potencjalnymi, przyszłymi zastosowaniami.

Główne zastosowania mAb to między innymi:



terapia nowotworów. Przykładem może być Mylotarg, który jest używany w

leczeniu ostrej białaczki szpikowej i będący koniugatem mAb anty-CD33 ze

złożonym oligosacharydem indukującym rozcinanie DNA.



immunosupresja w transplantologii, dająca możliwość wybiorczego

hamowania odpowiednich subpopulacji limfocytów



immunosupresja w chorobach o podłożu zapalnym, w których można użyć

przeciwciał skierowanych przeciwko cytokinom wywołującym patologię



blokowanie krzepnięcia krwi przez blokowanie receptorów płytek wiążących

się z fibrynogenem. Znajduje to zastosowanie u pacjentów po

angioplastyce.



neutralizacja toksyn z użyciem przeciwciał monoklonalnych jest lepsza od

stosowaniasurowic(np. w leczeniu tężca), gdyż pacjentowi nie dostarcza się

dodatkowego balastu białkowego w postaci białek surowicy obcego

gatunku.



badania diagnostyczne w laboratorium analitycznym (testy ELISA i RIA)



oczyszczanie różnych substancji z użyciem kolumn wypełnionych neutralną

substancją opłaszczoną mAb

Główne problemy terapii z

Główne problemy terapii z

użyciem mAb

użyciem mAb



ze względu na trudność w pozyskaniu i hodowli ludzkich linii szpiczakowych

oraz etyczne przeszkody w immunizacji ludzi do fuzji używa się komórek

mysich. Powoduje to, że produkowane są mysie przeciwciała, mogące wywołać

reakcję ludzkiego układu odpornościowego. Problem ten jest rozwiązywany

przez przeciwciała chimeryczne i "uczłowieczone". Próbuje się także uzyskać

transgeniczne myszy z wprowadzonymi ludzkimi genami dla przeciwciał.



immunotoksyny mogą przypadkowo uszkadzać inne komórki organizmu, nie

tylko te, które są ich celem. Tutaj próbuje się unieszkodliwiać toksyny w ten

sposób, aby mogły działać jedynie na komórki, z którymi przeciwciało się łączy

swoiście. Stosuje się także immunotoksyny bazujące na przeciwciałach o

podwójnej swoistości, przeciwko np. dwóm różnym antygenom nowotworowym.



przeciwciała monoklonalne są dużymi cząsteczkami i dlatego bardzo powoli

migrują do tkanek. Problem ten jest rozwiązywany przez próby wiązania toksyn

i leków z częściami zmiennymi przeciwciał.



otrzymywanie przeciwciał monoklonalnych wymaga stosunkowo dużych

nakładów finansowych, jednak rozwój inżynierii genetycznej z pewnością

doprowadzi do znacznego zmniejszenia kosztów.