WSPÓLNA POLITYKA

ZAGRANICZNA

I BEZPIECZEŃSTWA UE

Do kogo dzwonić w UE?

(H. Kissinger)

GENEZA WPZiB UE



Lata 50. XX w. - projekty integracji militarnej i

politycznej

- EWO

- EWP



Lata 60. XX w. - I i II plan Foucheta

- Unia Narodów Europejskich



1-2 grudnia 1969 r. - konferencja haska szefów

państw lub rządów

- propozycja prezydenta Francji G. Pompidou

- komitet pod przewodnictwem E. Davignona

RAPORT DAVIGNONA

(raport luksemburski)



Koordynacja polityki

zagranicznej państw WE



Ustanowienie

Europejskiej Współpracy

Politycznej (EWP)



Zręby instytucjonalne:

- Rada Ministrów WE

- Komitet Polityczny

- Korespondenci

europejscy

- Sieć Połączeń

Teleksowych (COREU)

ROZWÓJ EWP W LATACH 70. XX WIEKU



Lipiec 1973 r. - II raport Davignona (raport kopenhaski) –

włączenie (częściowe) Komisji i Parlamentu

Europejskiego do prac w ramach EWP



Grudzień 1973 r. - spotkanie szefów państw lub rządów w

Kopenhadze - „Dokument o tożsamości europejskiej”



Grudzień 1974 r. - spotkanie szefów państw lub rządów

w Paryżu – decyzja o przekształceniu „szczytów” w Radę

Europejską



Styczeń 1976 r. - raport L. Tindemansa ws. utworzenia

Unii Europejskiej



Ocena funkcjonowania EWP w latach 70. XX w.

ROZWÓJ EWP W LATACH 80. XX WIEKU



1981 r. raport lorda P.

Carringtona (raport

londyński)

- utworzenie Sekretariatu

Trójki

- szersze włączenie

Komisji do EWP

- silniejsza koordynacja

polityki zagranicznej

państw członkowskich

-wprowadzenie

„mechanizmu

kryzysowego”

ROZWÓJ EWP W LATACH 80. XX WIEKU – cd.



1981 r. plan H.D. Genschera i E. Colombo utworzenia

Unii Europejskiej

- poszerzenie uprawnień Parlamentu Europejskiego w

dziedzinie EWP

- nadanie statusu formalnoprawnego RE



1983 r. Uroczysta Deklaracja o Unii Europejskiej

(deklaracja stuttgarcka)

- poszerzenie EWP o elementy bezpieczeństwa

ekonomicznego



1985 r. - raport J. Dooge'a

- zniesienie odrębności EWP

- włączenie kwestii militarnych

ROZWÓJ EWP W LATACH 80. XX WIEKU – JAE



Luty 1986 r. - podpisanie Jednolitego Aktu

Europejskiego – instytucjonalizacja EWP

- podstawa traktatowa EWP

- podstawa traktatowa RE

- EWP na podstawie „zgodności i solidarności działań”



Instrumenty EWP:

- wspólne stanowiska

- wspólne działania

ROZWÓJ EWP W LATACH 90. XX WIEKU



Kwiecień 1990 r. - deklaracja F. Mitteranda i H. Kohla

ws. utworzenia Unii Europejskiej

- Umocnienie EWP jako odpowiedź na niestabilną

sytuację na świecie



Grudzień 1990 r. - szczyt RE w Rzymie – decyzja o

zwołaniu konferencji międzyrządowej ws.

opracowania traktatu o UE

- włączenie kwestii polityki obronnej (powiązanie z

UZE)

- UE tworzona na bazie WE (filary)

TRAKTAT Z MAASTRICHT



7 lutego 1992 r. - podpisanie w Maastricht traktatu o UE

(wszedł w życie 1 listopada 1993 r.) - ustanowienie WPZiB (II

filar)

Cele WPZiB (tytuł V TUE):

- ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i

niezależności Unii;

- umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej Państw Członkowskich we

wszelkich formach;

- utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa

międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów

Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty

Paryskiej;

- popieranie współpracy międzynarodowej;

- rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a

także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

ROZWÓJ WPZiB



2 października 1997 r. -

traktat amsterdamski

- nowe instrumenty WPZiB

: ogólne zasady i

wytyczne oraz wspólne

strategie

- nowa definicja „trójki” -

MSZ państwa

sprawującego

prezydencję, wysoki

przedstawiciel oraz

reprezentant KE

- ustanowienie urzędu

wysokiego

przedstawiciela ds

wspólnej polityki

zagranicznej i

bezpieczeństwa

(jednocześnie Sekretarz

Generalny RUE)

REFORMA WPZiB W TL

- zniesienie struktury filarowej

- ustanowienie Wysokiego Przedstawiciela do Spraw

Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (połączenie

dotychczasowych funkcji wysokiego przedstawiciela ds

WPZiB, komisarza ds stosunków zewnętrznych) i

wyposażenie go w nowe uprawnienia i funkcje

- ustanowienie ESDZ

- potwierdzenie traktatowe ustanowienia Europejskiej Agencji

Obronnej (istnieje od 2005 r.)

- TS UE co do zasady nie ma kompetencji w obszarze WPZiB

(z wyjątkiem sprawdzania legalności aktów prawnych i

badania przestrzegania procedur ich uchwalania)

- rozszerzenie zakresu misji petersberskich – wspólne

działania rozbrojeniowe, misje woskowego doradztwa i

wsparcia, misje zapobiegania konfliktom i misje

stabilizacyjne

- ustanowienie stałej współpracy strukturalnej (między

państwami o większej wydolności obronnej) oraz

rozszerzenie wzmocnionej współpracy

- ustanowienie klauzuli sojuszniczej

- zmiana instrumentów WPZiB

INSTRUMENTY EWP / WPZiB

DO TRAKTATU

LIZBIOŃSKIEGO

- zasady i ogólne wytyczne

- wspólne strategie (TA)

- wspólne działania (JAE)

- wspólne stanowiska ( JAE,

choć de facto istniały już

wcześniej)

OD TRAKTATU LIZBOŃSKIEGO

(art. 25 TUE)

- ogólne wytyczne

przyjmowanie decyzji

określających:

- działania, które powinny być

prowadzone przez UE

- stanowiska, które powinny być

podjęte przez UE

- zasady wykonywania decyzji

odnośnie działań i stanowisk

oraz

- umacnianie systematycznej

współpracy

Zasady i ogólne wytyczne

– określane przez RE; służyły

za podstawę określania wspólnych strategii.

Wspólne strategie

– przyjmowane przez RE; element

programowania działań UE w dziedzinie WPZiB;

dotyczyły dziedzin, w których państwa miały „ważne

wspólne interesy.

Wspólna strategia 1999/414/WPZiB z dn. 12 maja 1999 r. ws

Rosji

Wspólne stanowiska

– podejmowane przez RUE;

określały podejście Unii do problemu o charakterze

geograficznym lub problemowym.

Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dn. 8

grudnia określające wspólne zasady kontroli wywozu

technologii wojskowych i sprzętu wojskowego

Wspólne działania

– podejmowane przez RUE;

szczególna sytuacja, w której niezbędne było podjęcie

działań operacyjnych.

–

Wspólne działanie Rady 2007/677/WPZiB z dn. 15

października w sprawie operacji wojskowej UE w
Republice Czadu i Republice Środkowoafrykańskiej

CHARAKTER INSTRUMENTÓW WPZiB

- TL

wyklucza

możliwość uchwalania w dziedzinie WPZiB

aktów ustawodawczych

- decyzje Rady i RE podejmowane są zasadniczo

jednomyślnie

- decyzje Rady i RE są przyjmowane z inicjatywy państwa

członkowskiego (lub państw), na wniosek Wysokiego

Przedstawiciela (WP) albo na wspólny wniosek WP i KE

- decyzje wiążą w całości, a jeżeli wskazują adresatów – to

wiążą tylko adresatów (oznacza to, że państwa mogą się

zgodzić na przyjęcie decyzji, ale z klauzulą opt-out, która

zwolni je z wykonywania tej decyzji – nie będą ujęte w

gronie adresatów)