Postępowania

szczególne

administracji

1) Postępowanie podatkowe

2) Postępowanie egzekucyjne

w administracji

Postępowanie

podatkowe

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

Ordynacja podatkowa

(tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.),

dalej powoływana jako OP

Pojęcie postępowania

podatkowego

•

Jest to postępowanie przed organami podatkowymi

w należących do właściwości tych organów

sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie

decyzji podatkowej

•

Obejmuje 4 elementy konstrukcyjne

4 elementy konstrukcyjne

Element

podmiotowy

: jest to postępowanie przed

organem podatkowym;

Element

właściwości organu

: organ podatkowy

musi być w sprawie właściwy;

Element

charakteru sprawy

: postępowanie toczy

się w sprawie indywidualnej;

Element

formy rozstrzygnięcia sprawy

: sprawa

podlega rozstrzygnięciu w formie decyzji

podatkowej;

Źródła prawa w zakresie

postępowania podatkowego

1) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja

podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8,

poz. 60 z późn. zm.) – dział IV „Postępowanie

dział IV „Postępowanie

podatkowe” – art. 120 - 271

;

2) Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks

postępowania administracyjnego (tekst jedn.

Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) -

art. 3 § 1 pkt 2: „Przepisów k.p.a. nie stosuje się

Przepisów k.p.a. nie stosuje się

do spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29

sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (…), z

wyjątkiem przepisów działów IV

(Udział

prokuratora)

prokuratora), V

, V

(

uchylony

)

), VIII

, VIII

(skargi i

wnioski)

wnioski)”.

Organy podatkowe

rządowe

samorządowe

samorządowe kolegium

odwoławcze

wójt, (burmistrz, prezydent miasta);

starosta powiatowy;

marszałek województwa

minister właściwy do spraw

finansów publicznych

dyrektor izby skarbowej

(izby celnej)

naczelnik urzędu skarbowego

(urzędu celnego)

Właściwość rzeczowa

1) To zdolność prawna organu podatkowego

zdolność prawna organu podatkowego

do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy

podatkowej określonego rodzaju

, np.

sprawy poboru konkretnego podatku

(np. właściwym rzeczowo w

zakresie podatku od nieruchomości jest wójt,

burmistrz, prezydent miasta, a w zakresie VAT

– naczelnik urzędu skarbowego);

2) Właściwość ta ustalana jest według

ustalana jest według

przepisów określających zakres działania

organu podatkowego

;

Właściwość miejscowa

zdolność prawna organu do rozpoznania

i rozstrzygnięcia sprawy podatkowej w danej

jednostce podziału terytorialnego

(np. gminie czy

innym zasięgu działania organów podatkowych, np.

NUS w Sosnowcu obejmuje miasto na prawach

powiatu – Sosnowiec, ale już w Katowicach czy

Gliwicach są dwa urzędy skarbowe; szczegółowy

podział określa rozporządzenie Ministra Finansów z

dnia 19 listopada 2003 r.);

2) Ustalenie właściwości miejscowej następuje w

następuje w

oparciu o łączniki (kryteria) określone w art.

17 OP

(zasadniczo miejsce zamieszkania albo adresu

siedziby podatnika, ale są liczne wyjątki w przepisach

szczególnych);

Właściwość instancyjna

organów podatkowych

rządowych

odwołanie

odwołanie do tego

samego organu

organ I instancji

naczelnik urzędu skarbowego;

naczelnik urzędu celnego

organ odwoławczy

dyrektor izby skarbowej;

dyrektor izby celnej;

działające w I instancji

dyrektor izby skarbowej (celnej);

minister właściwy ds. finansów

publicznych;

Obowiązek przestrzegania

właściwości

1) Organ podatkowy z urzędu przestrzega

z urzędu przestrzega

swojej właściwości

(art. 15 i art. 170 OP);

2) Naruszenie przepisów o właściwości

– wada nieważności decyzji podatkowej

wada nieważności decyzji podatkowej

(art. 247 § 1 pkt 1 OP);

3) Skutek nieważności powstaje w przypadku

naruszenia którejkolwiek właściwości

– nie tylko rzeczowej, ale i miejscowej
oraz instancyjnej;

Sprawa indywidualna

Jest to sprawa podwójnie konkretna

podwójnie konkretna

1) Konkretność

podmiotowa

(dotyczy ściśle

określonego podmiotu, posiadającego

zdolność podatkową, podmiotu żyjącego

bądź istniejącego);

2) Konkretność

przedmiotowa

(dotyczy

określonego precyzyjnie uprawnienia lub

obowiązku, np. sprawa umorzenia w całości

Janowi Kowalskiemu zaległości podatkowej

za lata 2005-2006 w kwocie 4803 zł z tytułu

podatku od nieruchomości położonej w …

Decyzja podatkowa jako

forma rozstrzygnięcia

sprawy

1) Zasadniczo forma ta wynika z przepisu prawa

forma ta wynika z przepisu prawa

(np. „podatek od nieruchomości na rok

podatkowy od osób fizycznych (…) ustala w

ustala w

drodze decyzji

organ podatkowy”);

2) Sporadycznie może mieć także inną nazwę

inną nazwę

, np.

nakaz bądź być w ogóle pozbawiona nazwy - jest

wówczas decyzją, gdy rozstrzyga indywidualną

sprawę podatkową;

3) W braku wskazania przez przepis formy

załatwienia sprawy indywidualnej należy

należy

rozgraniczyć formę decyzji od czynności

materialno – technicznej

;

4) OP nie dopuszcza

OP nie dopuszcza

załatwienie sprawy

podatkowej w formie ugody

ugody

;

Zasady ogólne

postępowania podatkowego

Pojęcie

: normy obowiązującego prawa

lub ich logiczne konsekwencje oceniane

jako podstawowe dla całego systemu

prawa bądź określonego jego fragmentu;

2) Są normami prawnymi

Są normami prawnymi

, rangi

ustawowej, stosowane samodzielnie bądź

współstosowane z innymi przepisami OP;

3) Naruszenie zasady ogólnej powoduje

powoduje

naruszenie prawa o różnym ciężarze

gatunkowym

, w tym może stanowić

rażące naruszenie prawa

Katalog zasad ogólnych

postępowania podatkowego

Zasady:

1) legalności

legalności

(praworządności)

– art. 120;

2) zaufania

zaufania

– art. 121 § 1;

3) udzielania informacji prawnej

udzielania informacji prawnej

– art. 121 § 2;

4) prawdy obiektywnej

prawdy obiektywnej

– art. 122;

5) czynnego udziału strony w postępowaniu

czynnego udziału strony w postępowaniu

podatkowym

– art. 123;

6) przekonywania

przekonywania

– art. 124;

7) szybkości i prostoty postępowania

szybkości i prostoty postępowania

– art.

125;

8) pisemności

pisemności

– art. 126

Katalog zasad ogólnych

postępowania podatkowego

–cd.

9) dwuinstancyjności postępowania

dwuinstancyjności postępowania

podatkowego

– art. 127;

10) trwałości decyzji podatkowej ostatecznej

trwałości decyzji podatkowej ostatecznej

– art. 128;

11) ograniczonej jawności postępowania

ograniczonej jawności postępowania

podatkowego

– art. 129;

12) zasada sądowej kontroli decyzji

zasada sądowej kontroli decyzji

podatkowej

– art. 3 ustawy Prawo

o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi;

Zasada legalności

Jest zasadą konstytucyjną

zasadą konstytucyjną

(art. 7 Konstytucji RP);

2) Oznacza obowiązek organu działania na podstawie

przepisów prawa powszechnie

obowiązującego

(wszelkich ich postaci);

3) Formułuje zakaz działania w oparciu o

zakaz działania w oparciu o

przepisy prawa wewnętrznego

, w tym

zarządzenia Prezesa RM i uchwały RM, wytyczne,

instrukcje itp.;

4) Nakłada na organ administracji publicznej

obowiązek stosowania obowiązującego prawa

bez możliwości kwestionowania jego

legalności

;

Zasada zaufania

1) Zasada najszersza pod względem zakresu

najszersza pod względem zakresu

treściowego

– obejmuje wiele innych zasad;

2) Szczegółowe wymogi, zachowania służące realizacji

tej zasady:

- zasada równości wobec prawa

równości wobec prawa

- zasada spójności poglądów

spójności poglądów

wyrażanych w

decyzjach organów w odniesieniu do tego samego

adresata i na tle takich samych stanów faktycznych;

- zasada bezstronności postępowania

bezstronności postępowania

;

- zasada wyjaśniania rzeczywistej woli strony

wyjaśniania rzeczywistej woli strony

;

- zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść

rozstrzygania wątpliwości na korzyść

jednostki

;

Zasada udzielania

informacji prawnej

1) Formułuje obowiązek udzielania z urzędu

obowiązek udzielania z urzędu

przez

organ podatkowy określonej informacji

określonej informacji

prawnej

;

Zakres podmiotowy

tego obowiązku nie został

ograniczony, a zatem odnosi się on do

odnosi się on do

wszystkich podmiotów postępowania

podatkowego

: nie tylko strony, ale także

podmiotów na prawach strony czy uczestników

postępowania;

Przedmiot obowiązku

: udzielenie niezbędnej

niezbędnej

informacji i wyjaśnień o przepisach prawa

podatkowego pozostających w związku

z przedmiotem tego postępowania

;

4) Wszelka informacja powinna być zrozumiała,

zrozumiała,

jasna, czytelna dla adresata

;

Zasada prawdy

obiektywnej

1) Formułuje obowiązek podejmowania

obowiązek podejmowania

wszelkich działań niezbędnych do

dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego sprawy

(aspekt oficjalności);

2) Obejmuje dwa konkretne wymogi

dwa konkretne wymogi

określenia z urzędu dowodów

niezbędnych do ustalenia stanu

faktycznego sprawy

;

przeprowadzenia z urzędu wskazanych

dowodów

;

3) Strona ma prawo a nie obowiązek

przedstawiania dowodów;

Zasada prawdy obiektywnej

–cd.

4) Obowiązek rozpatrzenia całego materiału

dowodowego jest związany z zasadą

zasadą

swobodnej oceny dowodów

(art. 191 OP).

Chodzi tu o ocenę:

- opartą zasadniczo na materiale zebranym przez

organ;

- opartą na wszechstronnej analizie materiału

dowodowego;

- uwzględniającą znaczenie i wartość dowodów

dla sprawy;

- uwzględniającą zasady logiki i doświadczenia

zawodowego;

Zasada czynnego udziału

strony w postępowaniu

podatkowym

1) Formułuje dwa obowiązki organu

dwa obowiązki organu

– ogólny

i konkretny; korelatem obowiązku organu jest

uprawnienie strony;

Obowiązek ogólny

: zapewnienie stronie prawa do

czynnego udziału w każdym stadium postępowania (od

wszczęcia do momentu uzyskania przez decyzję

charakteru ostatecznej);

Obowiązek konkretny

: umożliwienie stronie

wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji

– art. 200 OP – wyznaczenie 7-dniowego terminu na

wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału

dowodowego;

4) Wyjątek – odstępstwo od zasady

odstępstwo od zasady

: gdy ma zostać

wydana decyzja pozytywna;

5) Naruszenie zasady: wadliwość prowadząca do

wadliwość prowadząca do

wznowienia postępowania

– art. 240 § 1 pkt 4 OP);

Zasada przekonywania

W znaczeniu szerokim

- obejmuje całokształt

działań organu podatkowego w toku

postępowania (udzielanie właściwej informacji,

przeprowadzenie rozprawy podatkowej);

W znaczeniu wąskim

– dołożenie staranności

w uzasadnianiu podejmowanych rozstrzygnięć

(spełnienie wymagań art. 210 § 4 OP)

Cel

: doprowadzenie – w miarę możliwości

– do dobrowolnego wykonania decyzji

podatkowej (prymat dobrowolnego wykonania

decyzji przed wykonaniem przymusowym);

Zasada szybkości i prostoty

postępowania podatkowego

Procesowe instytucje przeciwdziałania milczeniu:

wyznaczenie maksymalnych realnych

terminów załatwiania spraw

(art. 139 OP –

dłuższe terminy w postępowaniu

odwoławczym: do 2 miesięcy, a w

przypadku rozprawy do 3 miesięcy);

instytucja sygnalizacji

(art. 140 OP);

środki prawne przeciwdziałania milczeniu

organu

(ponaglenie – art. 141 i skarga do sądu

administracyjnego – art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa);

odpowiedzialność

pracownika organu

podatkowego

: dyscyplinarna, porządkowa lub

inna przewidziana przepisami prawa (art. 142);

Zasada pisemności

„sprawy podatkowe załatwiane są w

sprawy podatkowe załatwiane są w

formie pisemnej

” – szerokie rozumienie:

każda czynność postępowania mająca

znaczenie dla sprawy;

Podstawowe formy

utrwalania czynności

procesowych to: protokół i adnotacja

protokół i adnotacja

;

Inne postacie form pisemnych

zawiadomienie, wezwanie, postanowienie;

Wyjątek od zasady: dopuszczalny tylko na

dopuszczalny tylko na

mocy przepisu szczególnego – inaczej

niż w k.p.a.

;

Zasada dwuinstancyjności

postępowania podatkowego

1) Zasada konstytucyjna

Zasada konstytucyjna

(art. 78 Konstytucji RP)

– każda ze stron ma prawo do

zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w I

instancji;

2) Wyjątki od tej zasady

Wyjątki od tej zasady

– muszą mieć podstawę

podstawę

ustawową

; w sprawach podatkowych zasadniczo

nie występują;

3) Istota zasady

Istota zasady

: dwukrotne rozpatrzenie

i rozstrzygnięcie przez dwa różne

organy tej samej sprawy wyznaczonej treścią

zaskarżonego rozstrzygnięcia (merytoryczny

charakter postępowania odwoławczego);

4) Odrębność dwuinstancyjnego

Odrębność dwuinstancyjnego

„odwoławczego” i

„zażaleniowego” toku instancji

„zażaleniowego” toku instancji;

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

Różne etapy trwałości

w postępowaniu

podatkowym – trwałość wyznaczona
momentem:

- doręczenia

doręczenia

decyzji

;

- uzyskania przez decyzję cechy

uzyskania przez decyzję cechy

ostatecznej

;

- uzyskania przez decyzję cechy

uzyskania przez decyzję cechy

prawomocnej

;

- upływu okresów przedawnienia

upływu okresów przedawnienia

;

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

Pojęcie decyzji ostatecznej

- decyzja wydana w postępowaniu odwoławczym

decyzja wydana w postępowaniu odwoławczym

w II instancji

;

- decyzja podjęta w I instancji, jeżeli nie zostało

decyzja podjęta w I instancji, jeżeli nie zostało

wniesione w terminie odwołanie

(strona nie miała

interesu we wniesieniu odwołania; uchybiła terminowi

i nie został on przywrócony);
- decyzja wydana w postępowaniu

decyzja wydana w postępowaniu

jednoinstancyjnym

(brak takich przypadków aktualnie i wydaje się, że ich
wprowadzenie nie jest dopuszczalne w sprawach
podatkowych);

Zasada trwałości decyzji

podatkowej ostatecznej

Wyjątki od zasady trwałości decyzji ostatecznej

uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej lub

wadliwej nieistotnie (art. 253, art. 253a, art. 254);

uchylenie decyzji w trybie wznowienia

postępowania podatkowego (art. 240 i n.);

stwierdzenie nieważności decyzji (art. 247 i n.);

zmiana decyzji w trybie autokontroli (art. 54 § 3

Ppsa);

zmiana lub uchylenie decyzji na mocy

przepisów szczególnych;

stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (art. 258);

uchylenie decyzji ze względu na niewykonanie

zlecenia (art. 255);

Zasada ograniczonej

jawności postępowania

podatkowego

1) Ze względu na specyfikę spraw podatkowych,

konieczność ochrony tajemnicy podatkowej

zasadą jest jawność postępowania tylko

jawność postępowania tylko

dla stron

;

2) Zakres tej jawności ulega rozszerzeniu

rozszerzeniu

także na podmioty na prawach strony

(np. prokuratora, RPO, organizację

społeczną), a w niektórych

przypadkach na biegłego

na biegłego

;

3) Zasada ta odnosi się zasadniczo do kwestii

do kwestii

udostępniania akt sprawy oraz rozprawy

podatkowej

;

Zasada sądowej kontroli

decyzji podatkowej

• Jest to zasada wynikająca z przepisów ustawy

z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu

Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi

(Ppsa);

• kontroli podlegają wszystkie co do zasady

decyzje podatkowe (klauzula generalna

klauzula generalna

zaskarżalności decyzji

);

• kryterium kontroli –

legalność

– zgodność

z prawem powszechnie obowiązującym

wąsko rozumianym (Konstytucja i ustawy);

Podmioty postępowania

podatkowego

Klasyfikacja podmiotów postępowania

podatkowego:

podmioty obligatoryjne

a) organ podatkowy;
b) strona postępowania podatkowego;

podmioty fakultatywne

a) podmioty na prawach strony
b) pozostali uczestnicy postępowania

Organ podatkowy

pojęcie organu

– art. 13 OP (ujęcie konkretne

– ścisłe wyliczenie organów podatkowych);

zdolność prawna organu

– to zespół

przesłanek decydujących o zdolności do

podejmowania czynności procesowych

w postępowaniu podatkowym. Może być

ona

zdolnością ogólną

(do załatwiania spraw

podatkowych w danym układzie

postępowania – zdolność potencjalna) lub

szczególną

(do załatwienia

konkretnej sprawy podatkowej w określonym

układzie postępowania).

Organ podatkowy – cd.

zdolność (kompetencję) szczególną

określają dwie grupy przepisów:
a)

wyznaczające właściwość organu

(rzeczową, miejscową i instancyjną)
b)

regulujące instytucje wyłączeń

w postępowaniu podatkowym

- wyłączenie pracownika od udziału w
postępowaniu;
- wyłączenie organu od załatwienia sprawy;
- wyłączenie członka organu kolegialnego;

Instytucje wyłączeń

w postępowaniu

podatkowym

Wyłączenie pracownika od udziału

w postępowaniu podatkowym (art.

130 OP)

OP wprowadza dwa tryby wyłączenia

pracownika:

- wyłączenie z mocy samego prawa

z mocy samego prawa

(§ 1);

- wyłączenie przez bezpośredniego
przełożonego pracownika w formie

w formie

postanowienia

(§ 3);

Wyłączenie z mocy

prawa

1) Przesłanki wyłączenia pracownika określa

art. 130 § 1

w sposób wyczerpujący

;

2) Wskazują one na

bliskość pracownika wobec

strony postępowania

(np. sprawa małżonka

pracownika, jego krewnych i powinowatych

pierwszego stopnia) albo

bliskość pracownika

wobec załatwianej sprawy

(„jego” sprawa;

brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji);

3) Wystąpienie przesłanki powoduje

z mocy

prawa odsunięcie pracownika

od udziału w

konkretnym postępowaniu (nie ma podstaw

do wydawania aktu);

Wyłączenie przez

bezpośredniego przełożonego

pracownika

1) przesłanka wyłączenia

przesłanka wyłączenia

– istnienie innej

okoliczności niż powodującej wyłączenie z mocy

prawa, mogącej wywołać wątpliwości co do

bezstronności pracownika (np. konkubinat);

2) przesłanka ta nie wymaga udowodnienia –

wystarczy uprawdopodobnienie

uprawdopodobnienie

;

3) inicjatywa wyłączenia

inicjatywa wyłączenia

może pochodzić:

- od strony postępowania
- od samego pracownika
- z urzędu (z inicjatywy przełożonego)
4) wyłączenie następuje w formie postanowienia

w formie postanowienia

na które nie służy zażalenie. Jest to akt związany

akt związany

(przełożony „jest obowiązany … wyłączyć”

Skutki wyłączenia

pracownika

1) w przypadku wyłączenia pracownika

organ podatkowy (odpowiednio
naczelnik US, wójt, minister)

wyznacza innego pracownika do
prowadzenia sprawy,

formie postanowienia (art. 130 § 4
OP);

Wyłączenie organu podatkowego

od załatwienia sprawy

(art. 131 i 132 OP)

Przesłanki wyłączenia organu (naczelnika US, wójta,

starosty marszałka):

a) przesłanka

przedmiotowa

–

postępowanie toczy się

w sprawie dotyczącej

zobowiązania podatkowego lub innej normowanej

przepisami prawa podatkowego

;

b) przesłanka

podmiotowa

–

sprawa ta dotyczy:
- naczelnika US, dyrektora IS i ich zastępców,
- wójta, starosty, marszałka i ich zastępców, skarbnika

j.s.t.,

a także –

ich małżonków, krewnych, powinowatych

do pierwszego stopnia, osób związanych z tytułu
przysposobienia, opieki lub kurateli

;

Skutki wyłączenia

organu

1) wyłączony organ

traci właściwość do

załatwienia sprawy

;

2) co do zasady, sprawę załatwia wówczas

naczelnik urzędu skarbowego

wyznaczony bądź przez dyrektora IS bądź

przez ministra (zależy od podmiotowej

przyczyny wyłączenia); wyznaczenie

następuje w formie postanowienia;

3) W przypadku wyłączenia samorządowego

organu podatkowego, organ właściwy jest

wyznaczany w formie postanowienia przez

samorządowe kolegium odwoławcze

;

Wyłączenie członka

samorządowego kolegium

odwoławczego

(art. 130

(art. 130 § 5

)

Przyczyny wyłączenia

– takie same jak

przyczyny wyłączenia pracownika;

Osobę uprawnioną do zastąpienia osoby
wyłączonej wyznacza Prezes SKO;

W przypadku wyłączenia tylu członków
SKO, które powoduje

niemożność

załatwienia sprawy z braku pełnego
składu orzekającego

– Prezes RM w

formie postanowienia wyznacza inne
SKO;

Strona postępowania

podatkowego

1) Pojęcie strony

– art. 133 OP – podatnik, płatnik,

inkasent lub ich następca prawny, a także określone

osoby trzecie (art. 110-117a), które z uwagi na swój

interes prawny żądają czynności organu

podatkowego, do której czynność organu

podatkowego się odnosi lub której interesu

prawnego działanie organu podatkowego dotyczy;

2) Przepis wprowadza dwa pojęcia strony zależne od

trybu wszczęcia postępowania:

- osoba, „do której czynność organu podatkowego się

odnosi lub której interesu prawnego działanie organu

podatkowego dotyczy” – (

wszczęcie z urzędu

);

- osoba która „z uwagi na swój interes prawny żąda

czynności organu podatkowego” – (

wszczęcie na

żądanie strony

);

Strona postępowania

podatkowego – cd.

2) zasadnicze znaczenie dla konstrukcji

prawnej strony postępowania ma pojęcie

„

interes prawny

”;

3) „interes prawny” – to przyznanie przez

przepis prawa jednostce konkretnych

konkretnych

korzyści

, które może ona realizować w

postępowaniu podatkowym ze względu na

rozstrzygnięcie o nich w formie

decyzji podatkowej;

4) „interes prawny” musi być: 1)

osobisty,

własny

, 2)

indywidualny

, 3)

aktualny

(a nie

przyszły), 4)

bezpośredni,

zaspakajany

poprzez wydanie decyzji administracyjnej

;

Legitymacja procesowa strony

postępowania

1) pojęcie legitymacji –

uprawnienie określonego

podmiotu

do żądania wszczęcia postępowania

podatkowego (

legitymacja czynna

) lub

uczestniczenia w postępowaniu jako strona

(

legitymacja bierna

) ze względu na dysponowanie

interesem prawnym;

2) dwie koncepcje legitymacji procesowej

strony:

- koncepcja

subiektywna

(formalna);

- koncepcja

obiektywna

(materialna);

3) OP – ze względu na formę odmowy wszczęcia

postępowania podatkowego – przyjęła

koncepcję

obiektywną legitymacji

, tzn. organ podatkowy

w ramach czynności przedprocesowych ocenia

istnienie interesu prawnego określonej osoby;

Zastępstwo procesowe

strony

1) zastępstwo procesowe

to kompetencja do

działania na podstawie bądź przepisu ustawy

(

przedstawicielstwo ustawowe

), bądź

oświadczenia reprezentowanego

(

pełnomocnictwo

);

2) przesłanki skutecznego działania zastępcy

procesowego

- umocowanie do działania;
- działanie w interesie reprezentowanego i w

granicach umocowania;

- jawność działania w cudzym imieniu;
- zdolność do reprezentacji;
- zakaz dokonywania czynności procesowych z

samym sobą;

Pełnomocnictwo

1) OP nie wprowadza zasady pełnomocnictwa

zawodowego – może być pełnomocnikiem

każda

osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności

prawnych

;

2) Przy ustanawianiu pełnomocnika obowiązuje

koncepcja ograniczonego formalizmu

– (udzielone

na piśmie lub zgłoszone do protokołu);

3) OP dopuszcza

konstrukcję pełnomocnictwa

domniemanego

(art. 137 § 3a), opartego na trzech

elementach: a) dotyczy poszczególnych kwestii

mniejszej wagi wynikających w toku

postępowania, b) pełnomocnikiem jest

małżonek strony, c) nie ma wątpliwości co do

istnienia i zakresu upoważnienia do działania w

imieniu strony;

Podmioty na prawach

strony

uczestniczą w postępowaniu

w sprawie

dotyczącej innej osoby

(„w cudzej sprawie”);

pojęcie „praw strony” obejmuje

wyłącznie

uprawnienia procesowe;

z katalogu uprawnień procesowych

wyłączeniu podlegają

te z nich, które są

oparte na zasadzie dyspozycyjności

(rozporządzalności)

postępowaniem,

np.

prawo cofnięcia odwołania wniesionego

przez stronę postępowania;

podstawowe podmioty na prawach strony

organizacja społeczna, prokurator, RPO;

Postacie inicjatywy procesowej

organizacji społecznej jako podmiotu na

prawach strony

Trzy postacie inicjatywy procesowej:

żądanie (tylko) wszczęcia postępowania;

żądanie wszczęcia postępowania oraz dopuszczenia do

udziału w nim;

żądanie dopuszczenia do udziału w toczącym się

postępowaniu;

W celu realizacji tych inicjatyw organ ocenia trzy przesłanki:

czy jest to

uzasadnione celami statutowymi;

czy przemawia za tym

interes publiczny;

czy

strona wyraziła zgodę

;

Rozstrzygnięcie przybiera postać postanowienia. Na

postanowienie negatywne przysługuje zażalenie.

Prokurator jako podmiot na

prawach strony

1) jedną z funkcji prokuratury jest

strzeżenie

praworządności

(art. 2 ustawy z 20.06.1985 r.

o prokuraturze);

2) zasady udziału prokuratora w postępowaniu

podatkowym określają

przepisy działu IV k.p.a.

3) prokuratorowi przysługują

trzy podstawowe

uprawnienia

- prawo zwrócenia się do organu

o wszczęcie

postępowania

(art. 182 k.p.a.);

- prawo

udziału w każdym stadium

postępowania

(art. 183 § 1 k.p.a.);

- prawo

wniesienia sprzeciwu od decyzji

ostatecznej

(art. 184 k.p.a.);

RPO jako podmiot na prawach

strony

uprawnienia RPO w postęp. adm. wynikają z art.

14 pkt 6 ustawy z 15.07.1987 r. o RPO;

są to

następujące uprawnienia procesowe

- zwrócenie się

o wszczęcie postępowania adm.

;

- „

uczestniczenie

” w postępowaniu adm.;

zaskarżanie decyzji adm. do sądu adm.

;

3) uprawnienia te RPO wykonuje

na prawach

przysługujących prokuratorowi

, z dwoma

różnicami:

- zakresem właściwości RPO (tylko sprawy dot.

wolności i praw człowieka i obywatela),

- zasadą subsydiarności (uprzednie wykorzystanie

wszelkich dostępnych środków ochrony prawnej)

Pozostali uczestnicy

postępowania

administracyjnego

Wyróżnić można trzy kategorie uczestników:

1) osoby zainteresowane

(faktyczne

zainteresowanie sprawą; brak interesu

prawnego). OP nie uregulowała w sposób ogólny

ich pozycji; sporadycznie mówi o

„zainteresowanym” – art. 162;

2) osoby uczestniczące w określonych czynnościach

procesowych ze względu na swoje właściwości

(np. świadek, biegły);

3) podmioty uczestniczące w określonych

czynnościach procesowych ze względu na swoje

zadania

ustawowe

(organ egzekucyjny – art. 215

§ 2 OP);

Czynności techniczno –

procesowe w postępowaniu

podatkowym

Podstawowe kategorie czynności techniczno –

procesowych:

1) dokonywanie doręczeń

(art. 144-154c);

2) dokonywanie wezwań

(art. 155-160);

3) sporządzanie

protokołów i adnotacji

(art.

172-177);

4) udostępnianie akt sprawy

(art. 178-179);

Techniczny wymiar ma także kwestia

obliczania terminów w postępowaniu adm.

(art. 12)

Pojęcie doręczenia i zasada

doręczeń

1) pojęcie doręczenia

: wyraźna, władcza,

obligatoryjna, formalna i nieodwołalna
czynność procesowa techniczna organu,
za pomocą której przekazuje się
(udostępnia) pisma adresatowi, w sposób
przewidziany prawem, z którą prawo
wiąże skutki prawne;

2) zasada doręczeń

: zasada oficjalności

doręczeń – organ z urzędu dokonuje
doręczeń – art. 144 OP;

Przedmiot doręczeń i podmioty

doręczające

1) przedmiot doręczeń

: „pismo” –

szerokie rozumienie

2) podmioty doręczające (doręczyciele)

poczta, pracownicy organu, osoby

uprawnione na podstawie odrębnych

przepisów; sołtys, konsul, władza

Państwa Członkowskiego UE właściwa

w sprawach podatkowych; kolejność

ich wskazania nie ma znaczenia

prawnego;

Podmiot doręczeń

1) jest nim

adresat

(pojęcie zbiorcze) – obejmuje ono

zróżnicowaną grupę podmiotów postępowania

podatkowego;

2) jeżeli strona postępowania działa poprzez zastępcę

procesowego –

pismo doręcza się tylko zastępcy

(przedstawicielowi ustawowemu, pełnomocnikowi);

3) OP wprowadza instytucję

pełnomocnika do doręczeń

w dwóch sytuacjach:

wielości pełnomocników

– strona wyznacza

wówczas jednego jako właściwego do doręczeń;

w braku wyznaczenia organ doręcza jednemu

z wybranych;

wyjazdu przez stronę za granicę na okres co

najmniej 2 miesięcy

; brak wyznaczenia skutkuje

doręczaniem na dotychczasowy adres i uznaniem

pisma za doręczone;

Miejsce doręczenia

Zależne od charakteru adresata:

a) osoba fizyczna (art. 148)

podstawowe miejsca

: mieszkanie

adresata lub miejsce jego pracy (także osobie

upoważnionej);

dodatkowe miejsce

: lokal organu podatkowego;

subsydiarne miejsce

: każde miejsce,

gdzie się adresata zastanie

b) jednostka organizacyjna (art. 151)

- lokal jej siedziby

Sposoby doręczeń osobom

fizycznym

1. doręczenie

właściwe,

czyli do rąk własnych

adresata;

2. doręczenie

zastępcze

(art. 149),

czyli

do rąk dorosłego domownika, sąsiada, dozorcy;

3. doręczenie

subsydiarne

(art. 150),

czyli złożenie pisma na poczcie lub w urzędzie
miasta; dwukrotne awizo;

4. doręczenie

konkludentne

(art. 153),

czyli wyraźna odmowa przyjęcia pisma przez
adresata;

Sposoby doręczeń jednostkom

organizacyjnym

1. doręczenie

właściwe

(art. 151),

czyli

doręczenie w lokalu siedziby do rąk osób uprawnionych
do odbioru pism;

2. doręczenie

subsydiarne

(art. 150),

3. doręczenie

konkludentne

(art. 153);

czyli odmowa przyjęcia przez osobę uprawnioną w lokalu
siedziby;

Pojęcie wezwania i zasada

wezwań

1) pojęcie wezwania

: czynność

techniczno – procesowa organu,
nakładająca na określoną osobę
obowiązek określonego zachowania
się, np. złożenia zeznań;

2) wezwanie jako czynność nie jest w

OP oparte – inaczej niż w k.p.a. - na

zasadzie nieuciążliwości wezwania

(art. 50 § 2 K.p.a.);

Podmiot i przedmiot

wezwania

1) podmiot

wezwanie może odnosić się

każdego podmiotu postępowania

(strony,

uczestnika postępowania),

nie tylko osoby

fizycznej, ale także prawnej

(ta ostatnia

jest reprezentowana przez organy, a

konkretnie działają osoby fizyczne);

2) przedmiot wezwania

obowiązek

określonego zachowania się wezwanego

obejmujący:

a) udział w podejmowanych czynnościach;
b) złożenie wyjaśnień;
c) złożenie zeznań;

Treść i forma wezwania

treść wezwania

określa przepis art. 159;

tylko

wezwanie prawidłowe co do treści wywołuje

skutki prawne

(sporny pozostaje problem postaci

wadliwości wezwania, któremu i tak należy sprostać);

forma wezwania

– zasadniczo pisemna;

wezwanie pilne

(art. 160) – wyjątek od formy

pisemnej, dopuszczalny

w sprawach

uzasadnionych ważnym interesem adresata lub

gdy wymaga tego stan sprawy

; możliwe wówczas

wezwanie

telegraficzne, telefoniczne lub przy

użyciu innych środków łączności

(np. sms);

skuteczne w braku wątpliwości

, że dotarło do

adresata we właściwej treści i terminie;

Sporządzanie protokołów

i adnotacji

1) protokoły

adnotacje

(inaczej: notatki

służbowe, urzędowe, zapiski) to

podstawowe

formy utrwalania czynności procesowych;

2) rozróżnienie

protokołu od adnotacji:

protokół

sporządza się z każdej czynności

postępowania

mającej istotne znaczenie dla

sprawy

, chyba że utrwalono ją na piśmie

inaczej; OP wskazuje przypadki

obligatoryjności protokołu

(art. 172 § 2)

adnotację

sporządza się z czynności, które

nie wymagają protokołu

, a które

mają

znaczenie dla sprawy lub toku postępowania

;

Wymogi protokołu

protokół to

dokument publiczny

;

cechy dobrego protokołu

: ścisłość

(zwięzłość), prawdziwość, wierność,

staranność co do formy;

protokół musi spełniać

wymagania

formalne

(kto, kiedy, gdzie, i jakich

czynności dokonał, kto i w jakim

charakterze był przy tym obecny) i

materialne

(co i w jaki sposób w wyniku

tych czynności ustalono i jaki uwagi

zgłosiły osoby obecne) – art. 173 § 1;

Kontrola protokołu

1) wykonują ją osoby obecne, biorące

udział w czynności, którym

protokół

należy odczytać

a osoby te

powinny

go podpisać

; mogą odmówić, co

należy omówić w protokole;

2) w przypadku skreśleń i poprawek w

protokole (

rektyfikacja protokołu

) –

powinny one być stwierdzone przed

jego podpisaniem;

Udostępnianie akt sprawy -

zasada

1) art. 51 ust. 3 Konstytucji:

każdy ma prawo

dostępu do dotyczących go dokumentów

i zbiorów danych;
ograniczenie wymaga formy
ustawy;

2) udostępnienie akt to przejaw

jawności

wewnętrznej postępowania

, czyli jawności

dla stron i podmiotów na prawach strony
(w zakresie samych akt może to
sporadycznie dotyczyć biegłych);

Postacie uprawnień strony

w zakresie

udostępniania akt

Stronie przysługują cztery postacie uprawnień:

1) przeglądanie akt sprawy;
2) sporządzanie notatek i odpisów z akt sprawy;

(wydaje się, że także za pomocą kserokopiarki);

3) żądanie uwierzytelnienia sporządzonych

uprzednio notatek i odpisów z akt sprawy;

4) żądanie wydania z akt sprawy

uwierzytelnionych odpisów;

OP nie wymaga wykazania ważnego interesu

(inaczej niż k.p.a.) dla realizacji uprawnień

związanych z uwierzytelnieniem odpisów;

Przedmiot i miejsce

udostępnienia akt sprawy

przedmiot

: to akta zgromadzone w całym,

dotychczasowym postępowaniu w danej
sprawie podatkowej, czyli

akta konkretnej

sprawy podatkowej

; udostępnieniem objęta

jest

całość akt

– nie można ich dzielić na

dostępne dla strony i niedostępne;

miejsce udostępnienia

: zasadniczo

siedziba

organu

(czasami organu udzielającego

pomocy prawnej);

nie jest dopuszczalna

praktyka „wypożyczania akt” na zewnątrz

;

Ograniczenie wglądu do akt

1) Dwa przypadki ograniczeń praw strony w

zakresie dostępu do akt:

a) w odniesieniu do

akt objętych tajemnicą

państwową

(to informacja niejawna określona w ustawie

z 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnej, której

nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne

zagrożenie dla podstawowych interesów RP);

b) w odniesieniu do

innych akt, które organ

wyłączy ze względu na ważny interes

publiczny

(pojęcie ocenne);

2) ograniczenie któregokolwiek z uprawnień

wymaga wydania postanowienia

, na które

służy zażalenie;

Pojęcie i rodzaje terminów w

OP.

1) dwa

podstawowe znaczenia terminu

: a)

jako

oznaczenie pewnego okresu czasu

(liczba dni, miesięcy), w którym dokonuje
się czynności procesowej; b) jako

oznaczenie daty pewnej czynności

;

2) podstawowa klasyfikacja terminów

terminy materialne i procesowe,

zawite

i instrukcyjne,

terminy bezwzględnie i

względnie oznaczone (np. bez zbędnej
zwłoki);

Charakter prawny regulacji

terminów w OP

OP w dwóch fragmentach reguluje problematykę

terminów, różnicując zakres ich stosowania:

a) art. 12 OP

art. 12 OP

(przepis w dziale I: „Przepisy ogólne”:

określa zasady obliczania terminów

zasady obliczania terminów

oraz zasady

zasady

uznawania terminu za zachowany

; uregulowanie

tych kwestii w przepisach ogólnych OP oznacza,

że obejmuje ona zakresem zarówno terminy

obejmuje ona zakresem zarówno terminy

materialne, jak i procesowe;

b) art. 162 – 164 OP

art. 162 – 164 OP

(przepisy w dziale IV:

„Postępowanie podatkowe”) – instytucja przywrócenia

terminu – odnosi się tylko do terminów procesowych

odnosi się tylko do terminów procesowych

;

2) w zakresie obliczania terminów obowiązuje m.in.

zasada dni pełnych

oraz

zasada uznania soboty

za dzień równoważny z wolnym ustawowo od

pracy

;

Tryby wszczęcia postępowania

podatkowego (art. 165

dwa tryby wszczęcia postępowania podatkowego:

wszczęcie z urzędu

(zasada oficjalności);

wszczęcie na żądanie strony

(zasada

skargowości);

2) OP nie przewiduje

szczególnego przypadku

wszczęcia postępowania z urzędu

(na zasadzie

art. 61 § 2 k.p.a.);

3) w braku regulacji określającej tryb wszczęcia

postępowania – ustalamy przedmiot

postępowania:

- w zakresie

obowiązku

–

wszczęcie z urzędu

;

- w zakresie

uprawnienia

–

na żądanie strony

;

Forma wszczęcia postępowania

podatkowego

1) zależy od trybu wszczęcia postępowania:
a) dla wszczynanego

z urzędu

– postanowienie

o wszczęciu

(art. 165 § 2);

b) dla wszczynanego

na żądanie strony

– brak

formy – wszczęcie następuje

w wyniku złożenia

podania

, o ile spełnione są

następujące warunki

- dotyczy sprawy indywidualnej załatwianej

decyzją;

- organ jest w sprawie właściwy;
- podanie nie zawiera braków formalnych;

Odmowa wszczęcia

postępowania podatkowego

1) inaczej niż k.p.a. – OP wprowadziła

instytucję odmowy wszczęcia

odmowy wszczęcia

postępowania podatkowego

(art. 165a);

przesłanki odmowy

a) wniesienie podania przez osobę, która

nie jest stroną postępowania;

b) gdy z jakichkolwiek przyczyn

postępowanie nie może być wszczęte (np.

res iudicata);

forma odmowy

: postanowienie, na które

służy zażalenie;

Data wszczęcia postępowania

podatkowego

dla postępowania wszczynanego

na żądanie

strony

–

dzień doręczenia żądania organowi

podatkowemu

(art. 165 § 3); gdy jest

wnoszone za pomocą środków komunikacji
elektronicznej: dzień otrzymania żądania
przez organ podatkowy lub jednostkę
informatyczną obsługi administracji
podatkowej;

dla postępowania

wszczynanego z urzędu

–

dzień doręczenia postanowienia o wszczęciu
postępowania z urzędu

;

Pojęcie podania – art. 168

1) podanie:

to wszelkiego rodzaju

oświadczenia stron i innych uczestników
postępowania skierowane do organu;
przyjmujemy szerokie rozumienie;

2) postacie podań

żądania

(w tym wnioski,

prośby, wystąpienia, cofnięcie
odwołania),

wyjaśnienia

(także zgody,

zawiadomienia, pogląd w sprawie),

odwołania, zażalenia, ponaglenia,
wnioski

;

Wymagania formalne co do

formy podania – art. 168

1) obowiązuje

zasada ograniczonego

formalizmu

: podanie można wnieść za

pomocą szerokiego katalogu form, ale

jest to katalog zamknięty;

2) postacie form

: pisemna, telegraficzna,

za pomocą dalekopisu, telefaksu,

środków komunikacji elektronicznej,

formularza umieszczonego na stronie

internetowej organu, ustna (do

protokołu);

Wymogi formalne co do treści

podania – art. 168

2 i 3

minimalne wymogi

co do treści podania:

wskazanie osoby, od której

pochodzi

;

jej adres (zamieszkania, pobytu, siedziby,

prowadzenia działalności gospodarczej)

;

żądanie

;

podpis

(własnoręczny lub bezpieczny

elektroniczny);
2) przepisy szczególne mogą ustalać

dodatkowe wymagania

(np. wskazanie

numeru w rejestrze przedsiębiorców lub w

ewidencji działalności gospodarczej, NIP);

Skutki braków co do treści

podania

Trzy odrębne sytuacje

/ skutki:

brak wskazania osoby

, od której podanie

pochodzi –

nieistnienie podania

;

brak wskazania adresu

–

pozostawienie

podania bez rozpoznania

(adnotacja na

podaniu – nie wydaje się postanowienia)

brak żądania lub jego jednoznaczności oraz

brak podpisu

– wezwanie do usunięcia

braków w terminie 7 dni z rygorem –

pozostawienie podania bez rozpoznania

(postanowienie o pozostawieniu podania bez

rozpoznania, na które przysługuje zażalenie);

Skutki wniesienia podania do

organu niewłaściwego – art.

170

1) organ niewłaściwy, po stwierdzeniu

swojej niewłaściwości, niezwłocznie

przekazuje podanie organowi

właściwemu

;

2) forma przekazania

: czynność materialno –

techniczna, o której wnoszący jest

zawiadamiany (w k.p.a. – postanowienie);

3) wniesienie podania do organu

niewłaściwego przed upływem terminu

wywołuje

skutek zachowania terminu

;

Zawiadomienie o konieczności

wniesienia odrębnego podania i zwrot

podania

– art. 171

1) gdy

podanie dotyczy kilku spraw

załatwianych przez różne organy,

organ

pozostawia sprawy w zakresie swojej

właściwości, a co do pozostałych

zawiadamia o powinności wniesienia

odrębnych podań (zwykła czynność)

;

2) zwrot podania

(forma postanowienia, na

które służy zażalenie) – dwa przypadki:

- organu właściwego

nie można ustalić

na podstawie danych podania;

- w sprawie właściwy jest

sąd

;

Pojęcie i klasyfikacja środków

dowodowych w OP

1) środek dowodowy

- brak legalnej definicji –

każde

źródło prawdziwej informacji umożliwiającej

dowodzenie

;

2) klasyfikacja środków dowodowych

bezpośrednie

(możliwe bezpośrednie

spostrzeganie i stwierdzanie prawdziwości faktu,

np. oględziny) i

pośrednie

(np. zeznania świadków,

opinie biegłych);

rzeczowe

(oględziny cech zewnętrznych)

osobowe

(zeznania świadków);

podstawowe

posiłkowe

(dopuszczalne po

spełnieniu określonych warunków);

nazwane

nienazwane

;

Cechy dopuszczalnego środka

dowodowego

Dwie podstawowe wartości środka

dowodowego

dowodowego:

1) celowość

, inaczej

przydatność

– „może”

przyczynić się do wyjaśniania sprawy;

2) legalność

– nie może być sprzeczny

z prawem; problem dotyczy

zwłaszcza zakazów dowodowych, np.

dowodu z zeznań duchownego

co do faktów objętych tajemnicą

spowiedzi;

Środki dowodowe

nienazwane

1) Mieszczą się w pojęciu „wszystko

wszystko

” (art. 180 §

1), nie są

nie są

natomiast

szczegółowo uregulowane

;

2) Powstają w wyniku rozwoju nauki i techniki

rozwoju nauki i techniki

, są

środkami nowymi;

Przykłady środków dowodowych nienazwanych

- z opinii instytutu naukowo - badawczego,
- z telewizji,
- ze zdjęcia, utrwalonego obrazu lub dźwięku,
- z planu, mapy, rysunku,
- z dokumentu elektronicznego;

Środki dowodowe nazwane

1) OP szerzej reguluje zasady ich dopuszczalności i sposób

przeprowadzania;

2) Do katalogu tych środków

katalogu tych środków

należą;

Typowe środki dowodowe

- dowód z dokumentu

z dokumentu;

- dowód z zeznań świadka

z zeznań świadka;

- dowód z opinii biegłego

z opinii biegłego;

- dowód z wyniku oględzin

z wyniku oględzin;

- dowód z przesłuchania strony postępowania

z przesłuchania strony postępowania;

Szczególne podatkowe środki dowodowe

dowód

z ksiąg podatkowych;

z deklaracji złożonych przez stronę;
z informacji podatkowych oraz innych dokumentów

zgromadzonych w toku czynności sprawdzających lub kontroli

podatkowej;

z materiałów zgromadzonych w toku postępowania karnego

w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe;

Dowód z dokumentu

- art. 193-194

Pojęcie dokumentu

: akt pisemny, stanowiący

wyrażenie określonych myśli lub wiadomości,

bez względu na podłoże utrwalenia;

Klasyfikacja dokumentów

a) urzędowy

urzędowy

, czyli taki który:

sporządzony został przez powołany do tego

organ państwowy lub inny podmiot

administrujący;

sporządzono go w zakresie działania organu;

zachowano formę przewidzianą w przepisach

prawa;

b) prywatny

prywatny

– taki, który nie jest urzędowym;

Moc dowodowa dokumentu

1) Dokument urzędowy

Dokument urzędowy

- korzysta z dwóch domniemań:

domniemania prawdziwości

– domniemanie

pochodzenia dokumentu od organu, który go

wystawił;

domniemania

zgodności z prawem oświadczenia

organu, od którego dokument pochodzi

;

2) Dokument prywatny

Dokument prywatny

– korzysta z domniemania

domniemania

wystawcy dokumentu

– można przyjąć, że ten kto

podpisał dokument złożył oświadczenie w nim

zawarte;

3) Dopuszczalny jest

Dopuszczalny jest

przeciwdowód

przeciwko

domniemaniom związanym z dokumentami, także

urzędowymi (z wyjątkiem dokumentów -

rozstrzygnięć);

Dowód z ksiąg podatkowych

są dokumentami prywatnymi

dokumentami prywatnymi

, lecz

korzystają z domniemania zgodności

zawartych w nich zapisów, gdy są

rzetelne i niewadliwe;

rzetelność

– zapisy odzwierciedlają stan

rzeczywisty; niewadliwe

niewadliwe

– prowadzone

zgodnie przepisami;

Księgi prowadzone nierzetelnie lub w

sposób wadliwy organ

nie uznaje za

dowód

, chyba że wadliwość nie ma

istotnego znaczenia dla sprawy;

Dowód z zeznań świadka

– art. 195-196

Pojęcie świadka

– osoba fizyczna powołana

przez organ procesowy do udziału w
postępowaniu w tym charakterze;

Osoba musi posiadać zdolność do

zdolność do

występowania w charakterze świadka

– jej brak może wynikać z przyczyn

z przyczyn

faktycznych

(np. niezdolność do

spostrzegania lub komunikowania
spostrzeżeń) lub prawnych

lub prawnych

(obowiązek

zachowania tajemnicy państwowej i
służbowej albo tajemnicy spowiedzi);

Dowód z zeznań świadka –

cd.

3) OP formułuje zasadę obowiązku złożenia zeznań

zasadę obowiązku złożenia zeznań

w charakterze świadka

;

4) Wyjątki od

Wyjątki od

powyższej zasady

zasady

a) prawo odmowy zeznań

prawo odmowy zeznań

– przysługuje

małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym,

rodzeństwu, powinowatym I-stopnia,

pozostających w stosunku przysposobienia, opieki

lub kurateli;

b) prawo odmowy odpowiedzi na pytania

prawo odmowy odpowiedzi na pytania

– gdy zachodzi możliwość narażenia

świadka lub bliskich na odpowiedzialność karną,

karną skarbową, naruszenie tajemnicy

zawodowej;

[nie można się powoływać na hańbę

oraz bezpośrednią szkodę majątkową – tak w k.p.a.]

Dowód z opinii biegłego – art.

197

Pojęcie biegłego

: osoba fizyczna powołana do

udziału w postępowaniu

w celu wydania opinii

w danej sprawie (

w części dotyczącej

stanu faktycznego

) ze względu na jej wiedzę

fachową w tej dziedzinie;

Przesłanka powołania biegłego

„wymagane są

wiadomości specjalne”

– czyli przekraczające

zakres wiadomości i doświadczenia życiowego

osób ogólnie wykształconych; wiadomości z

zakresu techniki, nauki, sztuki itp.

OP nie formułuje obowiązku powołania biegłego

nie formułuje obowiązku powołania biegłego

profesjonalnego

– może on wynikać z przepisów

szczególnych;

Dowód z oględzin – art. 198

Pojęcie oględzin

– bezpośrednie zbadanie

określonego przedmiotu przez organ

procesowy

za pomocą określonego zmysłu

(wzroku, słuchu, węchu, dotyku, smaku);

Przesłanka dopuszczalności

„w razie

potrzeby”

– ocenia ją organ procesowy;

Przedmiot oględzin

: nieruchomości, rzeczy

ruchome (np. samochód), człowiek;

Przedmiot oględzin wpływa na

miejsce

ich przeprowadzenia

;

Oględziny

mogą być połączone z

wykonaniem

eksperymentu dowodowego;

Dowód z przesłuchania strony

postępowania

– art. 199

1) Inaczej niż w k.p.a. nie jest to w

istocie w świetle OP środek posiłkowy,

środek posiłkowy,

subsydiarny

;

2) Jego dopuszczalność

dopuszczalność

jest uzależniona

od wystąpienia tylko jednej przesłanki

wystąpienia tylko jednej przesłanki

zgody strony

;

3) Tryb przesłuchania

Tryb przesłuchania

– taki jak

świadków, z wyłączeniem

stosowania środków przymusu;

Formy postępowania

wyjaśniającego

1) Postępowanie wyjaśniające toczy się w

toczy się w

jednej z dwóch form

postępowanie gabinetowe

;

rozprawa podatkowa

;

2) Rozprawa jest formą tylko dla organu

odwoławczego

3) Przesłanki obligatoryjne rozprawy

podatkowej

wskazuje art. 200a – w tych

przypadkach rozprawa jest formą

konieczną; w pozostałych stosuje się formę

gabinetową (kameralną);

Rozprawa podatkowa

1) przeprowadzana jest

z urzędu

, gdy zachodzi

potrzeba wyjaśnienia istotnych okoliczności

stanu faktycznego sprawy przy udziale biegłych

albo w drodze oględzin lub sprecyzowania

argumentacji prawnej prezentowanej przez

stronę w toku postępowania;

2) przeprowadzana jest

na wniosek

– gdy strona

złoży taki wniosek i uzasadni potrzebę rozprawy

(wskaże jakie okoliczności powinny być

wyjaśnione i jakie czynności powinny być

dokonane); organ może odmówić w formie

postanowienia;

Przerwanie toku postępowania

podatkowego

1) Wyodrębnić można dwie podstawowe

dwie podstawowe

postacie przerw

postępowania:

zawieszenie postępowania

;

umorzenie postępowania

;

Zawieszenie postępowania

to przerwa

czasowa, spowodowana przeszkodą

usuwalną, stosowana w celu zapobieżenia

prowadzenia wadliwego postępowania;

Umorzenie postępowania

to trwałe

zerwanie stosunku procesowego ze

względu na wystąpienie nieusuwalnej

przeszkody;

Podstawy zawieszenia

postępowania podatkowego

Klasyfikacja podstaw

niezależne od woli strony

Art. 201

zależne od woli strony

Art. 204

podmiotowe

1) śmierć strony;

2) śmierć przedstawiciela

ustawowego strony;

3) utrata przez stronę lub jej

przedstawiciela ustawowego

zdolności do czynności

prawnych;

przedmiotowe

- Wyłonienie się

zagadnienia

wstępnego

(art. 201 § 1

pkt 2)

- Wystąpienie do
organów innego

Państwa o udzielenie

informacji

Dopuszczalne, gdy:

1) postępowanie

dotyczy ulg w zapłacie zobowiązań

podatkowych;

2) o zawieszenie wystąpi

strona;

Forma rozstrzygnięcia w

sprawie zawieszenia

postępowania

„

Sprawę” zawieszenia

postępowania

organ

rozstrzyga w formie postanowienia

w formie postanowienia

;

„

Sprawa” zawieszenia

to:

a) zawieszenie postępowania

zawieszenie postępowania

;

b) odmowa zawieszenia postępowania

odmowa zawieszenia postępowania

;

c) podjęcie zawieszonego postępowania

podjęcie zawieszonego postępowania

;

c) odmowa podjęcia zawieszonego

odmowa podjęcia zawieszonego

postępowania

;

3) Na postanowienie w każdej z tych „spraw”

Na postanowienie w każdej z tych „spraw”

służy

zażalenie

; OP jest tu jednak nieprecyzyjna: art.

201 § 3 - „postanowienie w sprawie”; art. 205 §

2 – „na postanowienie o odmowie podjęcia służy

zażalenie”;

Skutki zawieszenia

postępowania

1) Skutki zawieszenia to skutki ogólne i szczególne

to skutki ogólne i szczególne

;

Skutki ogólne

wstrzymanie dalszego biegu postępowania

;

wstrzymanie biegu terminów przewidzianych

w dziale IV OP (zasadniczo tylko procesowych)

3) Skutki szczególne

Skutki szczególne

podjęcie działań w celu usunięcia przeszkody do

dalszego prowadzenia postępowania;

niedopuszczalność podejmowania innych

czynności procesowych;

Podjęcie zawieszonego

postępowania

1) Zawieszone postępowanie wymaga

podjęcia

– wynika to z czasowego

charakteru przerwy; brak podjęcia prowadzi

do wadliwości postępowania;

Przesłanka podjęcia

postępowania

zawieszonego obligatoryjnie

: ustąpienie

ustąpienie

przyczyn uzasadniających zawieszenie

;

Przesłanka podjęcia

postępowania

zawieszonego fakultatywnie

: wniosek

wniosek

którejkolwiek ze stron, złożony w terminie

do 3 lat od daty zawieszenia

;

po tym terminie umorzenie

postępowania;

Podstawy umorzenia

postępowania

Klasyfikacja podstaw

ogólne

szczególne

obligatoryjna

Art. 208 § 1

bezprzedmiotowość

postępowania

(W szczególności

przedawnienie

zobowiązania)

1) podmiotowa lub

przedmiotowa;

2) uprzednia

lub wtórna;

3) faktyczna

lub prawna

fakultatywna

Art. 208 § 2

wniosek strony,

która żądała

wszczęcia

postępowania;

brak sprzeciwu

innych stron;

brak sprzeczności

z interesem

publicznym

1) umorzenie

zawieszonego fakultatywnie

postępowania (art. 204

art. 204

)

2) umorzenia w toku

postępowania odwoławczego

(art. 233

art. 233

1 pkt 2 lit. a i pkt 3

)

Forma rozstrzygnięcia w

sprawie umorzenia

postępowania

Umorzenie postępowania

wymaga

wydania decyzji podatkowej

; jest to

postać decyzji niemerytorycznej;

od decyzji I-instancji przysługuje

przysługuje

odwołanie

, a od decyzji ostatecznej

– skarga do sądu administracyjnego

skarga do sądu administracyjnego

;

2) Odmowa fakultatywnego umorzenia

postępowania

– wymaga formy

formy

postanowienia

, na które nie służy

nie służy

zażalenie

;

Rodzaje rozstrzygnięć w

postępowaniu podatkowym

Wszczęte postępowanie

podatkowe

wymaga zakończenia

, co następuje

poprzez wydanie rozstrzygnięcia;

Kodeks przewiduje

dwie postacie

rozstrzygnięć

rozstrzygnięć: decyzję

decyzję

(niedopuszczalna

ugoda

) i postanowienie

postanowienie

;

Co do zasady: decyzja jest

decyzja jest

rozstrzygnięciem merytorycznym

(co do

istoty sprawy), a

postanowienie niemerytorycznym

;

Pojęcie i klasyfikacja decyzji

administracyjnych

1) Decyzja jest kwalifikowaną postacią aktu

kwalifikowaną postacią aktu

administracyjnego

;

2) Strona postępowania ma prawo do decyzji

prawo do decyzji

merytorycznej

; decyzja niemerytoryczna

(np. o umorzeniu postępowania) jest wyjątkiem od

zasady;

3) Inne przykłady klasyfikacji decyzji

przykłady klasyfikacji decyzji

konstytutywne

(ustalające wysokość zobowiązania

podatkowego) i

deklaratoryjne

(określające

wysokość zobowiązania podatkowego);

częściowe i całkowite

pozytywne i negatywne

Współdziałanie organów przy

wydawaniu decyzji – art. 209

Stosowane jest tylko wówczas, gdy wymaga tego

wymaga tego

przepis prawa powszechnie obowiązującego

;

Może mieć postać współdziałania wiążącego

współdziałania wiążącego

gdy stanowisko organu współdziałającego wiąże

organ załatwiający sprawę (formuły: „za zgodą”,

„po uzgodnieniu”, „w porozumieniu”) lub

niewiążącego

(„po zasięgnięciu opinii”,

„po porozumieniu”, „po konsultacjach”);

Organ współdziałający prowadzi własne

własne

„szczególne” postępowanie

, jeśli jest to potrzebne

– także wyjaśniające

także wyjaśniające

, i wydaje w tym zakresie

postanowienie

, na które przysługuje zażalenie

przysługuje zażalenie

;

Struktura decyzji podatkowej

art. 210 OP

wymogi konstytutywne:

Oznaczenie organu podatkowego

data wydania

oznaczenie strony

powołanie podstawy prawnej decyzji

rozstrzygnięcie

uzasadnienie faktyczne i prawne

klauzula odwoławcza

podpis

(imię, nazwisko, stanowisko służb.)

Struktura decyzji – cd.

Każde „pismo”, „pouczenie”, „zawiadomienie”

zawierające cztery elementy konstytutywne

cztery elementy konstytutywne

decyzji

, zastosowane w sprawie podlegającej

rozstrzygnięciu decyzją – jest decyzją

jest decyzją

, np.

[„w odpowiedzi na wniosek uprzejmie

uprzejmie

informuję

/ z przykrością zawiadamiam

z przykrością zawiadamiam

, że brak

brak

jest podstaw do jego pozytywnego

załatwienia

”];

2) Brak któregokolwiek z elementów

elementów

konstytutywnych

decyzji powoduje nieistnienie

nieistnienie

decyzji podatkowej w sensie prawnym

;

Struktura decyzji – cd.

Oznaczenie organu

to wskazanie organu

wskazanie organu

nie zaś urzędu

jako aparatu pomocniczego;

Data wydania decyzji

– określa stan prawny

i faktyczny, w którym podjęto rozstrzygnięcie;

Oznaczenie strony

– wskazanie osoby lub jednostki

posiadającej zdolność podatkową

(nie może to być

osoba zmarła czy - co do zasady - spółka cywilna);

Rozstrzygnięcie

(sentencja) – precyzyjne wskazanie

przyznawanego uprawnienia

uprawnienia

bądź nakładanego

obowiązku

(ich rozmiarów, ewentualnych

ograniczeń w postaci terminów czy warunków);

Uzasadnienie decyzji

podatkowej – art. 210

4-5

Element obligatoryjny

, poza przypadkami, gdy

przepis pozwala odstąpić od uzasadnienia

(np. w odniesieniu do decyzji pozytywnej,

z wyjątkiem przyznającej ulgę);

Musi zawierać część

część

a) faktyczną

faktyczną

, tj. wskazanie:

- ustalonego stanu faktycznego

ustalonego stanu faktycznego

- wykorzystanych dowodów

wykorzystanych dowodów

- przyczyn odmowy niektórym dowodom

przyczyn odmowy niektórym dowodom

wiarygodności i mocy dowodowej

;

b) prawną

prawną

- przytoczenie przepisów prawnych,

przytoczenie przepisów prawnych,

- wyjaśnienie podstawy prawnej;

wyjaśnienie podstawy prawnej;

Problem wykonalności decyzji

podatkowej

Co do zasady decyzja podatkowa nie zawiera

elementu składowego w postaci rygoru

natychmiastowej wykonalności, bowiem

wniesienie odwołania nie wstrzymuje jej

wykonania

(art. 224), czyli jest to akt

akt

natychmiast wykonalny z mocy prawa

;

Wstrzymanie wykonania należy do organu

do organu

podatkowego

(z urzędu lub na wniosek),

w formie postanowienia

postanowienia

, w przypadku

uzasadnionym ważnym interesem strony lub

interesem publicznym

;

Rektyfikacja decyzji

podatkowej

Rektyfikacja

– inaczej wyprostowanie,

oczyszczenie – to tryby usuwania wad

tryby usuwania wad

nieistotnych decyzji podatkowej

;

Tryby rektyfikacyjne nie mogą prowadzić do

nie mogą prowadzić do

zmiany merytorycznego rozstrzygnięcia

sprawy

;

Trzy tryby rektyfikacyjne w OP

uzupełnienie decyzji

sprostowanie decyzji

wyjaśnienie wątpliwości co do treści

decyzji

;

Uzupełnienie decyzji

podatkowej – art. 213 OP

1) Jest to tryb mieszany

tryb mieszany

(wnioskowy – wówczas

konieczne żądanie strony, zgłoszone w
terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji
lub z urzędu – wówczas w każdym czasie);

Przedmiot uzupełnienia

: tylko dwa składniki:

część rozstrzygnięcia

klauzula odwoławcza

;

Forma uzupełnienia

: zawsze decyzja

podatkowa, także dla klauzuli zaskarżenia;

Sprostowanie decyzji

– art. 215

1 i 3

Tryb

zarówno wnioskowy

wnioskowy

, jak i z urzędu

i z urzędu

;

Nie jest ograniczony terminem

;

Przedmiot sprostowania

: a)

błędy

rachunkowe

(błąd w działaniach

matematycznych), c)

inne oczywiste

omyłki

(np. w dacie decyzji);

Forma sprostowania lub odmowy

postanowienie, na które służy zażalenie

;

Wyjaśnienie wątpliwości co do

treści decyzji – art. 215

2 i 3

Tryb

wyłącznie

wnioskowy

: z żądaniem

mogą wystąpić:

strona postępowania

organ egzekucyjny

;

2) Nie jest ograniczony terminem

;

3) Przedmiot wyjaśnienia

: wątpliwości co do

wątpliwości co do

treści decyzji

, czyli co do rozstrzygnięcia

co do rozstrzygnięcia

(sentencji), nie zaś uzasadnienia;

4) Forma wyjaśnienia i odmowy

postanowienie, na które służy zażalenie

;

Postanowienia podatkowe

Co do zasady, to akty procesowe

to akty procesowe

(nie

rozstrzygają o istocie sprawy), chyba że OP

stanowi inaczej (np. 209 § 5);

Mogą być skierowane do szerokiego kręgu

szerokiego kręgu

adresatów

: strony, podmiotów na prawach

strony, innych uczestników;

Struktura podobna do decyzji

; uzasadnienie jest

konieczne tylko wówczas, gdy postanowienie jest

zaskarżalne;

Podlegają doręczeniu, gdy są zaskarżalne

doręczeniu, gdy są zaskarżalne

lub

wymaga tego istota postanowienia

;

Stosuje się

do nich odpowiednio określone

odpowiednio określone

przepisy dotyczące decyzji oraz trybów

nadzwyczajnych

;

System weryfikacji

rozstrzygnięć podatkowych

Obejmuje trzy grupy instytucji procesowych:

środki prawne

– instrumenty umożliwiające

legitymowanym podmiotom żądać weryfikacji

rozstrzygnięcia w celu doprowadzenia

w celu doprowadzenia

bezpośrednio do jego kasacji lub reformacji

;

oparte na zasadzie skargowości

;

środki nadzoru

– oparte na zasadzie oficjalności

na zasadzie oficjalności

(działanie organu nadzoru z urzędu) i zmierzające

do wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu

wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu

prawnego

;

odwołalność

– prawna możliwość kasacji lub

reformacji rozstrzygnięcia z urzędu przez organ,

przez organ,

który go wydał

;

Klasyfikacja środków

prawnych

zwyczajne

(od rozstrzygnięć nieostatecznych,

np. odwołanie, zażalenie) i nadzwyczajne

nadzwyczajne

(od rozstrzygnięć ostatecznych, np. żądanie

wznowienia postępowania);

bezwzględnie dewolutywne

(zawsze przenoszące

sprawę do wyższej instancji), względnie

względnie

dewolutywne

(przesuwające, jeżeli nie zostaną

uwzględnione przez organ I instancji),

i niedewolutwne

niedewolutwne

;

bezwzględnie suspensywne

(z mocy prawa

wstrzymują wykonanie rozstrzygnięcia) i

względnie suspensywne

(możliwość wstrzymania

przysługuje organowi, np. odwołanie, zażalenie);

Przedmiot odwołania

jest nim decyzja podatkowa

decyzja podatkowa

nieostateczna wydana w I instancji

;

nie ma znaczenia charakter prawny

decyzji oraz treść decyzji

(można

wnieść odwołanie od decyzji

pozytywnej);

przedmiotem zaskarżenia jest

decyzja podatkowa, czyli można

można

kwestionować zarówno

rozstrzygnięcie, jak i uzasadnienie

;

Legitymacja odwoławcza

1) postępowanie odwoławcze jest

oparte na zasadzie skargowości

zasadzie skargowości

;

2) prawo wniesienia odwołania

przysługuje stronie postępowania

stronie postępowania

(koncepcja subiektywna) oraz

podmiotom na prawach strony

prokuratorowi, RPO i

organizacji społecznej, o ile podmioty

o ile podmioty

te brały udział w postępowaniu

I-instancyjnym

;

Wymogi odwołania

forma

: jest podaniem

podaniem

w rozumieniu OP;

wymaga zachowania określonych w

OP elementów: a) zarzutów przeciwko

decyzji; b) określenia istoty i zakresu

żądania będącego przedmiotem odwołania;

c) wskazania dowodów

uzasadniających żądanie (art. 222 OP);

termin do wniesienia

: 14 dni od dnia

14 dni od dnia

doręczenia lub ogłoszenia decyzji

;

tryb wniesienia

: zawsze pośredni

zawsze pośredni

– za

pośrednictwem organu, który wydał decyzję;

Skutki wniesienia odwołania

uruchamia postępowanie odwoławcze

–

realizuje zasadę skargowości; prowadzenie

postępowania odwoławczego z urzędu

skutkuje rażącym naruszeniem prawa –

nieważnością decyzji odwoławczej;

nie wstrzymuje wykonanie decyzji

, chyba że

tak postanowi organ (forma wstrzymania to

postanowienie; może być wydane z urzędu

lub na żądanie strony; przesłanki:

przypadek uzasadniony ważnym interesem

strony lub interesem publicznym; na

postanowienie w sprawie wstrzymania służy

zażalenie);

Postępowanie odwoławcze

przed organem I instancji

Obejmuje obowiązki organu I instancji w postaci

rozważenia wystąpienia przesłanki

samokontroli

(art. 226 OP)

(art. 226 OP);

zastosowanie samokontroli

bądź przekazanie

przekazanie

odwołania wraz z aktami sprawy oraz swoim

stanowiskiem co do przedstawionych

zarzutów organowi odwoławczemu w

terminie bez zbędnej zwłoki, jednak nie

później niż 14 dni od dnia otrzymania

odwołania (art. 227);

Instytucja samokontroli – art.

226

1) rozważenie jej zastosowania jest

jest

obowiązkiem organu I instancji – „organ

podatkowy … wyda nową decyzję” –

jeżeli

zaistnieje przesłanka samokontroli;

przesłanka

zastosowania samokontroli

samokontroli

uznanie odwołania za zasługujące na

uwzględnienie w całości

(tylko w

całości) – przesłanka merytoryczna;

3) jej zastosowanie wymaga wydania nowej

wydania nowej

decyzji o treści

: uchylić bądź zmienić

uchylić bądź zmienić

zaskarżoną decyzję

; nowa decyzja jest

decyzją I-instancyjną – służy od niej

odwołanie;

Etapy postępowania odwoławczego

przed organem II instancji

Wyodrębnić należy dwa etapy i

konsekwentnie je rozgraniczać:

Etap formalny

: badanie dopuszczalności

badanie dopuszczalności

odwołania, zachowania terminu do jego

wniesienia, wymogów odwołania

(art. 228

OP)

OP);

Etap merytoryczny

: ponowne całościowe

ponowne całościowe

rozpoznanie sprawy, z możliwością

przeprowadzenia uzupełniającego

postępowania dowodowego

(art. 229 OP);

Etap formalny – postępowanie

wstępne

Odwołanie musi być dopuszczalne przedmiotowo

musi być dopuszczalne przedmiotowo

i podmiotowo

oraz

oraz wniesione w terminie

wniesione w terminie

; podlega to

kontroli wyłącznie przez organ odwoławczy

wyłącznie przez organ odwoławczy

; organ

odwoławczy bada także spełnienie wymogów odwołania

spełnienie wymogów odwołania

jako podania

(art. 222);

Niedopuszczalność przedmiotowa

: brak przedmiotu

brak przedmiotu

odwołania

(decyzja nie weszła do obrotu prawnego,

czynność organu nie jest decyzją administracyjną);

Niedopuszczalność podmiotowa

: odwołanie wnosi

odwołanie wnosi

podmiot, który w sposób oczywisty nie ma interesu

prawnego lub nie ma zdolności do czynności prawnych

;

Stwierdzenie niedopuszczalności, uchybienia terminu

oraz pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia – forma

forma

ostatecznego postanowienia

, na które przysługuje

skarga do sądu administracyjnego;

Granice postępowania

dowodowego w

postępowaniu odwoławczym

1) mimo merytorycznego charakteru

postępowania odwoławczego, dopuszczalne

dopuszczalne

jest tylko postępowanie uzupełniające

celu uzupełnienia dowodów i materiałów);

przekroczenie

takiej granicy stanowi

stanowi

naruszenie zasady dwuinstancyjności

postępowania

– argument z art. 233

dwie formy

przeprowadzenia

postępowania

: a)

we własnym zakresie

; b)

zlecenie przeprowadzenia organowi I

instancji

;

Wymiar uzupełniający – art.

230

1) polega na zwrocie sprawy

zwrocie sprawy

(forma postanowienia

doręczanego stronie) organowi I instancji w celu dokonania

organowi I instancji w celu dokonania

wymiaru uzupełniającego poprzez zmianę wydanej decyzji

;

przesłanka

: stwierdzenie przez organ odwoławczy, że

zobowiązanie zostało ustalone lub określone w wysokości

niższej albo kwota zwrotu została określona w wysokości

wyższej, niż to wynika z przepisów prawa podatkowego,

lub że określono stratę w wysokości wyższej niż

poniesionej;

3) nowa decyzja jest wydawana w stanie prawnym w dniu

w stanie prawnym w dniu

powstania obowiązku podatkowego

;

4) od nowej decyzji przysługuje odwołanie

przysługuje odwołanie

, które jest

rozpatrywane łącznie z odwołaniem wniesionym od

zmienionej decyzji; jeśli strona nie złoży odwołania – organ

rozpatruje odwołanie od decyzji, która została zmieniona;

Cofnięcie odwołania – art.

232

1) zasada: dopuszczalność cofnięcia,

dopuszczalność cofnięcia,

która wiąże organ odwoławczy

;

2) wyjątek: organ odmawia cofnięcia,

jeżeli zachodzi

prawdopodobieństwo pozostawienia

w mocy decyzji wydanej z

naruszeniem przepisów, które

uzasadnia jej uchylenie lub zmianę

;

Rodzaje decyzji organu

odwoławczego

•

utrzymująca zaskarżoną decyzję w mocy

(merytoryczna)

(merytoryczna);

•

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie

orzekająca o istocie sprawy

(merytoryczno – reformacyjna)

(merytoryczno – reformacyjna);

•

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie

umarzająca postępowanie w sprawie

(gdy stało się

bezprzedmiotowe);

•

uchylająca decyzję organu I instancji w całości i

przekazująca sprawę właściwemu organowi I instancji

(gdy

decyzję wydano z naruszeniem właściwości)

•

umarzająca postępowanie odwoławcze

(w przypadku

skutecznego cofnięcia odwołania bądź stwierdzenia, że

odwołujący nie ma interesu prawnego);

•

uchylająca decyzję w całości i przekazująca sprawę do

ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji

(istotne

uchybienia w zakresie dowodowym);

Zakaz

reformationis in peius

– art. 234 OP

1) Stanowi podstawową gwarancję

podstawową gwarancję

procesową

– zakazuje wydawania

zakazuje wydawania

decyzji na niekorzyść strony

odwołującej się

;

2) Odnosi się tylko do decyzji

decyzji

merytoryczno – reformacyjnej

;

3) Doznaje dwóch wyjątków

dwóch wyjątków

: gdy decyzja

rażąco narusza prawo

(istniałaby

konieczność stwierdzenia nieważności)

lub rażąco narusza interes publiczny

rażąco narusza interes publiczny

;

Zwrot akt sprawy przez organ

odwoławczy – art. 234a

1) zwrotu dokonuje organ odwoławczy

z urzędu

;

termin zwrotu

: nie wcześniej niż po

upływie terminu do wniesienia

skargi do sądu administracyjnego

;

Zażalenie na postanowienie

1) Środek prawny zwyczajny

zwyczajny

(przysługuje na

postanowienia nieostateczne); względnie suspensywny

względnie suspensywny

(samo wniesienie nie wstrzymuje wykonania

postanowienia);

2) Środek prawny konkretny

konkretny

– służy tylko na te

postanowienia, co do których kodeks wyraźnie tak

stanowi (art. 236 § 1); pozostałe postanowienia

pozostałe postanowienia

mogą

być przedmiotem zarzutów w odwołaniu od decyzji

w odwołaniu od decyzji

(art. 237);

Legitymacja zażaleniowa

w konkretnych przypadkach

jest szersza – służy adresatowi postanowienia

służy adresatowi postanowienia

, np.

organizacji społecznej, świadkowi, biegłemu, organowi

egzekucyjnemu;

Termin do wniesienia

: 7 dni od dnia doręczenia

7 dni od dnia doręczenia

;

5) W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio

stosuje się odpowiednio

przepisy dotyczące odwołań

;

Istota wznowienie

postępowania podatkowego

Instytucja procesowa umożliwiająca ponowne

umożliwiająca ponowne

rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy podatkowej

zakończonej decyzją ostateczną

(odpowiednio

postanowieniem) ze względu na

ze względu na

wystąpienie

kwalifikowanej wadliwości

(zasadniczo

procesowej);

Należy do nadzwyczajnych trybów postępowania

nadzwyczajnych trybów postępowania

podatkowego

; choć jest zależne od postępowania

zwykłego, przedmiot tego postępowania jest

przedmiot tego postępowania jest

odrębną sprawą

, a wydana w nim decyzja jest

rozstrzygnięciem I-instancyjnym;

Przesłanki wznowienia

postępowania podatkowego

Wznowienie oparte jest na dwóch

przesłankach:

a) rozstrzygnięcie sprawy

rozstrzygnięcie sprawy

decyzją

ostateczną

;

b) wystąpienie jednej z wyczerpująco

wystąpienie jednej z wyczerpująco

wymienionych podstaw prawnych

wznowienia

(art. 240 § 1 pkt 1-11);

Podstawa - fałsz dowodów (pkt

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Wystąpienie fałszywego dowodu

postępowaniu dowodowym w sprawie

podatkowej;

Stwierdzenie sfałszowania dowodu

prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego

organu

(

dwa

wyjątki

wyjątki: a)

gdy fałsz dowodu jest

oczywisty i jest to niezbędne w celu ochrony

interesu publicznego; b)

postępowanie przed

sądem lub innym organem nie może być

wszczęte z powodu przedawnienia lub innych

przyczyn;

3) Fałszywy dowód był podstawą ustalenia

podstawą ustalenia

okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy

;

Podstawa – wydanie decyzji w

wyniku przestępstwa (pkt 2)

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Wystąpienie faktu popełnienia przestępstwa

;

Stwierdzenie przestępstwa prawomocnym

orzeczeniem sądu lub innego organu

(

dwa

wyjątki

wyjątki: a)

gdy popełnienie przestępstwa jest

oczywiste i jest to niezbędne dla ochrony

interesu publicznego; b)

postępowanie przed

sądem lub innym organem nie może być

wszczęte z powodu przedawnienia lub innych

przyczyn;

Istnienie związku przyczynowego między

wydaniem decyzji a popełnieniem przestępstwa

;

Podstawa – wydanie decyzji przez

pracownika lub organ podlegający

wyłączeniu (pkt 3)

1) Podstawą wznowienia jest wydanie

wydanie

decyzji przez pracownika lub organ

podlegający wyłączeniu

, nie zaś

nie zaś

wpływ tej wady na treść decyzji

;

2) Chodzi tu wyłącznie o wadę w

postaci udziału wyłącznie w

udziału wyłącznie w

czynnościach decydujących

; nie

dotyczy to czynności pomocniczych;

Podstawa – strona bez własnej winy nie

brała udziału w postępowaniu (pkt 4)

Konieczne dwa jednoczesne warunki:

Fakt niebrania udziału przez stronę

;

Brak winy strony

, np. brak

postanowienia o wszczęciu
postępowania, brak zawiadomienia
o podejmowanych czynnościach
postępowania dowodowego, o
wniesionym odwołaniu;

Podstawa – ujawnienie nowych

okoliczności lub dowodów (pkt

Konieczne trzy jednoczesne warunki:

Ujawnione okoliczności faktyczne

lub dowody są nowe

;

Istnienie

nowych okoliczności lub

nowych dowodów w dniu wydania

w dniu wydania

decyzji ostatecznej

;

3) Nowe okoliczności lub nowe dowody

nie były znane organowi,

który wydał decyzję

;

Pozostałe podstawy

wznowienia – pkt 6-8

pkt 6

– decyzję wydano bez uzyskania

bez uzyskania

wymaganego prawem stanowiska innego

organu

(art. 209);

pkt 7

– wydanie decyzji

wydanie decyzji

w oparciu o inną

decyzję lub orzeczenie sądu, które

następnie uchylono, zmieniono,

stwierdzono nieważność – w sposób

mogący mieć wpływ na treść decyzji

;

pkt 8

– orzeczenie TK o niezgodności

orzeczenie TK o niezgodności

podstawy prawnej decyzji podatkowej

;

Pozostałe podstawy

wznowienia – pkt 9-11

pkt 9

– ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego

opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa

międzynarodowa, której RP jest stroną , ma wpływ

na treść wydanej decyzji;

pkt 10

– wynik zakończonej procedury wzajemnego

porozumiewania lub procedury arbitrażowej,

prowadzonej na podstawie ratyfikowanej umowy

międzynarodowej (zwłaszcza o unikaniu

podwójnego opodatkowania) ma wpływ na treść

wydanej decyzji;

pkt 11-

orzeczenie Europejskiego Trybunału

Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej

decyzji;

Przesłanki negatywne uchylenia

decyzji w wyniku wznowienia – art.

146

Dwie przesłanki negatywne:

Upływ czasu

(

przesłanka terminu

dla

podstaw z pkt 1-2

(tzw. podstawy

karne): 10 lat

10 lat

dla pozostałych

5 lat

od daty doręczenia lub ogłoszenia

decyzji;

Możliwość wydania decyzji

(w treści,

sentencji) odpowiadającej w swej

odpowiadającej w swej

istocie decyzji dotychczasowej

(

przesłanka treściowa

);

Właściwość organów w sprawie

wznowienia postępowania – art.

150

Właściwy co do zasady

– organ, który wydał

organ, który wydał

w sprawie decyzję w ostatniej instancji

;

Właściwy wyjątkowo

– dewolucja kompetencji

na organ wyższego stopnia

organ wyższego stopnia

w zakresie

wznowienia postępowania i wyznaczenia
organu właściwego do przeprowadzenia
postępowania rozpoznawczego

;

podstawa tej właściwości

: przyczyną

wznowienia postępowania jest działalność
organu zasadniczo właściwego;

Forma wszczęcia postępowania

w sprawie wznowienia

Wznowienie postępowania

może nastąpić

z urzędu

lub na żądanie strony

na żądanie strony

; w dwóch

przypadkach tylko na żądanie strony

tylko na żądanie strony

gdy podstawą wznowienia jest brak

udziału strony w postępowaniu; b)

przypadku orzeczenia TK;

Wszczęcie postępowania

w sprawie

wznowienia wymaga wydania postanowienia

postanowienia

(jest niezaskarżalne); odmowa wznowienia:

forma decyzji

, od której służy odwołanie;

Przesłanki rozstrzygnięcia

w sprawie wznowienia

Organ wydaje postanowienie o wznowieniu

postanowienie o wznowieniu

postępowania

, gdy: a)

wznowienie jest

podmiotowo i przedmiotowo dopuszczalne

;

strona zachowała termin

(1 miesiąca

od dnia dowiedzenia się o podstawie
wznowienia) do wniesienia podania

do wniesienia podania

; c)

strona

wskazała podstawę wznowienia

postępowania

;

Brak

wskazanych warunków nakłada

warunków nakłada

obowiązek wydania decyzji o odmowie

wznowienia postępowania

(art. 149 § 3);

Rodzaje decyzji kończących

postępowanie wznowieniowe

– art.

151

Decyzja odmawiająca uchylenia decyzji

dotychczasowej

–

w braku wystąpienia

podstawy do uchylenia

podstawy do uchylenia (podstawy wznowienia);

Decyzja uchylająca decyzję dotychczasową

i rozstrzygająca jednocześnie o istocie

sprawy

(

gdy wystąpiła podstawa wznowienia i

brak przesłanki negatywnej uchylenia decyzji

brak przesłanki negatywnej uchylenia decyzji);

Decyzja stwierdzająca wydanie decyzji

z naruszeniem prawa

oraz wskazująca

okoliczności, z powodu których nie uchylił

decyzji (

gdy wystąpiła negatywna przesłanka

uchylenia decyzji

uchylenia decyzji);

Istota stwierdzenia nieważności

decyzji

pozwala na eliminowanie

eliminowanie

(ze skutkiem

ex tunc

) z obrotu prawnego decyzji

decyzji

obarczonych kwalifikowanymi wadami

materialnoprawnymi

;

może dotyczyć tylko decyzji
podatkowych ostatecznych

ostatecznych

;

katalog podstaw

stwierdzenia

nieważności ma

charakter zamknięty

;

Przesłanki stwierdzenia

nieważności decyzji

1) Stwierdzenie nieważności decyzji wymaga

wymaga

wystąpienia przesłanki pozytywnej

(art.

156 § 1) i braku zaistnienia przesłanki

braku zaistnienia przesłanki

negatywnej

(art. 156 § 2);

Przesłanki negatywne

: a)

upływ terminu

10 lat od doręczenia decyzji

(nie

dotyczy wszystkich przesłanek
pozytywnych), b)

wywołanie

nieodwracalnych skutków prawnych

;

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

Wydanie decyzji przez organ niewłaściwy

(naruszenie właściwości rzeczowej,
miejscowej, instancyjnej);

Wydanie decyzji bez podstawy prawnej

brak przepisu prawa powszechnie

obowiązującego stanowiącego podstawę

decyzji

; nie rodzi takiego skutku brak

jedynie wskazania podstawy w decyzji,
jeżeli podstawa taka rzeczywiście
istnieje;

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

3) Wydanie decyzji z rażącym naruszeniem

prawa

; pojęcie to jest rozumiane jako:

naruszenie przepisu, którego

naruszenie przepisu, którego treść bez

treść bez

żadnych wątpliwości interpretacyjnych może

być ustalona w bezpośrednim rozumieniu

skutki społeczno – gospodarcze

naruszenia nie mogą być akceptowane ze

względu na wymagania praworządności

;

4) Dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej

inną decyzją ostateczną

(res iudicata);

Przesłanki pozytywne

stwierdzenia nieważności

decyzji

5) Decyzję skierowano do osoby niebędącej

Decyzję skierowano do osoby niebędącej

stroną w sprawie

; nie dotyczy to osoby

nieżyjącej lub podmiotu nieistniejącego;

6) Decyzja była niewykonalna w dniu jej

Decyzja była niewykonalna w dniu jej

wydania i niewykonalność ma trwały

charakter

;

7) Wykonanie decyzji wywołałoby czyn

Wykonanie decyzji wywołałoby czyn

zagrożony karą

;

8) Zawiera wadę określoną w przepisach

Zawiera wadę określoną w przepisach

szczególnych skutkującą nieważnością decyzji

Właściwość organów w sprawie

stwierdzenia nieważności

Właściwym do stwierdzenia

nieważności

jest organ wyższego

organ wyższego

stopnia

(zasada); właściwość

rzeczową ustala się według
przepisów prawa materialnego;

2) W przypadku decyzji wydanej przez

ministra lub SKO

– właściwym jest

właściwym jest

ten organ

(wyjątek);

Wszczęcie postępowania

w sprawie nieważności

Inicjatywa wszczęcia

: na żądanie strony

na żądanie strony

lub z urzędu

z urzędu

;

Forma wszczęcia

: co do zasady takie same

reguły jak w zakresie postępowania
zwykłego;

Odmowa wszczęcia

: forma decyzji

forma decyzji

– jest to

decyzja wydana w I-instancji; przesłanki jej
wydania: a)

brak przedmiotu (decyzji

administracyjnej), b)

z żądaniem wystąpił

podmiot, który nie jest strona w sprawie;

Decyzje kończące

postępowanie w sprawie

nieważności

Decyzja stwierdzająca nieważność decyzji

(wystąpienie przesłanki pozytywnej i brak

negatywnej);

Decyzja odmawiająca stwierdzenia

nieważności

(brak zaistnienia przesłanki

pozytywnej);

Decyzja stwierdzająca wydanie decyzji

z naruszeniem prawa

oraz

wskazująca okoliczności, z powodu których

nie stwierdzono nieważności (wystąpienie

przesłanki pozytywnej i negatywnej)

Wzruszenie decyzji, na mocy

której nie nabyto prawa (art.

154)

Jest to tryb wzruszenia decyzji ostatecznej

decyzji ostatecznej

prawidłowej bądź wadliwej nieistotnie

;

Wzruszenie jest w tym przypadku

Wzruszenie jest w tym przypadku dopuszczalne w

dopuszczalne w

każdym czasie

i polega

i polega na zmianie lub uchyleniu

na zmianie lub uchyleniu

decyzji dotychczasowej

;

Przesłanki wzruszenia decyzji

: a)

decyzja nie tworzy

nie tworzy

praw nabytych dla żadnej ze stron

– zasadniczo

chodzi o decyzję odmowną, chyba że

występuje wielość stron; b)

za wzruszeniem

przemawia interes społeczny lub słuszny interes

strony

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

lub organ

organ

wyższego stopnia

; w sprawach samorządowych

własnych zawsze organ j.s.t.

Forma wzruszenia

: nowa decyzja nieostateczna;

Wzruszenie decyzji, na mocy

której nabyto prawo (art. 155)

1) Tryb wzruszenia decyzji ostatecznej prawidłowej bądź

ostatecznej prawidłowej bądź

wadliwej nieistotnie

;

2) Wzruszenie dopuszczalne jest w każdym czasie

w każdym czasie

i polega na zmianie lub uchyleniu decyzji

zmianie lub uchyleniu decyzji

dotychczasowej

;

Przesłanki wzruszenia

: a)

decyzja tworzy prawo

(jakiekolwiek przysporzenie w sferze prawnej podmiotu

– także nałożenie obowiązku); b)

zgoda strony na

wzruszenie decyzji

, c)

przepisy szczególne nie

sprzeciwiają się uchyleniu bądź zmianie

, d)

przemawia

za tym interes społeczny lub słuszny interes strony

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

lub organ

organ

wyższego stopnia

; w sprawach samorządowych

własnych zawsze organ j.s.t.

Forma wzruszenia

: nowa decyzja nieostateczna;

Odwołalność subsydiarna (art.

161)

1) Jest to przykład działania organu w stanie

w stanie

wyższej konieczności

;

2) Oznacza możliwość wzruszenia każdej

każdej

decyzji ostatecznej

, jeżeli w inny sposób nie

w inny sposób nie

można

(stąd subsydiarność) uchylić

uchylić

stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu

ludzkiemu albo zapobiec poważnym

szkodom dla gospodarki narodowej albo dla

ważnych interesów Państwa

;

Uprawnienie do wzruszenia

(właściwość)

przysługuje ministrowi

ministrowi

a w odniesieniu do

decyzji samorządowych – wojewodzie

wojewodzie

;

Forma wzruszenia

: decyzja nieostateczna

decyzja nieostateczna

;

Wygaśnięcie decyzji (art. 162

1) Jest to instrument kontroli wykonania

instrument kontroli wykonania

decyzji administracyjnej

;

Przesłanki wygaśnięcia

bezprzedmiotowość decyzji

jeżeli stwierdzenia wygaśnięcia nakazuje

przepis prawa albo leży to w interesie

społecznym lub interesie strony; b)

niedopełnienie warunku zastrzeżonego w

decyzji

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję w

I instancji;

Forma wygaśnięcia

: decyzja nieostateczna;

Uchylenie decyzji ze względu na

niewykonanie zlecenia (art. 162

Zlecenie

to klauzula dodatkowa dodana do

klauzula dodatkowa dodana do

decyzji

– decyzja wydana z zastrzeżeniem

z zastrzeżeniem

dopełnienia określonych czynności

w wyznaczonym terminie

;

Wykonanie zlecenia

powinno nastąpić

równocześnie z decyzją lub po jej

wykonaniu

;

Skutkiem niewykonania zlecenia

jest

uchylenie decyzji

;

Właściwość

: organ, który wydał decyzję

organ, który wydał decyzję

w I instancji

;

Forma uchylenia

: decyzja nieostateczna

decyzja nieostateczna

;

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146
Slide 147
Slide 148
Slide 149
Slide 150
Slide 151
Slide 152
Slide 153
Slide 154
Slide 155
Slide 156
Slide 157
Slide 158
Slide 159

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pstęp.szczeg, Prawo administracyjne, Postępowanie szczególne w administracji
Postępowanie 2 W, Prawo administracyjne, Postępowanie szczególne w administracji
PS1, Prawo administracyjne, Postępowanie szczególne w administracji
PostSzczeg3, Prawo administracyjne, Postępowanie szczególne w administracji
Pojęcie i rodzaje postępowania cywilnego, Administracja publiczna
POSTEPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI
zestawy z KPA[1], studia mgr rok 1, I rok II semestr, postepowanie sadowo administracyjne
wykład prawo egzekucyjne, Studia Administracja, DWSSP Asesor, semestr 5, postępowanie egzekucyjne w
postępowanie sądowo-administracyjne wykład 8, WPiA UŁ, Postępowanie sądowo-administracyjne (M. Sieni
postepowanie[1], Postępowanie sądowo-administracyjne2
postępowanie sądowo-administracyjne wykład 6, WPiA UŁ, Postępowanie sądowo-administracyjne (M. Sieni
PostÄ™powanie - notatki2[1], Postępowanie sądowo-administracyjne2
Skarga - wywody i wzory, studia, Administracja II stopnia, postępowanie sądowo - administracyjne
Postepowanie sadowo-administracyjne notatki, administracja
Postępowanie egzekucyjne w administracji - notatki z wykładu, Studia Administracja GWSH, Postępowani
Postepowanie sadowo-administracyjne notatki, POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE(11)

więcej podobnych podstron

Postępowania szczególne w administracji

Document Outline