Ostre chirurgiczne

Ostre chirurgiczne

choroby jamy

choroby jamy

brzusznej

brzusznej

Ostre chirurgiczne choroby

Ostre chirurgiczne choroby

jamy brzusznej

jamy brzusznej

to nagle pojawiające się choroby

to nagle pojawiające się choroby

narządów jamy brzusznej, o

narządów jamy brzusznej, o

burzliwym przebiegu, często

burzliwym przebiegu, często

zagrażające życiu chorego, z reguły

zagrażające życiu chorego, z reguły

wymagające szybkiego postępowania

wymagające szybkiego postępowania

diagnostycznego, zdecydowanych i

diagnostycznego, zdecydowanych i

energicznych działań

energicznych działań

terapeutycznych, w tym

terapeutycznych, w tym

niejednokrotnie doraźnego leczenia

niejednokrotnie doraźnego leczenia

operacyjnego.

operacyjnego.

Podział:

Podział:



zapalenie otrzewnej 80%

zapalenie otrzewnej 80%



niedrożność jelit 20%

niedrożność jelit 20%



krwawienie do przewodu

krwawienie do przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Główne objawy występujące w

Główne objawy występujące w

ostrych chorobach jamy

ostrych chorobach jamy

brzusznej

brzusznej



ból brzucha

ból brzucha



nudności i wymioty

nudności i wymioty



zatrzymanie gazów i stolca

zatrzymanie gazów i stolca



wzdęcie brzucha

wzdęcie brzucha



przyspieszone tętno

przyspieszone tętno



objawy wstrząsu

objawy wstrząsu

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej

Klasyfikacja zapalenia

Klasyfikacja zapalenia

otrzewnej:

otrzewnej:



pierwotne

pierwotne



wtórne

wtórne



chemiczne

chemiczne



bakteryjne

bakteryjne



ograniczone

ograniczone



rozlane

rozlane

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

zapalenia otrzewnej:

zapalenia otrzewnej:



ostre zapalenie wyrostka

ostre zapalenie wyrostka

robaczkowego

robaczkowego



przedziurawienie wrzodu

przedziurawienie wrzodu

trawiennego

trawiennego



ostre zapalenie pęcherzyka

ostre zapalenie pęcherzyka

żółciowego

żółciowego



ostre zapalenie trzustki

ostre zapalenie trzustki



martwica i przedziurawienie jelita

martwica i przedziurawienie jelita

Ostre zapalenie

Ostre zapalenie

wyrostka

wyrostka

robaczkowego

robaczkowego

Objawy ostrego zapalenia

Objawy ostrego zapalenia

wyrostka robaczkowego:

wyrostka robaczkowego:



ból nadbrzusza lub okolicy pępka

ból nadbrzusza lub okolicy pępka

przemieszczający się do prawego dołu

przemieszczający się do prawego dołu

biodrowego

biodrowego



brak apetytu

brak apetytu



nudności i wymioty

nudności i wymioty



obrona mięśniowa

obrona mięśniowa



objaw otrzewnowy Blumberga

objaw otrzewnowy Blumberga



temperatura powyżej 37,3 C

temperatura powyżej 37,3 C



leukocytoza powyżej 10000x10/l

leukocytoza powyżej 10000x10/l



przesunięcie obrazu krwinek białych w

przesunięcie obrazu krwinek białych w

lewo

lewo

Róznicowanie ostrego

Róznicowanie ostrego

zapalenia wyrostka:

zapalenia wyrostka:



ostry nieżyt żołądka i jelit

ostry nieżyt żołądka i jelit



kamica nerkowa i moczowodowa

kamica nerkowa i moczowodowa



zapalenie dróg moczowych

zapalenie dróg moczowych



zapalenie przydatków

zapalenie przydatków



pęknięta ciąża pozamaciczna

pęknięta ciąża pozamaciczna



pęknięcie pęcherzyka Graffa

pęknięcie pęcherzyka Graffa

Podział ostrego zapalenia

Podział ostrego zapalenia

wyrostka:

wyrostka:



niezmieniony wyrostek robaczkowy

niezmieniony wyrostek robaczkowy



niepowikłane zmiany zapalne (zmiany

niepowikłane zmiany zapalne (zmiany

zapalne lub zgorzelinowe bez

zapalne lub zgorzelinowe bez

przedziurawienia)

przedziurawienia)



powikłane zmiany zapalne

powikłane zmiany zapalne

(przedziurawienie zgorzelinowego

(przedziurawienie zgorzelinowego

wyrostka lub rozlane zapalenie jamy

wyrostka lub rozlane zapalenie jamy

otrzewnej)

otrzewnej)



naciek okołowyrostkowy

naciek okołowyrostkowy

Przedziurawienie

Przedziurawienie

wrzodu trawiennego

wrzodu trawiennego

Objawy przedziurawienia

Objawy przedziurawienia

wrzodu trawiennego:

wrzodu trawiennego:



nagle pojawiający się bardzo silny,

nagle pojawiający się bardzo silny,

stały ból całego brzucha

stały ból całego brzucha



rozległa, żywa bolesność uciskowa

rozległa, żywa bolesność uciskowa



wyraźna obrona mięśniowa („brzuch

wyraźna obrona mięśniowa („brzuch

deskowaty”)

deskowaty”)



dodatni objaw Blumberga

dodatni objaw Blumberga

Badania

Badania



rtg przeglądowe jamy brzusznej

rtg przeglądowe jamy brzusznej

promieniem poziomym – wolny gaz

promieniem poziomym – wolny gaz

pod przeponą

pod przeponą



usg jamy brzusznej – wolny płyn w

usg jamy brzusznej – wolny płyn w

jamie otrzewnej

jamie otrzewnej



leukocytoza

leukocytoza

Leczenie

Leczenie



zszycie miejsca przedziurawienia

zszycie miejsca przedziurawienia



naszycie łaty z sieci (operacja Grahama)

naszycie łaty z sieci (operacja Grahama)



rzadziej operacje definitywne

rzadziej operacje definitywne



Leczenie zachowawcze (metoda

Leczenie zachowawcze (metoda

Taylora)

Taylora)



leczenie farmakologiczne choroby

leczenie farmakologiczne choroby

wrzodowej

wrzodowej

Ostre zapalenie

Ostre zapalenie

pęcherzyka

pęcherzyka

żółciowego

żółciowego

Patofizjologia:

Patofizjologia:



kamica żółciowa u 95% chorych

kamica żółciowa u 95% chorych



u 5% nie stwierdza się w pęcherzyku

u 5% nie stwierdza się w pęcherzyku

złogów

złogów

Objawy

Objawy



ból w prawym podżebrzu, często

ból w prawym podżebrzu, często

promieniujący do pleców lub łopatki

promieniujący do pleców lub łopatki



nudności i wymioty

nudności i wymioty



bolesność i wzmożone napięcie

bolesność i wzmożone napięcie

mięśni pod prawym łukiem żebrowym

mięśni pod prawym łukiem żebrowym



wyczuwalny bolesny opór pod

wyczuwalny bolesny opór pod

prawym łukiem żebrowym

prawym łukiem żebrowym



podwyższona ciepłota ciała

podwyższona ciepłota ciała

Ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki

Przyczyny OZT:

Przyczyny OZT:



spożycie alkoholu (ok. 50%)

spożycie alkoholu (ok. 50%)



kamica dróg żółciowych (ok. 30%)

kamica dróg żółciowych (ok. 30%)



inne (ok. 20%)

inne (ok. 20%)

m.in.: ECPW, przebycie

m.in.: ECPW, przebycie

operacji, uraz, metaboliczne

operacji, uraz, metaboliczne

(hipertróglicerydemia, hiperkalcemia),

(hipertróglicerydemia, hiperkalcemia),

wirusowe (świnaka, WZW),

wirusowe (świnaka, WZW),

polekowe(sulfonamidy, azatiopryna, tiazydy,

polekowe(sulfonamidy, azatiopryna, tiazydy,

furosemid, estrogeny)

furosemid, estrogeny)

Objawy:

Objawy:



bardzo silny ból w nadbrzuszu

bardzo silny ból w nadbrzuszu



bardzo intensywne wymioty

bardzo intensywne wymioty



wzdęcie brzucha

wzdęcie brzucha



rozlana bolesność brzucha, największa w

rozlana bolesność brzucha, największa w

środkowym nadbrzuszu

środkowym nadbrzuszu



opór w jamie brzusznej

opór w jamie brzusznej



porażenie perystaltyki – cisza w brzuchu

porażenie perystaltyki – cisza w brzuchu



wstrząs, spadek ciśnienia

wstrząs, spadek ciśnienia



czerwonosine zabarwienie twarzy

czerwonosine zabarwienie twarzy

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:



usg jamy brzusznej

usg jamy brzusznej



rtg przeglądowe promieniem poziomym

rtg przeglądowe promieniem poziomym



leukocytoza

leukocytoza



wzrost stężenia amylazy w surowicy i

wzrost stężenia amylazy w surowicy i

moczu

moczu



wzrost stężenia lipazy w surowicy

wzrost stężenia lipazy w surowicy



inne: morfologia, bilirubina, mocznik,

inne: morfologia, bilirubina, mocznik,

kreatynina, glukoza, poziom wapnia,

kreatynina, glukoza, poziom wapnia,

ASPAT, AlAT

ASPAT, AlAT

Postacie OZT:

Postacie OZT:



postać obrzękowa (85-90%)

postać obrzękowa (85-90%)



postać martwiczo-krwotoczna (10-

postać martwiczo-krwotoczna (10-

15%)

15%)

Leczenie;

Leczenie;



leczenie zachowawcze

leczenie zachowawcze

- zwalczanie wstrząsu i zaburzeń wodno-

- zwalczanie wstrząsu i zaburzeń wodno-

elektrolitowych

elektrolitowych

- powstrzymanie procesów samostrawienia

- powstrzymanie procesów samostrawienia

- zapobieganie wtórnemu zakażeniu

- zapobieganie wtórnemu zakażeniu

- żywienie pozajelitowe

- żywienie pozajelitowe



Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

- wątpliwości diagnostyczne

- wątpliwości diagnostyczne

- kamica przewodu żółciowego wspólnego (ECPW)

- kamica przewodu żółciowego wspólnego (ECPW)

-

-

ropień trzustki

ropień trzustki

lub

lub

w sąsiedztwie

w sąsiedztwie

- powikłania – niedrożność jelit, krwotok, perforacja

- powikłania – niedrożność jelit, krwotok, perforacja

jelita.

jelita.

Martwica i przedziurawienie

Martwica i przedziurawienie

jelita

jelita

Przyczyny:

Przyczyny:



niedokrwienie spowodowane uciskiem ściany jelita

niedokrwienie spowodowane uciskiem ściany jelita

i jego krezki (uwięźnięcie przepukliny, zrosty)

i jego krezki (uwięźnięcie przepukliny, zrosty)



nacisk gazów i płynu na ścianę jelita (guzy jelita)

nacisk gazów i płynu na ścianę jelita (guzy jelita)



ucisk ściany jelita przez ciało obce (np. kamień

ucisk ściany jelita przez ciało obce (np. kamień

żółciowy)

żółciowy)



przedziurawienie jelita w następstwie przebytego

przedziurawienie jelita w następstwie przebytego

leczenia napromienianiem

leczenia napromienianiem



Choroby zapalne jelit (zapalenie uchyłków,

Choroby zapalne jelit (zapalenie uchyłków,

wrzodziejące zapalenie, choroba Leśniowskiego

wrzodziejące zapalenie, choroba Leśniowskiego

Crohna)

Crohna)



niedokrwienie a w konsekwencji martwica

niedokrwienie a w konsekwencji martwica

spowodowana zatorem bądź zakrzepicą tętnicy

spowodowana zatorem bądź zakrzepicą tętnicy

krezkowej lub jej odgałęzień

krezkowej lub jej odgałęzień

Przyczyny ostrego niedokrwienia

Przyczyny ostrego niedokrwienia

jelit na tle zmian przepływu w

jelit na tle zmian przepływu w

naczyniach krezkowych:

naczyniach krezkowych:



zator (50%)

zator (50%)



zakrzepica tętnicy krezkowej (25%)

zakrzepica tętnicy krezkowej (25%)



osłabienie przepływu krwi w łożysku

osłabienie przepływu krwi w łożysku

naczyniowym (15%)

naczyniowym (15%)



zakrzepica żylna w zlewisku żyły

zakrzepica żylna w zlewisku żyły

krezkowej (10%)

krezkowej (10%)

Wczesne objawy

Wczesne objawy

naczyniopochodnej martwicy

naczyniopochodnej martwicy

jelita:

jelita:



silne bóle brzucha

silne bóle brzucha



nudności i wymioty

nudności i wymioty



obecność niewielkiej ilości krwi w stolcu

obecność niewielkiej ilości krwi w stolcu



bolesność uciskowa bez objawów

bolesność uciskowa bez objawów

otrzewnowych

otrzewnowych



nieco żywsze odgłosy ruchów

nieco żywsze odgłosy ruchów

robaczkowych jelit

robaczkowych jelit

Dysproporcja między silnymi

Dysproporcja między silnymi

dolegliwościami bólowymi a nikłymi

dolegliwościami bólowymi a nikłymi

objawami brzusznymi

objawami brzusznymi

Objawy późne:

Objawy późne:



silny ból nie ustępujący po lekach

silny ból nie ustępujący po lekach

przeciwbólowych

przeciwbólowych



wzdęcie brzucha

wzdęcie brzucha



objaw Blumberga

objaw Blumberga



brak szmerów perystaltycznych

brak szmerów perystaltycznych



pogarszający się stan ogólny chorego

pogarszający się stan ogólny chorego



tachykardia, spadek RR i diurezy

tachykardia, spadek RR i diurezy

Leczenie:

Leczenie:

Operacyjne - najczęściej resekcja

Operacyjne - najczęściej resekcja

zmienionego martwiczo odcinka jelita

zmienionego martwiczo odcinka jelita

Zwalczanie wstrząsu, heparyna,

Zwalczanie wstrząsu, heparyna,

antybiotyk, żywienie pozajelitowe.

antybiotyk, żywienie pozajelitowe.

Niedrożność jelit

Niedrożność jelit

Mechanizmy powstania

Mechanizmy powstania

niedrożności jelit:

niedrożności jelit:



zadzierzgnięcie (strangulacja)

zadzierzgnięcie (strangulacja)



zatkanie (obturacja)

zatkanie (obturacja)



wgłobienie (inwaginacja)

wgłobienie (inwaginacja)

Przyczyny niedrożności jelit:

Przyczyny niedrożności jelit:



Jelito cienkie 82%

Jelito cienkie 82%

- uwięźnięcie przepukliny 50%

- uwięźnięcie przepukliny 50%

- niedrożność zrostowa 25%

- niedrożność zrostowa 25%

- wielopoziomowa niedrożność nowotworowa 5%

- wielopoziomowa niedrożność nowotworowa 5%

- inne (np. kamień żółciowy, pierwotne nowotwory,

- inne (np. kamień żółciowy, pierwotne nowotwory,

wgłobienie) 2%

wgłobienie) 2%



Jelito grube 18%

Jelito grube 18%

- rak jelita grubego

- rak jelita grubego

- guz zapalny

- guz zapalny

- skręt esicy, kątnicy, poprzecznicy

- skręt esicy, kątnicy, poprzecznicy

Rozpoznanie

Rozpoznanie



Wywiad

Wywiad

- bole brzucha

- bole brzucha

- wymioty

- wymioty

- zatrzymanie gazów i stolca

- zatrzymanie gazów i stolca



Oglądanie

Oglądanie

- blizny po przebytych operacjach

- blizny po przebytych operacjach

- guz w okolicy pachwinowej (bądź innej)

- guz w okolicy pachwinowej (bądź innej)

- wzdęcie brzucha

- wzdęcie brzucha

- stawianie się jelit

- stawianie się jelit



Badanie palpacyjne

Badanie palpacyjne

- bolesność uciskowa

- bolesność uciskowa

- czasem wyczuwalny opór

- czasem wyczuwalny opór



Osłuchiwanie

Osłuchiwanie

-

-

metaliczne tony

metaliczne tony

- cisza w brzuchu

- cisza w brzuchu

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:



rtg jamy brzusznej promieniem

rtg jamy brzusznej promieniem

poziomym: poziomy płynno-gazowe

poziomym: poziomy płynno-gazowe



usg jamy brzusznej:poszerzone pętle

usg jamy brzusznej:poszerzone pętle

jelit, wahadłowa perystaltyka

jelit, wahadłowa perystaltyka



leukocytoza

leukocytoza



niedobory elktrolitowe

niedobory elktrolitowe



wzrost poziomu mocznika i kreatyniny

wzrost poziomu mocznika i kreatyniny



wysoki hematokryt

wysoki hematokryt