Wrzodziejące

Wrzodziejące

zapalenie jelita

zapalenie jelita

grubego

grubego

(Colitis ulcerosa)

(Colitis ulcerosa)

Katarzyna Podsiadło

Katarzyna Podsiadło

Jacek Wacławski Gr. 1 b

Jacek Wacławski Gr. 1 b

Piotr Gościniewicz

Piotr Gościniewicz

Definicja Colitis ulcerosa

Definicja Colitis ulcerosa



Wrzodziejące zapalenie jelita

Wrzodziejące zapalenie jelita

grubego (WZJG), jest rozlanym,

grubego (WZJG), jest rozlanym,

nieswoistym procesem zapalnym

nieswoistym procesem zapalnym

błony śluzowej odbytnicy lub

błony śluzowej odbytnicy lub

odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym

odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym

w niektórych przypadkach do

w niektórych przypadkach do

owrzodzeń

owrzodzeń

Obraz w kolonoskopii

Obraz w kolonoskopii

Rys historyczny

Rys historyczny



1875 r. – opis przypadku krwistej

1875 r. – opis przypadku krwistej

biegunki spowodowanej wrzodziejącym

biegunki spowodowanej wrzodziejącym

zapaleniem całej okrężnicy (Wilks i

zapaleniem całej okrężnicy (Wilks i

Moxon)

Moxon)



1930 r. – koncepcje etiologii

1930 r. – koncepcje etiologii

psychosomatycznej (Murray)

psychosomatycznej (Murray)



lata 1950 – koncepcje immunologiczne

lata 1950 – koncepcje immunologiczne

patogenezy i zastosowanie w leczeniu

patogenezy i zastosowanie w leczeniu

glikokortykosteroidów (Truelove i Witts)

glikokortykosteroidów (Truelove i Witts)

Epidemiologia

Epidemiologia



choroba występuje na całym świecie

choroba występuje na całym świecie



znacznie częstsza u rasy białej

znacznie częstsza u rasy białej



częstsza w krajach rozwiniętych

częstsza w krajach rozwiniętych

(Europa i Ameryka Północna)

(Europa i Ameryka Północna)



zapadalność wynosi w Europie około

zapadalność wynosi w Europie około

10/100000/rok

10/100000/rok



szczyt zapadalności 20-40 lat

szczyt zapadalności 20-40 lat

Etiologia i patogeneza

Etiologia i patogeneza



WZJG należy wraz z chorobą

WZJG należy wraz z chorobą

Leśniowskiego-Crohna do grupy

Leśniowskiego-Crohna do grupy

nieswoistych zapaleń jelit o

nieswoistych zapaleń jelit o

niewyjaśnionej etiologii

niewyjaśnionej etiologii

Etiologia i patogeneza

Etiologia i patogeneza

1.

1.

w etiopatogenezie uczestniczą czynniki :

w etiopatogenezie uczestniczą czynniki :



Genetyczne

Genetyczne

– rodzinne występowanie w

– rodzinne występowanie w

6-7 % przypadków, ustalono kilka genów

6-7 % przypadków, ustalono kilka genów

podatności na zachorowanie

podatności na zachorowanie



Środowiskowe

Środowiskowe

– bakterie flory jelitowej,

– bakterie flory jelitowej,

w szczególności E. coli, Bacteroides

w szczególności E. coli, Bacteroides

vulgatus

vulgatus

Etiologia i patogeneza

Etiologia i patogeneza



immunologiczne

immunologiczne

– wzmożona

– wzmożona

aktywacja limfocytów T o fenotypie

aktywacja limfocytów T o fenotypie

CD4, u chorych dominuje

CD4, u chorych dominuje

subpopulacja komórek Th2

subpopulacja komórek Th2

produkujących Interleukinę 4, 5, 6 i

produkujących Interleukinę 4, 5, 6 i

10 (humoralny typ odpowiedzi ze

10 (humoralny typ odpowiedzi ze

zwiększoną syntezą p/ciał)

zwiększoną syntezą p/ciał)

Patologia

Patologia



choroba zaczyna się w okolicy

choroba zaczyna się w okolicy

odbytniczo-esiczej i rozciąga się

odbytniczo-esiczej i rozciąga się

proksymalnie z możliwością zajęcia

proksymalnie z możliwością zajęcia

całej okrężnicy

całej okrężnicy



proces może od razu dotyczyć całego

proces może od razu dotyczyć całego

jelita grubego

jelita grubego

Patologia

Patologia



zmiany patologiczne zaczynają się :

zmiany patologiczne zaczynają się :



zwyrodnieniem włókien retikularnych

zwyrodnieniem włókien retikularnych

pod nabłonkiem bł. śluz.

pod nabłonkiem bł. śluz.



zamknięciem subepitelialnych

zamknięciem subepitelialnych

naczyń kapilarnych

naczyń kapilarnych

Patologia

Patologia



postępującym nacieczeniem blaszki

postępującym nacieczeniem blaszki

właściwej przez kom. plazmatyczne,

właściwej przez kom. plazmatyczne,

eozynofile, limfocyty, kom. tuczne,

eozynofile, limfocyty, kom. tuczne,

leukocyty

leukocyty



ostatecznie pojawiają się ropnie w

ostatecznie pojawiają się ropnie w

kryptach, martwica nabłonka i

kryptach, martwica nabłonka i

owrzodzenia błony śluzowej

owrzodzenia błony śluzowej

Objawy WZJG

Objawy WZJG



biegunka z krwią w stolcu o różnej

biegunka z krwią w stolcu o różnej

intensywności i czasie trwania

intensywności i czasie trwania

przeplatana okresami bezobiawowym

przeplatana okresami bezobiawowym



jeżeli WZJG jest ograniczone do okolicy

jeżeli WZJG jest ograniczone do okolicy

odbytniczo-esiczej to stolec może być

odbytniczo-esiczej to stolec może być

prawidłowy, twardy lub wysuszony

prawidłowy, twardy lub wysuszony



między oddawanymi stolcami z

między oddawanymi stolcami z

odbytnicy może wydzielać się śluz z

odbytnicy może wydzielać się śluz z

leukocytami i erytrocytami

leukocytami i erytrocytami

Objawy WZJG

Objawy WZJG



objawy ogólne są łagodne lub nie

objawy ogólne są łagodne lub nie

pojawiają się

pojawiają się



gdy proces chorobowy rozciąga się

gdy proces chorobowy rozciąga się

proksymalnie od odbytu stolce stają

proksymalnie od odbytu stolce stają

się luźniejsze (10-20 wypróżnień na

się luźniejsze (10-20 wypróżnień na

dobę). Często z silnymi bólami

dobę). Często z silnymi bólami

kurczowymi, bolesnym parciem na

kurczowymi, bolesnym parciem na

stolec, brak wypróżnień w porze

stolec, brak wypróżnień w porze

nocnej

nocnej

Objawy WZJG

Objawy WZJG



Gdy choroba obejmuje znaczne

Gdy choroba obejmuje znaczne

obszary jelita grubego pojawia się :

obszary jelita grubego pojawia się :

wyniszczenie, gorączka,

wyniszczenie, gorączka,

niedokrwistość, brak łaknienia,

niedokrwistość, brak łaknienia,

tachykardia, obrzęk i rozlana lub

tachykardia, obrzęk i rozlana lub

miejscowa bolesność jamy brzusznej

miejscowa bolesność jamy brzusznej

Ocena kliniczna wg.

Ocena kliniczna wg.

Truelove’a i Wittsa

Truelove’a i Wittsa

Objaw

Objaw

Rzut lekki

Rzut lekki

Rzut

Rzut

ciężki

ciężki

Liczba

Liczba

wypróżnień/dob

wypróżnień/dob

<4

<4

>6

>6

Obecność krwi

Obecność krwi

okresowo

okresowo

stale

stale

Ciepłota ciała

Ciepłota ciała

prawidłowa

prawidłowa

>37,5

>37,5

Tętno

Tętno

prawidłowe

prawidłowe

>90

>90

Hemoglobina

Hemoglobina

prawidłowa

prawidłowa

<10,5 g/dl

<10,5 g/dl

OB

OB

poniżej 30

poniżej 30

>30

>30

Przebieg naturalny

Przebieg naturalny



choroba przewlekła przebiegająca

choroba przewlekła przebiegająca

pod postacią ostrych rzutów

pod postacią ostrych rzutów

trwających kilka tygodni do kilku

trwających kilka tygodni do kilku

miesięcy, przedzielonych okresami

miesięcy, przedzielonych okresami

pełnej remisji

pełnej remisji

Nieprawidłowości w

Nieprawidłowości w

badaniach

badaniach

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne



cechy stanu zapalnego : wzrost CRP i

cechy stanu zapalnego : wzrost CRP i

OB, nadpłytkowość, leukocytoza

OB, nadpłytkowość, leukocytoza



niedokrwistość, hipoalbuminemia,

niedokrwistość, hipoalbuminemia,

zaburzenia wieloelektrolitowe

zaburzenia wieloelektrolitowe



autoprzeciwciała pANCA

autoprzeciwciała pANCA

Nieprawidłowości w

Nieprawidłowości w

badaniach

badaniach

RTG jamy brzusznej

RTG jamy brzusznej



w cięższych rzutach choroby-ostre

w cięższych rzutach choroby-ostre

rozdęcie okrężnicy (Megacolon

rozdęcie okrężnicy (Megacolon

toxicum)

toxicum)

Nieprawidłowości w

Nieprawidłowości w

badaniach

badaniach

Kontrastowy wlew doodbytniczy

Kontrastowy wlew doodbytniczy



wczesna faza choroby – ziarnistość i

wczesna faza choroby – ziarnistość i

płytkie owrzodzenia błony śluzowej

płytkie owrzodzenia błony śluzowej



późniejsza faza – polipy rzekome

późniejsza faza – polipy rzekome



przewlekła postać choroby – zanik

przewlekła postać choroby – zanik

haustracji i skrócenie jelita

haustracji i skrócenie jelita

Nieprawidłowości w

Nieprawidłowości w

badaniach

badaniach

TK

TK



uwidacznia głębsze owrzodzenia i

uwidacznia głębsze owrzodzenia i

polipy rzekome

polipy rzekome

Endoskopia

Endoskopia



aktywna faza WZJG – błona śl.

aktywna faza WZJG – błona śl.

zaczerwieniona, ziarnista, obrzęknięta,

zaczerwieniona, ziarnista, obrzęknięta,

matowa i krucha, łatwo krwawi

matowa i krucha, łatwo krwawi

Nieprawidłowości w

Nieprawidłowości w

badaniach

badaniach

Endoskopia

Endoskopia



ciężka postać – owrzodzenia i polipy

ciężka postać – owrzodzenia i polipy

rzekome, w świetle jelita widoczna

rzekome, w świetle jelita widoczna

duża ilość śluzu, ropa i krew

duża ilość śluzu, ropa i krew

Rozpoznanie

Rozpoznanie



ustala się na podstawie obrazu

ustala się na podstawie obrazu

endoskopowego jelita grubego

endoskopowego jelita grubego



wyniku badania histologicznego

wyniku badania histologicznego

wycinka błony śluzowej

wycinka błony śluzowej

Rozpoznanie różnicowe

Rozpoznanie różnicowe



biegunka bakteryjna – Salmonella,

biegunka bakteryjna – Salmonella,

Shigella, Campylobacter, Yersinia

Shigella, Campylobacter, Yersinia

enterocolitica

enterocolitica



biegunka pasożytnicza – np.

biegunka pasożytnicza – np.

pełzakowata

pełzakowata



rzekomobłoniaste zapalenie jelita

rzekomobłoniaste zapalenie jelita

grubego

grubego



ChLC jelita grubego

ChLC jelita grubego



rak odbytnicy lub esicy

rak odbytnicy lub esicy

Rozpoznanie różnicowe

Rozpoznanie różnicowe



niedokrwienne zapalenie okrężnicy

niedokrwienne zapalenie okrężnicy



popromienne zapalenie odbytnicy

popromienne zapalenie odbytnicy



u homoseksualistów – rzeżączka,

u homoseksualistów – rzeżączka,

Herpes Virus, Chlamydie

Herpes Virus, Chlamydie

Leczenie

Leczenie

Właściwa dieta:

Właściwa dieta:

bogatoenergetyczna, bogatobiałkowa,

bogatoenergetyczna, bogatobiałkowa,

witaminy, mikroelementy. Wyłączenie

witaminy, mikroelementy. Wyłączenie

z diety błonnika, surowych jarzyn ,

z diety błonnika, surowych jarzyn ,

mleka

mleka

Psychoterapia

Psychoterapia

Leczenie

Leczenie

farmakologiczne

farmakologiczne



sulfosalazopirydyna (sulfasalazyna),

sulfosalazopirydyna (sulfasalazyna),



5-ASA ,

5-ASA ,



hormony kory nadnerczy,

hormony kory nadnerczy,



antybiotyki (penicyliny) i

antybiotyki (penicyliny) i

cyklosporyny w razie powikłań

cyklosporyny w razie powikłań

takich jak peritonitis, ropnie,

takich jak peritonitis, ropnie,

cholangitis

cholangitis

Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne

totalna proktokolektomia - może być

totalna proktokolektomia - może być

nieodzowna w postaci piorunującej i

nieodzowna w postaci piorunującej i

w przypadku pojawienia się objawów

w przypadku pojawienia się objawów

otrzewnowych

otrzewnowych

Powikłania jelitowe

Powikłania jelitowe



polipowatość zapalna

polipowatość zapalna



ostre rozdęcie okrężnicy

ostre rozdęcie okrężnicy



rak jelita grubego

rak jelita grubego



perforacja okrężnicy

perforacja okrężnicy



krwotok z jelita grubego

krwotok z jelita grubego



zwężenie jelita

zwężenie jelita



przetoki

przetoki

Powikłania pozajelitowe

Powikłania pozajelitowe

W okresie zaostrzeń choroby

W okresie zaostrzeń choroby

podstawowej :

podstawowej :



zapalenie dużych stawów obwodowych

zapalenie dużych stawów obwodowych



zapalenie naczyniówki i tęczówki

zapalenie naczyniówki i tęczówki



rumień guzowaty

rumień guzowaty



piodermia zgorzelinowa

piodermia zgorzelinowa



zapalenie naczyń

zapalenie naczyń

Powikłania pozajelitowe

Powikłania pozajelitowe

Niezależnie od zmian zapalnych w

Niezależnie od zmian zapalnych w

jelicie

jelicie



Zesztywniające zapalenie stawów

Zesztywniające zapalenie stawów

kręgosłupa

kręgosłupa



Choroby wątroby i dróg żółciowych

Choroby wątroby i dróg żółciowych



Choroby nerek (kamica)

Choroby nerek (kamica)

Sytuacje szczególne

Sytuacje szczególne



płodność kobiet chorujących na WZJG

płodność kobiet chorujących na WZJG

jest prawidłowa a szansa na

jest prawidłowa a szansa na

pomyślne zakończenie ciąży i

pomyślne zakończenie ciąży i

urodzenie zdrowego dziecka – taka

urodzenie zdrowego dziecka – taka

sama jak w populacji ogólnej

sama jak w populacji ogólnej



wzrost ryzyka poronienia u chorych,

wzrost ryzyka poronienia u chorych,

które w momencie zajścia w ciążę

które w momencie zajścia w ciążę

miały aktywne zapalenie jelita

miały aktywne zapalenie jelita

grubego

grubego

Rokowanie

Rokowanie



rokowanie co do długości życia jest

rokowanie co do długości życia jest

dobre

dobre



umieralność jest prawdopodobnie

umieralność jest prawdopodobnie

nieznacznie większa niż w populacji

nieznacznie większa niż w populacji

ogólnej

ogólnej



poza 1. rokiem trwania choroby ok. 90 %

poza 1. rokiem trwania choroby ok. 90 %

chorych jest w pełni zdolnych do pracy

chorych jest w pełni zdolnych do pracy



10 – 30 % chorych z zajęciem całej

10 – 30 % chorych z zajęciem całej

okrężnicy - proktokolektomia

okrężnicy - proktokolektomia

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę

uwagę