Procedury

koordynacji

2

Procedury

koordynacji

• Operacje SAR są zazwyczaj koordynowane

przez fachowe służby lądowe.

• Metody koordynacji mogą się różnić w

zależności od szczegółów organizacji
systemu SAR na obszarze, na którym
zaistniał incydent.

• Zazwyczaj na samym początku

wyznaczony zostaje SMC, działający
zazwyczaj w RCC lub RSC (Pomocniczy
Ośrodek Koordynacji Ratownictwa –
Rescue Sub-Center).

3

Procedury

koordynacji

• Otrzymuje on środki SAR,

przygotowuje plan akcji oraz zapewnia
koordynację ogólną.

• Jest również odpowiedzialny za

wyznaczenie OSC, koordynującego
akcję na miejscu.

• Jeśli nie wyznaczono SMC lub nastąpiła

utrata łączności między SMC i OSC, ten
drugi może zostać zmuszony do
przejęcia pewnych funkcji SMC.

4

Procedury

koordynacji

Jeżeli nie istnieje możliwość
ustanowienia łączności

statek –

samolot

na miejscu incydentu,

konieczne jest wyznaczenie
statku (OSC) dla koordynacji
działań nawodnych oraz
koordynatora lotniczego

(Aircraft Co-ordinator – ACO)

dla działań z powietrza.

5

Procedury

koordynacji

Jeżeli statek lub samolot dowie się o

incydencie SAR powinien powiadomić:

• RCC lub RSC odpowiedzialny za swój

rejon;

• najbliższy RCC lub RSC;
• dowolny RCC lub RSC, które mogą być

powiadomione;

• dowolna stację łączności (Radiową Stację

Nadbrzeżną – Coast Radio Station –

CRS, Służbę Kontroli Ruchu Powietrznego

– Air Traffic Service – ATS)

6

Procedury

koordynacji

• Na początku akcji, funkcję

OSC

przejmuje

pierwsza jednostka

,

która przybędzie na miejsce
incydentu do czasu zwolnienia jej
przez SMC.

• Zdarza się także, że przejmuje ona

obowiązki SMC do czasu wyznaczenia
innego (bardziej skutecznego) SMC.

7

Procedury

koordynacji

W wypadkach morskich
początkową funkcję OSC pełnią
zwykle kapitanowie statków do
momentu przybycia bardziej
odpowiedniego

SRU

(Jednostka

Przeznaczona do Poszukiwań i
Ratownictwa –

Search and

Rescue Unit

).

8

Procedury

koordynacji

• W trakcje realizacji operacji SAR

wykorzystywane są zazwyczaj
wyznaczone SRU, statki i samoloty
cywilne oraz okręty i samoloty
wojskowe.

• W odległych rejonach nie istnieje

możliwość użycia jednostek
lotnictwa, ze względu na stosunkowo
mały ich zasięg operacyjny.

9

Procedury

koordynacji

• Jeśli w akcji bierze udział

więcej niż jeden

środek SAR

, SMC powinien wyznaczyć

OSC, a jeżeli jest to niemożliwe jednostki
zaangażowane w operację powinny
porozumieć się w celu wyznaczenia OSC.

• Wskazane jest dokonanie powyższych

postanowień przed przybyciem w rejon
akcji.

10

Procedury

koordynacji

W innym przypadku,
funkcję OSC przejmuje
jednostka, która
przybyła na miejsce
jako pierwsza.

11

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

Do obowiązków OSC należy między innymi:

• koordynacja środków SAR na miejscu

akcji;

• odbieranie planu poszukiwania lub

ratowania, planowanie akcji jeśli plan nie
jest dostępny;

• modyfikacja akcji w zależności od

warunków i rezultatów;

12

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

• koordynacja łączności na miejscu akcji;
• monitorowanie działań innych środków

działających w rejonie incydentu;

• zapewnienie bezpieczeństwa

jednostkom biorącym udział w akcji;

• przekazywanie raportów sytuacyjnych

do SMC;

• rejestracja przebiegu operacji;

13

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

• doradzanie SMC w kwestii zwolnienia

zbędnych środków SAR;

• podanie liczby i nazwisk uratowanych

oraz nazw i portów docelowych

jednostek z rozbitkami;

• żądanie dodatkowej pomocy,

gdy tylko jest to konieczne.

14

Procedury

koordynacji

Od dobrej koordynacji
operacji poszukiwania i
ratownictwa zależy
bezpieczeństwo
jednostek biorących w
niej udział oraz
skuteczność ich działań.

15

Procedur

y

łączności

16

Niezwykle istotną sprawą
podczas prowadzenia akcji SAR
jest zapewnienie odpowiednio
skutecznej łączności , w tym

przestrzeganie procedur, dobór
rodzaju łączności oraz
właściwych częstotliwości

.

17

Procedury łączności

• Zazwyczaj za

wyznaczenie

częstotliwości podstawowych i
zapasowych

odpowiedzialny jest

SMC

.

• OSC powinien być w ciągłym

kontakcie ze wszystkimi środkami
SAR oraz z SMC.

18

Procedury łączności

W celu informowania SMC o przebiegu
akcji,

OSC wysyła

co pewien czas

raporty sytuacyjne (

SITREP

, załącznik

B), zawierające między innymi:

• numer SITREP;
• identyfikację statku w

niebezpieczeństwie;

• opis niebezpieczeństwa;
• opis wypadku;
• warunki wpływające na sytuację;

19

Procedury łączności

• rozszerzoną informację wyjaśniającą

problem;

• meldunek dotyczący wszelkich podjętych

akcji od poprzedniego raportu;

• gdy poszukiwanie nie przynosi efektów:

obszary przeszukane, godziny

poszukiwań, czynniki wpływające na

zmniejszenie skuteczności poszukiwań;

• ewentualny opis planowanej akcji;
• zalecenia;

• żądanie dodatkowej pomocy.

20

Procedury łączności

RCC i RSC mogą użyć

radioteleksu do łączności

ląd – statek.
Wiadomości teleksowe

mogą zostać wysłane za

pośrednictwem satelity

lub stacji naziemnej.

21

Procedury łączności

• Do transmisji informacji dotyczących

akcji SAR, dla załóg statków, może
zostać wykorzystany system NAVTEX
oraz Inmarsat, nadając MSI (Morskie
Informacje Bezpieczeństwa – Maritime
Safety Informations) przez
SafetyNET.

• SafetyNET zapewnia automatyczną,

globalną metodę rozgłaszania
wiadomości SAR na statki, w stałych lub
zmiennych obszarach geograficznych.

22

Procedury łączności

• Podobny serwis Inmarsat, nazwany

FleetNET

, może być użyty do

wysyłania wiadomości ląd – statek,
do określonych grup statków.

• Szczegóły dotyczące częstotliwości

dla łączności w różnych sytuacjach w
czasie operacji SAR podane są w
poradniku

IAMSAR

.

23

Procedury łączności

Przepisy międzynarodowe regulują
również standardy wyposażenia
jednostek w ratunkowy i awaryjny
sprzęt radiowy.

Statki

powinny być wyposażone w

EPIRB

(Awaryjną Radiopławę

Lokalizującą – Emeregency Position
Indicating Radio Beacon) …

24

Procedury łączności

… a samoloty w

ELT

(Awaryjny

Nadajnik Lokalizujący –

Emeregency

Locator Transmitter

) pracujące na

częstotliwości

406 MHz

.

Szczegółowy zestaw wyposażenia
statków w sprzęt łączności, w
zależności od ich tonażu określają
przepisy konwencji SOLAS’74.

25

Procedury łączności

26

Planowanie

akcji

• Aby w pełni wykorzystać potencjał

jednostek biorących udział w akcjach SAR,
niezbędne jest właściwe ich zaplanowanie.

• Dla różnych okoliczności zostały opracowane

standardowe wzory poszukiwań.

• Zwykle planowanie dokonywane jest przez

wyszkolony personel, przy użyciu
zaawansowanych technik planowania
poszukiwań i w oparciu o informacje o
incydencie lub jednostce w
niebezpieczeństwie.

27

Planowanie akcji

• Gotowy plan powinien zostać

dostarczony OSC, którego zadaniem jest
niezwłoczne wprowadzenie go w życie.

• Jeśli OSC nie otrzyma planu,

powinien sam planować
operację do momentu przejęcia
tej funkcji przez SMC.

28

Planowanie akcji

We wstępnej fazie planowania
akcji konieczne jest
wyznaczenie

pozycji

odniesienia

, czyli

prawdopodobnego miejsca
położenia zagrożonej jednostki
lub rozbitków.

29

Planowanie akcji

30

Planowanie akcji

Znos całkow

ity

Zno

s od

prą

du

Dr

yf

wi

atr

ow

y

Pozycja
początkowa

Pozycja
odniesienia
(DATUM)

Pozycja
odniesienia

(DATUM)

Podczas jej określania uwzględnia się:
• pozycję i czas incydentu SAR;
• wszelkie dodatkowe informacje takie jak

radionamiary lub wyniki obserwacji

wzrokowej;

• upływ czasu między incydentem a

przybyciem środków SAR;

• przybliżony ruch jednostki w

niebezpieczeństwie, lub środka

ratunkowego po powierzchni, w zależności

od dryfu.

31

Planowanie akcji

Pozycję odniesienia

, czyli

przypuszczalną pozycję
rozbitków, określa się przez
przesunięcie pozycji incydentu
o wielkość dryfu oddziałującego
w czasie od zgłoszenia wypadku
do przybycia jednostek SAR.

32

Planowanie akcji

W celu ułatwienia oszacowania dryfu
dla tratw poradnik IAMSAR sugeruje
korzystanie z wykresu
przedstawiającego liniową zależność
między siłą wiatru i wielkością dryfu dla
czterech rodzajów tratw (

bez

dryfkotwy

,

z ulepszonym systemem

balastowania

,

z dryfkotwą

,

z dryfkotwą

i nierozwiniętym namiotem

).

33

Planowanie akcji

34

Rozpoczęcie

akcji

• Kiedy środek przybywa na miejsce akcji

przed innymi, powinien zmierzać wprost
do pozycji odniesienia i rozpocząć
poszukiwanie metodą powiększającego
się kwadratu.

• Dla oszacowania dryfu wskazane jest

postawienie w punkcie odniesienia
tratwy ratunkowej lub innego
pływającego przedmiotu o podobnej
charakterystyce dryfu.

35

Rozpoczęcie akcji

• Po przybyciu kolejnych środków, OSC

powinien wybrać jeden ze wzorów
poszukiwań i przydzielić poszczególnym
jednostkom odpowiednie obszary.

• Przy dużej liczbie środków SAR, OSC może

pierwszej jednostce

zezwolić na

kontynuowanie poszukiwania metodą

powiększających się kwadratów

, podczas

gdy pozostałe powinny rozpocząć
schemat kursów równoległych.

36

Rozpoczęcie akcji

Podczas akcji
SAR obowiązują
przepisy MPDM

37

Rozpoczęcie akcji

W ograniczonej widzialności lub
przy małej liczbie środków SAR
wskazane jest przerwanie
poszukiwania metodą
powiększających się kwadratów,
by wykorzystać wszystkie
jednostki do realizacji

wzoru

kursów równoległych

.

38

Rozpoczęcie akcji

W warunkach

ograniczonej

widzialności

pojawiają się

dodatkowe problemy związane z
koniecznością

zmniejszenia

odstępów między środkami SAR

,

tak bardzo jak to jest możliwe,

biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
a także z ewentualną
koniecznością redukcji prędkości

.

39

Rozpoczęcie akcji

• Efektem tego jest ograniczenie

przeszukiwanego obszaru, wydłużenie
czasu poszukiwania oraz wystąpienie
dodatkowego ryzyka zderzenia.

• Jeśli redukcja widzialności nastąpiła w

trakcie wykonywania schematu
poszukiwań, OSC powinien rozważyć
kontynuację przyjętego wzoru, mimo
straty w pokryciu obszaru.

40

Rozpoczęcie akcji

Po ustąpieniu
niekorzystnych warunków,
OSC powinien zainicjować
taką akcję, która najlepiej
uzupełni stracone pokrycie.

41

Rozpoczęcie akcji

• Jeżeli z pomocą podąża wiele statków,

najskuteczniejszą metodą poszukiwania
może okazać się

poszukiwanie radarowe

.

• W takim przypadku OSC powinien zalecić

statkom podążanie luźnym szykiem
tyraliery, zachowując odległości pomiędzy
trasami równe spodziewanemu zasięgowi
wykrycia pomnożonemu przez 1,5.

42

Rozpoczęcie akcji

43

Zakończen

ie akcji

Poszukiwania powinny
być kontynuowane tak
długo, aż utracone
zostaną realne szanse
na odnalezienie
rozbitków.

44

Zakończenie akcji

O zakończeniu operacji decyduje zwykle OSC

w porozumieniu z SMC, biorąc pod uwagę:

• prawdopodobieństwo, że rozbitkowie, jeśli są

żywi, byli w obszarze poszukiwań;

• prawdopodobieństwo wykrycia obiektu

poszukiwanego, jeśli znajdował się w

obszarze przeszukiwanym;

• pozostały czas, przez jaki środki poszukiwań

mogą pozostać na miejscu akcji;

• prawdopodobieństwo, że rozbitkowie mogą

być nadal żywi.

45

Zakończenie akcji

W przypadku incydentu oceanicznego, OSC

kończąc

bezowocne poszukiwania powinien:

• zakończyć akcję aktywną;
• powiadomić statki niosące pomoc, by

kontynuowały podróż oraz poinformować
władze nadbrzeżne;

• wysłać do wszystkich statków w

obszarze prośbę o kontynuację
obserwacji.

46

Zakończenie akcji

Gdy zaistniał wypadek
przybrzeżny, kończąc operację
SAR, OSC powinien
skonsultować się z władzami
nadbrzeżnymi w sprawie
zakończenia akcji.

47

Zakończenie akcji

Jeżeli poszukiwania okazały się
skuteczne, zauważono statek w
niebezpieczeństwie lub
rozbitków,

OSC powinien ocenić

najlepszą metodę ratowania i
skierować najlepiej wyposażoną
jednostkę na miejsce.

48

Zakończenie akcji

Po podjęciu rozbitków należy

wypytać ich o:

•statek lub samolot w

niebezpieczeństwie;

•liczbę osób na pokładzie;

•czy inny statek lub samolot był

widziany.

49

Zakończenie akcji

Gdy przeprowadzono całość
akcji ratunkowej,

wszystkie

środki poszukiwań powinny
być natychmiast
powiadomione

przez OSC, że

poszukiwania zakończono.

50

Zakończenie akcji

SMC powinien zostać ponadto poinformowany
o:

• nazwach i przeznaczeniu statków z

rozbitkami;

• nazwiskach, liczbie i stanie uratowanych;
• konieczności ewentualnej pomocy medycznej;
• stanie ratowanego statku;

• czy stanowi on niebezpieczeństwo dla

żeglugi.

51

Zakończenie akcji

52

Łączność w

niebezpieczeńs

twie

• W przypadku zaistnienia konieczności

wezwania pomocy, należy wykorzystać
znane metody i zgodnie z ogólnie
przyjętymi w

GMDSS

procedurami

nadać wywołanie w niebezpieczeństwie.

• MRCC lub MRSC po odebraniu

sygnału powinno wyznaczyć
właściwą stację ratowniczą do
poprowadzenia akcji.

53

Łączność w niebezpieczeństwie

Wywołanie w niebezpieczeństwie jest nadawane w

następujący sposób:

• nadajnik DSC musi być nastawiony na częstotliwość

156.525 MHz kanał 70 VHF, 2187.5 kHz w paśmie MF

;

• jeżeli czas pozwala, wprowadzić: rodzaj zagrożenia,

ostatnią znaną pozycję statku, czas, rodzaj dalszej

komunikacji w niebezpieczeństwie;

• nadać wywołanie w niebezpieczeństwie;
• przygotować się do dalszej łączności w

niebezpieczeństwie przez nastrojenie radiotelefonu

na częstotliwość

2182 kHz na MF, kanał 16 na VHF

,

podczas oczekiwania na potwierdzenie wywołania w

niebezpieczeństwie.

54

Łączność w niebezpieczeństwie -

wywołanie

Statek, który odebrał wywołanie w

niebezpieczeństwie innego statku powinien:

• oczekiwać

na potwierdzenie odbioru wywołania przez

stację brzegową (2187.5 kHz na MF, kanał 70 na VHF

• przygotować się do odbioru dalszej komunikacji w

niebezpieczeństwie przez dostrojenie odbiornika na te

same pasmo, z której odebrano wywołanie (

2182 kHz,

kanał 16 na VHF

)

• potwierdzić

odbiór wywołania za pomocą radiotelefonu

(

2182 kHz, kanał 16 VHF

)

• „MAYDAY”

• MMSI lub inna identyfikacja statku w

niebezpieczeństwie x 3

• „THIS IS”

• sygnał wywoławczy, nazwa lub inna identyfikacja

własnego statku

• „RECEIVED MAYDAY”

55

Łączność w niebezpieczeństwie -

potwierdzanie

Łączność jest prowadzona

na

częstotliwości wskazanej przez statek w

niebezpieczeństwie

(2182 kHz, kanał 16

VHF) w następujący sposób:

• „MAYDAY”
• „this is”
• MMSI i sygnał wywoławczy
• pozycja
• rodzaj zagrożenia i oczekiwana pomoc
• inne informacje mogące pomóc w operacji

SAR

56

Łączność w niebezpieczeństwie