Procedury

koordynacji

2

Procedury koordynacji

• Operacje SAR są zazwyczaj

koordynowane przez fachowe służby
lądowe.

• Metody koordynacji mogą się różnić

w zależności od szczegółów
organizacji systemu SAR na
obszarze, na którym zaistniał
incydent.

• Zazwyczaj na samym początku

wyznaczony zostaje SMC, działający
zazwyczaj w RCC lub RSC
(Pomocniczy Ośrodek Koordynacji
Ratownictwa – Rescue Sub-
Center).

3

Procedury koordynacji

• Otrzymuje on środki SAR,

przygotowuje plan akcji oraz
zapewnia koordynację ogólną.

• Jest również odpowiedzialny za

wyznaczenie OSC, koordynującego
akcję na miejscu.

• Jeśli nie wyznaczono SMC lub

nastąpiła utrata łączności między
SMC i OSC, ten drugi może zostać
zmuszony do przejęcia pewnych
funkcji SMC.

4

Procedury koordynacji

Jeżeli nie istnieje możliwość
ustanowienia łączności

statek

– samolot

na miejscu

incydentu, konieczne jest
wyznaczenie statku (OSC) dla
koordynacji działań
nawodnych oraz
koordynatora lotniczego

(Aircraft Co-ordinator –
ACO)

dla działań z powietrza.

5

Procedury koordynacji

Jeżeli statek lub samolot dowie się o

incydencie SAR powinien powiadomić:

• RCC lub RSC odpowiedzialny za swój rejon;
• najbliższy RCC lub RSC;
• dowolny RCC lub RSC, które mogą być

powiadomione;

• dowolna stację łączności (Radiową Stację

Nadbrzeżną – Coast Radio Station –
CRS, Służbę Kontroli Ruchu Powietrznego –
Air Traffic Service – ATS)

6

Procedury koordynacji

• Na początku akcji, funkcję

OSC

przejmuje

pierwsza jednostka

,

która przybędzie na miejsce
incydentu do czasu zwolnienia jej
przez SMC.

• Zdarza się także, że przejmuje ona

obowiązki SMC do czasu wyznaczenia
innego (bardziej skutecznego) SMC.

7

Procedury koordynacji

W wypadkach morskich
początkową funkcję OSC
pełnią zwykle kapitanowie
statków do momentu
przybycia bardziej
odpowiedniego

SRU

(Jednostka Przeznaczona do
Poszukiwań i Ratownictwa –

Search and Rescue Unit

).

8

Procedury koordynacji

• W trakcje realizacji operacji SAR

wykorzystywane są zazwyczaj
wyznaczone SRU, statki i samoloty
cywilne oraz okręty i samoloty
wojskowe.

• W odległych rejonach nie istnieje

możliwość użycia jednostek
lotnictwa, ze względu na stosunkowo
mały ich zasięg operacyjny.

9

Procedury koordynacji

• Jeśli w akcji bierze udział

więcej niż

jeden środek SAR

, SMC powinien

wyznaczyć OSC, a jeżeli jest to
niemożliwe jednostki zaangażowane
w operację powinny porozumieć się
w celu wyznaczenia OSC.

• Wskazane jest dokonanie

powyższych postanowień przed
przybyciem w rejon akcji.

10

Procedury koordynacji

W innym przypadku,
funkcję OSC
przejmuje jednostka,
która przybyła na
miejsce jako
pierwsza.

11

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

Do obowiązków OSC należy między

innymi:

• koordynacja środków SAR na miejscu

akcji;

• odbieranie planu poszukiwania lub

ratowania, planowanie akcji jeśli plan
nie jest dostępny;

• modyfikacja akcji w zależności od

warunków i rezultatów;

12

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

• koordynacja łączności na miejscu

akcji;

• monitorowanie działań innych

środków działających w rejonie
incydentu;

• zapewnienie bezpieczeństwa

jednostkom biorącym udział w akcji;

• przekazywanie raportów

sytuacyjnych do SMC;

• rejestracja przebiegu operacji;

13

Procedury koordynacji –

obowiązki OSC

• doradzanie SMC w kwestii zwolnienia

zbędnych środków SAR;

• podanie liczby i nazwisk uratowanych

oraz nazw i portów docelowych
jednostek z rozbitkami;

• żądanie dodatkowej pomocy,

gdy tylko jest to konieczne.

14

Procedury koordynacji

Od dobrej koordynacji
operacji poszukiwania
i ratownictwa zależy
bezpieczeństwo
jednostek biorących w
niej udział oraz
skuteczność ich
działań.

15

Procedury

łączności

16

Niezwykle istotną sprawą
podczas prowadzenia akcji
SAR jest zapewnienie
odpowiednio skutecznej
łączności , w tym

przestrzeganie procedur,
dobór rodzaju łączności oraz
właściwych częstotliwości

.

17

Procedury łączności

• Zazwyczaj za

wyznaczenie

częstotliwości podstawowych i
zapasowych

odpowiedzialny jest

SMC

.

• OSC powinien być w ciągłym

kontakcie ze wszystkimi środkami
SAR oraz z SMC.

18

Procedury łączności

W celu informowania SMC o
przebiegu akcji,

OSC wysyła

co

pewien czas raporty sytuacyjne
(

SITREP

, załącznik B), zawierające

między innymi:

• numer SITREP;
• identyfikację statku w

niebezpieczeństwie;

• opis niebezpieczeństwa;
• opis wypadku;
• warunki wpływające na sytuację;

19

Procedury łączności

• rozszerzoną informację wyjaśniającą

problem;

• meldunek dotyczący wszelkich podjętych

akcji od poprzedniego raportu;

• gdy poszukiwanie nie przynosi efektów:

obszary przeszukane, godziny
poszukiwań, czynniki wpływające na
zmniejszenie skuteczności poszukiwań;

• ewentualny opis planowanej akcji;
• zalecenia;

• żądanie dodatkowej pomocy.

20

Procedury łączności

RCC i RSC mogą użyć
radioteleksu do łączności
ląd – statek.
Wiadomości teleksowe
mogą zostać wysłane za
pośrednictwem satelity
lub stacji naziemnej.

21

Procedury łączności

• Do transmisji informacji dotyczących

akcji SAR, dla załóg statków, może
zostać wykorzystany system NAVTEX
oraz Inmarsat, nadając MSI (Morskie
Informacje Bezpieczeństwa – Maritime
Safety Informations) przez
SafetyNET.

• SafetyNET zapewnia automatyczną,

globalną metodę rozgłaszania
wiadomości SAR na statki, w stałych lub
zmiennych obszarach geograficznych.

22

Procedury łączności

• Podobny serwis Inmarsat, nazwany

FleetNET

, może być użyty do

wysyłania wiadomości ląd – statek,
do określonych grup statków.

• Szczegóły dotyczące częstotliwości

dla łączności w różnych sytuacjach w
czasie operacji SAR podane są w
poradniku

IAMSAR

.

23

Procedury łączności

Przepisy międzynarodowe regulują
również standardy wyposażenia
jednostek w ratunkowy i awaryjny
sprzęt radiowy.

Statki

powinny być wyposażone w

EPIRB

(Awaryjną Radiopławę

Lokalizującą – Emeregency Position
Indicating Radio Beacon) …

24

Procedury łączności

… a samoloty w

ELT

(Awaryjny

Nadajnik Lokalizujący –

Emeregency

Locator Transmitter

) pracujące na

częstotliwości

406 MHz

.

Szczegółowy zestaw wyposażenia
statków w sprzęt łączności, w
zależności od ich tonażu określają
przepisy konwencji SOLAS’74.

25

Procedury łączności

26

Planowanie

akcji

• Aby w pełni wykorzystać potencjał

jednostek biorących udział w akcjach SAR,
niezbędne jest właściwe ich zaplanowanie.

• Dla różnych okoliczności zostały opracowane

standardowe wzory poszukiwań.

• Zwykle planowanie dokonywane jest przez

wyszkolony personel, przy użyciu
zaawansowanych technik planowania
poszukiwań i w oparciu o informacje o
incydencie lub jednostce w
niebezpieczeństwie.

27

Planowanie akcji

• Gotowy plan powinien zostać

dostarczony OSC, którego zadaniem
jest niezwłoczne wprowadzenie go w
życie.

• Jeśli OSC nie otrzyma planu,

powinien sam planować
operację do momentu przejęcia
tej funkcji przez SMC.

28

Planowanie akcji

We wstępnej fazie planowania
akcji konieczne jest
wyznaczenie

pozycji

odniesienia

, czyli

prawdopodobnego miejsca
położenia zagrożonej jednostki
lub rozbitków.

29

Planowanie akcji

30

Planowanie akcji

Znos całkow

ity

Zno

s od

prą

du

Dr

yf

wi

atr

ow

y

Pozycja
początkowa

Pozycja
odniesienia
(DATUM)

Pozycja
odniesienia

(DATUM)

Podczas jej określania uwzględnia się:
• pozycję i czas incydentu SAR;
• wszelkie dodatkowe informacje takie jak

radionamiary lub wyniki obserwacji
wzrokowej;

• upływ czasu między incydentem a

przybyciem środków SAR;

• przybliżony ruch jednostki w

niebezpieczeństwie, lub środka ratunkowego
po powierzchni, w zależności od dryfu.

31

Planowanie akcji

Pozycję odniesienia

, czyli

przypuszczalną pozycję
rozbitków, określa się przez
przesunięcie pozycji incydentu
o wielkość dryfu oddziałującego
w czasie od zgłoszenia wypadku
do przybycia jednostek SAR.

32

Planowanie akcji

W celu ułatwienia oszacowania dryfu
dla tratw poradnik IAMSAR sugeruje
korzystanie z wykresu
przedstawiającego liniową zależność
między siłą wiatru i wielkością dryfu dla
czterech rodzajów tratw (

bez

dryfkotwy

,

z ulepszonym systemem

balastowania

,

z dryfkotwą

,

z dryfkotwą

i nierozwiniętym namiotem

).

33

Planowanie akcji

34

Rozpoczęcie

akcji

Rozpoczęcie

akcji

• Kiedy środek przybywa na miejsce akcji

przed innymi, powinien zmierzać wprost
do pozycji odniesienia i rozpocząć
poszukiwanie metodą powiększającego
się kwadratu.

• Dla oszacowania dryfu wskazane jest

postawienie w punkcie odniesienia
tratwy ratunkowej lub innego
pływającego przedmiotu o podobnej
charakterystyce dryfu.

35

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

• Po przybyciu kolejnych środków, OSC

powinien wybrać jeden ze wzorów
poszukiwań i przydzielić poszczególnym
jednostkom odpowiednie obszary.

• Przy dużej liczbie środków SAR, OSC może

pierwszej jednostce

zezwolić na

kontynuowanie poszukiwania metodą

powiększających się kwadratów

, podczas

gdy pozostałe powinny rozpocząć
schemat kursów równoległych.

36

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

Podczas akcji
SAR obowiązują
przepisy MPDM

37

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

W ograniczonej widzialności lub
przy małej liczbie środków SAR
wskazane jest przerwanie
poszukiwania metodą
powiększających się kwadratów,
by wykorzystać wszystkie
jednostki do realizacji

wzoru

kursów równoległych

.

38

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

W warunkach

ograniczonej

widzialności

pojawiają się

dodatkowe problemy związane z
koniecznością

zmniejszenia

odstępów między środkami SAR

,

tak bardzo jak to jest możliwe,

biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
a także z ewentualną
koniecznością redukcji prędkości

.

39

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

• Efektem tego jest ograniczenie

przeszukiwanego obszaru, wydłużenie
czasu poszukiwania oraz wystąpienie
dodatkowego ryzyka zderzenia.

• Jeśli redukcja widzialności nastąpiła w

trakcie wykonywania schematu
poszukiwań, OSC powinien rozważyć
kontynuację przyjętego wzoru, mimo
straty w pokryciu obszaru.

40

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

Po ustąpieniu
niekorzystnych warunków,
OSC powinien zainicjować
taką akcję, która najlepiej
uzupełni stracone pokrycie.

41

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

• Jeżeli z pomocą podąża wiele statków,

najskuteczniejszą metodą poszukiwania
może okazać się

poszukiwanie radarowe

.

• W takim przypadku OSC powinien zalecić

statkom podążanie luźnym szykiem
tyraliery, zachowując odległości pomiędzy
trasami równe spodziewanemu zasięgowi
wykrycia pomnożonemu przez 1,5.

42

Rozpoczęcie akcji

Rozpoczęcie akcji

43

Zakończen

ie akcji

Zakończen

ie akcji

Poszukiwania powinny
być kontynuowane tak
długo, aż utracone
zostaną realne szanse
na odnalezienie
rozbitków.

44

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

O zakończeniu operacji decyduje zwykle OSC w
porozumieniu z SMC, biorąc pod uwagę:

•

prawdopodobieństwo, że rozbitkowie, jeśli są żywi,
byli w obszarze poszukiwań;

•

prawdopodobieństwo wykrycia obiektu
poszukiwanego, jeśli znajdował się w obszarze
przeszukiwanym;

•

pozostały czas, przez jaki środki poszukiwań mogą
pozostać na miejscu akcji;

•

prawdopodobieństwo, że rozbitkowie mogą być
nadal żywi.

45

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

W przypadku incydentu oceanicznego, OSC

kończąc

bezowocne poszukiwania powinien:

• zakończyć akcję aktywną;
• powiadomić statki niosące pomoc, by

kontynuowały podróż oraz poinformować
władze nadbrzeżne;

• wysłać do wszystkich statków w

obszarze prośbę o kontynuację
obserwacji.

46

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

Gdy zaistniał wypadek
przybrzeżny, kończąc operację
SAR, OSC powinien
skonsultować się z władzami
nadbrzeżnymi w sprawie
zakończenia akcji.

47

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

Jeżeli poszukiwania okazały się
skuteczne, zauważono statek w
niebezpieczeństwie lub
rozbitków,

OSC powinien ocenić

najlepszą metodę ratowania i
skierować najlepiej wyposażoną
jednostkę na miejsce.

48

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

Po podjęciu rozbitków należy

wypytać ich o:

•statek lub samolot w

niebezpieczeństwie;

•liczbę osób na pokładzie;

•czy inny statek lub samolot był

widziany.

49

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

Gdy przeprowadzono całość
akcji ratunkowej,

wszystkie

środki poszukiwań powinny
być natychmiast
powiadomione

przez OSC,

że poszukiwania
zakończono.

50

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

SMC powinien zostać ponadto poinformowany
o:

• nazwach i przeznaczeniu statków z

rozbitkami;

• nazwiskach, liczbie i stanie uratowanych;
• konieczności ewentualnej pomocy medycznej;
• stanie ratowanego statku;

• czy stanowi on niebezpieczeństwo dla

żeglugi.

51

Zakończenie akcji

Zakończenie akcji

52

Łączność w

niebezpieczeńs

twie

Łączność w

niebezpieczeńs

twie

• W przypadku zaistnienia konieczności

wezwania pomocy, należy wykorzystać
znane metody i zgodnie z ogólnie
przyjętymi w

GMDSS

procedurami

nadać wywołanie w niebezpieczeństwie.

• MRCC lub MRSC po odebraniu

sygnału powinno wyznaczyć
właściwą stację ratowniczą do
poprowadzenia akcji.

53

Łączność w niebezpieczeństwie

Łączność w niebezpieczeństwie

Wywołanie w niebezpieczeństwie jest nadawane w
następujący sposób:

• nadajnik DSC musi być nastawiony na częstotliwość

156.525 MHz kanał 70 VHF, 2187.5 kHz w paśmie MF

;

• jeżeli czas pozwala, wprowadzić: rodzaj zagrożenia,

ostatnią znaną pozycję statku, czas, rodzaj dalszej
komunikacji w niebezpieczeństwie;

• nadać wywołanie w niebezpieczeństwie;
• przygotować się do dalszej łączności w

niebezpieczeństwie przez nastrojenie radiotelefonu na
częstotliwość

2182 kHz na MF, kanał 16 na VHF

,

podczas oczekiwania na potwierdzenie wywołania w
niebezpieczeństwie.

54

Łączność w niebezpieczeństwie -

wywołanie

Łączność w niebezpieczeństwie -

wywołanie

Statek, który odebrał wywołanie w niebezpieczeństwie
innego statku powinien:

•oczekiwać

na potwierdzenie odbioru wywołania przez stację

brzegową (2187.5 kHz na MF, kanał 70 na VHF

•przygotować się do odbioru dalszej komunikacji w

niebezpieczeństwie przez dostrojenie odbiornika na te same
pasmo, z której odebrano wywołanie (

2182 kHz, kanał 16 na

VHF

)

•potwierdzić

odbiór wywołania za pomocą radiotelefonu (

2182

kHz, kanał 16 VHF

)

•„MAYDAY”
•MMSI lub inna identyfikacja statku w niebezpieczeństwie x 3
•„THIS IS”
•sygnał wywoławczy, nazwa lub inna identyfikacja własnego

statku

•„RECEIVED MAYDAY”

55

Łączność w niebezpieczeństwie -

potwierdzanie

Łączność w niebezpieczeństwie -

potwierdzanie

Łączność jest prowadzona

na częstotliwości

wskazanej przez statek w
niebezpieczeństwie

(2182 kHz, kanał 16

VHF) w następujący sposób:

• „MAYDAY”
• „this is”
• MMSI i sygnał wywoławczy
• pozycja
• rodzaj zagrożenia i oczekiwana pomoc
• inne informacje mogące pomóc w operacji SAR

56

Łączność w niebezpieczeństwie

Łączność w niebezpieczeństwie