Otyłość

Agnieszka

Rolnik

Otyłość- definicja

• Stan nadmiernego gromadzenia tłuszczów

w organizmie. U mężczyzn występuje, gdy

masa tłuszczu stanowi ponad 25% masy

ciała, u kobiet gdy przekroczy 30%.

• Jest zaburzeniem homeostazy przemiany

energetycznej spowodowanym nadmierną

podażą energii zawartej w pokarmach w

stosunku do zapotrzebowania organizmu,

w wyniku czego dochodzi do zwiększenia

magazynowania tego nadmiaru w postaci

tkanki tłuszczowej .

• Mówimy o niej, gdy BMI przekracza 30.

BMI- wskaźnik masy ciała

• BMI (Body Mass Index) czyli Wskaźnik

Masy Ciała charakteryzuje relację

pomiędzy masą ciała a wzrostem.

Obliczając BMI możemy określić ilość

tkanki tłuszczowej w organizmie. Liczne

badania epidemiologiczne wykazały,

że BMI dobrze koreluje z masą tej

tkanki oraz umożliwia ocenę

zagrożenia śmiertelnością i

chorobowością.

Klasyfikacja

zaburzeń
masy ciała

BMI (k

g/m

2

)

Ryzyko chorób

towarzyszących otyłości

Niedowaga

<18,5

Niskie (ale zwiększone ryzyko

innych problemów
zdrowotnych)

Norma

18,5 -

24,9

Średnie

Nadwaga

>= 25

 

Okres przed

otyłością

25,0-

29,9

Podwyższone

I° otyłości

30,0-

34,9

Umiarkowanie podwyższone

II° otyłości

35,0-

39,9

Wysokie

III° otyłości

>=

40,0

Bardzo wysokie

Klasyfikacja otyłości w zależności od BMI wg WHO,

Report of a WHO "Consultation on Obesity", Genewa
1997

BMI nie jest wiarygodnym

wskaźnikiem zagrożenia

chorobami dla poniższych grup

osób :

• kobiety ciężarne
• sportowcy oraz osoby o

rozbudowanej tkance mięśniowej

• rosnące dzieci
• osoby w starszym wieku, u których

trudno dokonać dokładnych
pomiarów wzrostu

Obwód pasa

• Obwód pasa powyżej 102 cm

u mężczyzn i powyżej 88 cm
u kobiet jest częściej
powiązany z zaburzeniami
oddychania, wysokim
ciśnieniem krwi, wysokim
poziomem cholesterolu i
cukrzycy w porównaniu do
grupy osób szczupłych

•

stosunek obwodów talii do

bioder tzw. WHR ( waist to hip

ratio).

• WHR> 0,8 u kobiet, a u mężczyzn

gdy WHR > 1,0 mówimy o otyłości
typu jabłko czyli tzw. otyłości
wisceralnej.

• gdy WHR< 0,8 u kobiet, a także

poniżej 1,0 u mężczyzn wówczas
mówimy o otyłości udowo-
pośladkowej.

Typy otyłości:

• otyłość typu "gruszka" - występuje

głównie u kobiet.

• otyłość typu "jabłko" - (otyłość

brzuszna, wisceralna) - występuje głównie
u mężczyzn. Tk. tłuszczowa gromadzi się
wewnątrz jamy brzusznej której
towarzyszy większe ryzyko rozwoju

zaburzeń metabolicznch

,

prowadzących do nadciśnienia tętniczego,
choroby wieńcowej, cukrzycy i innych
chorób układu krążenia

Przyczyny otyłości

• Wyróżniamy dwa typy otyłości w

zależności od etiopatogenezy:

• 1. otyłość pierwotną – pokarmową,

powstającą w wyniku współdziałania
czynników genetycznych i środowiskowych

• 2. otyłość wtórną - będącą objawem

chorób metabolicznych, chorób
ośrodkowego układu nerwowego, wad
chromosomalnych oraz jako działanie
leków

Przyczyny otyłości wtórnej:

• Zaburzenia OUN: urazy czaszki, guzy mózgu,

dystrofia tłuszczowo-płciowa Froehlicha

• endokrynopatie: niedoczynność tarczycy,

hiperinsulinizm pierwotny, choroba lub zespół

Cushinga, PCO, stan po usunięciu jajnikówi,

niedobór hormonu wzrostu, zespół

przekwitania

• Leki: glikokortykoidy estrogeny, progesteron,

środki uspokajające

• zespół Turnera, zespół Downa, z. Bardeta-

Biedla, z. Pradera-Williego, z, Cohena

Przyczyny otyłości

pierwotnej

• Predyspozycja rodzinna (skłonność

do cukrzycy, hiperlipoproteinemii)

• Styl życia: spożywanie nadmiaru

pokarmów, głównie tłuszczów, mała

aktywność fizyczna, stres, picie

alkoholu (puste kalorie)

• Czynniki psychologiczne: otyłość

traktowana jako uzależnienie,

wewnętrzny przymus jedzenia

Epidemiologia otyłości i

nadwagi

• Najnowsze badania Pol-MONICA

(Poland- MONitoring of trends and
determinants In CArdiovascular
diseases) pokazały, że w Polsce
nadwaga (BMI=25-29,9 kg/m2)
występuje u 45,2% mężczyzn i
35,1% kobiet, a otyłość (BMI>30,0
kg/m2) u 22,4% mężczyzn i 29%
kobiet.

• Wyniki badań NHANES III (1988-1994):

około 61 mln Amerykanów jest otyłych.
Od roku 1960 zanotowano 30% wzrost
rozpowszechnienia otyłości w USA. W
związku z tym określono, że gdyby ten
trend się utrzymał to w 2230 roku
100% populacji amerykańskiej
stanowiłyby osoby otyłe.

• w Europie rozpowszechnienie otyłości

wzrosło do około 40% populacji.

• Ponad 80% osób z otyłością "brzuszną" po

50 roku życia ma nadciśnienie tętnicze

• Roczne koszty związane z dodatkowymi

wydatkami medycznymi oraz obniżeniem

dochodów spowodowanym otyłością

szacuje się w USA na 68 mld $.

• Nawet niewielka utrata masy ciała rzędu 5-

10% wyjściowej masy ciała może przynieść

istotne korzyści zdrowotne.

Następstwa otyłości

• cukrzyca typu II Otyłość wisceralna prowadzi do

insulinooporności.

• nadciśnienie tętnicze – nasilone gł. w otyłości

brzusznej.

• hiperlipidemia.
• choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)
• niewydolność serca
• udar mózgu - w związku ze wzrostem ciśnienia krwi

ryzyko jest dwukrotnie większe u osób otyłych.

• nowotwory - częściej występują nowotwory złośliwe

macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego,

prostaty, jajnika.

Następstwa otyłości-c.d.

• zaburzenia oddychania - zespół hipowentylacji,

zespół bezdechu sennego

• kamica pęcherzyka żółciowego

• zaburzenia mięśniowo-szkieletowe - w związku z

nadmiernym ciężarem ciała dochodzi do stanów

zapalnych stawów, kręgosłupa i kończyn dolnych,

również do zmian zwyrodnieniowych stawów

• żylaki kończyn dolnych - gorsze warunki odpływu

krwi z kończyn dolnych prowadzą do nadmiernego

wypełnienia krwią żył i do powstawania żylaków.

• powikłania ciąży - zwiększone jest ryzyko wad cewy

nerwowej, umieralność okołoporodowa, nadciśnienia,

toksemii, cukrzycy ciężarnych, przedwczesnego

porodu i cięcia cesarskiego.

• zaburzenia miesiączkowania i hirsutyzm

• nietolerancja stresu

Profilaktyka otyłości

• zmniejszenie ilości tłuszczu w diecie
• zmiana stylu żywienia: zwiększenie

spożycia warzyw, owoców, produktów

zbożowych, chudych ryb.

• ograniczenie spożycia cukrów prostych,
• całkowitym unikaniu konsumpcji alkoholu
• zaleca się spożywanie tłuszczy bogatych w

kwas linolowy

• nie należy obniżać ilości spożytego białka

poniżej 1g/kg należnej masy ciała

Leczenie otyłości

Należy również

zwiększyć spalanie
tłuszczu poprzez
aktywność
fizyczną

• W skrajnych przypadkach poleca się

zabieg chirurgicznego zmniejszenia
żołądka

• Terapia farmakologiczna: sibutramina -

Działa przez podwyższenie poziomu
neuroprzekaźników (noradrenaliny i
serotoniny) w mózgu. Orlistat - Lek o
nowym mechanizmie działania, hamujący
wchłanianie tłuszczu w przewodzie
pokarmowym.