1

Wykład 5

Rachunkowość sprzedaży

i kosztu towarów

sprzedanych

2

Ewidencja przychodów ze
sprzedaży



Niektórzy użytkownicy sprawozdań
finansowych woleliby wykazywać
przychody tak szybka jak to jest możliwe.



Inni chcieliby być pewni, że firma otrzyma
płatność za sprzedane produkty.



Księgowi muszą być ostrożni w kwestii
ewidencji przychodów.

3

Ewidencja przychodów ze
sprzedaży



Przychody są zrealizowane gdy spełniają
następujące kryteria:



Dobra lub usługi muszą zostać oddane
odbiorcy



Firma musi otrzymać gotówkę lub inne
aktywo w zamian za sprzedane dobra lub
usługi

4

Ewidencja przychodów ze
sprzedaży



Większość przychodów jest zrealizowane
w momencie sprzedaży (gdy dobra są
sprzedawane i zmieniają właścicieli).



W tym momencie spełnione są warunki
ewidencji przychodów.



Czasami dwa kryteria nie są spełnione w
tym samym czasie. To jest powód
zaewidencjonowania przychodów
przyszłych okresów.



Otrzymano gotówkę ale nic nie otrzymano w
zamian.

5

Ewidencja przychodów ze
sprzedaży



Co się dzieje jeśli osiągamy przychody z
realizacji długoterminowego kontraktu?



Zwykle przychody z realizacji
długoterminowego kontraktu w trakcie
realizacji tego kontraktu.



Na przykład jeśli jedna czwarta
przewidywanych prac zakończona jest w
pierwszym roku kontraktu to wartość
sprzedaży tych prac powinna być
zaewidencjonowana jako przychody ze
sprzedaży.

6

Pomiar wartości sprzedaży



Wartość sprzedaży mierzona jest
według wartości pieniężnej aktywa
otrzymanego w zamian za
dostarczone dobra lub usługi.



Zapisy w dzienniku:

Gotówka

xxxx

Przychody ze sprzedaży

xxxx

lub

Należności xxxx
Przychody ze sprzedaży

xxxx

7

Zwroty i rabaty na sprzedaży

Zwroty na sprzedaży

- produkty zwrócone

przez odbiorcę



Odbiorca nazywa jest

zwrotami na zakupach

.

 Rabaty na sprzedaży

- obniżki ceny

sprzedaży



Odbiorca nazywa jest

rabatami na zakupach

.



Czasami zamiast zwrotu zapasów odbiorca
żąda obniżenia ceny sprzedaży. Ta obniżka
jest nazywana rabatami na sprzedaży.

8

Zwroty i rabaty na sprzedaży

 Sprzedaż brutto

- przychody ze

sprzedaży przed odjęciem zwrotów i
rabatów

 Sprzedaż netto

- przychody ze

sprzedaży zmniejszone o zwroty na
sprzedaży i rabaty na sprzedaży

9

Zwroty i rabaty na sprzedaży



Zwykle wykorzystuje się konta
korygujące o nazwie „Rabaty na
sprzedaży” i „Zwroty na sprzedaży” aby
zaewidencjonować udzielone rabaty i
przyjęte zwroty sprzedanych produktów.



Wykorzystuje się konto korygujące aby
zarządzający mógł śledzić poziom korekt
sprzedaży. Wykorzystując konto korygujące
możemy łatwo odczytać wartość sprzedaży brutto.



Zwroty następują po fakcie sprzedaży. Przez
korzystanie z konta korygującego unika się zmiany
zapisów pierwotnych na koncie „Sprzedaż”.

10

Zwroty i rabaty na sprzedaży



Zapisy w dzienniku:

Aby zarejestrować sprzedaż:

Należności

900,000

Przychody ze sprzedaży

900,000

Aby zarejestrować zwroty:

Zwroty na sprzedaży

50,000

Należności

50,000

Aby zarejestrować zwroty:

Rabaty na sprzedaży

30,000

Należności

30,000

11

Zwroty i rabaty na sprzedaży



Prezentacja w rachunku zysków i strat:

Sprzedaż brutto

zł900,000

minus:

zwroty na sprzedaży

50 000

rabaty na sprzedaży

30,000

Sprzedaż netto

zł820,000

========================

12

Zwroty i rabaty na sprzedaży



Rabaty na sprzedaży wpływają na
wartość raportowanych przychodów
ze sprzedaży.



Dwa rodzaje rabatów:



Rabaty handlowe (za zakup większej
partii towaru)



Rabaty gotówkowe

13

Zwroty i rabaty na sprzedaży

 Rabaty handlowe

- obniżki cen

sprzedaży dla szczególnych klientów



Rabaty handlowe są zwykle dodatkową
zachętą do zakupu danego dobra.



Przychody ze sprzedaży brutto to
cena sprzedaży otrzymana po
odjęciu rabatu od ceny pierwotnej.

14

Zwroty i rabaty na sprzedaży

Rabaty gotówkowe

- redukcje w cenie

jako nagroda za szybki wpływ środków
pieniężnych



zachęca do szybkiej płatności



zmniejsza zapotrzebowanie na gotówkę



ogranicza ryzyko należności nieściągalnych



Kupujący powinien korzystać z rabatów
gotówkowych zawsze kiedy jest to tylko
możliwe.

15

Zwroty i rabaty na sprzedaży

Warunki

kredytowania

Wyja śnienie

n/30

Termin p łatności przypada na 30

dzie ń od daty wystawienia faktury

1/5,n/30

Firma udzieli rabatu gotówkowego

w wysoko

ści 1% jeśli odbiorca

zap łaci w ciągu 5 dni. Całość musi

zosta ć zapłacona w ciągu 30 dni

15 E.O.M.

Termin p łatności przypada na 15

dzie ń liczony od pierwszego dnia

kolejnego miesi ąca od sprzedaży

16

Zysk brutto na sprzedaży i
koszt towarów sprzedanych



Aby obliczyć zyskowność sprzedaży
musimy znać zysk brutto na sprzedaży
(marżę handlową) obliczoną jako różnica
pomiędzy przychodami ze sprzedaży a
kosztem zapasów sprzedanych.



Produkty przeznaczona na sprzedaż
raportowane są jako zapasy w aktywach
bieżących.



Gdy zapasy zostają sprzedane to wartość
zakupu sprzedanych zapasów staje się kosztem
zapasów sprzedanych. Ten koszt jest odliczany
od sprzedaży aby obliczyć zysk brutto na
sprzedaży

17

Zysk brutto na sprzedaży i
koszt towarów sprzedanych

Sprzedaż

Koszt

zapasów

sprzedanych

Koszty ogólne

i sprzedaży

Zapasy

Bilans

Rachunek zysków i strat

Minus

Równa się zysk brutto na sprzedaży

Minus

Równa się zysk brutto.netto

Zakupy

Sprzedaż

zapasów

18

Podstawowe założenia
rachunkowości zapasów



Kluczem do obliczenia kosztu
zapasów sprzedanych jest obliczenie
wartość pozostałych zapasów.

 Wycena

- proces przypisania kosztu

historycznego zapasom wykazanym
podczas inwentaryzacji



Pomnóż liczbę produktów przez koszt
nabycia każdego z zapasów.

19

System rachunkowości
ciągłej i okresowej



Istnieją dwa systemy ewidencji zapasów:

 System ewidencji ciągłej

- system, który w

sposób ciągły monitoruje przypływ zapasów
i koszt zapasów sprzedanych

 System ewidencji okresowej

- system, w

którym koszt zapasów sprzedanych
obliczany jest okresowo na podstawie
informacji o wartości zapasów na koniec
okresu obliczonej w wyniku inwentaryzacji.
Nie monitoruje się w tym systemie
przypływu zapasów w sposób ciągły.

20

System rachunkowości
ciągłej i okresowej



System ewidencji ciągłej wspomaga
kontrolę zapasów i przygotowanie
wewnętrznych sprawozdań finansowych.



Wartość zapasów może być odczytana w
każdym momencie.

 Inwentaryzacja

zapasów musi być

przeprowadzona co najmniej raz w roku
bez względu na zastosowany system
ewidencji zapasów.

21

System rachunkowości
ciągłej i okresowej



W systemie ewidencji ciągłej zapisy
w dzienniku są następujące:

Zakup zapasów:

Zapasy

xxx

Zobowiązania (gotówka)

xxx

Sprzedaż zapasów:

Należności (gotówka)

xxx

Przychody ze sprzedaży

xxx

Koszt zapasów sprzedanych

xxx

Zapasy xxx

22

System rachunkowości
ciągłej i okresowej



W systemie ewidencji ciągłej nie
prowadzi się bieżącej rejestracji
przypływu zapasów.



Inwentaryzacja pozwala na
ujawnianie zmian w zapasach (z
różnych powodów).

23

Koszt zapasów sprzedanych



Kalkulacja kosztów zapasów sprzedanych
rozpoczyna się od obliczenia

kosztu

zapasów dostępnych do sprzedaży

, który

jest sumą zapasów na początek okresu i
zakupów dokonanych w bieżącym okresie.



Obliczenie kosztu zapasów sprzedanych:

Zapas na początek okresu

xxx

dodaj: Zakupy

xxx

Koszt zapasów dostępnych do sprzedaży xxx
minus: Zapas końcowy xxx
Koszt zapasów sprzedanych xxx

=======

24

Inwentaryzacja



Inwentaryzacja zapasów musi być
przeprowadzana na koniec okresu bez
względu na to czy firma prowadzi
system

ewidencji ciągłej czy

okresowej .



Wartość zapasów obliczona po dokonaniu
inwentaryzacji jest uwzględniania w
obliczaniach kosztu zapasów
sprzedanych.

25

Koszt nabycia zapasów



Bez względu na system wyceny
zapasów podstawą rachunkowości
zapasów jest koszt nabycia
(wytworzenia) zapasu przeznaczonego
na sprzedaż.



Co zawiera w sobie ten koszt?



Koszt zawiera cenę fakturową lub inne
koszty związane z zakupem pomniejszone o
uzyskane rabaty.

26

Koszty transportu



Głównym kosztem zakupu jest koszt
transportu zapasów od dostawcy do
odbiorcy.



Jeśli zapasy są sprzedane na warunkach

F.O.B. (free on board) destination

,

sprzedający pokrywa koszty transportu
do miejsca wskazanego przez odbiorcę.



Jeśli zapasy sa sprzedane na warunkach

F.O.B. shipping point

, kupujące pokrywa

koszt transportu od miejsca wskazanego
przez dostawcę.

27

Koszty transportu



Koszty transportu poniesione przez
odbiorcę powinny być

dodane do

kosztu zakupu zapasów.



Zwykle nie jest łatwo przypisać koszy
transportu do poszczególnych zapasów
zatem firmy wykorzystują dodatkowe
koszty nazywane „Koszty transportu”

28

Koszty transportu

 Koszty transportu poniesione przez

odbiorcę

wykazywane są w sekcji

zakupów w rachunku zysków i strat.

 Koszty transportu poniesione przez

dostawcę

stanowią koszt okresu

nazywany kosztem sprzedaży.



Koszt ten wykazywany jest w kosztach
sprzedaży w rachunku zysków i strat.

29

Zakupy i zwroty na zakupach



Rachunkowość zakupów, zwrotów na
zakupach i rabatów na zakupach jest
odbiciem lustrzanym rachunkowości
sprzedaży.

Aby zaewidencjonować zakupy zapasów:

Zakupy

900,000

Zobowiązania 900,000

Aby zarejestrować zwroty na zakupach:

Zobowiązania

80,000

Zwroty na zakupach

80,000

30

Zysk brutto na sprzedaży

Sprzedaż brutto

zł175,000

minus: Zwroty na sprzedaży zł 2,000
Rabaty na sprzedaży

1,500 3,500

Sprzedaż netto

zł171,500

minus: koszt zapasów sprzedanych:
Zapas na początek okresu zł 7,500
Zakupy

zł120,000

minus: Zwroty na zakupach

zł3,000

Rabaty na zakupach

1,000 4,000

Zakupy netto

zł116,000

dodaj: koszty transportu

10,000

koszt zakupionych zapasów

126,000

Koszt zapasów dostępnych do sprzedaży

zł133,500

minus: Zapas na koniec okresu

9,000

Koszt zapasów sprzedanych

124,500

Zysk brutto na sprzedaży

47,000

=============

31

Porównanie procedur w systemie
ewidencji ciągłej i okresowej



W systemie ewidencji ciągłej zakupy
zapasów bezpośrednio zwiększają konto
„Zapasy” a zwroty i rabaty zmniejszają
konto „Zapasy”.



W systemie ewidencji okresowej zakupy
zwiększają konto „Zakupy” a zwroty i
rabaty ewidencjonowane są na osobny
kontach korygujących. Sprzedaż nie wpływa
bezpośrednio na wartość konta „zakupy”.

32

Porównanie procedur w systemie
ewidencji ciągłej i okresowej



Zapisy w dzienniku w systemie
ewidencji ciągłej:

Zakup zapasów:

Zapasy

900,000

Zobowiązania

900,000

Zwroty na zakupach:

Zobowiązania

80,000

Zapasy

80,000

33

Porównanie procedur w systemie
ewidencji ciągłej i okresowej



W systemie ewidencji ciągłej, konto
„Zapasy” uaktualniane są za każdym
razem gdy pojawia się transakcja
związana z zapasami.



W systemie ewidencji okresowej,
wartość zapasów nie zmienia się a do
końca okresu sprawozdawczego.



W tym czasie przeprowadzana jest
inwentaryzacja i dokonywany jest zapis
korygujący.

34

Podstawowe metody wyceny
zapasów



Cztery podstawowe metody wyceny



Identyfikacji jednostkowej



First in, first out (FIFO), ceny
najwcześniejszej



Last in, first out (LIFO), ceny
najpóźniejszej



Średniego kosztu

35

Podstawowe metody wyceny
zapasów



Jeśli nie zmienia się cena jednostkowa
zapasów to rezultaty zastosowania każdej
z metod będą identyczne.



Zmieniające się ceny wpływają na koszt
zapasów sprzedanych i zapasy a to z kolei
ma wpływ na pomiar zysków i aktywów.



Wybór metody wyceny wpłynie na informacje
raportowane w sprawozdaniach finansowych.

36

Metoda identyfikacji
szczegółowej

Metoda identyfikacji szczegółowej

-

koncentruje się na śledzeniu fizycznego
przypływu sprzedanego zapasu.



Wykorzystywana jest gdy łatwo jest śledzić
przypływ zapasów



Łatwa w użyciu



najlepsza dla drogich,

luksusowych,

rzadkich zapasów takich jak samochody
czy biżuteria

37

FIFO

FIFO (first in, first out)

- zakłada że

jednostki zakupione jako pierwsze
sprzedawane są jako pierwsze



To niekoniecznie może być rzeczywisty
przypływ zapasów w firmie.



W FIFO zakłada się że najstarsze zapasy
zostały sprzedane bez względu czy
faktycznie zapas ten został sprzedany
odbiorcy.



Koszt zakupu najnowszych zapasów
wykazywany jest jako wartość zapasów na
koniec okresu.

38

FIFO



FIFO wykorzystuje ostatnie ceny jako
wartość zapasu końcowego, zatem
zapasy odzwierciedlają wartość
rynkową w bilansie majątkowym.



W okresach wzrostu cen metoda FIFO
prowadzi do zawyżonych zysków
ponieważ koszt najstarszych,
najtańszych zapasów jest włączony
do kosztu zapasów sprzedanych.

39

LIFO

 LIFO (last in, first out)

- zakłada że

zapasy kupione jako ostatnie są
sprzedawane jako pierwsze



To niekoniecznie może być rzeczywisty
przypływ zapasów w firmie.



W LIFO zakłada się że najnowsze zapasy
zostały sprzedane bez względu czy
faktycznie zapas ten został sprzedany
odbiorcy.



Koszt zakupu najstarszych zapasów
wykazywany jest jako wartość zapasów na
koniec okresu.

40

LIFO



LIFO wykorzystuje najstarsze ceny jako
wartość zapasu końcowego w bilansie
majątkowym może się zasadniczo różnić
od wartości rynkowej zapasów.



W okresach wzrostu cen metoda LIFO
prowadzi do zaniżonych zysków ponieważ
koszt najnowszych, najdroższych zapasów
jest włączony jako pierwszy do kosztu
zapasów sprzedanych.

41

LIFO



Jeśli metoda LIFO jest korzystniejsza dla
firm niż metoda FIFO to czemu firmy nie
stosują wyłączenie LIFO?



Z kilku powodów:



koszt zmiany metody może być istotny.



Zarządzający mogą być ostrożni w zawyżaniu
zysków a zatem także nagród i premii.



Zarządzający mogą się obawiać, że mniejszy
zysk zmniejszy seanse na uzyskanie kredytu.



Mniejsze zyski mogą spowodować
zmniejszenie się wartości akcji

42

Metoda kosztu przeciętnego

Metoda kosztu przeciętnego

- oblicza

koszt zapasu poprzez podzielenie
wartości wszystkich zapasów przez
liczbę zapasów dostępnych do

sprzedaży

do

dostepna

zapasów

Liczba

sprzedaży

do

dostepnych

zapasów

Koszt

przeciętny

koszt



43

Metoda kosztu przeciętnego



Uśrednianie uwzględnia nie tylko
cenę zapłaconą za zapasy ale także
liczbę jednostek zakupionych.



Zysk wykazywany przy wykorzystaniu
metody kosztu przeciętnego do
wyceny zapasów kształtuje się
pomiędzy zyskami obliczonymi przy
wykorzystaniu metoda FIFO i LIFO.

44

Metoda kosztu przeciętnego

Firma Maja zakupiła 5 sztuk produktu
X za zł4.00 w Poniedziałek i 7 sztuk
produktu X za zł4.25 w piątek. Jaki
jest średni koszt na jednostkę?

12

zł4.25)

x

(7

zł4.00)

x

(5

koszt

średni





12

75

.

49

zł



= zł4.15