Pielęgnowanie ran

Dr n. med. Janina
Książek
Samodzielna Pracownia
Pielęgniarstwa
Chirurgicznego AMG

Rany



Raną nazywamy przerwanie ciągłości skóry
połączone z ubytkiem tkanek.



Jeżeli mamy do czynienia z głębszymi
uszkodzeniami, obejmującymi tkankę
mięśniową, układ kostny lub organy wewnętrzne
to noszą one miano ran powikłanych.



Ważnym czynnikiem mającym wpływ na proces
gojenia się ran, jest sposób ich powstawania, a
także głębokość i rozległość ubytku

Rany i ich rodzaje



Rany mechaniczne/ urazowe



Rany termiczne i chemiczne



Rany owrzodzeniowe

Rany mechaniczne/ urazowe



Rany zamknięte charakteryzujące się
uszkodzeniami tkanki mięśniowej,
kostnej, naczyń krwionośnych i nerwów,
bez rozdzielenia samej skóry np. złamanie
zamknięte, skręcenie i zwichnięcie.



Widoczne objawy takich urazów to:
obrzęk tkanek miękkich i krwiaki, silne
dolegliwości bólowe

Rany mechaniczne/ urazowe

c.d



Rany powierzchowne i nabłonkowe
dotyczą tylko beznaczyniowego
naskórka, który jest zdolny do
regeneracji i goją się bez pozostawienia
blizn (otarcia, miejsca po pobraniu
skóry i naskórka do przeszczepów)

Rany mechaniczne/ urazowe

c.d



Rany cięte to takie, w których
rozcięcie obejmuje wszystkie warstwy
skóry. Zaliczmy do nich nie tylko
typowe rany cięte, ale także kłute,
szarpane, postrzałowe i kąsane.

Rany mechaniczne/ urazowe

c.d



Rany powikłane mogą być skutkiem
uszkodzenia ostrym lub tępym
narzędziem, uszkodzeń termicznych lub
termomechanicznych (rozciągnięte
uszkodzenia tkanek miękkich, złamania
otwarte, silne potłuczenia z
rozwarstwieniem, rany po amputacjach
i wyszarpaniu tkanki)

Rany termiczne i chemiczne



Powstają w skutek oddziaływania
gorąca, zimna, uszkadzającego tkanki
promieniowania, kwasów i ługów



Uszkodzenia przez kwasy i ługi, po
zneutralizowaniu, klasyfikowane są jako
rany oparzeniowe i tak leczone.

Rany owrzodzeniowe



Są grupą ran stwarzających szczególne problemy w

procesie gojenia. Powstają najczęściej w wyniku

miejscowych zaburzeń w odżywianiu skóry. Przyczyną

są zazwyczaj zmiany w obrębie naczyń tętniczych,

żylnych, neuropatie lub miejscowy, długotrwały ucisk.

Owrzodzenie może być także rezultatem infekcyjnych

schorzeń skóry, krwi lub innych schorzeń układowych.



Zaburzenia mogą obejmować wszystkie warstwy skóry i

sięgać nawet do kości. Do wygojenia potrzebują czasu

więcej niż 8 tygodni.



Do tej grupy ran zaliczamy wszystkie owrzodzenia

podudzi pochodzenia żylnego lub tętniczego,

owrzodzenia cukrzycowe, owrzodzenia nowotworowe i

odleżyny

Fazy gojenia ran



Faza zapalna/ wysiękowa –
oczyszczanie



Faza proliferacyjna – ziarninowanie



Faza różnicowania, dojrzewania,
bliznowacenia i epitelizacji

Klasyfikacja procesów

gojenia ran



Pierwotne gojenie ran

-gojenie pierwotne powikłane



Wtórne gojenie ran (jeżeli proces
wtórnego gojenia rany trwa dłużej niż 8
tygodni, to rana taka zostaje
zaklasyfikowana jako przewlekła)

Czynniki wpływające na proces

gojenia ran



Wiek pacjenta



Stan odżywienia



Stan odporności



Choroby podstawowe



Komplikacje pooperacyjne



Konsekwencje ostrych urazów/ wstrząs (szok)



Leki



Psychospołeczna sytuacja pacjeneta

Zaburzenia w procesie

gojenia ran

Zakażenia ran



Infekcja ropotwórcza (gronkowce, paciorkowce,

pałeczki ropy błękitnej, escherichia coli)



Infekcja ropna – ropowica zgorzelinowa

rozwijająca się najczęściej w infekcji mieszanej

(escherichia coli, bakterie gnilne, proteus

vulgaris i paciorkowiec ropny)



Zgorzel gazowa (beztlenowce)



Infekcje pałeczkami tężca lub wirusem

wścieklizny



Róża (paciorkowiec β-hemolizujący)

Charakterystyczne cechy

wydzieliny

z ran w infekcjach

ropotwórczych



Gronkowce – zielonkawa, bezwonna
ropa



Paciorkowce – rzadka, żółto – szara ropa



Pseudomonas – niebiesko – zielonkawa
ropa o słodkawym zapachy



Escherichia coli – brązowa ropa o
zapachu kałowym

Warunki dopuszczające

pierwotne zamknięcie rany



Rana nie może być starsza niż 6-8 h



Nie może być spowodowana przez
przyczyny, które od początku dają duże
prawdopodobieństwo infekcji
pierwotnej z jadowitymi zarazkami (np.
pokąsania, podrapania przez zwierzęta
lub ludzi, rany kłute lub mające kontakt
z materiałem zakaźnym)

Opatrzenie tymczasowe



Leczenie ewentualnego wstrząsu



Zatamowanie krwawienia



Tymczasowy opatrunek



Ułożenie w wygodnej, bezpiecznej
pozycji



Transport do szpitala

Opatrzenie ostateczne



Operacyjna rewizja rany



Toaleta rany



Decyzja o zamknięciu rany

Zamknięcie rany



Pierwotne i pierwotne
powikłane

– opatrunek jako ochrona



Wtórne (otwarte)

-leczenie wilgotnymi

opatrunkami w celu
kondycjonowania

▼
Późniejsze zamknięcie

przez zeszycie wtórne,
samorodną epitelizację,
przeszczep, działanie
chirurgiczne i plastyczne

Schemat leczenia ran

przewlekłych



Diagnostyka podstawowa



Terapia przyczynowa

- w celu nowotworzenia względnie jak najlepszego

wyrównania poziomu ukrwienia na uszkodzonym

obszarze skóry.

☻Środki zaradcze odpowiednie do przyczyn:
*chirurgia żył

•

Terapia kompresyjna

•

Angiochirurgiczna technika poszerzająca

•

Zlikwidowanie ucisku

•

Ustawienie optymalnego poziomu cukru

Schemat leczenia ran

przewlekłych c.d



Diagnostyka rany /postępowanie



-uzdrowienie łożyska rany /oczyszczenie

(w miarę możliwości przez chirurgiczne

opracowywanie, leczenie wilgotnymi

opatrunkami lub enzymatycznie)



Kondycjonowanie rany/nadbudowa

ziarniny (wilgotne opatrunki)



Zamknięcie rany

Zamknięcie rany



Przez obkurczenie i samoistną
epitelizację



Przez pokrycie przeszczepem



Przez włączenie chirurgii plastycznej
(płaty skórna – mięśniowe)

Klasyfikacja ran przewlekłych

wg. Knighton`a



I – rany powierzchniowe (skóra

właściwa, naskórek)



II-rany głębokie (sięgające do tkanki

podskórnej)



III-objęcie powięzi



IV- objęcie muskulatury



V- objęcie ścięgien, więzadeł i kości



VI-objęcie dużych jam ciała

Zadania opatrunku



Opatrunek ma za zadanie zastąpic skórę w jej
funkcjach do czasu aż ubytek się nie zagoi.
Podstawowe zadania to:

- ochrona przed czynnikami mechanicznymi

(ucisk, uderzenie, otarcie),

-ochrona przed zakażeniem wtórnym,
-ochrona przed wysychaniem i utrata płynów

fizjologicznych (krwi, elektrolitów),

-ochrona przed utratą ciepła.

Ponadto opatrunek może

aktywnie wspierać proces

gojenia rany poprzez:



Oczyszczenie rany,



Stworzenie mikroklimatu
wspomagającego gojenie,



Utrzymanie rany w stanie spoczynku

Zadania opatrunku w fazie

oczyszczania



Zatamowanie krwawienia



Duża zdolność wchłaniania wydzieliny z
rany



Profilaktyka infekcji



Zapobieganie zakażeniom wtórnym

Zadania opatrunku w fazie

ziarninowania



Odpowiednia regulacja wilgotności rany,



Wchłanianie nadmiaru wydzieliny,



Zapobieganie wysychaniu,



Ochrona tkanki ziarninowej przed
urazami (nie powinien przyklejać się do
rany),



Ochrona przed infekcją

Zadania opatrunku w fazie

epitelizacji



Nadal musi utrzymywać ranę w stanie
wilgotności,



Powinien chronić ranę przed
naruszeniem komórek podczas zmiany
opatrunku

Wymagania stawiane

opatrunkom



Chłonność i objętość wchłaniania



Przepuszczalność gazów



Tolerancja w ranie



Pewność użycia

samokształcenie



Wskazania do zastosowania suchego
leczenia ran



Wskazania do zastosowania wilgotnego
leczenia ran



Zasady zmiany opatrunku