HISTOKLINIKA RAKA KRTANI

I NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH

ŚLINIANEK

Justyna Kamińska gr.1

HISTOKLINIKA RAKA KRTANI

Podział:



Rak krtani (Carcinoma laryngis)



Rak płaskonabłonkowy z mikroinwazją

(Carcinoma planoepitheliale

microinvasivum)



Rak płaskonabłonkowy inwazyjny

(Carcinoma planoepitheliale invasivum)



Rak wrzecionowatokomórkowy

(Carcinoma fusocellulare)



Rak brodawkowy (Carcinoma
verrucosum)



Rak niezróżnicowany (Carcinoma
nondifferentiatum)



Czerniak złośliwy (Melanoma
malignum)



Mięsak (Sarcomata)

RAK KRTANI



Najczęstszy nowotwór złośliwy krtani w

około 95-98%przypadków jest to

rak

płaskonabłonkowy

.



Szczyt zachorowań przypada na okres

między 40-60rż.



W 2004 roku rak krtani zajmował 8

miejsce w strukturze zgonów na

nowotwory złośliwe wśród mężczyzn.



Mężczyźni chorują

10razy

cz

ęściej od

kobiet

EPIDEMIOLOGIA



Najważniejszym czynnikiem ryzyka

jest

dym tytoniowy

(50%substancji

aromatycznych dymu osiada na

błonie śluzowej dróg oddechowych)



Kolejnym czynnikiem jest

alkohol



Spaliny samochodowe



Promienie jonizujące



Infekcje dróg oddechowych

(m.in.

HPV)



WARTO WSPOMNIEĆ…

GDYBY WYELIMINOWAĆ PALENIE

TYTONIU I PICIE ALKOHOLU 90%
RAKÓW NIGDY BY SIĘ NIE POJAWIŁO



Podział w zależności od lokalizacji:

-- raki nagłośniowe 35%
-- raki głośniowe 60-60%
-- raki podgłośniowe 1-5%



Rak krtani jest płaskonabłonkowy,
kolczystokomórkowy, rogowaciejący i
nierogowaciejący.

Rak płaskonabłonkowy z
mikroinwazją



Rak z niewielką inwazją, nacieka na

głębokość 0.5-2 mm poniżej błony

podstawnej.



Leczenie polega na usunięciu błony

śluzowej z następową ścisłą kontrolą,

jeżeli chory nie może być często

kontrolowany- radioterapia.



Ewentualna wznowa manifestuje się

chrypką

Rak płaskonabłonkowy z
powierzchniową inwazją



Rozrasta się powierzchownie tzn.
nacieka tylko lamina propria błony
śluzowej, nie nacieka chrząstki ani
mięśni, bez przerzutów w szyjnych
węzłach chłonnych.

Rak płaskonabłonkowy inwazyjny



Rak z głęboką inwazją, który nacieka poza
lamina propria błony śluzowe.



MORFOLOGIA:

widoczne są białawe

zgrubienia, owrzodzenia, lub polipowato-
grzybiasty egzofityczny guz.



RAKI NAGŁOŚNIOWE:

w momencie

rozpoznania są dość duże. Wzrost typu
rozpychającego. Są średnio lub
niskozróżnicowane. W większości biorą
początek w nagłośni.

Pozostałe w fałdach głosowych rzekomych, oraz

fałdach nalewkowo-nagłośniowych. Czasami
daje przerzuty do okolicznych węzłów
chłonnych, a także poniżej obojczyka.



RAKI GŁOŚNIOWE: większość raków powstaje
w przedniej połowie fałdu głosowego.
Mikroskopowo są to dobrze lub średnio
zróżnicowane raki płaskonabłonkowe. Rosną w
sposób naciekający lub rozprężający. W
związku z tym iż w fałdach głosowych nie ma
licznych naczyń chłonnych i gruczołów
surowiczo-sluzowych tempo powstawania
przerzutów nie jest zbyt szybkie.

Początkowo nacieka i usztywnia mięsień

głosowy. Przerzuty do węzłów

chłonnych są w co 4przypadku, zaś

odległe poniżej obojczyka w 3-6%.



RAKI PODGŁOŚNIOWE: występuje

najrzadziej. Rośnie w sposób

naciekający. Mikroskopowo nisko

zróżnicowany. Chorzy cierpią na

duszność. Guz może naciekać tarczycę

i węzły przedkrtaniowe i

okołotchawicze. Przerzuty odległe

występują w 30% kości i płuca.



KLINIKA:

•

Czynniki złego rokowania :

o

Przerzuty do węzłów chłonnych

o

Margines zdrowych tkanek poniżej
2mm, po resekcji guza.

o

Nacieczenie chrząstek krtani

o

Nacieczenie w miejscu zespolenia
odciętej tchawicy ze skórą

o

Nacieczenie tarczycy

o

Mutacja TP53

Rak wrzecionowatokomórkowy



Jest to dwufazowy nowotwór złośliwy,
zbudowany z mięsakopodobnego
komponentu
wrzecionowatokomórkowego oraz z
nielicznych gniazd komórek raka
płaskonabłonkowego inwazyjnego lub
neoplazji śródpłaskonabłonkowej
dużego stopnia.



Choroba występuje u mężczyzn między 50-
80rokiem życia na fałdach głosowych.



Rak wrzecionowatokomórkowy może się
umiejscowić w okolicy nad i podgłośniowej oraz
w1/3 środkowej i dolnej przełyku.



MORFOLOGIA:

występuje w postaci polipowatych

szarobiaławych tworów, zwykle z owrzodzeniami
na powierzchni.



MIKROSKOPOWO:

występują komórki

mięsakopodobne.

Część nabłonkowa nowotworu może mieć postać

neoplazji śródnabłonkowej dużego stopnia.

Część wrzecionowatakomórek wykazuje różnego

stopnia polimorfizm komórek i jąder.



Biologiczna natura tych nowotworów jest
przedmiotem kontrowersji. Dotychczas rakiem
wrzecionowatokomórkowym nazywano:

•

Raka płaskonabłonkowego z reaktywnym
wrzecionowatym podścieliskiem

•

Raka płaskonabłonkowego, którego komórki
mają kształt wrzecionowaty

•

Carcinosarcoma, czyli mieszany nabłonkowo-
mezenchymalny nowotwór złośliwy

•

Guz kolizyjny w którym rak płaskonabłonkowy
rośnie obok mięsaka



KLINIKA: Rokowania zależą od
lokalizacji guza, jego rozmiarów,
głębokości naciekania i stadium
klinicznego zaawansowania.

RAK BRODAWKOWY



Dojrzała postać raka

płaskonabłonkowego. Wykazuje

destrukcyjny wzrost i nadmierne

rogowacenie.



Spotykany na strunach głosowych u

mężczyzn w 6dekadzie życia.



Hyperplasia verrucosa uważana jest

za zmianę prekursorową dla

carcinoma verrucosum.



MORFOLOGIA: makroskopowo jest to
egzofityczny brodawkowaty guz barwy szaro-
białej. Rozpychający typ naciekania.



Mikroskopowo: guz zbudowany jest z
brodawkowatych tworów utworzonych przez
wysoko dojrzały nabłonek wielowarstwowy
płaski z cechami nadmiernego rogowacenia
na powierzchni.

•

Widoczne są cechy para i dyskeratozy.

•

Komórki nowotworowe są tak dojrzałe, że
ciężko je odróżnić od nabłonka
wielowartwowego płaskiego.

•

Rak brodawkowaty jest diploidalny



KLINIKA: pierwszym objawem jest
chrypka. NIE DAJE PRZERZUTÓW. Nie
powinien być leczony radioterapią
gdyż ulega zezłośliwieniu.



W guzach T1zaleca się laseroterapię.
W T2 hemilaryngektomie T3 i 4 pełną
laryngektomię.

BAZALOIDALNY RAK
PŁASKONABŁONKOWY



Rak płaskonabłkonkowy zbudowany z
gniazd małych „bazaloidalnych” komórek
rakowych ułożonych palisadowo na
obwodzie. W środku może wystąpić
martwica i gruczołowopodobne przestrzenie
zawierające treść śluzową, w podścielisku
zmiany szkliste.



Mają agresywny przebieg, dają przerzuty do
węzłów chłonnych, oraz do płuc, kości,
wątroby, mózgu.

RAK NIEZRÓŻNICOWANY



Rak podobny morfologicznie do
niezróżnicowanego raka nosogardła
występuje w krtani niezwykle rzadko.
Daje przerzuty do węzłów chłonnych.

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Z
GRUCZOŁÓW ŚLININKOWYCH



Gruczoły śliniankowe prawie nie
występują w głośni, natomiast są
obecne w okolicy nad i podgłośniowej.
W większości są to nowotwory
złośliwe: adenocarcinoma, carcinoma
adenoides cysticum i carcinoma
mucoepidermale.

CZERNIAK ZŁOŚLIWY



Wyjątkowo rzadko spotykany w krtani,
zwykle pojawia się w okolicy
nagłośniowej w postaci egzofitycznej,
polipowatego guzka. Około 1/3
stanowią czerniaki amelanomatyczne.

MIĘSAKI



Także występują wyjątkowo rzadko
najczęstszy jest chondrosarcoma.

HISTOKLINIKA

NOWOTWORÓW

ZŁOŚLIWYCH

ŚLINIANEK



Około 25% NOWOTWORÓW ŚLINIANEK u
dorosłych są to nowotwory złośliwe.



70%-90% nowotworów złośliwych
umiejscowionych jest w śliniankach
podjęzykowych , 40% w śliniankach
podżuchwowych, zaś tylko 15-30% w
śliniankach przyusznych.



Rosną one szybko, są nieruchome
względem podłoża, wywołują
owrzodzenia i powodują ból

RAK GRUCZOŁOWO TORBIELOWATY

(carcinoma adenoides cysticum)



Rak ten jest najczęstszym złośliwym

nowotworem gruczołów ślinowych.



Wykazuje wzrost o charakterystycznych

układach siatkowatych.



Rośnie powoli, nacieka perineurium, co

powoduje ból.



Występuje nieco częściej u kobiet.



Około 75% przypadków powstaje w

mniejszych gruczołach ślinowych.



Omawiany rak najprawdopodobniej

wywodzi się z komórek rezerwowych

nabłonka końcowych przewodów

śluzowych.



MORFOLOGIA: Stwierdzamy twardy, lity

guzd dobrze odgraniczony od

otoczenia. Na przekroju szary, białawy,

różowy.



Mikroskopowo stwierdzamy dwa typy

komórek nowotworowych:

mioepitelialnych oraz komórek

nabłonkowych wyściełających

przewody.



W obrazie histologicznym zwraca
uwagę mały polimorfizm komórek
nowotworowych. Wyróżnia się trzy
typy histologiczne:

•

Typ sitowaty

•

Typ lity

•

Typ cewkowy



Komórki typu nowotworowego tworzą

gniazda, wewnątrz nich są układy

sitowate, które przypominają ser

szwajcarski.



Pseudotorbielki , które stanowią oczka

tego sera szwajcarskiego zawierają

zasadochłonną mukopolisacharydową lub

kwasochłonną szklistą substancję, która

powstaje w wyniku multiplikacji błon

podstawnych.



Charakterystyczną cechą tego typu raka

jest naciekanie perineurium, a także pni

nerwowych.



Stopień złośliwości histologicznej raka
oceniamy biorąc pod uwagę
architektonikę jego budowy
mikroskopowej



Do I stopnia należą raki typu
cewkowego bez pól litych. II stopień
typ sitowaty, zaś III część lita
przekracza 30%.



KLINIKA:

•

Rośnie powoli

•

Daje wznowy

•

Guz jest bolesny

•

Przerzuty do węzłów chłonnych
występują rzadko

•

Bardzo często krwawienie jest powodem
poszukiwania pomocy u lekarza

•

Przerzuty odległe występuje w
50%przypadków

RAK ŚLUZOWO-NASKÓRKOWY



Występuje w piątej dekadzie życia,
pojawia się jednakowo często u
mężczyzn jak i u kobiet



60%tych raków występuje w
przyusznicy, zaś 30% w gruczołach
ślinowych mniejszych.



MORFOLOGIA: makroskopowo guz o
małym stopniu złośliwości nie
przekracza 4cm, jest nieotorbiony, ale
dobrze odgraniczony od otoczenia.

Na przekroju obecne są drobne torbiele

zawierające śluzową substancję.

Pola lite mają kolor szaro-białawo-różowy.
Obecne są ogniska martwicy i krwotoków.



MIKROSKOPOWO: obecne są trzy rodzaje
komórek. Są to komórki różnicujące się w
kierunku dojrzałych i pośrednich komórek
nabłonka wielowarstwowego płaskiego oraz
komórek śluzowych. Rosną one w postaci
litych gniazd lub wyściełają ściany
torbielek.

Komórki śluzowe mają jasną cytoplazmę i

zepchnięte na obwód małe
hiperchromatyczne jądro.



Raki o małym stopniu złośliwości:

•

Duża liczba komórek śluzowych

•

Na obwodzie nowotwór nacieka
otoczenie w sposób rozprężający .
Śluz może przeciekać do podścieliska
gdzie indukuje proces zapalny.



Raki o dużym stopniu złośliwości:

•

Dominują komórki nabłonka
wielowarstwowego płaskiego i kom.
Pośrednich, których jądra wykazują
duży polimorfizm kształtu.

•

Komórki śluzowe nieliczne



KLINIKA: Rak o małym stopniu
złośliwości rośnie powoli i
bezboleśnie. Rak o dużym stopniu
złośliwości rośnie szybko i pod
postacią bolesnego guzka. Przerzuty
pojawiają się rzadko.

RAK ZRAZIKOWOKOMÓRKOWY



Ponad 85% tych raków występuje w
śliniance przyusznej.



Nowotwór rośnie powoli 6-7lat.



Pojawia się zwykle w 5-6dekadzie życia.



MORFOLOGIA:są to małe okrągłe guzy do 3-
5cm. Powierzchnia przekroju jest
białoszaro-różowa. , może być lita lub
widoczne są torbiele i ogniska martwicy.



MIKROSKOPOWO: zbudowany jest z
okrągłych lub wielobocznych komórek o
obfitej ziarnistej cytoplaźmie. Komórki te
tworzą struktury architektoniczne takie jak:
typ lity, drobnotorbielkowy, typ
brodawkowato-torbielkowy, pęcherzowy,
oraz jasnokomórkowy.



Na obwodzie nowotwór nacieka w sposób
rozprężający.



KLINIKA: przebieg kliniczny jest
długotrwały i nieprzewidywalny.
Przerzuty do węzłów chłonnych i
dalszych rejonów są rzadkie.

GRUCZOLAK POLIMORFICZNY O
MAŁEJ ZŁOŚLIWOŚCI



Występuje zwykle powyżej 50roku
życia, w gruczołach ślinowych
mniejszych.



MORFOLOGIA: nie posiada torebki
chociaż jest dobrze odgraniczony.



Komórki rakowe tworzą liczne lite pola
i sznury, cewki gruczołowe,
przewodziki, torbieliki.



KLINIKA: Rokowanie jest względnie
dobre. Usuwamy guz chirurgicznie z
dużym marginesem tkanki zdrowej.

GUZ MIESZANY ZŁOŚLIWY



Istnieją dwie postacie złośliwego guza

mieszanego: rak na podłożu

gruczolaka wielopostaciowego i

carcinosarcoma.



5-10% na podłożu gruczolaka

wielopostaciowego rozwija się rak. Ta

postać stanowi 99% wszystkich guzów

mieszanych złośliwych. Daje liczne

przerzuty.



Kolejny typ guza złośliwego
mieszanego stanowi dużą rzadkość i
jest guzem dwufazowym
zbudowanym z dwóch złośliwych
komponentów (nabłonkowego i
mezenchymalnego)



Guzy mieszane złośliwe mają
przebieg bardzo agresywny.

RAK GRUCZOŁOWY



Jest to guz nabłonkowy, w którego utkaniu

występują struktury kanalikowe,

brodawkowate i gruczołowe.



Występuje zarówno w dużych jak i w

drobnych gruczołach ślinowych.



Rak ten może rozwijać się w utkaniu

gruczolaka wielopostaciowego o

długotrwałym przebiegu.



Należy zaznaczyć i iż jest to bardzo rzadko

występujący nowotwór.



Rozwija się po 60roku życia



W badaniu klinicznym stwierdzamy guz

nierzadko owrzodzony, powodujący ból i

objawy porażenia nerwu twarzowego.



Okoliczne węzły chłonne są nacieczone i

twarde.



Odznacza się dużą zdolnością

histoformatywną, co powoduje

występowanie różnych postaci

morfologicznych tego raka.



Zatem wyróżniamy kilka postaci tego
raka:

•

Rak gruczołowy lity

•

Rak gruczołowo brodawkowaty

•

Rak gruczołowo śluzowy

•

Rak gruczołowy typu jelitowego

•

Rak gruczołowy jasnokomórkowy

RAK PŁASKONABŁONKOWY



Zbudowany jest z komórek ulegających

rogowaceniu lub mających mostki

cytoplazmatyczne.



Występuje w dużych śliniankach



W większości chorzy to ludzie między 60-

70rokiem życia.



Najczęściej rozwija się u mężczyzn.



Badaniem klinicznym stwierdza się guz o

powierzchni nierównej, kamiennie twardy.



Jego granice są niewyraźne. Zaś skóra nad

nim czasami owrzodzona.



Podczas wzrostu tego guza okoliczne

węzły chłonne są powiększone.



Na przekroju guz nie ma torebki.



MIKROSKOPOWO: rak ten jest bardzo

podobny do raka w skórze bądź błonach

śluzowych. Komórki tworzą gniazda

naciekające podścielisko. Mogą one

ulegać rogowaceniu.



Histogenetycznie powstanie raka

płaskonabłonkowego w śliniankach wiąże

się ze zjawiskiem metaplazji

płaskonabłonkowej nabłonka

wyściełającego przewody ślinowe.

RAK NIEZRÓŻNICOWANY



Przebieg choroby jest niezwylke
szybki i bardzo złośliwy , rak szerząc
się miejscowo może naciekać kości
twarzy i czaszki.

RAK NIEZRÓŻNICOWANY



Jest to złośliwy nowotwór nabłonkowy nisko

zróżnicowany, że nie można go

zaklasyfikować do żadnej grupy raków.



Występuje najczęściej w śliniance

podżuchwowej



Rozwija się u osób starszych.



Badaniem klinicznym stwierdzamy guz

jednostronny , często duży, owrzodzony i

bolesny.



Daje przerzuty do okolicznych wezłów

chłonnych i odległych narządów.



Także mikroskopowo wyróżniamy kilka
postaci tego nowotworu:

•

Rak lity kulistokomórkowy

•

Wrzecionowatokomórkowy

•

Owsianokomórkowy

•

różnokształtnokomórkowy

RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY



Jest on złośliwą postacią gruczolaka
podstawnokomórkowego.



Może rozwijać się zarówno w dużych jak i
małych śliniankach



Nowotwór zbudowany jest z drobnych
jednorodnych komórek o
hiperchromatycznym jądrze. Tworzą one
pola, gniazda i beleczki z delikatnie
zaznaczonymi palisadami na obwodzie.



Podścielisko jest utworzone z gęstej i
szklistej tkanki łącznej.



Rak ten może się rozwijać na obszarze
guzków nawrotnych po chirurgicznym
usunięciu gruczolaka
podstawnokomórkowego.



Okoliczne węzły chłonne są twarde i
powiększone