WĄGLIK

ETIOLOGIA



Laseczka wąglika – Bacillus anthracis



Warunki tlenowe, brak rzęsek i ruchu, G+



W rozmazach z krwi i narządów

wewnętrznych, układają się pojedyńczo

lub w łańcuszki z 2 - 3 komorek



„łodyga bambusa” - kształt

cylindryczny, przewężenie w środku

komórki, ułożone w łańcuszki



W hodowli tworzą długie, łańcuszkowate

skupiska

ETIOLOGIA



Wytwarzają otoczki w organizmie

zwierzęcia jako element ochronny p-ko

siłom obronnym organizmu



ZARODNIKI – wytwarzają je w środowisku

zewnętrznym, przy dostępie tlenu, temp.

12 – 43 st. C, odpowiednia wilgotność



U chorego na wąglik zwierzęcia i w nie

otwartych zwłokach, zarodniki nie powstają

ETIOLOGIA



FORMA WEGETAT.



Wrażliwe na środki

dezynfekcyjne i

czynniki środowiska



Sok żołądkowy

zabija w 15-20 min.



Peklowanie zabija po

upływie 1,5 mies.



ZARODNIKI



Oporne (przeżywają

32 – 50 lat)



Sok żołądkowy nie

zabija



Peklowanie,

suszenie, solenie

mięsa nie zabija

ZARODNIKI



Wysoka oporność 32 – 50 lat



Gnojowica i nawóz – wiele m-cy

żywotność



Kompostowany nawóz (72-76,5 st. C)

giną po 4 dniach



Bezpośrednie nasłonecznienie zabija po

100 godzinach



Gorące i suche powietrze o temp. 120-

140 st. C. niszczy po 3 h (f. wegetatywne

w temp. 55-58 st. C giną po 10-15 min.)

EPIZOOTIOLOGIA



W warunkach naturalnych wrażliwe

zwierzęta roślinożerne – owce, kozy,

bydło, konie, dziko żyjące



Bardzo wrażliwe bawoły, łosie, wielbłądy



Stosunkowo mało wrażliwe świnie i psy



Źródło:

- pierwotne: zwłoki zwierząt padłych na

wąglik oraz wydaliny (kał, mocz, ślina)

- pasza lub woda do picia

- głównie pastwisko

EPIZOOTIOLOGIA



ZARODNIKI – mogą pozostawać w ziemi

przez kilkadziesiąt lat lub być wypłukiwane

przez wody podskórne i zakażać pastwiska

i zwierzęta z nich korzystające



Wymywanie zarazków z głębszych warstw

ziemi po opadach – zarażanie zwierząt na

pastwiskach



Jeśli stwierdzono wąglik – ustalić czy nie

jest podmokłe pastwisko lub czy ostatnio

nie było zalane wodami gruntowymi

PATOGENEZA

zarodniki w paszy

f. wegetatywna w błonie śluzowej gardła i

jelit

namnażanie i w zależności od dawki

zarodników i sił obronnych organizmu

zwalczenie zakażenia płyny

ustrojowe

posocznica

choroba i

śmierć

OBJAWY



Okres inkubacji: 20 dni gdy duża dawka

zarodników to nawet 3 dni)



P. nadostra:

- nagłe padnięcia, bez objawów

wstępnych

- drgawki, z naturalnych otworów ciała

wydobywa sie krew

- taki przebieg zwykle na początku

epizootii

OBJAWY



P. ostra i podostra:

- objawy ogólne, wzrost CTO, spadek

wydajności mlecznej

- krwawa biegunka

- mocz z domieszką krwi

- duszność – padnięcie przez uduszenie

- obrzęki w różnych częściach ciała,

zwłaszcza szyja i klatka piersiowa

- zapalenie gardła i obrzęk krtani

- z odbytnicy krew ciemnobrunatna (barwa

dziegciu) albo krwisty kał

- śmierć po 10 -36 h (3 – 7 dni w

podostrych)

ZMIANY

ANATOMOPATOLOGICZNE



Ciemnoczerwona, niekrzepnąca, lakowata

krew ze wszystkich otworów ciała



Wybroczyny we wszystkich narz. wewn.



Surowiczo-krwotoczne nacieki w tkance

podskórnej i pod błonami surowiczymi



Obrzęk śledziony – konsystencja

papkowata, miazga ciemnoczerwona,

torebka napięta



Wątroba i nerki powiększone i zwyrodniałe



Obrzęk, silne przekrwienie i wybroczyny bł.

śluzowej żołądka i jelit



Wąglik miejscowy – powiększenie ww.

chłonnych w okolicy odcinka jelita

ROZPOZNAWANIE



Podejrzenie wąglika – gwałtowny przebieg z

krwawieniami z naturalnych otworów ciała



Każde podejrzenie potwierdzić bad. laborat.



Pobranie materiału na grzebowisku lub w

zakładzie utylizacyjnym



Przyżyciowo materiał:

- preparaty mazane z krwi z ż. jarzmowej

lub

usznej (sekcyjnie miąższ śledziony)

- krew w probówce i na wacie w probówce

mocno zamkniętej korkiem gumowym



Po śmierci: próbka śledziony, skóra (ucho)

ROZPOZNAWANIE



Badanie laboratoryjne:

- posiewy – laseczki lub otoczki w prepar.

- świeży materiał = łatwy wzrost

- preparaty z hodowli i wł. bioch.

- odczyn precypitacji Ascoliego

(pomocniczo) zmętnienie w miejscu

zetknięcia surowicy p-wwąglikowej z

antygenem wąglikowym

- PCR (głównie do badań militarnych)

- ELISA, odczyn aglutynacji, hemaglutynacji

biernej, precypitacji w żelu agarowym)

POSTĘPOWANIE



Lista B OIE



Odizolowanie zwierząt chorych i

podejrznych



Dezynfekcja stanowisk i sprzętu i wydalin



Ubój metodą krwawą niedozwolony, by nie

dopuścić do skażenia środowiska



Zwłoki spalić lub poddać obróbce

termicznej w zakładzie utylizacyjnym lub

głęboko pogrzebać



Zdejmowanie skóry zabronione



Zakaz użycia mleka i mięsa w handlu

POSTĘPOWANIE



Odkażanie (2% ług sodowy, 3% woda

utleniona, 5% formalina)



Można stosować surowicę p-wwąglikową

łącznie z antybiotykami (penicylina,

streptomycyna, tetracykliny)



Eliminacja możliwości zakażenia się na

podmokłych pastwiskach lub sianem z

takich łąk

ZAGROŻENIE DLA

CZŁOWIEKA



Kontakt z chorymi zwierzetami,

produktami ich pochodzenia (kości,

krew, wełna), ziemią zanieczyszczoną

zarodnikami



Drogi:

- skóra

- droga inhalacyjna

- droga alimentarna



Okres inkubacji: 1 – 10 dni

ZAGROŻENIE DLA

CZŁOWIEKA



Skóra: rozwija się jako czarna krosta – w

miejscu wniknięcia plamki i pęcherzyki,

które po zdrapaniu pokrywają się czarnym

strupem. Towarzyszą temu gorączka, ból

głowy, powiększenie regionalnych węzłów

chłonnych. Czasem posocznica i zapalenie

opon mózgowych (śmiertelność 20% nie

leczona)



Dr. inhalacyjna – zapalenie płuc (100%)



Dr. alimentarna – krwawa biegunka (50%)



Lek z wyboru: PENICYLINA