Postępowanie

Postępowanie

pooperacyjne

pooperacyjne

Postępowanie

Postępowanie

pooperacyjne

pooperacyjne

Powinno obejmować:

Powinno obejmować:



Monitorowanie podstawowych parametrów

Monitorowanie podstawowych parametrów

życiowych chorego

życiowych chorego



Terapię tlenową i rehabilitację oddechową

Terapię tlenową i rehabilitację oddechową



Monitorowanie gospodarki płynowej

Monitorowanie gospodarki płynowej



Badania laboratoryjne i obrazowe

Badania laboratoryjne i obrazowe



Zwalczanie bólu

Zwalczanie bólu



Leczenie chorób współistniejących

Leczenie chorób współistniejących



Ułożenie chorego

Ułożenie chorego



Postępowanie z drenami

Postępowanie z drenami



Odżywianie chorego

Odżywianie chorego



Opieka nad raną operacyjną

Opieka nad raną operacyjną

Monitorowanie

Monitorowanie

podstawowych parametrów

podstawowych parametrów

życiowych

życiowych

Częstość pomiaru parametrów życiowych zależy

Częstość pomiaru parametrów życiowych zależy

głównie od typu wykonanej operacji, wieku

głównie od typu wykonanej operacji, wieku

chorego i jego stanu podczas pobytu na sali

chorego i jego stanu podczas pobytu na sali

wybudzeń.

wybudzeń.

Ciśnienie tętnicze krwi, tętno i częstość

Ciśnienie tętnicze krwi, tętno i częstość

oddechów powinny być zapisywane:

oddechów powinny być zapisywane:

-

Co 15-30 minut aż do ustabilizowania stanu

Co 15-30 minut aż do ustabilizowania stanu

chorego

chorego

-

Następnie co 1godzinę do chwili przeniesienia z

Następnie co 1godzinę do chwili przeniesienia z

oddziału wybudzeniowego na oddział

oddziału wybudzeniowego na oddział

pooperacyjny

pooperacyjny

Monitorowanie

Monitorowanie

podstawowych parametrów

podstawowych parametrów

życiowych

życiowych

Ośrodkowe ciśnienie żylne trzeba okresowo

Ośrodkowe ciśnienie żylne trzeba okresowo

oceniać (4-8h), gdy:

oceniać (4-8h), gdy:

- Operacja spowodowała znaczną utratę krwi

- Operacja spowodowała znaczną utratę krwi

lub przesunięcia płynowe

lub przesunięcia płynowe

-

Stan chorego podczas operacji nie był

Stan chorego podczas operacji nie był

stabilny

stabilny

-

Gdy chory znajduje się na granicy

Gdy chory znajduje się na granicy

wydolności krążeniowo- oddechowej należy

wydolności krążeniowo- oddechowej należy

założyć cewnik Swana-Ganza i zmierzyć

założyć cewnik Swana-Ganza i zmierzyć

ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej

ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej

Monitorowanie

Monitorowanie

podstawowych parametrów

podstawowych parametrów

życiowych

życiowych

W zależności od rodzaju operacji i

W zależności od rodzaju operacji i

przedoperacyjnego stanu chorego mogą być

przedoperacyjnego stanu chorego mogą być

niezbędne inne rodzaje monitorowania np.:

niezbędne inne rodzaje monitorowania np.:

-

Monitorowanie tętna na obwodzie

Monitorowanie tętna na obwodzie

operowanych kończyn, a w przypadku dużych

operowanych kończyn, a w przypadku dużych

zabiegów naczyniowych na wszystkich

zabiegów naczyniowych na wszystkich

kończynach

kończynach

-

Po operacjach neurochirurgicznych konieczna

Po operacjach neurochirurgicznych konieczna

jest ocena stanu świadomości przeprowadzana

jest ocena stanu świadomości przeprowadzana

co 30 minut oparta na skali Glasgow oraz

co 30 minut oparta na skali Glasgow oraz

pomiar ciśnienia wewnątrzczaszkowego

pomiar ciśnienia wewnątrzczaszkowego

Terapia tlenowa i

Terapia tlenowa i

rehabilitacja oddechowa

rehabilitacja oddechowa

We wczesnym okresie pooperacyjnym mogą

We wczesnym okresie pooperacyjnym mogą

występować zaburzenia wentylacji. Jeśli

występować zaburzenia wentylacji. Jeśli

operacja była przeprowadzona z intubacją,

operacja była przeprowadzona z intubacją,

należy sprawdzić:

należy sprawdzić:

-wydolność oddechową pacjenta

-wydolność oddechową pacjenta

-chorym zaintubowanym i sztucznie

-chorym zaintubowanym i sztucznie

wentylowanym trzeba wykonywać toaletę

wentylowanym trzeba wykonywać toaletę

drzewa oskrzelowego oraz inne formy terapii

drzewa oskrzelowego oraz inne formy terapii

oddechowej

oddechowej

-po rozintubowaniu chorego może być konieczne

-po rozintubowaniu chorego może być konieczne

wsparcie maską lub „wąsami” tlenowymi.

wsparcie maską lub „wąsami” tlenowymi.

Terapia tlenowa i

Terapia tlenowa i

rehabilitacja oddechowa

rehabilitacja oddechowa

Podstawowe znaczenie w minimalizowaniu

Podstawowe znaczenie w minimalizowaniu

niedodmy ma głębokie oddychanie.

niedodmy ma głębokie oddychanie.

Okresowe głębokie wdechy mogą być

Okresowe głębokie wdechy mogą być

ułatwione przy użyciu spirometrów

ułatwione przy użyciu spirometrów

wysiłkowych. Jest to szczególnie

wysiłkowych. Jest to szczególnie

użyteczne u chorych o wysokim ryzyku

użyteczne u chorych o wysokim ryzyku

powikłań płucnych. Wczesna mobilizacja,

powikłań płucnych. Wczesna mobilizacja,

zachęcanie do głębokiego oddychania

zachęcanie do głębokiego oddychania

jest wystarczającym postępowaniem u

jest wystarczającym postępowaniem u

większości pacjentów.

większości pacjentów.

Monitorowanie gospodarki

Monitorowanie gospodarki

płynowej

płynowej

U każdego chorego powinien być prowadzony

U każdego chorego powinien być prowadzony

bilans płynowy. Należy odnotować rodzaj i

bilans płynowy. Należy odnotować rodzaj i

objętość przetaczanych płynów oraz

objętość przetaczanych płynów oraz

objętość i rodzaj płynów traconych.

objętość i rodzaj płynów traconych.

Niedobory płynowe uzupełnia się najczęściej

Niedobory płynowe uzupełnia się najczęściej

roztworami krystaloidów. Po dużych

roztworami krystaloidów. Po dużych

operacjach konieczna jest kontrola wartości

operacjach konieczna jest kontrola wartości

morfotycznych krwi oraz jonogramu.

morfotycznych krwi oraz jonogramu.

Wszelkie niedobory należy uzupełniać

Wszelkie niedobory należy uzupełniać

równocześnie monitorując skuteczność

równocześnie monitorując skuteczność

takiego postępowania.

takiego postępowania.

Monitorowanie gospodarki

Monitorowanie gospodarki

płynowej

płynowej

Dzienne zapotrzebowanie podstawowe osób

Dzienne zapotrzebowanie podstawowe osób

dorosłych wynosi 1500-2500ml i zależy od

dorosłych wynosi 1500-2500ml i zależy od

wieku, płci, masy i powierzchni ciała.

wieku, płci, masy i powierzchni ciała.

Zapotrzebowanie podstawowe jest zwiększone

Zapotrzebowanie podstawowe jest zwiększone

w przypadku:

w przypadku:

-

Gorączki

Gorączki

-

Hiperwentylacji

Hiperwentylacji

-

Czynników zwiększających czynnik kataboliczny

Czynników zwiększających czynnik kataboliczny

Aby ocenić stan nawodnienia niezbędne są

Aby ocenić stan nawodnienia niezbędne są

dokładne informacje o przyjętych i wydalonych

dokładne informacje o przyjętych i wydalonych

przez chorego płynach.

przez chorego płynach.

Monitorowanie gospodarki

Monitorowanie gospodarki

płynowej

płynowej

Obowiązujące zasady dotyczące gospodarki

Obowiązujące zasady dotyczące gospodarki

płynowej:

płynowej:

-

Zazwyczaj dziennie podaje się 1000-1500ml

Zazwyczaj dziennie podaje się 1000-1500ml

fizjologicznego roztworu NaCl lub mleczanowy

fizjologicznego roztworu NaCl lub mleczanowy

płyn Ringera z około 1000ml 5% roztworu glukozy

płyn Ringera z około 1000ml 5% roztworu glukozy

-

W ciągu pierwszych 24h po operacji bardzo

W ciągu pierwszych 24h po operacji bardzo

ostrożnie podajemy potas

ostrożnie podajemy potas

-

Tracone płyny poza moczem są izoosmolarne i

Tracone płyny poza moczem są izoosmolarne i

jeśli utratę soku żołądkowego lub jelitowego

jeśli utratę soku żołądkowego lub jelitowego

zastępuje się fizjologicznym roztworem soli mogą

zastępuje się fizjologicznym roztworem soli mogą

wystąpić zaburzenia elektrolitowe

wystąpić zaburzenia elektrolitowe

-

Ilość przetaczanych płynów powinna być

Ilość przetaczanych płynów powinna być

dostosowana do wielkości utraty.

dostosowana do wielkości utraty.

Badania laboratoryjne i

Badania laboratoryjne i

obrazowe

obrazowe

Podstawowe badania wykonywane po

Podstawowe badania wykonywane po

operacjach to oznaczenie morfologii

operacjach to oznaczenie morfologii

gł. hemoglobiny, stężenia jonów sodu

gł. hemoglobiny, stężenia jonów sodu

i potasu, mocznika, kreatyniny i

i potasu, mocznika, kreatyniny i

glukozy. Wskazane jest również

glukozy. Wskazane jest również

oznaczenie INR i APTT.

oznaczenie INR i APTT.

W razie podejrzenia powikłań należy

W razie podejrzenia powikłań należy

wykonać badanie rentgenowskie lub

wykonać badanie rentgenowskie lub

ultrasonograficzne.

ultrasonograficzne.

Zwalczanie bólu

Zwalczanie bólu

Ból pooperacyjny może powodować

Ból pooperacyjny może powodować

zaburzenia funkcji układów: oddechowego,

zaburzenia funkcji układów: oddechowego,

pokarmowego, krążenia a także mięśni

pokarmowego, krążenia a także mięśni

szkieletowych co zwiększa częstość

szkieletowych co zwiększa częstość

występowania powikłań pooperacyjnych.

występowania powikłań pooperacyjnych.

Wywołane bólem ograniczenie ruchomości

Wywołane bólem ograniczenie ruchomości

powoduje zastój żylny, zakrzepicę i

powoduje zastój żylny, zakrzepicę i

zatorowość.

zatorowość.

Skuteczne zmniejszanie bólu poprawia

Skuteczne zmniejszanie bólu poprawia

proces zdrowienia po operacjach.

proces zdrowienia po operacjach.

Leczenie chorób

Leczenie chorób

współistniejących

współistniejących

W zależności od typu choroby w okresie

W zależności od typu choroby w okresie

okołooperacyjnym stosuje się

okołooperacyjnym stosuje się

odpowiednią substytucję

odpowiednią substytucję

farmakologiczną, podawaną najczęściej

farmakologiczną, podawaną najczęściej

w formie dożylnej, zgodnie z zaleceniami

w formie dożylnej, zgodnie z zaleceniami

ustalonymi przedoperacyjnie.

ustalonymi przedoperacyjnie.

W razie wystąpienia nowych chorób,

W razie wystąpienia nowych chorób,

konieczne jest przeprowadzenie szybkiej

konieczne jest przeprowadzenie szybkiej

diagnostyki dodatkowej i konsultacji ze

diagnostyki dodatkowej i konsultacji ze

specjalistą w danej dziedzinie.

specjalistą w danej dziedzinie.

Ułożenie chorego

Ułożenie chorego

Jeśli nie ma przeciwwskazań chory powinien

Jeśli nie ma przeciwwskazań chory powinien

być odwracany z boku na bok, początkowo

być odwracany z boku na bok, początkowo

co 30 minut, a potem co godzinę przez

co 30 minut, a potem co godzinę przez

pierwsze 8-12h.

pierwsze 8-12h.

Aby zapobiec zastojowi żylnemu i powikłaniom

Aby zapobiec zastojowi żylnemu i powikłaniom

zakrzepowo- zatorowym zalecane jest

zakrzepowo- zatorowym zalecane jest

wczesne uruchomienie chorego i chodzenie.

wczesne uruchomienie chorego i chodzenie.

Chorzy którzy nie mogą chodzić powinni

Chorzy którzy nie mogą chodzić powinni

samodzielnie wykonywać ćwiczenia w łóżku

samodzielnie wykonywać ćwiczenia w łóżku

lub korzystać z pomocy rehabilitantów.

lub korzystać z pomocy rehabilitantów.

Postępowanie z drenami

Postępowanie z drenami

Obowiązują następujące zasady:

Obowiązują następujące zasady:

-

Jeśli spodziewamy się, że drenaż jest większy

Jeśli spodziewamy się, że drenaż jest większy

niż 50ml w ciągu 8h, dren powinien być

niż 50ml w ciągu 8h, dren powinien być

zaopatrzony w worek, dzięki któremu

zaopatrzony w worek, dzięki któremu

minimalizuje się skażenie i możliwa jest ocena

minimalizuje się skażenie i możliwa jest ocena

ilości i jakości wydzieliny.

ilości i jakości wydzieliny.

-

Jeśli drenaż jest mało wydolny, dren może

Jeśli drenaż jest mało wydolny, dren może

zostać pokryty opatrunkiem- powinien być

zostać pokryty opatrunkiem- powinien być

zmieniany nie rzadziej niż raz na dobę

zmieniany nie rzadziej niż raz na dobę

-

Dren powinien być usunięty natychmiast kiedy

Dren powinien być usunięty natychmiast kiedy

nie jest potrzebny

nie jest potrzebny

-

Dreny nie powinny być pozostawione na

Dreny nie powinny być pozostawione na

miejscu dłużej niż 14 dni.

miejscu dłużej niż 14 dni.

Odżywianie chorego

Odżywianie chorego

Chorzy poddani operacjom, które

Chorzy poddani operacjom, które

naruszają ciągłość przewodu

naruszają ciągłość przewodu

pokarmowego oraz chorzy w stanie

pokarmowego oraz chorzy w stanie

krytycznym nie powinni być żywieni

krytycznym nie powinni być żywieni

doustnie dopóki nie powróci prawidłowa

doustnie dopóki nie powróci prawidłowa

czynność przewodu pokarmowego.

czynność przewodu pokarmowego.

Jeśli rodzaj przeprowadzonej operacji

Jeśli rodzaj przeprowadzonej operacji

pozwala, można chorych odżywiać przez

pozwala, można chorych odżywiać przez

sondę dożołądkowo lub dojelitowo.

sondę dożołądkowo lub dojelitowo.

Odżywianie chorego

Odżywianie chorego

Chorzy, którzy nie mogą być odżywiani

Chorzy, którzy nie mogą być odżywiani

dojelitowo i u których nie przewiduje

dojelitowo i u których nie przewiduje

się możliwości takiego odżywiania

się możliwości takiego odżywiania

przez kolejnych 7 dni, powinni być

przez kolejnych 7 dni, powinni być

odżywiani pozajelitowo. Także

odżywiani pozajelitowo. Także

chorych, którzy byli żywieni przed

chorych, którzy byli żywieni przed

operacją pozajelitowo należy tą

operacją pozajelitowo należy tą

drogą odżywiać również po zabiegu.

drogą odżywiać również po zabiegu.

Odżywianie chorego

Odżywianie chorego

W bezpośrednim przebiegu

W bezpośrednim przebiegu

pooperacyjnym żołądek może być

pooperacyjnym żołądek może być

odbarczony przez sondę. Należy

odbarczony przez sondę. Należy

jednak pamiętać o utrzymaniu

jednak pamiętać o utrzymaniu

drożności sondy i często ją

drożności sondy i często ją

przepłukiwać. Sonda powinna być

przepłukiwać. Sonda powinna być

pozostawiona na miejscu przez 2-

pozostawiona na miejscu przez 2-

3dni lub do czasu powrotu

3dni lub do czasu powrotu

prawidłowej perystaltyki.

prawidłowej perystaltyki.

Opieka nad raną operacyjną

Opieka nad raną operacyjną

Opatrunki z ran zamkniętych powinny być

Opatrunki z ran zamkniętych powinny być

usuwane dopiero 3 lub 4 dnia po operacji.

usuwane dopiero 3 lub 4 dnia po operacji.

Odstępstwem od tego są sytuacje, gdy

Odstępstwem od tego są sytuacje, gdy

opatrunek przesiąka treścią surowiczą,

opatrunek przesiąka treścią surowiczą,

krwistą lub ropną. Zmiana takiego opatrunku

krwistą lub ropną. Zmiana takiego opatrunku

likwiduje pożywkę dla potencjalnego ogniska

likwiduje pożywkę dla potencjalnego ogniska

infekcji bakteryjnej. Opatrunek powinien być

infekcji bakteryjnej. Opatrunek powinien być

także usunięty, gdy u chorego wystąpią objawy

także usunięty, gdy u chorego wystąpią objawy

zakażenia. Wtedy należy ranę skontrolować i

zakażenia. Wtedy należy ranę skontrolować i

delikatnie ucisnąć obszar do niej przylegający.

delikatnie ucisnąć obszar do niej przylegający.

Wydzielina z rany powinna zostać zbadana.

Wydzielina z rany powinna zostać zbadana.

Opieka nad raną operacyjną

Opieka nad raną operacyjną

W razie skażenia rany podczas operacji:

W razie skażenia rany podczas operacji:

-

Należy pozostawić skórę lub tkankę podskórną

Należy pozostawić skórę lub tkankę podskórną

otwartą i wykonać szew pierwotny odroczony

otwartą i wykonać szew pierwotny odroczony

lub pozostawić ranę do zagojenia przez

lub pozostawić ranę do zagojenia przez

ziarninowanie

ziarninowanie

-

Jeśli po upływie 4-5 dni rana zawiera tylko

Jeśli po upływie 4-5 dni rana zawiera tylko

płyn surowiczy lub niewielką ilość wysięku,

płyn surowiczy lub niewielką ilość wysięku,

brzegi rany można zbliżyć szwami

brzegi rany można zbliżyć szwami

-

Jeśli wyciek z rany jest znaczny lub występuje

Jeśli wyciek z rany jest znaczny lub występuje

zakażenie, rana powinna być pozostawiona do

zakażenie, rana powinna być pozostawiona do

zamknięcia przez ziarninowanie-ranę należy

zamknięcia przez ziarninowanie-ranę należy

pokryć wilgotnym opatrunkiem i zmieniać 1-2

pokryć wilgotnym opatrunkiem i zmieniać 1-2

razy dziennie.

razy dziennie.

Opieka nad raną operacyjną

Opieka nad raną operacyjną

Gojenie się ran przebiega szybciej, jeśli stan

Gojenie się ran przebiega szybciej, jeśli stan

odżywienia jest prawidłowy i jeśli nie

odżywienia jest prawidłowy i jeśli nie

występują niedobory białka, witamin,

występują niedobory białka, witamin,

zwłaszcza C i A, oraz miedzi, magnezu i

zwłaszcza C i A, oraz miedzi, magnezu i

innych pierwiastków śladowych.

innych pierwiastków śladowych.

Jeśli spodziewany jest deficyt witamin lub

Jeśli spodziewany jest deficyt witamin lub

mikroelementów, należy wprowadzić

mikroelementów, należy wprowadzić

pooperacyjną suplementację. Nie jest

pooperacyjną suplementację. Nie jest

natomiast możliwe przyspieszenie gojenia się

natomiast możliwe przyspieszenie gojenia się

rany ponad normalną prędkość dzięki

rany ponad normalną prędkość dzięki

wzmożeniu żywienia.

wzmożeniu żywienia.