EPIDEMIOLOGIA
EPIDEMIOLOGIA
i PATOFIZJOLOGIA
i PATOFIZJOLOGIA
NIEWYDOLNOŚCI
NIEWYDOLNOŚCI
SERCA
SERCA
EPIDEMIOLOGIA
EPIDEMIOLOGIA
i PATOFIZJOLOGIA
i PATOFIZJOLOGIA
NIEWYDOLNOŚCI
NIEWYDOLNOŚCI
SERCA
SERCA
Jerzy Korewicki i Tomasz Zieliński
Jerzy Korewicki i Tomasz Zieliński
Klinika Niewydolności Serca i Transplantologii
Klinika Niewydolności Serca i Transplantologii
Instytut Kardiologii
Instytut Kardiologii
MĘŻCZYŻNI
MĘŻCZYŻNI
KOBIETY
KOBIETY
0
0
2
2
4
4
6
6
10
10
12
12
25-34
25-34
35-44
35-44
45-54
45-54
55-64
55-64
65-74
65-74
75-84
75-84
>=85
>=85
>24
>24
Wiek (lata)
Wiek (lata)
Z
a
p
a
d
a
ln
o
ś
ć
/1
0
0
0
Z
a
p
a
d
a
ln
o
ś
ć
/1
0
0
0
0
0
0
0
0,036
0,036
0
0
0,380
0,380
0,078
0,078
1,71
1,71
0,64
0,64
3,3
3,3
1,74
1,74
8,1
8,1
5,45
5,45
10,44
10,44
5,99
5,99
1,4
1,4
1,1
1,1
8
8
Cohen - Solal A. Eur Heart J 2000; 21: 763-769
Cohen - Solal A. Eur Heart J 2000; 21: 763-769
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
0
0
5
5
10
10
15
15
20
20
25
25
Wszyscy
Wszyscy
45-49
45-49
50-54
50-54
55-59
55-59
60-64
60-64
65-69
65-69
70-74
70-74
75 i >
75 i >
Mężczyźni
Mężczyźni
Kobiety
Kobiety
Grupy wieku (lata)
Grupy wieku (lata)
C
h
o
ro
b
o
w
o
ś
ć
s
z
p
it
a
ln
a
/1
0
0
0
C
h
o
ro
b
o
w
o
ś
ć
s
z
p
it
a
ln
a
/1
0
0
0
Rywik S.
Rywik S.
3,2
3,2
3,1
3,1
2,8
2,8
1,8
1,8
4,2
4,2
2,8
2,8
6,1
6,1
3,8
3,8
9,7
9,7
5,9
5,9
14,3
14,3
10,0
10,0
22,0
22,0
15,8
15,8
14,4
14,4
9,2
9,2
* Niewydolność serca (IX ICD - 398, 402, 404, 416, 425, 428, 429)
* Niewydolność serca (IX ICD - 398, 402, 404, 416, 425, 428, 429)
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
Chorobowość
Chorobowość
0,4-2%
0,4-2%
(ok. 10 mil w
(ok. 10 mil w
Europie)
Europie)
5-letnie przeżycie (FRAMINGHAM)
5-letnie przeżycie (FRAMINGHAM)
-
-
25-38%
25-38%
niewydolność serca
niewydolność serca
-
-
50%
50%
choroba nowotworowa
choroba nowotworowa
Systematyczny wzrost chorobowości
Systematyczny wzrost chorobowości
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.0
0.0
0.1
0.1
0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60
0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60
Miesiące
Miesiące
p
rz
e
ż
y
c
ie
p
rz
e
ż
y
c
ie
0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60
0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
0.4
0.3
0.3
0.2
0.2
0.0
0.0
0.1
0.1
R. piersi
R. piersi
Zawał
Zawał
Jelito
Jelito
Jajniki
Jajniki
N.S.
N.S.
Płuca
Płuca
Zawał
Zawał
Pęcherz
Pęcherz
Prostata
Prostata
Płuca
Płuca
Steward. Eur J Heart Fail.
Steward. Eur J Heart Fail.
2001
2001
N.S.
N.S.
Jelito
Jelito
5 LETNIE PRZEŻYCIE CHORYCH Z NS
5 LETNIE PRZEŻYCIE CHORYCH Z NS
JEST GORSZE NIŻ PRZEŻYCIE CHORYCH
JEST GORSZE NIŻ PRZEŻYCIE CHORYCH
Z CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ
Z CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ
5 LETNIE PRZEŻYCIE CHORYCH Z NS
5 LETNIE PRZEŻYCIE CHORYCH Z NS
JEST GORSZE NIŻ PRZEŻYCIE CHORYCH
JEST GORSZE NIŻ PRZEŻYCIE CHORYCH
Z CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ
Z CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ
KOBIETY MĘŻCZYŹNI
KOBIETY MĘŻCZYŹNI
p
rz
e
ż
y
c
ie
p
rz
e
ż
y
c
ie
Miesiące
Miesiące
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
•
Chorobowość szpitalna (WHO) 2 - 3,5 tys./1 milion
Chorobowość szpitalna (WHO) 2 - 3,5 tys./1 milion
•
w Polsce 80 - 140 tys.
w Polsce 80 - 140 tys.
•
Ciężka NS (IV NYHA) USA ok. 40 tys.
Ciężka NS (IV NYHA) USA ok. 40 tys.
•
W Polsce ok. 6 tys.
W Polsce ok. 6 tys.
•
Transplantacja serca
Transplantacja serca
2.000
2.000
•
w Polsce 130 (
w Polsce 130 (
300)
300)
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
75% pierwsze rozpoznanie w czasie
75% pierwsze rozpoznanie w czasie
hospitalizacji
hospitalizacji
Ponowne hospitalizacje/rok ok. 30%
Ponowne hospitalizacje/rok ok. 30%
Śmiertelność szpitalna ok. 30%
Śmiertelność szpitalna ok. 30%
Koszty leczenia: 1-2% (5) budżetu na opiekę
Koszty leczenia: 1-2% (5) budżetu na opiekę
zdrowotną
zdrowotną
WARTOŚĆ PROGNOSTYCZNA KLAS
NIEWYDOLNOŚCI SERCA wg NYHA
WARTOŚĆ PROGNOSTYCZNA KLAS
NIEWYDOLNOŚCI SERCA wg NYHA
Umieralność roczna (%)
Umieralność roczna (%)
I
I
0 - 10
0 - 10
II
II
3 - 25
3 - 25
III
III
10 - 45
10 - 45
IV
IV
40 - 70
40 - 70
Klasa
Klasa
PRZYCZYNY ZGONÓW
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
PRZYCZYNY ZGONÓW
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
NYHA II
NYHA II
NYHA III
NYHA III
NYHA IV
NYHA IV
12%
12%
64%
64%
24%
24%
Nagły zgon
Nagły zgon
CHF
CHF
Inne
Inne
59%
59%
26%
26%
15%
15%
33%
33%
11%
11%
56%
56%
n = 103
n = 103
n = 232
n = 232
n = 27
n = 27
Liczba zgonów
Liczba zgonów
MERIT -HF
MERIT -HF
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
bez klinicznych cech
bez klinicznych cech
z klinicznmi cechami
z klinicznmi cechami
Frakcja wyrzutowa
Frakcja wyrzutowa
lewej komory > 40%
lewej komory > 40%
Frakcja wyrzutowa
Frakcja wyrzutowa
lewej komory
lewej komory
40%
40%
Pacjenci:
Pacjenci:
Kardiomiopatia
Kardiomiopatia
rozstrzeniowa
rozstrzeniowa
Choroba niedokrwienna
Choroba niedokrwienna
serca
serca
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
Pr
ze
ży
w
a
ln
o
ść
(
%
)
0
0
6
6
12
12
18
18
24
24
30
30
36
36
Czas obserwacji (miesiące)
Czas obserwacji (miesiące)
0
0
6
6
12
12
18
18
24
24
30
30
36
36
Czas obserwacji (miesiące)
Czas obserwacji (miesiące)
0
0
6
6
12
12
18
18
24
24
30
30
36
36
Czas obserwacji (miesiące)
Czas obserwacji (miesiące)
p < 0,0003
p < 0,0003
p < 0,02
p < 0,02
p < 0,01
p < 0,01
KOSZTY LECZENIA PACJENTA
KOSZTY LECZENIA PACJENTA
Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA ZALEŻNIE
Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA ZALEŻNIE
OD KLASY NYHA
OD KLASY NYHA
KOSZTY LECZENIA PACJENTA
KOSZTY LECZENIA PACJENTA
Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA ZALEŻNIE
Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA ZALEŻNIE
OD KLASY NYHA
OD KLASY NYHA
I – II
I – II
III
III
IV
IV
878
878
3373
3373
6754
6754
318
318
545
545
10437
10437
1319
1319
2264
2264
793
793
1934
1934
24790
24790
827
827
2029
2029
13994
13994
Francja Holandia Niemcy Belgia
Francja Holandia Niemcy Belgia
Klasa
Klasa
NYHA
NYHA
C. Berry. Eur J Heart Fail. 2001
C. Berry. Eur J Heart Fail. 2001
Średni
Średni
koszt
koszt
ChW+N
ChW+N
53,4%
53,4%
ChW
ChW
26,0%
26,0%
Nadciśnienie
Nadciśnienie
8,2%
8,2%
Wady serca
Wady serca
1,0%
1,0%
Inne, brak informacji
Inne, brak informacji
11,4%
11,4%
Etiologia
Etiologia
Rywik S.
Rywik S.
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
WIEK I PŁEĆ PACJENTÓW Z NS
WIEK I PŁEĆ PACJENTÓW Z NS
KWALIFIKOWANYCH DO BADAŃ LEKOWYCH
KWALIFIKOWANYCH DO BADAŃ LEKOWYCH
WIEK I PŁEĆ PACJENTÓW Z NS
WIEK I PŁEĆ PACJENTÓW Z NS
KWALIFIKOWANYCH DO BADAŃ LEKOWYCH
KWALIFIKOWANYCH DO BADAŃ LEKOWYCH
ELITE I
ELITE I
CONSENSUS
CONSENSUS
MERIT HF
MERIT HF
DIG
DIG
SOLVD
SOLVD
70 *
70 *
50
50
32
32
27
27
15
15
33
33
30
30
23
23
22
22
20
20
% pt. > 70 r.ż. % kobiet
% pt. > 70 r.ż. % kobiet
* Badanie przeprowadzone w populacji w wieku podeszłym
* Badanie przeprowadzone w populacji w wieku podeszłym
IMPROVEMENT 2000
IMPROVEMENT 2000
WIEK PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
WIEK PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
0
0
10
10
20
20
30
30
40
40
50
50
60
60
70
70
80
80
Ro
sja
Ro
sja
Po
lsk
a
Po
lsk
a
Cz
ec
hy
/ S
łow
ac
ja
Cz
ec
hy
/ S
łow
ac
ja
W
ęg
ry
W
ęg
ry
Sz
we
cja
Sz
we
cja
W
ielk
a B
ryt
an
ia
W
ielk
a B
ryt
an
ia
Nie
m
cy
Nie
m
cy
Ho
lan
dia
Ho
lan
dia
Be
lgia
Be
lgia
Sz
wa
jca
ria
Sz
wa
jca
ria
Fra
nc
ja
Fra
nc
ja
W
łoc
hy
W
łoc
hy
His
zp
an
ia
His
zp
an
ia
Tu
rcja
Tu
rcja
W
ie
k
(
la
ta
)
W
ie
k
(
la
ta
)
IMPROVEMENT 2000
IMPROVEMENT 2000
0
0
10
10
20
20
30
30
40
40
50
50
60
60
70
70
80
80
%
%
Ro
sja
Ro
sja
Po
lsk
a
Po
lsk
a
Cz
ec
hy
/ S
łow
ac
ja
Cz
ec
hy
/ S
łow
ac
ja
W
ęg
ry
W
ęg
ry
Sz
we
cja
Sz
we
cja
W
ielk
a B
ryt
an
ia
W
ielk
a B
ryt
an
ia
Nie
m
cy
Nie
m
cy
Ho
lan
dia
Ho
lan
dia
Be
lgia
Be
lgia
Sz
wa
jca
ria
Sz
wa
jca
ria
Fra
nc
ja
Fra
nc
ja
W
łoc
hy
W
łoc
hy
His
zp
an
ia
His
zp
an
ia
Tu
rcja
Tu
rcja
CHORZY W III i IV KL. NYHA
CHORZY W III i IV KL. NYHA
ROZPOZNANIE NIEWYDOLNOŚCI SERCA
ROZPOZNANIE NIEWYDOLNOŚCI SERCA
ROZPOZNANIE NIEWYDOLNOŚCI SERCA
ROZPOZNANIE NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W oparciu o cechy
W oparciu o cechy
i objawy
i objawy
W oparciu o badanie
W oparciu o badanie
echokardiograficzne
echokardiograficzne
W wieku podeszłym
W wieku podeszłym
50% przypadków fałszywie
50% przypadków fałszywie
dodatnich
dodatnich
50% przypadków
50% przypadków
bezobjawowych
bezobjawowych
20 - 30% rozkurczowa NS
20 - 30% rozkurczowa NS
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWOWEJ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWOWEJ
I BEZOBJAWOWEJ DYSFUNKCJI LK
I BEZOBJAWOWEJ DYSFUNKCJI LK
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWOWEJ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWOWEJ
I BEZOBJAWOWEJ DYSFUNKCJI LK
I BEZOBJAWOWEJ DYSFUNKCJI LK
0
0
2
2
4
4
6
6
8
8
<30 < 35 45-54 55-64 65-74 lat M K
<30 < 35 45-54 55-64 65-74 lat M K
%
%
objawowi razem
objawowi razem
T.A. Mc Donagh. Lancet 1997
T.A. Mc Donagh. Lancet 1997
39 badań, n = 8308
39 badań, n = 8308
1361 zgonów
1361 zgonów
SOLVD-treatment
SOLVD-treatment
32
32
V-HeFT I/II
V-HeFT I/II
9
9
CONSENSUS
CONSENSUS
6
6
Redukcja śmiertelności (względna): 24%
Leczeni/rok aby uratować 1 pacjenta
Leczeni/rok aby uratować 1 pacjenta
INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY
INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY
INHIBITORY KONWERTAZY ANGIOTENSYNY
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
IMPROVEMENT 2000
IMPROVEMENT 2000
96,1
96,1
%
%
70,9
70,9
%
%
67,2
67,2
%
%
49,8
49,8
%
%
23,9
23,9
%
%
0
0
%
%
20
20
%
%
40
40
%
%
60
60
%
%
80
80
%
%
100
100
%
%
peryndopr
peryndopr
yl
yl
enalapr
enalapr
yl
yl
lizynopr
lizynopr
yl
yl
ramipr
ramipr
yl
yl
kaptopr
kaptopr
yl
yl
4
4
mg/dz.
mg/dz.
10 mg 2x
10 mg 2x
dz.
dz.
20
20
mg/dz.
mg/dz.
5 mg 2x
5 mg 2x
dz.
dz.
50 mg 3x
50 mg 3x
dz.
dz.
DAWKOWANIE INHIBITORÓW ACE
DAWKOWANIE INHIBITORÓW ACE
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
DAWKOWANIE INHIBITORÓW ACE
DAWKOWANIE INHIBITORÓW ACE
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
D
a
w
ka
ś
re
d
n
ia
/
D
a
w
ka
r
e
ko
m
e
n
d
o
w
a
n
a
D
a
w
ka
ś
re
d
n
ia
/
D
a
w
ka
r
e
ko
m
e
n
d
o
w
a
n
a
26 badań, n = 13375
26 badań, n = 13375
2572 zgonów
2572 zgonów
USCT
USCT
18
18
CIBIS II
CIBIS II
29
29
MERIT HF
MERIT HF
33
33
COPERNICUS
COPERNICUS
36
36
Obniżenie śmiertelności (względne): 36%
Leczeni/rok aby uratować 1 pacjenta
Leczeni/rok aby uratować 1 pacjenta
BETA BLOKERY
BETA BLOKERY
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
BETA BLOKERY
BETA BLOKERY
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
MG
MG
Metoprolol
Metoprolol
74,7
74,7
10,0
10,0
50,0
50,0
150,0
150,0
IMPROVEMENT 2000
IMPROVEMENT 2000
/
/
/
/
//
//
Bisoprolol
Bisoprolol
5.9
5.9
Carvedilol
Carvedilol
21.7
21.7
D
a
w
ka
ś
re
d
n
ia
/
D
a
w
ka
r
e
ko
m
e
n
d
o
w
a
n
a
D
a
w
ka
ś
re
d
n
ia
/
D
a
w
ka
r
e
ko
m
e
n
d
o
w
a
n
a
DAWKOWANIE BETA BLOKERÓW
DAWKOWANIE BETA BLOKERÓW
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
DAWKOWANIE BETA BLOKERÓW
DAWKOWANIE BETA BLOKERÓW
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
U PACJENTÓW Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
LECZENIE UMIARKOWANEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
LECZENIE UMIARKOWANEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
UMIERALNOŚĆ DWULETNIA
UMIERALNOŚĆ DWULETNIA
LECZENIE UMIARKOWANEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
LECZENIE UMIARKOWANEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
UMIERALNOŚĆ DWULETNIA
UMIERALNOŚĆ DWULETNIA
DIGOKSYNA
DIGOKSYNA
+
+
DIURETYK
DIURETYK
ACE
ACE
.
.
I
I
BETA-
BETA-
BLOKER
BLOKER
14%
14%
22%
22%
34%
34%
wg J. F. G. Cleland Eur Heart J. 2001
wg J. F. G. Cleland Eur Heart J. 2001
LECZENIE CIĘŻKIEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
LECZENIE CIĘŻKIEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
UMIERALNOŚĆ ROCZNA
UMIERALNOŚĆ ROCZNA
LECZENIE CIĘŻKIEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
LECZENIE CIĘŻKIEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA
UMIERALNOŚĆ ROCZNA
UMIERALNOŚĆ ROCZNA
DIGOKSYNA
DIGOKSYNA
+
+
DIURETYK
DIURETYK
ACE
ACE
.
.
I
I
BETA-
BETA-
BLOKER
BLOKER
SPIRONOLACTON
SPIRONOLACTON
12%
12%
18%
18%
36%
36%
52%
52%
wg J. F. G. Cleland Eur Heart J. 2001
wg J. F. G. Cleland Eur Heart J. 2001
WNIOSKI
WNIOSKI
1. Zapadalność, chorobowość, śmiertelność w NS
wzrasta z wiekiem
2. Jest to choroba wieku podeszłego
3. Rokowanie w NS jest poważniejsze niż w chorobie
nowotworowej
4. Leczenie farmakologiczne NS znacznie odbiega od
zaleceń
1940 - 60
1940 - 60
1970 - 80
1970 - 80
1999 i >
1999 i >
Model sercowo-nerkowy
Model sercowo-nerkowy
Model sercowo-naczyniowy
Model sercowo-naczyniowy
Zaburzenia neurohumoralne
Zaburzenia neurohumoralne
Naparstnica
Naparstnica
Diuretyki
Diuretyki
Wazodilatatory
Wazodilatatory
ACE-inhibitory
ACE-inhibitory
Beta-blokery
Beta-blokery
Lata Patofizjologia Leczenie
Lata Patofizjologia Leczenie
„
„
Zespół kliniczny spowodowany
Zespół kliniczny spowodowany
nieprawidłowością serca o charakterystycznym
nieprawidłowością serca o charakterystycznym
obrazie hemodynamicznym, któremu towarzyszy
obrazie hemodynamicznym, któremu towarzyszy
upośledzenie funkcji nerek oraz odpowiedź
upośledzenie funkcji nerek oraz odpowiedź
układu nerwowego i hormonalnego ”
układu nerwowego i hormonalnego ”
(wg Poole-Wilsona)
(wg Poole-Wilsona)
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
1. Martwica kardiomiocytów
1. Martwica kardiomiocytów
2. Apoptoza miocytów
2. Apoptoza miocytów
3. Zmiany strukturalne kardiomiocytów
3. Zmiany strukturalne kardiomiocytów
4. Zaburzenia czynności kardiomiocytów
4. Zaburzenia czynności kardiomiocytów
5. Uszkodzenie elementów zewnątrzkomórkowych
5. Uszkodzenie elementów zewnątrzkomórkowych
6. Niehomogenność skurczu
6. Niehomogenność skurczu
7. Przebudowa mięśnia sercowego
7. Przebudowa mięśnia sercowego
PRZYCZYNY NIEWYDOLNOŚCI
SERCA
Powiększenie
Powiększenie
promienia LK
promienia LK
Wzrost naprężenia
Wzrost naprężenia
skurczowego
skurczowego
i rozkurczowego
i rozkurczowego
Pobudzenie
Pobudzenie
ukł.
ukł.
neurohumoralnych
neurohumoralnych
Martwica
Martwica
apoptoza
apoptoza
cytokiny
cytokiny
metaloproteinazy
metaloproteinazy
Dalszy
Dalszy
spadek
spadek
kurczliwości
kurczliwości
NIEWYDOLNOŚĆ
NIEWYDOLNOŚĆ
SERCA
SERCA
Przerost mięśnia
Przerost mięśnia
sercowego
sercowego
Pełnoobjawowa
Pełnoobjawowa
niewydolność serca
niewydolność serca
PATOLOGICZNY WZROST
PATOLOGICZNY WZROST
OBCIĄŻENIA SERCA
OBCIĄŻENIA SERCA
Bezobjawowa
Bezobjawowa
niewydolność serca
niewydolność serca
PATOLOGICZNE OBCIĄŻENIE SERCA
PATOLOGICZNE OBCIĄŻENIE SERCA
PATOLOGICZNE OBCIĄŻENIE SERCA
PATOLOGICZNE OBCIĄŻENIE SERCA
NATYCHMIASTOWY SPADEK KURCZLIWOŚCI
NATYCHMIASTOWY SPADEK KURCZLIWOŚCI
NATYCHMIASTOWY SPADEK KURCZLIWOŚCI
NATYCHMIASTOWY SPADEK KURCZLIWOŚCI
POPRAWA EKONOMII SKURCZU
POPRAWA EKONOMII SKURCZU
(mol ATP/g naprężenia)
(mol ATP/g naprężenia)
POPRAWA EKONOMII SKURCZU
POPRAWA EKONOMII SKURCZU
(mol ATP/g naprężenia)
(mol ATP/g naprężenia)
SPADEK SZYBKOŚCI SKRACANIA
SPADEK SZYBKOŚCI SKRACANIA
(V max)
(V max)
SPADEK SZYBKOŚCI SKRACANIA
SPADEK SZYBKOŚCI SKRACANIA
(V max)
(V max)
ZMIANA W EKSPRESJI GENÓW
ZMIANA W EKSPRESJI GENÓW
ZMIANA W EKSPRESJI GENÓW
ZMIANA W EKSPRESJI GENÓW
DALSZA POPRAWA EKONOMII SKURCZU
DALSZA POPRAWA EKONOMII SKURCZU
DALSZA POPRAWA EKONOMII SKURCZU
DALSZA POPRAWA EKONOMII SKURCZU
PRZEROST KOMPENSACYJNY
PRZEROST KOMPENSACYJNY
PRZEROST KOMPENSACYJNY
PRZEROST KOMPENSACYJNY
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
Zmiana ekspresji genów
Zmiana ekspresji genów
Optymalizacja pracy serca
Optymalizacja pracy serca
Modyfikacja ekspresji pojedynczego genu
Modyfikacja ekspresji pojedynczego genu
Obniżenie oporu obwodowego
Obniżenie oporu obwodowego
normalizacja wydatku energetycznego
normalizacja wydatku energetycznego
Modyfikacja ekspresji pojedynczego genu
Modyfikacja ekspresji pojedynczego genu
Upośledzenie relaksacji
Upośledzenie relaksacji
Ekspresja izoform białek kurczliwych
Ekspresja izoform białek kurczliwych
Obniżenie kurczliwości
Obniżenie kurczliwości
ekonomizacja skurczu
ekonomizacja skurczu
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
Przerost
Przerost
ANF
ANF
ATPaza SR
ATPaza SR
MHC (miozyna)
MHC (miozyna)
Act (aktyna)
Act (aktyna)
Tm (tropomiozyna)
Tm (tropomiozyna)
WZROST
WZROST
OBCIĄŻENIA
OBCIĄŻENIA
SERCA
SERCA
Sygnały prowadzące
Sygnały prowadzące
do przerostu
do przerostu
Zmiana ekspresji
Zmiana ekspresji
genów
genów
Kontrolowany
Kontrolowany
wzrost syntezy
wzrost syntezy
białek
białek
Zmiana gęstości
Zmiana gęstości
receptorów
receptorów
błonowych
błonowych
Płodowy kod
Płodowy kod
genetyczny
genetyczny
PRZEROST:
PRZEROST:
Naprężenie skurczowe
Naprężenie skurczowe
ZWOLNIENIE FAZY
ZWOLNIENIE FAZY
ROZLUŹNIANIA
ROZLUŹNIANIA
Czułość w stosunku
Czułość w stosunku
do katecholamin
do katecholamin
Szybkości skracania
Szybkości skracania
sarkomerów
sarkomerów
POPRAWA „BILANSU”
POPRAWA „BILANSU”
ENERGETYCZNEGO
ENERGETYCZNEGO
SERCA
SERCA
Szybkość skracania
Szybkość skracania
sarkomerów
sarkomerów
REGULACJA KURCZLIWOŚCI
REGULACJA KURCZLIWOŚCI
ZALEŻNA OD Ca
ZALEŻNA OD Ca
2+
2+
[Ca
[Ca
2+
2+
]
]
SR
SR
VGCC
VGCC
VGCC
VGCC
RyR2
RyR2
RyR2
RyR2
fosfolamban
fosfolamban
fosfolamban
fosfolamban
SERCA 2a
SERCA 2a
SERCA 2a
SERCA 2a
F
F
F
F
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
RZUT SERCA
RZUT SERCA
RZUT SERCA
RZUT SERCA
AKTYWNOŚĆ
AKTYWNOŚĆ
BARORECEPTORÓW
BARORECEPTORÓW
AKTYWNOŚĆ
AKTYWNOŚĆ
BARORECEPTORÓW
BARORECEPTORÓW
SPADEK PRZEPŁYWU
SPADEK PRZEPŁYWU
SPADEK PRZEPŁYWU
SPADEK PRZEPŁYWU
NO
NO
ENDOTELINA
ENDOTELINA
PROSTAGLANDYNY
PROSTAGLANDYNY
MIEJSCOWE UKŁADY RA
MIEJSCOWE UKŁADY RA
NO
NO
ENDOTELINA
ENDOTELINA
PROSTAGLANDYNY
PROSTAGLANDYNY
MIEJSCOWE UKŁADY RA
MIEJSCOWE UKŁADY RA
ADH
ADH
KATECHOLAMINY
KATECHOLAMINY
RAA
RAA
ADH
ADH
KATECHOLAMINY
KATECHOLAMINY
RAA
RAA
WZROST OBCIĄŻENIA
WZROST OBCIĄŻENIA
NASTĘPCZEGO
NASTĘPCZEGO
WZROST OBCIĄŻENIA
WZROST OBCIĄŻENIA
NASTĘPCZEGO
NASTĘPCZEGO
CENTRALNE I OBWODOWE EFEKTY
CENTRALNE I OBWODOWE EFEKTY
POBUDZENIA UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
POBUDZENIA UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
CENTRALNE I OBWODOWE EFEKTY
CENTRALNE I OBWODOWE EFEKTY
POBUDZENIA UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
POBUDZENIA UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
Pobudzenie ukł. adrenergicznego
Pobudzenie ukł. adrenergicznego
Pobudzenie ukł. adrenergicznego
Pobudzenie ukł. adrenergicznego
Naczynia
Naczynia
Naczynia
Naczynia
Obciążenie
Obciążenie
następcze
następcze
Obciążenie
Obciążenie
następcze
następcze
Progresja niewydolności
Progresja niewydolności
serca
serca
Progresja niewydolności
Progresja niewydolności
serca
serca
Przepływ
Przepływ
nerkowy
nerkowy
Przepływ
Przepływ
nerkowy
nerkowy
Tachykardia
Tachykardia
Tachykardia
Tachykardia
Remodeling
Remodeling
Remodeling
Remodeling
Serce
Serce
Serce
Serce
Przerost
Przerost
apoptoza
apoptoza
Przerost
Przerost
apoptoza
apoptoza
Wzrost
Wzrost
zużycia
zużycia
tlenowego
tlenowego
Wzrost
Wzrost
zużycia
zużycia
tlenowego
tlenowego
Retencja
Retencja
płynów
płynów
Retencja
Retencja
płynów
płynów
PATOLOGICZNY WZROST
PATOLOGICZNY WZROST
OBCIĄŻENIA SERCA
OBCIĄŻENIA SERCA
Pobudzenie ukł.
Pobudzenie ukł.
współczulnego
współczulnego
Pobudzenie ukł.
Pobudzenie ukł.
współczulnego
współczulnego
Obniżenie gęstości
Obniżenie gęstości
1
1
receptorów
receptorów
Obniżenie gęstości
Obniżenie gęstości
1
1
receptorów
receptorów
Wzrost poziomu
Wzrost poziomu
białka Gi
białka Gi
Wzrost poziomu
Wzrost poziomu
białka Gi
białka Gi
Obniżenie wewnątrzkomórkowego
Obniżenie wewnątrzkomórkowego
poziomu cAMP
poziomu cAMP
Obniżenie wewnątrzkomórkowego
Obniżenie wewnątrzkomórkowego
poziomu cAMP
poziomu cAMP
Obniżenie kurczliwości
Obniżenie kurczliwości
Obniżenie kurczliwości
Obniżenie kurczliwości
Zaburzenia rytmu
Zaburzenia rytmu
Zaburzenia rytmu
Zaburzenia rytmu
Zjawisko Bowditcha
Zjawisko Bowditcha
Zjawisko Bowditcha
Zjawisko Bowditcha
Dysfunkcja
Dysfunkcja
rozkurczowa
rozkurczowa
Dysfunkcja
Dysfunkcja
rozkurczowa
rozkurczowa
Obniżenie aktywności
Obniżenie aktywności
SERCA 2a
SERCA 2a
Obniżenie aktywności
Obniżenie aktywności
SERCA 2a
SERCA 2a
NIEWYDOLNOŚĆ
NIEWYDOLNOŚĆ
SERCA
SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ
NIEWYDOLNOŚĆ
SERCA
SERCA
Just H. Eur Heart J:1996;17;2-7
Just H. Eur Heart J:1996;17;2-7
100
100
90
90
80
80
70
70
60
60
0 60 120 180 240
0 60 120 180 240
K
u
rc
zl
iw
o
ś
ć
K
u
rc
zl
iw
o
ś
ć
Częstość stymulacji
Częstość stymulacji
NYHA I
NYHA I
NYHA IV
NYHA IV
(% maks.)
(% maks.)
KURCZLIWOŚC MIĘŚNIA SERCA
A CZĘSTOŚĆ STYMULACJI
KURCZLIWOŚC MIĘŚNIA SERCA
A CZĘSTOŚĆ STYMULACJI
REGULACJA KURCZLIWOŚCI SERCA ZALEŻNA OD Ca
REGULACJA KURCZLIWOŚCI SERCA ZALEŻNA OD Ca
2+
2+
REGULACJA KURCZLIWOŚCI SERCA ZALEŻNA OD Ca
REGULACJA KURCZLIWOŚCI SERCA ZALEŻNA OD Ca
2+
2+
RECEPTOR
RECEPTOR
1
1
ADRENERGICZNY
ADRENERGICZNY
RECEPTOR
RECEPTOR
1
1
ADRENERGICZNY
ADRENERGICZNY
c AMP
c AMP
c AMP
c AMP
FOSFORYLACJA
FOSFORYLACJA
FOSFORYLACJA
FOSFORYLACJA
L-KANAŁY Ca
L-KANAŁY Ca
2+
2+
FOSFOLAMBAN RECEPTORY RyR2
FOSFOLAMBAN RECEPTORY RyR2
L-KANAŁY Ca
L-KANAŁY Ca
2+
2+
FOSFOLAMBAN RECEPTORY RyR2
FOSFOLAMBAN RECEPTORY RyR2
SERCA 2a
SERCA 2a
SERCA 2a
SERCA 2a
[Ca
[Ca
2+
2+
]
]
i
i
[Ca
[Ca
2+
2+
]
]
i
i
KURCZLIWOŚĆ
KURCZLIWOŚĆ
KURCZLIWOŚĆ
KURCZLIWOŚĆ
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
NAGŁY ZGON
NAGŁY ZGON
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
KOMOROWE ZABURZENIA RYTMU
NAGŁY ZGON
NAGŁY ZGON
Reiken, Circulation 2003
Reiken, Circulation 2003
Marks, Circulation 2003
Marks, Circulation 2003
Reiken, Circulation 2003
Reiken, Circulation 2003
Marks, Circulation 2003
Marks, Circulation 2003
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
RETENCJA SODU I WODY
RETENCJA SODU I WODY
-
-
cewka proksymalna
cewka proksymalna
- aldosteron
- aldosteron
WAZOKONSTRYKCJA
WAZOKONSTRYKCJA
- wzrost uwalniania
- wzrost uwalniania
noradrenaliny,
noradrenaliny,
endoteliny
endoteliny
- rozpad bradykininy
- rozpad bradykininy
- spadek reaktywności
- spadek reaktywności
baroreceptorów
baroreceptorów
NADCIŚNIENIE
NADCIŚNIENIE
W KŁĘBUSZKU
W KŁĘBUSZKU
NERKOWYM
NERKOWYM
NADCIŚNIENIE
NADCIŚNIENIE
W KŁĘBUSZKU
W KŁĘBUSZKU
NERKOWYM
NERKOWYM
PRZEBUDOWA
PRZEBUDOWA
ŚCIANY NACZYŃ
ŚCIANY NACZYŃ
PRZEBUDOWA
PRZEBUDOWA
ŚCIANY NACZYŃ
ŚCIANY NACZYŃ
PRZEBUDOWA MIĘŚNIA
PRZEBUDOWA MIĘŚNIA
SERCOWEGO
SERCOWEGO
PRZEBUDOWA MIĘŚNIA
PRZEBUDOWA MIĘŚNIA
SERCOWEGO
SERCOWEGO
EFEKT INOTROPOWY DODATNI
DZIAŁANIE ARYTMOGENNE
EFEKT INOTROPOWY DODATNI
DZIAŁANIE ARYTMOGENNE
Tkankowy aktywator
Tkankowy aktywator
plazminogenu,
plazminogenu,
katepsyna G,
katepsyna G,
tonina
tonina
Receptor AT
Receptor AT
1
1
Receptor AT
Receptor AT
2
2
ANGIOTENSYNA I
ANGIOTENSYNA I
ACE (Kininaza)
ACE (Kininaza)
Renina
Renina
Substancja P
Substancja P
Bradykinina
Bradykinina
Inaktywacja
Inaktywacja
ANGIOTENSYNA II
ANGIOTENSYNA II
Chymaza
Chymaza
Katepsyna G
Katepsyna G
ANGIOTENSYNA II
ANGIOTENSYNA II
NORADRENALINA
NORADRENALINA
przerost, apoptoza, niedokrwienie,
przerost, apoptoza, niedokrwienie,
zaburzenia rytmu, włóknienie
zaburzenia rytmu, włóknienie
UKŁAD RAA a UKŁAD WSPÓŁCZULNY
UKŁAD RAA a UKŁAD WSPÓŁCZULNY
UKŁAD RAA a UKŁAD WSPÓŁCZULNY
UKŁAD RAA a UKŁAD WSPÓŁCZULNY
przyspiesza neurotransmisję:
przyspiesza neurotransmisję:
- w CUN
- w CUN
- nadnerczach
- nadnerczach
-
zwojach
zwojach
- zakończeniach presynaptycznych
- zakończeniach presynaptycznych
przyspiesza neurotransmisję:
przyspiesza neurotransmisję:
- w CUN
- w CUN
- nadnerczach
- nadnerczach
-
zwojach
zwojach
- zakończeniach presynaptycznych
- zakończeniach presynaptycznych
nasila sekrecję:
nasila sekrecję:
- reniny
- reniny
- angiotensyny II
- angiotensyny II
nasila sekrecję:
nasila sekrecję:
- reniny
- reniny
- angiotensyny II
- angiotensyny II
- pobudzenie AT
- pobudzenie AT
1
1
R i
R i
1
1
receptorów
receptorów
- wzrost transkrypcji i ekspresji
- wzrost transkrypcji i ekspresji
1
1
receptorów
receptorów
- pobudzenie AT
- pobudzenie AT
1
1
R i
R i
1
1
receptorów
receptorów
- wzrost transkrypcji i ekspresji
- wzrost transkrypcji i ekspresji
1
1
receptorów
receptorów
RAA
RAA
RAA
RAA
UKŁ. WSPÓŁCZULNY
UKŁ. WSPÓŁCZULNY
UKŁ. WSPÓŁCZULNY
UKŁ. WSPÓŁCZULNY
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
BETA-BLOKERY a CYTOKINY, NO, PRZEBUDOWA
BETA-BLOKERY a CYTOKINY, NO, PRZEBUDOWA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
BETA-BLOKERY a CYTOKINY, NO, PRZEBUDOWA
BETA-BLOKERY a CYTOKINY, NO, PRZEBUDOWA
POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO
APOPTOZA, PRZEROST, ZMIANY W MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ
APOPTOZA, PRZEROST, ZMIANY W MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ
NO, PŁODOWY PROGRAM GENETYCZNY
NO, PŁODOWY PROGRAM GENETYCZNY
PRABHU, Circulation 2000
PRABHU, Circulation 2000
TNF
TNF
, IL - 1
, IL - 1
, IL - 6
, IL - 6
Nakamuna, Circulation, 2002
Nakamuna, Circulation, 2002
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA, STRES OKSYDACYJNY,
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA, STRES OKSYDACYJNY,
BETA - BLOKERY
BETA - BLOKERY
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA, STRES OKSYDACYJNY,
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA, STRES OKSYDACYJNY,
BETA - BLOKERY
BETA - BLOKERY
RECEPTOR
RECEPTOR
1
1
ADRENERGICZNY
ADRENERGICZNY
RECEPTOR
RECEPTOR
1
1
ADRENERGICZNY
ADRENERGICZNY
AGONISTA
AGONISTA
AGONISTA
AGONISTA
WOLNE RODNIKI TLENOWE
WOLNE RODNIKI TLENOWE
WOLNE RODNIKI TLENOWE
WOLNE RODNIKI TLENOWE
PEROKSYDACJA LIPOPROTEIN
PEROKSYDACJA LIPOPROTEIN
PEROKSYDACJA LIPOPROTEIN
PEROKSYDACJA LIPOPROTEIN
apoptoza,
apoptoza,
cytokiny,
cytokiny,
przerost,
przerost,
błony
błony
komórkowe
komórkowe
apoptoza,
apoptoza,
cytokiny,
cytokiny,
przerost,
przerost,
błony
błony
komórkowe
komórkowe
ALDEHYDY
ALDEHYDY
ALDEHYDY
ALDEHYDY
uszkodzenie
uszkodzenie
RNA, DNA,
RNA, DNA,
hamowanie
hamowanie
syntezy
syntezy
białek
białek
uszkodzenie
uszkodzenie
RNA, DNA,
RNA, DNA,
hamowanie
hamowanie
syntezy
syntezy
białek
białek
USZKODZENIE SERCA
USZKODZENIE SERCA
USZKODZENIE SERCA
USZKODZENIE SERCA
SPADEK KURCZLIWOŚCI
SPADEK KURCZLIWOŚCI
SPADEK KURCZLIWOŚCI
SPADEK KURCZLIWOŚCI
Spadek pojemności
Spadek pojemności
minutowej
minutowej
Wzrost uwalniania
Wzrost uwalniania
wazopresyny
wazopresyny
Aktywacja układu
Aktywacja układu
współczulnego
współczulnego
Spadek przepływu
Spadek przepływu
nerkowego
nerkowego
Wzrost frakcji
Wzrost frakcji
filtracyjnej
filtracyjnej
Aktywacja układu
Aktywacja układu
Renina
Renina
Angiotensyna
Angiotensyna
Aldosteron
Aldosteron
Wzrost reabsorpcji wody
Wzrost reabsorpcji wody
w cewce dystalnej
w cewce dystalnej
i zbiorczej
i zbiorczej
Pragnienie
Pragnienie
Wzrost reabsorpcji
Wzrost reabsorpcji
sodu
sodu
w cewce
w cewce
proksymalnej
proksymalnej
WZROST OBCIĄŻENIA
WZROST OBCIĄŻENIA
WSTĘPNEGO
WSTĘPNEGO
WZROST OBCIĄŻENIA
WZROST OBCIĄŻENIA
WSTĘPNEGO
WSTĘPNEGO
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA
WZROST
OBCIĄŻENIA SERCA
WZROST
OBCIĄŻENIA SERCA
ZWOLNIONA FAZA
ZWOLNIONA FAZA
ROZLUŹNIANIA
ROZLUŹNIANIA
ZWOLNIONA FAZA
ZWOLNIONA FAZA
ROZLUŹNIANIA
ROZLUŹNIANIA
ZMNIEJSZONA
ZMNIEJSZONA
SZYBKOŚĆ
SZYBKOŚĆ
NAPEŁNIENIE
NAPEŁNIENIE
L.K.
L.K.
ZMNIEJSZONA
ZMNIEJSZONA
SZYBKOŚĆ
SZYBKOŚĆ
NAPEŁNIENIE
NAPEŁNIENIE
L.K.
L.K.
ZMIANY STRUKTURALNE
ZMIANY STRUKTURALNE
M. SERCOWEGO
M. SERCOWEGO
ZMIANY STRUKTURALNE
ZMIANY STRUKTURALNE
M. SERCOWEGO
M. SERCOWEGO
SPADEK PODATNOŚCI
SPADEK PODATNOŚCI
L.K.
L.K.
SPADEK PODATNOŚCI
SPADEK PODATNOŚCI
L.K.
L.K.
CECHY ROZKURCZOWEJ
CECHY ROZKURCZOWEJ
NIEWYDOLNOŚCI SERCA
NIEWYDOLNOŚCI SERCA
CECHY ROZKURCZOWEJ
CECHY ROZKURCZOWEJ
NIEWYDOLNOŚCI SERCA
NIEWYDOLNOŚCI SERCA
WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWO-
WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWO-
ROZKURCZOWEGO L.K.
ROZKURCZOWEGO L.K.
WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWO-
WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWO-
ROZKURCZOWEGO L.K.
ROZKURCZOWEGO L.K.
ŚRÓDBŁONKI NACZYŃ
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
ŚRÓDBŁONKI NACZYŃ
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA
LDL BP Cukrzyca Palenie
LDL BP Cukrzyca Palenie
LDL BP Cukrzyca Palenie
LDL BP Cukrzyca Palenie
Stres oksydacyjny
Stres oksydacyjny
Dysfunkcja śródbłonka
Dysfunkcja śródbłonka
przebudowa ściany naczynia
przebudowa ściany naczynia
Dysfunkcja śródbłonka
Dysfunkcja śródbłonka
przebudowa ściany naczynia
przebudowa ściany naczynia
Endotelina
Endotelina
katecholaminy
katecholaminy
Endotelina
Endotelina
katecholaminy
katecholaminy
PAI-1, agregacja
PAI-1, agregacja
płytek, czynniki
płytek, czynniki
tkankowe
tkankowe
PAI-1, agregacja
PAI-1, agregacja
płytek, czynniki
płytek, czynniki
tkankowe
tkankowe
VCAM/ICAM
VCAM/ICAM
cytokiny
cytokiny
VCAM/ICAM
VCAM/ICAM
cytokiny
cytokiny
Proteoliza
Proteoliza
odcz. zapalny
odcz. zapalny
Proteoliza
Proteoliza
odcz. zapalny
odcz. zapalny
Czynniki wzrostu
Czynniki wzrostu
cytokiny
cytokiny
przebudowa macierzy
przebudowa macierzy
Czynniki wzrostu
Czynniki wzrostu
cytokiny
cytokiny
przebudowa macierzy
przebudowa macierzy
Wazokonstrykcja
Wazokonstrykcja
Wazokonstrykcja
Wazokonstrykcja
Zakrzepy
Zakrzepy
Zakrzepy
Zakrzepy
Zapalenie
Zapalenie
Zapalenie
Zapalenie
Pęknięcie
Pęknięcie
blaszki
blaszki
miażdżycowej
miażdżycowej
Pęknięcie
Pęknięcie
blaszki
blaszki
miażdżycowej
miażdżycowej
Uszkodzenie,
Uszkodzenie,
dalsza
dalsza
przebudowa
przebudowa
Uszkodzenie,
Uszkodzenie,
dalsza
dalsza
przebudowa
przebudowa
NO Lokalne mediatory ACE, AII
NO Lokalne mediatory ACE, AII
NO Lokalne mediatory ACE, AII
NO Lokalne mediatory ACE, AII
Document Outline
- Slide 1
- Slide 2
- Slide 3
- Slide 4
- Slide 5
- Slide 6
- Slide 7
- Slide 8
- Slide 9
- Slide 10
- Slide 11
- Slide 12
- Slide 13
- Slide 14
- Slide 15
- Slide 16
- Slide 17
- Slide 18
- Slide 19
- Slide 20
- Slide 21
- Slide 22
- Slide 23
- Slide 24
- Slide 25
- Slide 26
- Slide 27
- Slide 28
- Slide 29
- Slide 30
- Slide 31
- Slide 32
- Slide 33
- Slide 34
- Slide 35
- Slide 36
- Slide 37
- Slide 38
- Slide 39
- Slide 40
- Slide 41
- Slide 42
- Slide 43
- Slide 44
- Slide 45
- Slide 46
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Szpiczak mnogi – historia badań nad chorobą, epidemiologia, patofizjologia, objawy kliniczne oraz na
PATOFIZJOLOGIA WSTRZĄSU
04 22 PAROTITE EPIDEMICA
006 Epidemiologia AIDS wykład UNOFFICIAL
epidemiologia metody,A Kusińska,K Mitręga,M Pałka,K Orszulik 3B
epidemiologia, czynniki ryzyka rola pielegniarki rak piersi szkola, nauczyciel
3 Seminarium Patofizjologia chorób rozrostowych
Epidemiologia jako nauka podstawowe założenia
patofizjologia układu odpornościowego
SWW epidemiologia 6
W08 Patofizjologia zaburzeń gospodarki węglowodanowej
W19 Patofizjologia narządów zmysłów
Wykład 5 Patofizjologia zaburzeń odporności AIDS2
SWW epidem AIDS 2005
Patofizjologia zaburze ä jonowych
Podstawowe pojęcia patofizjologii
więcej podobnych podstron