BEZPŁODNOŚĆ

NIEPŁODNOŚĆ

–

PRZYCZYNY I METODY

POSTĘPOWANIA



Niepłodnością

określa się

niemożność

osiągnięcia

ciąży po 12 miesiącach

regularnego współżycia bez

stosowania

metod

antykoncepcyjnych.



Większość par zakłada, że

jest

płodna

i

oczekuje

efektów

zaraz

po

zakończeniu

stosowania

antykoncepcji.



Prawie

10% kobiet w wieku

rozrodczym

jest

niepłodna

, a

około

25%

doświadczyło

przynajmniej jednego okresu

niepłodności w swoim życiu.

Niepłodność uznaje się za chorobę

społeczną.



Przyczyny:

Przyczyny niepłodności -

czynnik żeński

Przyczyny niepłodności -

czynnik męski

Najczęstsze powody

niepłodności:



1. Wady anatomiczne

macicy.



2. Problemy hormonalne.



3. Niedrożność jajowodów.



4. Endometrioza.



5.Niepłodność

immunologiczna.



6.Niewłaściwa budowa lub

niedobór plemników.



7. Czynniki

psychologiczne.



Światowa Organizacja
Zdrowia /WHO/ szacuje,
że

60 - 80 mln par jest

niepłodna, około 2-10%

z nich jest niezdolna do
poczęcia

dziecka

naturalnymi metodami
a około 10-25% par jest
niezdolna do poczęcia
2-go dziecka.

Wady anatomiczne macicy



Najczęściej występującą wadą
anatomiczna jest

przegroda

macicy,

która pojawia się w

okresie kształtowania się tego
narządu i w naturalny sposób
powinna zaniknąć jeszcze w
okresie płodowym. Jeśli jednak
tak się nie stanie deformuje
macicę, uniemożliwiając albo
zapłodnienie albo prawidłowe
zagnieżdżenie

zapłodnionej

komórki jajowej w jamie
macicy. Wielokrotnie zdarza
się wtedy, że jeśli kobieta
zachodzi w ciążę, to nie może
jej donosić.

Inne często występujące

wady to:



-

macica jednorożna,



- niewykształcony
jajowód,



- podwójna szyjka
macicy,



- podwójna pochwa,



- wady w budowie
jajników.

Zaburzenia hormonalne – 40 %

niepłodnych kobiet



Nadmiar męskiego hormonu -
testosteronu,



Niedobór lub nadmiar żeńskich
hormonów płciowych,



W efekcie zaburzeń wydzielania
hormonów

może

wystąpić

zespół tzw.

pęcherzykowatego

zwyrodnienia

jajników,

konieczne jest wtedy leczenie
operacyjne,

co

w

50

%

przypadków przywraca jajnikom
zdolność

produkcji

komórek

jajowych.

W zaburzeniach hormonalnych

mogą wystąpić typowe objawy jak:



- nieregularne, skąpe, lub
bardzo obfite i długie
miesiączki,



- całkowity okresowy brak
miesiączek,



- krwawienia
międzymiesiączkowe,



- nadmierne owłosienie ciała,



- otyłość typu męskiego.



Pozostałe kobiety

bez występowania objawów

nie mogą zajść

w ciąże z powodu zahamowania owulacji lub nieprawidłowego

dojrzewania komórki jajowej (niedobór estrogenu,

progesteronu, nadmiar testosteronu)

Niedrożność jajowodów – 25

% kobiet



Występuje u kobiet, które przeszły

kilka infekcji (stanów zapalnych)

dróg rodnych, takich jak np.
zapalenie przydatków.



Stany

zapalne

prowadzą

do

zgrubień ścian jajowodów

, a w

konsekwencji do powstania w nich

zrostów, zamykających ich światło

i odcinających plemnikom drogę
do komórki jajowej, która tą
właśnie

drogą

w

warunkach

prawidłowych wędruje z jajnika do
macicy na spotkanie z plemnikiem.

Diagnostyka



Histerosalpingografia.



Do jamy macicy wprowadza się kontrast pod

ciśnieniem, który przy niewielkim zroście

może go rozkleić, lub potwierdzić zamknięcie

jego światła, i konieczność przeprowadzenia

zabiegu mikrochirurgicznego –

tzw. plastyki

jajowodów

, w których precyzyjnie przycina

się zrosty i modeluje się zniekształcony

jajowód.



40

%

ginekologów

proponuje

swoim

pacjentkom

z

niedrożnymi

jajowodami

zapłodnienie pozaustrojowe in vitro.



Szczególnie polecane u kobiet powyżej 35 r.ż.



Kobieta

początkowo

otrzymuje

leki

hormonalne,

które maja spowodować, aby

jajnik pobudzony hormonalnie

uwolnił

jednocześnie nawet kilka dojrzałych

komórek jajowych

, które zostaną pobrane

przy

użyciu

odpowiedniej

techniki,

następnie poza organizmem kobiety

zapłodnione

poprzez

wstrzyknięcie

plemnika do ich wnętrza. Hormony te są

naturalnymi czynnikami stymulującymi

proces rozwoju pęcherzyków.



Leczenie gonadotropinami trwa 1 do 2 tygodni

i obejmuje 1

dziennie zastrzyk podskórny / w odpowiedniej dawce/ .
Długość

tej

terapii

będzie

zależeć

od

reakcji

jajników.

Reakcja jajników jest obserwowana przez USG i testy krwi mierzące
poziom estrogenów. Kiedy USG pokaże, że pęcherzyki są odpowiednich
rozmiarów, jest podawane

HCG

aby wywołać uwolnienie kom. jajowych.

Punkcja jajników

Zapłodnienie



W zależności od wskazań zapłodnienie

może przebiegać w dwojaki sposób:



- zaplemnienie in vitro:

ok. 2 - 4 godz.

po pobraniu komórek jajowych dodaje się

do

nich

odpowiednio

przygotowane

nasienie. Po około 20 godzinach ocenia się

czy

nastąpiło

połączenie

komórek

jajowych i plemników. Uzyskane w ten

sposób zarodki hoduje się w inkubatorze

przez kolejne 2 dni.



-

mikromanipulacja (ICSI):

po ok. 2

godz. po pobraniu komórki jajowe zostają

oczyszczone z otaczających je komórek

pęcherzykowych. Do wnętrza każdej

komórki jajowej za pomocą cienkiej pipety

zostaje wprowadzony pojedynczy plemnik.



Wskazaniem

do

przeprowadzenia

mikromanipulacji

na

wszystkich

komórkach jajowych jest mała liczba

plemników w nasieniu ( < 5ml/ml),

znacznie

obniżona

ruchomość

i/lub

morfologia, a także brak zarodków

podczas

wykonanych

w

przeszłości

zabiegów in vitro.

Przebieg zapłodnienia

pozaustrojowego

Podanie zarodków -

embriotransfer



Po 3 dniach od punkcji prawidłowo rozwijające się zarodki

osiągają stadium 6-8 komórkowe. W każdym zarodku

określana jest liczba komórek (zarodki rozwijające się szybciej

mają większe szanse na implantację). Na tym etapie 2-3

najlepiej rozwinięte zarodki wprowadzane są do jamy macicy

przy użyciu specjalnego cewnika. Zabieg ten jest bezbolesny,

wykonywany jest bez znieczulenia, pod kontrolą USG, przy

wypełnionym pęcherzu moczowym.



Po transferze pacjentka pozostaje na fotelu ginekologicznym

przez około 20 minut W celu zwiększenia szans implantacji

zarodka podawany jest w różnej postaci i dawce progesteron.

Przebieg embriotransferu

Zwykle po 2 tygodniach od transferu zarodków do jamy macicy
wykonuje się test ciążowy, jeśli jest pozytywny wtedy planowane są
dalsze badania w tym USG.
Podczas embriotransferu do jamy macicy mogą zostać przeniesione
maksymalnie 3 zarodki. W przypadku, gdy dojdzie do zapłodnienia
większej liczby komórek jajowych, a pozostałe zarodki nie wykazują
anomalii rozwojowych zostają one zamrożone.

Niewłaściwa budowa lub

niedobór plemników



W jednym mm spermy powinno
znajdować się przeciętnie około

40 – 60 mln plemników,

jeżeli

osiąga ona poziom

poniżej 20

mln

, szanse na zapłodnienie sa

bliskie zera.



Poważnym problemem jest
również wada ich budowy, jak
również zbyt mała ich
ruchliwość i żywotność.

Seminogram



W celu analizy powyższych cech

wykonywana jest komputerowa analiza

plemników wykonywana z użyciem

technik komputerowych – seminogram.



Badanie fragmentacji chromatyny

plemników - w celu zbadania DNA

plemników.



Około 20% mężczyzn posiada

uszkodzone

DNA

plemników.

Oznacza to, że mimo prawidłowych

parametrów co piąty mężczyzna

ciągle nie może mieć dzieci.



Aby wykonać

seminogram

mężczyzna

musi

dostarczyć

nasienie

uzyskane

w

wyniku

masturbacji, po 3-5 dniach
abstynencji płciowej.

Niepłodność

immunologiczna



Inseminacja nasieniem partnera

pozwala na ominięcie pewnych

nieprawidłowości

układu

rodnego kobiety, głownie szyjki

macicy, w okolicach której

nasienie męskie atakowane jest

przez przeciwciała traktujące je

jako obce białko, skutecznie

niszcząc je.



Warunkiem

powodzenia

inseminacji nasieniem partnera

jest dobre jakościowo nasienie

partnera.

Inseminacja nasieniem

partnera



W

wyniku

zastosowania

inseminacji

domacicznej

uzyskuje się ciążę u około 20%
pacjentów.

Przed

przystąpieniem do leczenia za
pomocą inseminacji należy
uwzględnić

fakt,

iż

efektywność można oceniać
po wykonaniu minimum 3
zabiegów.

W

przypadku

przeprowadzenia

5-6

nieudanych

inseminacji

pacjentów kwalifikuje się do
programu

zapłodnienia

pozaustrojowego

Endometrioza -gruczolistość



Cierpi na nią co czterdziesta kobieta pomiędzy 22 – 45

r.ż.



Pierwsze objawy tej choroby to bolesne miesiączkowanie,

ból zlokalizowany w podbrzuszu.



Komórki złuszczonej błony śluzowej - endometrium

przedostają się przez jajowody do jajników, zdarza się

także że do jamy brzusznej, gdzie zagnieżdżają się i

rosną, Reagują na hormony wydzielane podczas cyklu,

tak samo jak błona śluzowa wewnątrz macicy, a więc

złuszczają się i krwawią, a ponieważ wydzielana krew nie

ma możliwości odpływu gromadzi się i częstym tego

skutkiem są rosnące guzy w przydatkach, uciskające i

zamykające światło jajowodów, blokujące dostęp do

komórki jajowej.