WIEDZA O

SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Funkcje i formy
państwa

Funkcje państwa

Funkcja państwa to całokształt działalności państwa w
określonych dziedzinach życia społecznego. Każde państwo realizuje
dwie funkcje – wewnętrzną i zewnętrzną.

Funkcje państwa

Biorąc pod uwagę zasięg przestrzenny działalności państwa, można wyróżnić
dwie jego funkcje:

Funkcja zewnętrzna obejmuje aktywność międzynarodową państwa,
stosunki między państwami, działalność w organizacjach międzynarodowych,
co ma na celu ochronę suwerenności zewnętrznej państwa. Organami,
które realizują tę funkcję, są m.in. służby dyplomatyczne i wojsko.

Funkcja wewnętrzna obejmuje działania, które mają zagwarantować
bezpieczeństwo i ład w kraju. Do tego celu są powołane odpowiednie
organy administracji, policja, prokuratura, sądy oraz służby więzienne.
W ramach realizacji tej funkcji można wyróżnić działalność: prawodawczą,
porządkową, administracyjną, gospodarczo – organizatorską, socjalną oraz
kulturalną.

Forma państwa

Forma państwa to sposób sprawowania władzy oraz organizowania życia politycznego
i społecznego w państwie.

Podział państw ze względu na

formę rządów

Formy monarchii

Ludwik XIV, król Francji w latach 1643 – 1715.
Przypisuje mu się słynne stwierdzenie „Państwo to ja”

• despotyczna – król sprawował pełnię władzy
(np. Egipt pod panowaniem faraonów)

• patrymonialna – monarcha miał silną pozycję
polityczną i ekonomiczną (wczesnośredniowieczna
Europa)

• stanowa – powstała w związku ze wzrostem
politycznego i ekonomicznego znaczenia stanów
(przełom XIII i XIV w. w Anglii i we Francji)

• absolutna – monarcha ma całkowitą i niepodzielną
władzę (początek XVII w. we Francji i w Anglii)

• konstytucyjna – kompetencje monarchy są
ograniczone przez konstytucję (np. Monako i Maroko)

• parlamentarna – kompetencje monarchy są
ograniczone, pełni on funkcję reprezentacyjną
(np. Wielka Brytania, Hiszpania, Belgia i Norwegia).

Współczesne monarchie absolutne

Abd Allah bin Abd al - Aziz Al Saud

Arabia Saudyjska
Od chwili powstania w 1932
roku rządzi nią dynastia
Saudów.
Król sprawuje najwyższą
władzę ustawodawczą,
wykonawczą (pełni funkcję
premiera) i sądowniczą, a
także jest przywódcą
religijnym. Państwo nie ma
pisanej konstytucji, nie
istnieje parlament, a
działalność partii
politycznych jest zakazana.

Współczesne monarchie absolutne

Benedykt XVI, papież

Watykan
Watykan jest elekcyjną monarchią
absolutną. Najwyższa władza
ustawodawcza, wykonawcza
i sądownicza należy do papieża
wybieranego przez Kolegium
Kardynałów. Członków Kolegium
mianuje papież. Oprócz papieża
ważną rolę w państwie
odgrywa sekretarz stanu, który
pełni funkcję premiera.

Podział państw ze względu na reżim

polityczny

Np. w Polsce po 1926,
Rumunii, Hiszpanii
Obecnie w krajach
Afryki, Azji i Ameryki
Łacińskiej

Obecnie w większości
państw europejskich i
Ameryce Północnej

Np. faszystowskie
Niemcy i Włochy.
Obecnie Korea
Północna

Podział państw ze względu na ustrój

terytorialny

Podział państw ze względu na ustrój

terytorialny

Podział państw ze względu na formę

rządu

monarchie

monarchie

republiki

republiki

sposób sprawowania władzy -

absolutna

-

konstytucyjna

-

parlamentarna

sposób sprawowania władzy -

absolutna

-

konstytucyjna

-

parlamentarna

sposób powoływania władzy -

dziedziczna

- elekcyjna

sposób powoływania władzy -

dziedziczna

- elekcyjna

prezydenckie

prezydenckie

parlamentarne

parlamentarne

Podział państw ze względu na relację między

organami władzy (systemy państwowe)

system parlamentarny

system parlamentarny

parlamentarno –

gabinetowy

parlamentarno –

gabinetowy

gabinetowo –

parlamentarny

gabinetowo –

parlamentarny

system prezydencki

system prezydencki

system mieszany

system mieszany

system parlamentarno – komitetowy

system parlamentarno – komitetowy

Podział państw ze względu na

strukturę terytorialno -

administracyjną

unitarne

unitarne

federalne

federalne

zdecentralizowane

zdecentralizowane

scentralizowane

scentralizowane

konfederacja

konfederacja

federacja

federacja

Podział państw ze względu na reżim

polityczny

demokratyczne

demokratyczne

liberalne

liberalne

socjalne

socjalne

autorytarne

autorytarne

totalitarne

totalitarne