Edukacja gerontologiczna w działaniach pielęgniarki

Edukacja gerontologiczna w działaniach pielęgniarki

Rewitalizacja człowieka starego

Rewitalizacja człowieka starego

,,Dodać życia do lat,

,,Dodać życia do lat,

a nie lat do życia”

a nie lat do życia”

Pomyślne starzenie (successful aging)

Pomyślne starzenie (successful aging)

Rowe, Kahn 1987 r.

Rowe, Kahn 1987 r.

To optymalny przebieg starzenia, który cechuje:

To optymalny przebieg starzenia, który cechuje:



brak chorób;

brak chorób;



pozytywne zachowania zdrowotne;

pozytywne zachowania zdrowotne;



minimalne deficyty fizjologiczne, psychologiczne

minimalne deficyty fizjologiczne, psychologiczne

i społeczne, przypisywane wiekowi

i społeczne, przypisywane wiekowi

chronologicznemu

chronologicznemu

Czynniki warunkujące

Czynniki warunkujące

pomyślne starzenie:

pomyślne starzenie:



wykształcenie;

wykształcenie;



pozostawanie w związku małżeńskim;

pozostawanie w związku małżeńskim;



sytuacja materialna;

sytuacja materialna;



pozytywna samoocena stanu zdrowia;

pozytywna samoocena stanu zdrowia;



utrzymywanie sprawności;

utrzymywanie sprawności;



zachowanie idealnej masy ciała;

zachowanie idealnej masy ciała;



właściwa dieta;

właściwa dieta;



aktywność i uprawianie ćwiczeń fizycznych;

aktywność i uprawianie ćwiczeń fizycznych;



wsparcie emocjonalne;

wsparcie emocjonalne;



satysfakcja z obecnego życia;

satysfakcja z obecnego życia;



utrzymywanie autonomii i kontroli nad własnym życiem.

utrzymywanie autonomii i kontroli nad własnym życiem.

Profilaktyka gerontologiczna

Profilaktyka gerontologiczna

jest nauką oraz kompleksową i wielokierunkową

jest nauką oraz kompleksową i wielokierunkową

działalnością praktyczną, której celem jest zapewnienie

działalnością praktyczną, której celem jest zapewnienie

fizjologicznej starości człowieka i uchronienie go przed

fizjologicznej starości człowieka i uchronienie go przed

atrybutami starości patologicznej.

atrybutami starości patologicznej.

Profilaktyka gerontologiczna skupia się na czynnikach

Profilaktyka gerontologiczna skupia się na czynnikach

hamujących i przyspieszających proces starzenia.

hamujących i przyspieszających proces starzenia.

Czynniki przyspieszające starość patologiczną

Czynniki przyspieszające starość patologiczną



zmniejszenie aktywności ruchowej;

zmniejszenie aktywności ruchowej;



niewłaściwe odżywianie;

niewłaściwe odżywianie;



stosowanie używek;

stosowanie używek;



zanieczyszczenia środowiska naturalnego;

zanieczyszczenia środowiska naturalnego;



nieoczekiwana zmiana warunków życia i otoczenia;

nieoczekiwana zmiana warunków życia i otoczenia;



osamotnienie (utrata bliskiej osoby, niemożność

osamotnienie (utrata bliskiej osoby, niemożność

opuszczenia domu);

opuszczenia domu);



izolacja społeczna;

izolacja społeczna;



pogorszenie sytuacji materialnej;

pogorszenie sytuacji materialnej;



nadmiar wolnego czasu;

nadmiar wolnego czasu;



monotonia, nuda, pustka;

monotonia, nuda, pustka;



niewłaściwa postawa wobec starości;

niewłaściwa postawa wobec starości;

c.d. czynników przyspieszających starość

c.d. czynników przyspieszających starość

patologiczną

patologiczną



niezaspokojenie potrzeb uczuciowych;

niezaspokojenie potrzeb uczuciowych;



niemożność samodzielnego określenia celów i możliwości

niemożność samodzielnego określenia celów i możliwości

ich realizacji;

ich realizacji;



poczucie nieprzydatności, niemożności działania na rzecz

poczucie nieprzydatności, niemożności działania na rzecz

innych.

innych.

Czynniki hamujące proces starzenia

Czynniki hamujące proces starzenia



aktywność ruchowa;

aktywność ruchowa;



racjonalny tryb życia;

racjonalny tryb życia;



racjonalne odżywianie;

racjonalne odżywianie;



optymalizacja masy ciała;

optymalizacja masy ciała;



odnowa biologiczna;

odnowa biologiczna;



leczenie uzdrowiskowe;

leczenie uzdrowiskowe;



ergoterapia;

ergoterapia;



farmakoterapia;

farmakoterapia;



stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego;

stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego;



rehabilitacja;

rehabilitacja;



psychoterapia.

psychoterapia.

Kierunki profilaktyki starości

Kierunki profilaktyki starości



Profilaktyka pierwotna – adresowana do dzieci, młodzieży

Profilaktyka pierwotna – adresowana do dzieci, młodzieży

w zakresie kształtowania zachowań

w zakresie kształtowania zachowań

prozdrowotnych, promowania starości jako naturalnego

prozdrowotnych, promowania starości jako naturalnego

okresu życia i sprawnie realizowanej polityce zdrowotnej;

okresu życia i sprawnie realizowanej polityce zdrowotnej;



Profilaktyka wtórna - adresowana do ludzi dojrzałych do

Profilaktyka wtórna - adresowana do ludzi dojrzałych do

okresu wczesnej starości – dotyczy kontynuowania działań

okresu wczesnej starości – dotyczy kontynuowania działań

prozdrowotnych z okresu dzieciństwa, młodości,

prozdrowotnych z okresu dzieciństwa, młodości,

zapobieganie nieodwracalnym powikłaniom chorób,

zapobieganie nieodwracalnym powikłaniom chorób,

wczesnej diagnostyki chorób, zapobieganie izolacji

wczesnej diagnostyki chorób, zapobieganie izolacji

społecznej, bierności

społecznej, bierności

c.d. profilaktyki starości wczesnej i późnej

c.d. profilaktyki starości wczesnej i późnej

wg. B. Żakowskiej - Wachelko

wg. B. Żakowskiej - Wachelko

WIEK – 65-

WIEK – 65-

74

74

CEL –

CEL –

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

NIEODWRACALNYM

NIEODWRACALNYM

ZMIANOM CHOROBOWYM,

ZMIANOM CHOROBOWYM,

HIPOKINEZJI, IZOLACJI,

HIPOKINEZJI, IZOLACJI,

UZALEZNIANIU OD

UZALEZNIANIU OD

OTOCZENIA

OTOCZENIA

METODA

METODA

– WCZESNE,

– WCZESNE,

WIELOKIERUNKOWE

WIELOKIERUNKOWE

ROZPOZNAWANIE,

ROZPOZNAWANIE,

LECZENIE

LECZENIE

PSYCHOLOGICZNE

PSYCHOLOGICZNE

PRZYGOTOWANIE DO

PRZYGOTOWANIE DO

STAROŚCI, STYMULOWANIE

STAROŚCI, STYMULOWANIE

AKTYWNOŚCI LUB JEJ

AKTYWNOŚCI LUB JEJ

RACJONALNE

RACJONALNE

OGRANICZANIE

OGRANICZANIE

WIEK 75 I

WIEK 75 I

WIĘCEJ

WIĘCEJ

CEL

CEL

–ZASPOKAJANIE

–ZASPOKAJANIE

POTRZEB ZDROWTNYCH

POTRZEB ZDROWTNYCH

I ŻYCIOWYCH W

I ŻYCIOWYCH W

MIEJSCU ZAMIESZKANIA,

MIEJSCU ZAMIESZKANIA,

ZGODNIE Z

ZGODNIE Z

OCZEKIWANIAMI

OCZEKIWANIAMI

CZŁOWIEKA STAREGO

CZŁOWIEKA STAREGO

METODA –

METODA –

LECZENIE

LECZENIE

OBJAWOWE,

OBJAWOWE,

SPECJALISTYCZNE,

SPECJALISTYCZNE,

WIELOKIERUNKOWE,

WIELOKIERUNKOWE,

KOMPENSACJA STRAT

KOMPENSACJA STRAT

W SFERZE

W SFERZE

SOMATYCZNEJ,

SOMATYCZNEJ,

PSYCHICZNEJ I SPOŁECZNEJ

PSYCHICZNEJ I SPOŁECZNEJ

Profilaktyka starości – sfera biologiczna

Profilaktyka starości – sfera biologiczna



kształtowanie nawyków w zakresie

kształtowanie nawyków w zakresie

regularnego

regularnego

uprawiania sportu, rekreacji;

uprawiania sportu, rekreacji;



dbałość o higienę osobistą;

dbałość o higienę osobistą;



zachowanie jak największej sprawności dla

zachowanie jak największej sprawności dla

zapewnienia samodzielności;

zapewnienia samodzielności;



zachowanie dobrego stanu zdrowia dla

zachowanie dobrego stanu zdrowia dla

przedłużenia aktywnego życia;

przedłużenia aktywnego życia;



przejawianie zachowań prozdrowotnych np. brak

przejawianie zachowań prozdrowotnych np. brak

nałogów

nałogów

Profilaktyka starości – sfera psychiczna

Profilaktyka starości – sfera psychiczna



prezentowanie ,,zdrowego egoizmu” (postawa

prezentowanie ,,zdrowego egoizmu” (postawa

asertywna);

asertywna);



pozytywny obraz własnej przyszłości;

pozytywny obraz własnej przyszłości;



niwelowanie obaw i leku przed własną starością;

niwelowanie obaw i leku przed własną starością;



akceptacja starości jako naturalnej fazy i

akceptacja starości jako naturalnej fazy i

twórczej kontynuacji życia;

twórczej kontynuacji życia;



samoakceptacja;

samoakceptacja;



afirmacja życia

afirmacja życia

Profilaktyka strości – sfera intelektualna

Profilaktyka strości – sfera intelektualna



kształtowanie, kontynuowanie, rozbudowanie

kształtowanie, kontynuowanie, rozbudowanie

zainteresowań;

zainteresowań;



kreatywny wymiar czasu wolnego;

kreatywny wymiar czasu wolnego;



unikanie jałowej intelektualnie starości (ryzyko

unikanie jałowej intelektualnie starości (ryzyko

demencji)

demencji)



uprawianie ,,gimnastyki umysłowej”;

uprawianie ,,gimnastyki umysłowej”;

Profilaktyka starości – sfera społeczna

Profilaktyka starości – sfera społeczna



obalanie negatywnych stereotypów starości;

obalanie negatywnych stereotypów starości;



wdrożenie/utrzymywanie aktywności społecznej;

wdrożenie/utrzymywanie aktywności społecznej;



angażowanie się w działalność klubów, związków

angażowanie się w działalność klubów, związków

itp.

itp.



utrzymywanie więzi rodzinnych i kontaktów

utrzymywanie więzi rodzinnych i kontaktów

towarzyskich;

towarzyskich;



przyjmowanie nowych ról społecznych;

przyjmowanie nowych ról społecznych;



zapobieganie osamotnieniu, izolacji społecznej;

zapobieganie osamotnieniu, izolacji społecznej;



podtrzymywanie poczucia przydatności,

podtrzymywanie poczucia przydatności,

użyteczności

użyteczności

Profilaktyka starości –

Profilaktyka starości –

wymiar ekonomiczny

wymiar ekonomiczny



gromadzenie oszczędności, ubezpieczenia

gromadzenie oszczędności, ubezpieczenia

społeczne;

społeczne;



zapewnienie godziwych warunków własnej

zapewnienie godziwych warunków własnej

egzystencji;

egzystencji;



unikanie uzależnienia od innych osób;

unikanie uzależnienia od innych osób;



samodzielne podejmowanie decyzji;

samodzielne podejmowanie decyzji;



stwarzanie warunków do realizacji marzeń

stwarzanie warunków do realizacji marzeń

Rewitalizacja

Rewitalizacja

,,Jedni są wiecznie

,,Jedni są wiecznie

młodzi

młodzi

Inni wiecznie

Inni wiecznie

starzy

starzy

To kwestia

To kwestia

charakteru

charakteru

A nie

A nie

kalendarzy….”

kalendarzy….”

Jan Sztandynger

Jan Sztandynger

REWITALIZACJA

REWITALIZACJA

To wielokierunkowe działania mające na

To wielokierunkowe działania mające na

celu ogólne usprawnianie, wzmacnianie i

celu ogólne usprawnianie, wzmacnianie i

ożywienie organizmu człowieka starego.

ożywienie organizmu człowieka starego.

W ich wyniku uzyskuje się poprawę stanu

W ich wyniku uzyskuje się poprawę stanu

zdrowia i czynności wszystkich narządów.

zdrowia i czynności wszystkich narządów.

Metody rewitalizacji

Metody rewitalizacji



podawanie sprawdzonych, skutecznych leków (może

podawanie sprawdzonych, skutecznych leków (może

przyczyniać się do dużej poprawy samopoczucia,

przyczyniać się do dużej poprawy samopoczucia,

przypływu energii);

przypływu energii);



dietoterapia – zrównoważona dieta oparta na pokarmach

dietoterapia – zrównoważona dieta oparta na pokarmach

naturalnych, niekonserwowanych, warzywach, owocach;

naturalnych, niekonserwowanych, warzywach, owocach;



kinezyterapia – (rehabilitacja za pomocą ćwiczeń

kinezyterapia – (rehabilitacja za pomocą ćwiczeń

fizycznych);

fizycznych);



ergoterapia (rehabilitacja pracą), terapia zajęciowa;

ergoterapia (rehabilitacja pracą), terapia zajęciowa;



psychoterapia – rozwijanie zainteresowań np. UTW;

psychoterapia – rozwijanie zainteresowań np. UTW;



inne sposoby o korzystnym wpływie na psychikę

inne sposoby o korzystnym wpływie na psychikę

Miejsca rewitalizacji: dom , szpital, uzdrowiska

Miejsca rewitalizacji: dom , szpital, uzdrowiska

Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW)

Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW)



forma kształcenia ustawicznego seniorów

forma kształcenia ustawicznego seniorów



pierwszy uniwersytet powstał we Francji w 1973 r., został

pierwszy uniwersytet powstał we Francji w 1973 r., został

utworzony przez profesora nauk społecznych Pierre

utworzony przez profesora nauk społecznych Pierre

‘

‘

a

a

Yellasa;

Yellasa;



pierwszy UTW w Polsce powstał w 1975 r. w Warszawie

pierwszy UTW w Polsce powstał w 1975 r. w Warszawie

dzięki inicjatywie Haliny Szwartz;

dzięki inicjatywie Haliny Szwartz;



obecnie w Polsce jest ok. 1

obecnie w Polsce jest ok. 1

10

10

UTW, które zrzeszają 25 tys.

UTW, które zrzeszają 25 tys.

słuchaczy

słuchaczy

;

;



w Polsce UTW zostały utworzone w strukturach uczelni

w Polsce UTW zostały utworzone w strukturach uczelni

wyższych, powołane przez stowarzyszenia

wyższych, powołane przez stowarzyszenia

popularnonaukowe, inne (np.działające w bibliotekach,

popularnonaukowe, inne (np.działające w bibliotekach,

ośrodkach pomocy społecznej)

ośrodkach pomocy społecznej)



Międzynarodowe Stowarzyszenie Uniwersytetów Trzeciego

Międzynarodowe Stowarzyszenie Uniwersytetów Trzeciego

Wieku skupia UTW z całego świata promując edukację

Wieku skupia UTW z całego świata promując edukację

osób starych;

osób starych;

Uniwersytet Trzeciego Wieku

Uniwersytet Trzeciego Wieku

we Włocławku

we Włocławku



działa przy Centrum Kształcenia Ustawicznego we

działa przy Centrum Kształcenia Ustawicznego we

Włocławku

Włocławku



powołany został 20.12.2005 r. z inicjatywy

powołany został 20.12.2005 r. z inicjatywy

Prezydenta Miasta, Centrum Kształcenia

Prezydenta Miasta, Centrum Kształcenia

Ustawicznego, Zarządu Rejonowego Polskiego

Ustawicznego, Zarządu Rejonowego Polskiego

Komitetu Pomocy Społecznej

Komitetu Pomocy Społecznej



deklaracje wsparcia WUTW złożyli przedstawiciele

deklaracje wsparcia WUTW złożyli przedstawiciele

sześciu włocławskich szkół wyższych

sześciu włocławskich szkół wyższych



2008 r. – 500 słuchaczy między 50-60r.ż.

2008 r. – 500 słuchaczy między 50-60r.ż.



WUTW posiada własna stronę internetową

WUTW posiada własna stronę internetową

www.wloclawek.utw.pl

www.wloclawek.utw.pl



raz w miesiącu ukazuje się pismo wewnętrzne

raz w miesiącu ukazuje się pismo wewnętrzne

Rady Słuchaczy WUTW - ,,Wieści jesieni”

Rady Słuchaczy WUTW - ,,Wieści jesieni”

Kujawsko-Dobrzyński UTW

Kujawsko-Dobrzyński UTW



utworzony w 2009r. przy WSHE we

utworzony w 2009r. przy WSHE we

Włocławku;

Włocławku;



5.11.2009r. – pierwsza inauguracja

5.11.2009r. – pierwsza inauguracja

roku akademickiego

roku akademickiego

Uniwersytety Trzeciego Wieku

Uniwersytety Trzeciego Wieku



Cel UTW – poprawa jakości życia poprzez

Cel UTW – poprawa jakości życia poprzez

kształcenie

kształcenie



UTW dążą do: pobudzania zainteresowań ludzi

UTW dążą do: pobudzania zainteresowań ludzi

starych, zaspokojenie aspiracji, budzenia postaw

starych, zaspokojenie aspiracji, budzenia postaw

aktywnego stosunku do poznanych treści,

aktywnego stosunku do poznanych treści,

pomocy w racjonalnym spędzaniu

pomocy w racjonalnym spędzaniu

wolnego czasu, p/działania osamotnieniu,

wolnego czasu, p/działania osamotnieniu,

ułatwianie kontaktów z instytucjami, ośrodkami,

ułatwianie kontaktów z instytucjami, ośrodkami,

aktywizowanie do pomocy innym.

aktywizowanie do pomocy innym.