FUNKCJE ZDROWIA

PUBLICZNEGO

Prof. Jerzy Leowski - dyrektor Szkoły

Zdrowia Publicznego i Medycyny

Społecznej w Warszawie

Działania na rzecz ochrony zdrowia ogółu

ludności:

1. Monitorowanie stanu zdrowia oraz określenie potrzeb

zdrowotnych ludności.

Podstawowe mierniki stanu zdrowia:
• Dane o zachorowaniach - główne przyczyny porad

ambulatoryjnych, hospitalizacji, okresowej i trwalej

niezdolności do pracy.

• Dane o chorobach przewlekłych - przyczyn

niepełnosprawności

i wymagających długotrwałej opieki.
• Obowiązek zgłaszania i rejestracji chorób zakaźnych,

gruźlicy, chorób zawodowych i nowotworów.

• Przeciętne trwanie życia.
• Dane o umieralności - struktura zgonów wg przyczyn.
• Współczynnik umieralności niemowląt.

Na podstawie tych danych możliwości oceny sytuacji

zdrowotnej ludności

i zachodzących w tym zakresie zmian w kraju i porównanie

z innymi krajami oraz określanie potrzeb zdrowotnych.

2. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób,
ze szczególnym uwzględnieniem chorób zakaźnych

i społecznych, wymagających zorganizowanego

wysiłku

państwa na rzecz ich zwalczania.

Dla bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli istotne

znaczenie ma sprawne funkcjonowanie służb

medycznych i sanitarnych chroniących przed

rozprzestrzenieniem się chorób głównie tych,

którym można zapobiec.



Wczesna diagnostyka chorób zakaźnych np.

grypy, gruźlicy, żółtaczki zakaźnej, AIDS, czy

choroby Creutzfelda-Jacoba i zorganizowany

wysiłek państwa na rzecz ich zwalczania.



Wysiłek państwa w zapobieganiu chorób

zawodowych, układu krążenia, chorób

nowotworowych.



Profilaktyka uzależnień.

3. Identyfikacja i zwalczanie zagrożeń zdrowotnych

w środowisku, miejscu zamieszkania, pracy, nauki,
w żywności i wodzie oraz w placówkach służby zdrowia.



Sanitarna kontrola żywności i żywienia.



Wielosektorowe działania na rzecz ochrony zasobów
wody pitnej
i systematyczna kontrola jej jakości.



Nadzór sanitarny w zakresie zanieczyszczenia
powietrza, gleby
i wód powierzchniowych.



Nadzór nad zdrowotnymi warunkami nauki i pracy.



Opiniowanie planów budowy obiektów mieszkalnych,
biurowych, czy przemysłowych pod kątem ich wpływu
na zdrowie.



Zagrożenie związane z ubocznym działaniem leków i
nowych technologii medycznych.

4. Zapobieganie wypadkom i urazom oraz

zapewnienie kompleksowej pomocy, w tym
medycznej, ofiarom katastrof, kataklizmów i
klęsk żywiołowych.



Wypadki i urazy zajmują pierwsze miejsce
wśród przyczyn zgonów u dzieci i młodzieży, a
trzecie u ogółu ludności.



Duża przyczyna niesprawności i inwalidztwa.



Rola medycyny ratunkowej w reagowaniu służb
medycznych.



Odpowiednie regulacje prawne i sprawna
struktura organizacyjna obejmująca cały kraj.

5. Zapewnienie nadzoru epidemiologicznego, w tym

laboratoryjnej kontroli przeciwepidemicznej w

zakresie chorób zakaźnych, także zawleczonych z

zagranicy oraz laboratoryjnej kontroli zagrożeń

środowiskowych (powietrza, wody, gleby,

żywności) i zagrożeń mogących wynikać

z wymiany handlowej z zagranicą.



Niezbędna jest sieć wysokospecjalistycznych

państwowych laboratoriów zdrowia publicznego

zdolnych do zapewnienia bezpieczeństwa

zdrowotnego w przypadkach zagrożeń

epidemicznych, zagrożeń substancjami

toksycznymi

w powietrzu, wodzie, żywności - w kraju i

transmitowanych

z zagranicy.



Nadzór nad działalnością laboratoriów

klinicznych

i szpitalnych.

6. Promowanie aktywnego współuczestnictwa

społeczeństwa w działaniach na rzecz
zdrowia poprzez promocję zdrowego stylu
życia wszystkich obywateli, ze szczególnym
uwzględnieniem promocji zachowań
prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży

i w wybranych grupach wysokiego ryzyka

zachorowania.



W imieniu państwa (Ministra Zdrowia)
funkcje koordynatora takich działań pełni
Państwowa Służba Zdrowia Publicznego,
która współpracuje z wszystkimi sektorami
życia gospodarczego i społecznego państwa.



Rola szkoły, prasy, radia, telewizji, internetu.

7. Kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy

i innego personelu medycznego zgodnie

z wymogami współczesnej wiedzy medycznej,

nowych technologii diagnostyczno-

leczniczych

oraz zgodnie ze skalą potrzeb zdrowotnych

społeczeństwa, w tym zapewnienie warunków

rozwoju nauk medycznych.



Lekarze i cały personel medyczny powinien

znać zasady i cele zdrowia publicznego.



Warunki kształcenia, doskonalenia

zawodowego, nabywania specjalizacji powinny

być jednolite

w całym kraju - tylko państwo przez regulacje

prawne może to zagwarantować.

8. Zapewnienie jednolitych, kompleksowych

regulacji prawnych w ochronie zdrowia
dotyczących systemu organizacji,
finansowania i zarządzania placówkami
opieki medycznej, ekonomiki zdrowia, zasad
orzecznictwa lekarskiego – zgodnych
z konstytucyjnymi uprawnieniami obywateli.



Niezbędne są kompleksowe regulacje
prawne dotyczące struktury organizacyjnej,
zasad zarządzania
i finansowania gwarantujące osiągnięcie
założonych
w polityce państwa systemów

.

9. Monitorowanie zakresu i jakości świadczeń

medycznych, ich dostępności, przestrzegania
zasad bioetyki zawodowej personelu,
przestrzegania praw pacjenta
i międzynarodowych regulacji prawnych
w ochronie zdrowia.



Proces monitorowania zakresu, jakości i
dostępności wszelkich świadczeń na rzecz
zdrowia stanowi niezbędne narzędzie
realizacji polityki zdrowotnej państwa przez
system ochrony zdrowia.

10. Ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle

porównań międzynarodowych, analiza wyzwań

i zagrożeń wynikających z procesów

globalizacji.

Miejsce i rola kraju w pracach WHO i innych

międzynarodowych i międzyrządowych

organizacji działających na rzecz zdrowia.



Żaden kraj nie żyje w izolacji od innych

krajów.



Procesy globalizacj i przynoszą nowe

wyzwania

i nowe zagrożenia zdrowotne.



Współpraca międzynarodowa i

międzyrządowa stała się koniecznością.

FUNKCJE ZDROWIA PUBLICZNEGO

Działania na rzecz ochrony zdrowia indywidualnych
osób:

1. Zapewnienie pełnej dostępności służb
zapobiegawczych
w zakresie szczepień ochronnych, wczesnego
wykrywania
i leczenia chorób zakaźnych, w tym gruźlicy, AIDS,
chorób wenerycznych, chorób zawleczonych z zagranicy.



Szczepienia ochronne - obowiązkowe są objęte
wewnętrznymi
i międzynarodowymi regulacjami prawnymi.



Zapewnienie możliwości badań skriningowych członków
rodzin chorych a nawet badań skriningowych grup
wysokiego ryzyka zachorowania na niektóre choroby
zakaźne np. gruźlicę, AIDS.

2. Zapewnienie pełnej dostępności pomocy

medycznej dla osób niepełnosprawnych,

bezdomnych i innych grup pozbawionych

dostępu do świadczeń zdrowotnych.



Opieka medyczna w stanach zagrożenia życia

czy

w przypadku wystąpienia chorób zakaźnych

powinna być pod opieką - państwa - instytucji

charytatywnych.

3. Objęcie niezbędnym zakresem świadczeń

leczniczych wybranych chorób o znaczeniu
społecznym, w tym chorób psychicznych,
uzależnień, cukrzycy itp.



Rosnąca liczba osób nie mających
możliwości utrzymania własnego zdrowia.



Sprawy dyskusyjne - które choroby należy
zaliczyć
do w pełni bezpłatnych (choroby psychiczne,
narkomania, cukrzyca, niepełnosprawność).

4. Objęcie badaniami skriningowymi i czynnym

poradnictwem grup wysokiego ryzyka

zachorowania

na wybrane choroby o znaczeniu społecznym.



Ocena przydatności badań skriningowych z punktu

widzenia naukowego, etycznego i finansowego.



Wskazane badania w kierunku wykrycia

wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego,

fenyloketonurii, badania słuchu i wzroku u dzieci,

badania w celu wykrycia nowotworu płuc ( Rtg

klatki piersiowej), raka sutka (mammografia),

raka szyjki macicy (badanie ginekologiczne +

cytologiczne), badania w celu wykrycia choroby

nadciśnieniowej, cukrzycy.



Badania skriningowe w odniesieniu do innych

chorób - korzyści tylko u małego odsetka

badanych przy wysokich kosztach.

5. Nadzór merytoryczny i pomoc finansowa dla

instytucji charytatywnych udzielających
pomocy medycznej
i społecznej osobom ubogim i upośledzonym.



Cenna społeczna działalność instytucji
charytatywnych
i pozarządowych - nie jest w stanie sprostać
potrzebom - potrzebna pomoc ale konieczna
kontrola wydatków - nadużywanie zaufania.