1

Żylna choroba zakrzepowo-

Żylna choroba zakrzepowo-

zatorowa [ŻChZZ]

zatorowa [ŻChZZ]

►

To zakrzepica żył głębokich [ZŻG] i jej

To zakrzepica żył głębokich [ZŻG] i jej

najgroźniejsze powikłanie zator tętnicy

najgroźniejsze powikłanie zator tętnicy

płucnej [ZP]

płucnej [ZP]

►

następstwa ZŻG - zespół

następstwa ZŻG - zespół

pozakrzepowy usposabiający do

pozakrzepowy usposabiający do

nawrotów ŻChZZ

nawrotów ŻChZZ

2

Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

►

Wiek > 40 lat

Wiek > 40 lat

►

długotrwałe unieruchomienie

długotrwałe unieruchomienie

►

udar mózgu

udar mózgu

►

nowotwory złośliwe i leczenie

nowotwory złośliwe i leczenie

p/nowotworowe

p/nowotworowe

►

duże zabiegi operacyjne w obrębie

duże zabiegi operacyjne w obrębie

j.brzusznej, k.dolnych

j.brzusznej, k.dolnych

►

urazy-złamania miednicy, kości udowej,

urazy-złamania miednicy, kości udowej,

kończyn dolnych

kończyn dolnych

3

Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

►

Otyłość

Otyłość

►

żylaki

żylaki

►

niewydolność serca III i IV klasa NYHA

niewydolność serca III i IV klasa NYHA

►

obecność cewnika w dużych żyłach

obecność cewnika w dużych żyłach

►

czerwienica, nadpłytkowość

czerwienica, nadpłytkowość

►

doustne środki antykoncepcyjne i HTZ

doustne środki antykoncepcyjne i HTZ

[hormonalna terapia zastępcza]

[hormonalna terapia zastępcza]

►

obecność p/ciał antyfosfolipidowych

obecność p/ciał antyfosfolipidowych

4

Postacie ŻChZZ

Postacie ŻChZZ

►

Zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich

-

-

phlebothrombosis profunda

phlebothrombosis profunda

►

bolesny siniczy obrzęk kończyny

bolesny siniczy obrzęk kończyny

-

-

phlegmasia coerulea dolens

phlegmasia coerulea dolens

►

zespół pozakrzepowy

zespół pozakrzepowy

syndrom post

syndrom post

phlebothrombosis

phlebothrombosis

►

zator tętnicy płucnej

zator tętnicy płucnej

embolia arteriae

embolia arteriae

pulmonalis

pulmonalis

5

Zakrzepica żył głębokich-objawy

Zakrzepica żył głębokich-objawy

►

Głęboki ból łydki, okolicy dołu podkolanowego

Głęboki ból łydki, okolicy dołu podkolanowego

lub uda, aż do pachwiny - może nasilać się przy

lub uda, aż do pachwiny - może nasilać się przy

przyjęciu pozycji pionowej, a zanikać w pozycji

przyjęciu pozycji pionowej, a zanikać w pozycji

leżącej

leżącej

►

początek dolegliwości zwykle nie jest nagły -ból

początek dolegliwości zwykle nie jest nagły -ból

stopniowo zwiększa się w ciągu godzin i dni

stopniowo zwiększa się w ciągu godzin i dni

►

obrzęk kończyny - może być nie zauważalny w

obrzęk kończyny - może być nie zauważalny w

pozycji leżącej

pozycji leżącej

►

zasinienie kończyny zwłaszcza po jej

zasinienie kończyny zwłaszcza po jej

opuszczeniu

opuszczeniu

6

ocena prawdopodobieństwa

ocena prawdopodobieństwa

klinicznego ZŻG a priori w skali

klinicznego ZŻG a priori w skali

Wellsa

Wellsa

Wywiad lub objaw kliniczny Punkty

Wywiad lub objaw kliniczny Punkty

►

nowotwór złośliwy + 1

nowotwór złośliwy + 1

►

niedowład, unieruchomienie + 1

niedowład, unieruchomienie + 1

►

duży zabieg chirurgiczny

duży zabieg chirurgiczny

w ciągu ostatnich 4 tygodni + 1

w ciągu ostatnich 4 tygodni + 1

►

bolesność miejscowa + 1

bolesność miejscowa + 1

►

obrzęk całej kończyny dolnej + 1

obrzęk całej kończyny dolnej + 1

7

Skala Wellsa c.d.

Skala Wellsa c.d.

►

Obrzęk kostek większy o > 3cm

Obrzęk kostek większy o > 3cm

w porównaniu ze zdrową kończyną +

w porównaniu ze zdrową kończyną +

1

1

►

obrzęk ciastowaty

obrzęk ciastowaty

+ 1

+ 1

►

widoczne żyły powierzchowne +

widoczne żyły powierzchowne +

1

1

8

Skala Wellsa - interpretacja

Skala Wellsa - interpretacja

Prawdopodobieństwo ZŻG Suma

Prawdopodobieństwo ZŻG Suma

Punktów

Punktów

►

małe < 0

małe < 0

►

pośrednie 1-2

pośrednie 1-2

►

duże > 3

duże > 3

9

Ocena prawdopodobieństwa

Ocena prawdopodobieństwa

klinicznego ZP a priori w skali

klinicznego ZP a priori w skali

Wellsa

Wellsa

Wywiad lub objaw kliniczny Punkty

Wywiad lub objaw kliniczny Punkty

►

obrzęk k. dolnej, ból w przebiegu

obrzęk k. dolnej, ból w przebiegu

żył głębokich + 3

żył głębokich + 3

►

akcja serca > 100/min + 1,5

akcja serca > 100/min + 1,5

►

unieruchomienie przez 3 kolejne

unieruchomienie przez 3 kolejne

dni lub zabieg chirurgiczny w ciągu

dni lub zabieg chirurgiczny w ciągu

ostatnich 4 tygodni + 1,5

ostatnich 4 tygodni + 1,5

10

Skala Wellsa w ZP c.d.

Skala Wellsa w ZP c.d.

►

Potwierdzona ZŻG lub ZP w wywiadzie +

Potwierdzona ZŻG lub ZP w wywiadzie +

1,5

1,5

►

krwioplucie

krwioplucie

+ 1

+ 1

►

nowotwór złośliwy, leczenie

nowotwór złośliwy, leczenie

p/nowotworowe

p/nowotworowe

+ 1

+ 1

11

Skala Wellsa w ZP -

Skala Wellsa w ZP -

interpretacja

interpretacja

Prawdopodobieństwo ZP suma

Prawdopodobieństwo ZP suma

punktów

punktów

małe < 2

małe < 2

pośrednie 2-6

pośrednie 2-6

duże > 6

duże > 6

12

Zapobieganie:

Zapobieganie:

Zmniejszenie zastoju w żyłach

Zmniejszenie zastoju w żyłach

głębokich :

głębokich :

►

wczesne uruchamianie po zabiegach

wczesne uruchamianie po zabiegach

chirurgicznych

chirurgicznych

►

leczenie żylaków kończyn dolnych

leczenie żylaków kończyn dolnych

►

leczenie niewydolności krążenia

leczenie niewydolności krążenia

►

odstawienie leków wywołujących zakrzepicę

odstawienie leków wywołujących zakrzepicę

[estrogeny]

[estrogeny]

►

leczenie nadpłytkowości, poliglobulii

leczenie nadpłytkowości, poliglobulii

13

Zapobieganie

Zapobieganie

►

Farmakologiczne zahamowanie powstawania

Farmakologiczne zahamowanie powstawania

zakrzepu [hamowanie agregacji płytek, oraz

zakrzepu [hamowanie agregacji płytek, oraz

hamowanie aktywacji ukł. krzepnięcia]

hamowanie aktywacji ukł. krzepnięcia]

14

Cel terapii:

Cel terapii:

►

Zapobieganie ZP oraz rozwojowi zakrzepicy

Zapobieganie ZP oraz rozwojowi zakrzepicy

►

przywrócenie przepływu krwi w naczyniach

przywrócenie przepływu krwi w naczyniach

objętych zakrzepicą

objętych zakrzepicą

►

zachowanie czynności zastawek żylnych

zachowanie czynności zastawek żylnych

►

zapobieganie zespołowi pozakrzepowemu

zapobieganie zespołowi pozakrzepowemu

15

Literatura przedmiotu:

Literatura przedmiotu:

►

Przydatność klinicznej skali

Przydatność klinicznej skali

diagnostycznej w rozpoznawaniu

diagnostycznej w rozpoznawaniu

ŻChZZ.

ŻChZZ.

L.J.Tamariz i współ. Medycyna

L.J.Tamariz i współ. Medycyna

Praktyczna 4(170) kwiecień 2005

Praktyczna 4(170) kwiecień 2005