16.

16.

Funkcje

Funkcje

komunikowania medialnego

komunikowania medialnego

1.1. Pojęcie funkcji komunikowania

1.1. Pojęcie funkcji komunikowania



etymologia i ogólne rozumienie

etymologia i ogólne rozumienie



functio

functio

(łac.) od

(łac.) od

fungor

fungor

= wykonuję zadanie, pełnię

= wykonuję zadanie, pełnię

służbę, spełniam obowiązek

służbę, spełniam obowiązek



określona praca, obowiązki, stanowisko,

określona praca, obowiązki, stanowisko,



działanie, funkcjonowanie, rola, zadanie

działanie, funkcjonowanie, rola, zadanie



funkcja komunikowania

funkcja komunikowania



działania mające na celu spowodowanie

działania mające na celu spowodowanie

określonych skutków

określonych skutków



same skutki, które komunikacja powoduje u

same skutki, które komunikacja powoduje u

odbiorców

odbiorców



obiektywne zadania i cele mediów

obiektywne zadania i cele mediów



subiektywne cele lub korzyści odbiorców

subiektywne cele lub korzyści odbiorców

1.2. Pojęcie funkcji komunikowania

1.2. Pojęcie funkcji komunikowania



sprawczość medialna zależy od

sprawczość medialna zależy od

założonych

założonych

celów

celów

, jakim media mają służyć i

, jakim media mają służyć i

faktycznych funkcji

faktycznych funkcji

, jakie media spełniają

, jakie media spełniają



typologie i analizy funkcji mediów

typologie i analizy funkcji mediów

zależą od

zależą od



aspektu ujęć

aspektu ujęć

: społeczny, kulturowy,

: społeczny, kulturowy,

psychologiczny itd.

psychologiczny itd.



konstrukcji i charakteru teorii i paradygmatu

konstrukcji i charakteru teorii i paradygmatu

,

,

z którego teorie mediów wyrastają

z którego teorie mediów wyrastają

2. Kryterium społecznej funkcjonalności

2. Kryterium społecznej funkcjonalności



komunikowanie umożliwia

komunikowanie umożliwia

tworzenie

tworzenie

satysfakcjonujących więzi społecznych

satysfakcjonujących więzi społecznych



poprzez zaspokojenie potrzeby kontaktu z innymi ludźmi

poprzez zaspokojenie potrzeby kontaktu z innymi ludźmi



doskonalenie tego kontaktu

doskonalenie tego kontaktu



oraz możliwość stania wymogom stawianym przez

oraz możliwość stania wymogom stawianym przez

społeczeństwo

społeczeństwo



komunikowanie spełnia

komunikowanie spełnia

funkcję regulacyjną

funkcję regulacyjną



wyrażającą się przede wszystkim w możliwości wywierania

wyrażającą się przede wszystkim w możliwości wywierania

wpływu na postępowanie ludzi

wpływu na postępowanie ludzi



poprzez upowszechnianie i egzekwowanie pewnych wartości,

poprzez upowszechnianie i egzekwowanie pewnych wartości,

norm i wzorów zachowań

norm i wzorów zachowań



komunikowanie jest procesem

komunikowanie jest procesem

umożliwiającym

umożliwiającym

samodoskonalenie człowieka

samodoskonalenie człowieka

3. Kryterium Aldaga-Sternsa

3. Kryterium Aldaga-Sternsa

Roland J. Aldag i Michael Stearns wymienili cztery funkcje mediów

Roland J. Aldag i Michael Stearns wymienili cztery funkcje mediów

(1987)

(1987)



informacyjną

informacyjną



media po pierwsze przekazują informacje niezbędne do podejmowania

media po pierwsze przekazują informacje niezbędne do podejmowania

określonych działań

określonych działań



motywacyjną

motywacyjną



motywują i zachęcają do podejmowania działań w celu osiągania

motywują i zachęcają do podejmowania działań w celu osiągania

zamierzonych celów

zamierzonych celów



kontrolną

kontrolną



kontrolują przestrzeganie norm i obowiązków akceptowanych w życiu

kontrolują przestrzeganie norm i obowiązków akceptowanych w życiu

społecznym

społecznym



emotywną

emotywną



stwarzają możliwości wyrażania emocji i zaspokajania

stwarzają możliwości wyrażania emocji i zaspokajania

psychospołecznych potrzeb wynikających z wszelkich form

psychospołecznych potrzeb wynikających z wszelkich form

zaangażowania społecznego

zaangażowania społecznego

4.1. Kryterium roli i znaczenia

4.1. Kryterium roli i znaczenia

komunikowania masowego

komunikowania masowego

klasyczne kryterium

klasyczne kryterium

Harolda Laswella

Harolda Laswella

i Charles’a Wrighta (1960)

i Charles’a Wrighta (1960)



śledzenie świata

śledzenie świata

(surveillance)

(surveillance)



korelacja

korelacja

(correlation)

(correlation)



przekaz kulturowy

przekaz kulturowy

(cultural transmission)

(cultural transmission)



rozrywka

rozrywka

(entertainment) – Ch. Wright

(entertainment) – Ch. Wright



mobilizacja

mobilizacja

(mobilisation) – D. McQuail

(mobilisation) – D. McQuail

4.3. Kryterium roli i znaczenia

4.3. Kryterium roli i znaczenia

komunikowania masowego

komunikowania masowego



śledzenie świata

śledzenie świata

(surveillance)

(surveillance)



media umożliwiają człowiekowi i społeczeństwu poznanie

media umożliwiają człowiekowi i społeczeństwu poznanie

własnej przestrzeni życiowej

własnej przestrzeni życiowej



dostarczają potrzebnych informacji do sprawowania kontroli

dostarczają potrzebnych informacji do sprawowania kontroli

nad środowiskiem życia

nad środowiskiem życia



przyczyniają się do kształtowania i podtrzymywania relacji, a

przyczyniają się do kształtowania i podtrzymywania relacji, a

także struktur wspólnotowych i społecznych

także struktur wspólnotowych i społecznych



zadanie wczesnego wykrywania i dostrzegania zmian, jakie

zadanie wczesnego wykrywania i dostrzegania zmian, jakie

zachodzą w środowisku naturalnym i społecznym człowieka

zachodzą w środowisku naturalnym i społecznym człowieka



pełnią rolę „detektora” zmian środowiskowych

pełnią rolę „detektora” zmian środowiskowych



dostarczają człowiekowi informacji warunkujących podjęcie

dostarczają człowiekowi informacji warunkujących podjęcie

przez niego konkretnych działań

przez niego konkretnych działań

4.4. Kryterium roli i znaczenia

4.4. Kryterium roli i znaczenia

komunikowania masowego

komunikowania masowego



korelacja

korelacja

(correlation)

(correlation)



funkcja interpretacyjna

funkcja interpretacyjna



rola pośrednicząca w procesach komunikacji

rola pośrednicząca w procesach komunikacji



sprzyjanie powstaniu i rozwojowi różnorodnych relacji

sprzyjanie powstaniu i rozwojowi różnorodnych relacji

osobowych i wspólnotowych

osobowych i wspólnotowych



koordynacja i współdziałanie poszczególnych

koordynacja i współdziałanie poszczególnych

elementów tych relacji w celu realizacji wspólnych

elementów tych relacji w celu realizacji wspólnych

działań

działań



dostarczanie wzorów skoordynowanego działania

dostarczanie wzorów skoordynowanego działania



bieżące korelowanie różnych form aktywności

bieżące korelowanie różnych form aktywności

społecznej zmierzającej do zwalczania zagrożeń lub

społecznej zmierzającej do zwalczania zagrożeń lub

dyskontowania szans

dyskontowania szans

4.5. Kryterium roli i znaczenia

4.5. Kryterium roli i znaczenia

komunikowania masowego

komunikowania masowego



przekaz kulturowy

przekaz kulturowy

(cultural transmission)

(cultural transmission)



funkcja socjalizująca

funkcja socjalizująca



media jako nośnik wartości kulturowych i

media jako nośnik wartości kulturowych i

dziedzictwa kulturowego określonego środowiska

dziedzictwa kulturowego określonego środowiska



podkreśla rolę kulturotwórczą mediów

podkreśla rolę kulturotwórczą mediów



media dostarczają wzorców i modeli zachowań,

media dostarczają wzorców i modeli zachowań,

określających tożsamość jednostek i społeczności

określających tożsamość jednostek i społeczności



wpływają integrująco na społeczność, budując

wpływają integrująco na społeczność, budując

kulturowe fundamenty jej struktur

kulturowe fundamenty jej struktur

4.6. Kryterium roli i znaczenia

4.6. Kryterium roli i znaczenia

komunikowania masowego

komunikowania masowego



rozrywka

rozrywka

(entertainment) – Ch. Wright

(entertainment) – Ch. Wright



ujmuje media jako źródło i generatora

ujmuje media jako źródło i generatora

zabawy i rozrywki rozumianej jako

zabawy i rozrywki rozumianej jako

relaksacja i redukowanie napięć w życiu

relaksacja i redukowanie napięć w życiu

jednostki i społeczności

jednostki i społeczności



mobilizacja

mobilizacja

(mobilization) – D. McQuail

(mobilization) – D. McQuail



aktywizowanie społeczeństwa do

aktywizowanie społeczeństwa do

publicznych kampanii w sferze polityki,

publicznych kampanii w sferze polityki,

wojny, rozwoju ekonomicznego, w

wojny, rozwoju ekonomicznego, w

sytuacjach katastrof i klęsk

sytuacjach katastrof i klęsk

5.1. Kulturotwórcza funkcja

5.1. Kulturotwórcza funkcja

komunikowania masowego

komunikowania masowego



funkcja rozrywki

funkcja rozrywki

i przekazu kulturowego

i przekazu kulturowego

ujmowana jest

ujmowana jest

jako ogólna

jako ogólna

funkcja kulturotwórcza,

funkcja kulturotwórcza,

w której wyróżnia się

w której wyróżnia się

pięć opcji

pięć opcji



funkcja informacyjno-kulturowa

funkcja informacyjno-kulturowa



upowszechniania różnorodnych treści

upowszechniania różnorodnych treści



funkcja ludyczna

funkcja ludyczna



dostarczanie zabawy i rozrywki

dostarczanie zabawy i rozrywki



funkcja stymulująca

funkcja stymulująca



wyzwalanie aktywności kulturotwórczej

wyzwalanie aktywności kulturotwórczej



pobudzanie człowieka do świadomego i aktywnego uczestnictwa

pobudzanie człowieka do świadomego i aktywnego uczestnictwa

we współtworzeniu kultury

we współtworzeniu kultury



koordynacja sposobów samorealizacji człowieka przez kulturę

koordynacja sposobów samorealizacji człowieka przez kulturę

5.2. Kulturotwórcza funkcja

5.2. Kulturotwórcza funkcja

komunikowania masowego

komunikowania masowego



funkcję wzorcotwórcza

funkcję wzorcotwórcza



propagowanie określonych wzorów życia

propagowanie określonych wzorów życia



propagowanie wzorów zachowania i

propagowanie wzorów zachowania i

postępowania

postępowania



ukazywanie określonych ideałów (idoli)

ukazywanie określonych ideałów (idoli)



upowszechnianiu określonych systemów

upowszechnianiu określonych systemów

wartości i modeli kultury masowej,

wartości i modeli kultury masowej,

pozytywnych i negatywnych

pozytywnych i negatywnych



funkcja interpersonalna

funkcja interpersonalna



integrowanie ludzi na bazie wartości

integrowanie ludzi na bazie wartości

pozytywnych lub negatywnych

pozytywnych lub negatywnych

6.1. Pojęcie dysfunkcji

6.1. Pojęcie dysfunkcji

komunikowania masowego

komunikowania masowego



Robert Merton (1967) wprowadza rozróżnienia

Robert Merton (1967) wprowadza rozróżnienia



kategoria realności

kategoria realności



postulowane funkcje mediów

postulowane funkcje mediów



rzeczywiste konsekwencje ich oddziaływania

rzeczywiste konsekwencje ich oddziaływania



kategoria celowości

kategoria celowości



funkcją komunikowania masowego

funkcją komunikowania masowego



a dysfunkcją komunikowania masowego

a dysfunkcją komunikowania masowego



kategoria jawności

kategoria jawności



funkcje/konsekwencje jawne (

funkcje/konsekwencje jawne (

manifest functions

manifest functions

)

)



funkcje/konsekwencje ukryte (

funkcje/konsekwencje ukryte (

latent functions

latent functions

)

)

6.2. Pojęcie dysfunkcji

6.2. Pojęcie dysfunkcji

komunikowania masowego

komunikowania masowego



funkcje/konsekwencje jawne

funkcje/konsekwencje jawne



odzwierciedlają zamierzone cele i zadania

odzwierciedlają zamierzone cele i zadania

mediów (decydentów, twórców, nadawców)

mediów (decydentów, twórców, nadawców)



funkcje deklarowane przez twórców i

funkcje deklarowane przez twórców i

nadawców przekazów medialnych

nadawców przekazów medialnych



niezamierzone, pozytywne i faktyczne

niezamierzone, pozytywne i faktyczne

konsekwencje i skutki przekazów

konsekwencje i skutki przekazów

6.3. Pojęcie dysfunkcji

6.3. Pojęcie dysfunkcji

komunikowania masowego

komunikowania masowego



dysfunkcje komunikowania

dysfunkcje komunikowania



niezamierzone negatywne skutki

niezamierzone negatywne skutki

oddziaływania medialnego w kontekście

oddziaływania medialnego w kontekście

społecznym

społecznym



negatywne konsekwencje oddziaływania

negatywne konsekwencje oddziaływania

mediów na różne obszary życia społecznego

mediów na różne obszary życia społecznego

7.1. Typologia funkcji i dysfunkcji

7.1. Typologia funkcji i dysfunkcji

komunikowania masowego R. Mertona

komunikowania masowego R. Mertona



funkcję nadawania statusu

funkcję nadawania statusu



media nadają status i rangę ważności zagadnieniom,

media nadają status i rangę ważności zagadnieniom,

problemom, kwestiom życia publicznego

problemom, kwestiom życia publicznego



poprzez stosowane mechanizmy i środki wstępnego

poprzez stosowane mechanizmy i środki wstępnego

doboru, selekcji i przekazu informacji

doboru, selekcji i przekazu informacji



funkcja wzmacniania norm społecznych

funkcja wzmacniania norm społecznych



promowanie i wzmacnianie norm i wartości,

promowanie i wzmacnianie norm i wartości,

oczekiwanych i akceptowanych w określonych

oczekiwanych i akceptowanych w określonych

społecznościach

społecznościach



przejaw socjologizmu aksjologicznego

przejaw socjologizmu aksjologicznego

7.2. Typologia funkcji i dysfunkcji

7.2. Typologia funkcji i dysfunkcji

komunikowania masowego R. Mertona

komunikowania masowego R. Mertona



dysfunkcja narkotyzująca

dysfunkcja narkotyzująca



polega na postępującym uzależnieniu odbiorców od

polega na postępującym uzależnieniu odbiorców od

mediów

mediów



generowanie sztucznej rzeczywistości życia człowieka

generowanie sztucznej rzeczywistości życia człowieka



zanieczyszczanie infosfery

zanieczyszczanie infosfery



informacjami nieistotnymi

informacjami nieistotnymi

i nieprawdziwymi

i nieprawdziwymi



pseudoinformacjami

pseudoinformacjami



dezinformacjami

dezinformacjami



parainformacjami

parainformacjami



inne formy toksyczności procesów medialnych

inne formy toksyczności procesów medialnych

8. Dysfunkcyjność komunikowania

8. Dysfunkcyjność komunikowania

masowego

masowego



asymetria komunikowania w skali makro i skali

asymetria komunikowania w skali makro i skali

globalnej

globalnej



zniekształcanie informacji

zniekształcanie informacji



syndrom złych wiadomości

syndrom złych wiadomości



„

„

syndrom widowiskowości”

syndrom widowiskowości”



potencjalna alienacja kulturalna

potencjalna alienacja kulturalna



masowy jednokierunkowy przepływ dóbr

masowy jednokierunkowy przepływ dóbr

kulturowych jako inwazja kulturowa

kulturowych jako inwazja kulturowa

9.1. Standardowa typologia funkcji

9.1. Standardowa typologia funkcji

komunikowania masowego D.

komunikowania masowego D.

McQuaila

McQuaila



informacja

informacja



podstawową funkcją mediów jest

podstawową funkcją mediów jest

dostarczanie informacji i interpretowanie

dostarczanie informacji i interpretowanie

informacji

informacji



media ustalają „porządek dzienny” rozmów i

media ustalają „porządek dzienny” rozmów i

myśli (agenda setting)

myśli (agenda setting)



wywierają wpływ na ludzkie opinie i postawy

wywierają wpływ na ludzkie opinie i postawy



przekaz informacji służących innowacji,

przekaz informacji służących innowacji,

adaptacji i rozwojowi, a więc informacji

adaptacji i rozwojowi, a więc informacji

rozumianej jako wiedza

rozumianej jako wiedza

9.2. Standardowa typologia funkcji

9.2. Standardowa typologia funkcji

komunikowania masowego D.

komunikowania masowego D.

McQuaila

McQuaila



korelacja

korelacja



działania zorientowane na tworzenie korelacji, czyli

działania zorientowane na tworzenie korelacji, czyli

wzajemnego powiązania i harmonijnej współzależności

wzajemnego powiązania i harmonijnej współzależności

różnych segmentów życia jednostek i społeczności

różnych segmentów życia jednostek i społeczności



koordynowanie jednostkowych i zbiorowych działań

koordynowanie jednostkowych i zbiorowych działań

społecznych

społecznych



partycypacja w procesach socjalizacji

partycypacja w procesach socjalizacji



działania na rzecz konsensusu społecznego

działania na rzecz konsensusu społecznego



ustalanie autorytetów i nadawanie statusu

ustalanie autorytetów i nadawanie statusu

społecznego

społecznego

9.3. Standardowa typologia funkcji

9.3. Standardowa typologia funkcji

komunikowania masowego D.

komunikowania masowego D.

McQuaila

McQuaila



kontynuacja

kontynuacja



eksponowanie dominującej kultury

eksponowanie dominującej kultury



wytwarzanie i utrzymywanie wspólnoty

wytwarzanie i utrzymywanie wspólnoty

wartości

wartości



kreowanie i umacnianie określonej wizji i

kreowanie i umacnianie określonej wizji i

struktury rzeczywistości, zabezpieczanie jej

struktury rzeczywistości, zabezpieczanie jej

rozwoju i trwania

rozwoju i trwania



kontrola społeczna

kontrola społeczna



utwierdzanie norm społecznych i etycznych

utwierdzanie norm społecznych i etycznych

9.4. Standardowa typologia funkcji

9.4. Standardowa typologia funkcji

komunikowania masowego D.

komunikowania masowego D.

McQuaila

McQuaila



rozrywka

rozrywka



organizowanie zabawy, odprężenia i relaksu

organizowanie zabawy, odprężenia i relaksu



umacnianie „przemysłu rozrywkowego”

umacnianie „przemysłu rozrywkowego”



zaspokajanie potrzeb ludzi, dysponujących

zaspokajanie potrzeb ludzi, dysponujących

coraz większą ilością wolnego i pustego czasu

coraz większą ilością wolnego i pustego czasu



łagodzenie poczucia osamotnienia

łagodzenie poczucia osamotnienia



zwiększanie poczucia bezpieczeństwa

zwiększanie poczucia bezpieczeństwa



pomoc w organizowaniu porządku dnia

pomoc w organizowaniu porządku dnia



wypełnianie luk wolnego czasu

wypełnianie luk wolnego czasu

9.5. Standardowa typologia funkcji

9.5. Standardowa typologia funkcji

komunikowania masowego D.

komunikowania masowego D.

McQuaila

McQuaila



mobilizacja

mobilizacja



aktywizowanie jednostek do realizacji

aktywizowanie jednostek do realizacji

konkretnych celów społecznych

konkretnych celów społecznych



promocja uczestnictwa w publicznych

promocja uczestnictwa w publicznych

kampaniach w sferze polityki, wojny,

kampaniach w sferze polityki, wojny,

rozwoju ekonomicznego, w sytuacjach

rozwoju ekonomicznego, w sytuacjach

katastrof i klęsk

katastrof i klęsk

10.1. Funkcjonalność nowych mediów

10.1. Funkcjonalność nowych mediów



zmiana i modyfikacja

zmiana i modyfikacja

zadań i celów mediów

zadań i celów mediów



mediatyzacja życia

mediatyzacja życia



podstawowa rola

podstawowa rola

i miejsce

i miejsce

mediów

mediów

w życiu

w życiu

człowieka i społeczeństwa

człowieka i społeczeństwa



powszechna

powszechna

interkonektywność

interkonektywność



dostęp do technologii informacyjno-

dostęp do technologii informacyjno-

komunikacyjnych określa

komunikacyjnych określa

status społeczny i

status społeczny i

informacyjny

informacyjny

jednostek i społeczeństw

jednostek i społeczeństw

10.2. Funkcjonalność nowych mediów

10.2. Funkcjonalność nowych mediów



konwergencja mediów i nowa funkcjonalność

konwergencja mediów i nowa funkcjonalność



dynamiczna, wielokierunkowa interakcja

dynamiczna, wielokierunkowa interakcja

komunikatywna

komunikatywna



wielopłaszczyznowe oddziaływanie multimedialne

wielopłaszczyznowe oddziaływanie multimedialne



multimedialna forma informacji

multimedialna forma informacji



interaktywność określa jakość funkcji

interaktywność określa jakość funkcji



poszerzenie możliwości poznawczych,

poszerzenie możliwości poznawczych,

estetycznych, komunikatywnych itd.

estetycznych, komunikatywnych itd.

10.3. Funkcjonalność nowych mediów

10.3. Funkcjonalność nowych mediów



nowe wyzwania

nowe wyzwania



umiejętność odnalezienia się człowieka w nowej

umiejętność odnalezienia się człowieka w nowej

przestrzeni medialnej

przestrzeni medialnej



umiejętność wykorzystania potężnych możliwości

umiejętność wykorzystania potężnych możliwości

tkwiących w mediach

tkwiących w mediach



sztuka odnalezienia i selekcji informacji

sztuka odnalezienia i selekcji informacji

wartościowej dla danego, konkretnego użytkownika

wartościowej dla danego, konkretnego użytkownika



potrzeba nie tylko „wiedzieć”, czyli otrzymać

potrzeba nie tylko „wiedzieć”, czyli otrzymać

informację, ale i „rozumieć” informację, czyli ocenić

informację, ale i „rozumieć” informację, czyli ocenić

jej wartość

jej wartość

Był to wykład:

Był to wykład:

Funkcje komunikowania

Funkcje komunikowania

medialnego

medialnego

Dziękuję za uwagę!

Dziękuję za uwagę!