Fizjologia i żywienie
zwierząt

Wykład 3

Mierniki wartości pokarmowej

paszy:



strawność składników



wartość energetyczna



wartość białka

Współczynnik strawności składnik pokarmowego

Współczynnik strawności składnik pokarmowego

– jest liczbą wskazującą, w jakim stopniu

składnik pokarmowy pobrany przez zwierzę

został

strawiony

w

jego

przewodzie

pokarmowym

Współczynnik strawności oznacza się

metodami :



in vivo

in vivo

– wykonując badanie strawności

na

zwierzętach



in vitro

in vitro

– wykonując badania strawności

laboratoryjnie

Metody

Metody

in vivo

in vivo



metod bilansowa czyli klasyczna



metoda wskaźnikowa



metoda woreczków nylonowych

(in sacco)

Metod bilansowa czyli

Metod bilansowa czyli

klasyczna

klasyczna

(ilość składnika pobranego w paszy – ilość składnika wydalonego w kale
WS (%) =-------------------------------------------------------------------------------------------------------x 100
ilość składnika pobranego w paszy
 

 



okres wstępny



okres właściwy

Etapy badań:

Okres wstępny

Okres wstępny

– ma na celu przyzwyczajenie zwierząt do

badanej paszy i sposobu jej podawania

Liczba zwierząt : 3- 4 6 - 10
> 11

Czas trwania okresu: 14 dni 6 - 7 dni
6 dni

Okres właściwy

– prowadzi się kontrolę ilościową zadawanej paszy

i wydalonego kału (metoda bilansowa) oraz pobiera próby do analiz

Czas trwania okresu: 10 - 14 dni 4 -7 dni

Metoda bilansowa – sposób prosty i
złożony

Metoda wskaźnikowa

Metoda wskaźnikowa

W metodzie wskaźnikowej współczynnik strawności obliczany jest

na podstawie porównania stosunku zawartości w

reprezentatywnych próbach paszy i kału składnika pokarmowego

do wskaźnika

WS (%) = 100 – 100 x (% wskaźnika w paszy/ % wskaźnika w kale) x (% składnika w kale / % składnika w paszy

Metoda stosowana gdy z różnych powodów niemożliwe lub utrudnione jest określenie

ilości pobieranej i (lub) ilości wydalonego kału.

Wskaźnikiem

Wskaźnikiem

- może być pierwiastek lub związek chemiczny

dodany do paszy w niewielkich ilościach lub naturalnie w niej

występujący, który spełnia następujące wymagania:



jest niestrawny i nie ulega wchłanianiu



nie wpływa na strawność innych składników pokarmowych, na

skład i czynności mikroorganizmów przewodu pokarmowego,

sekrecję enzymów, motorykę przewodu pokarmowego



nie jest szkodliwy dla zdrowia zwierzęcia



jest łatwy do podania w dawce pokarmowej



łatwo miesza się z masą pokarmową i przepływa przez

przewód pokarmowy z szybkością równą przepływowi tej

masy



jest łatwy do oznaczenia

Wskaźnik stosowane w badaniach

Wskaźnik stosowane w badaniach

strawnościowych dzieli się na:

strawnościowych dzieli się na:



naturalnie występujące w paszach:

np.

lignina, barwniki chromogenowe, SiO

2,

AIA (popiół

nierozpuszczalny w HCl)

 dodawane do paszy:

np. Cr

2,

włókno znakowane

Cr, PEG (glikol polietylenowy), pierwiastki ziem

rzadkich latan (La), iterb (Yb), cer (Ce) 

Wskaźniki dodawane do dawki pokarmowej podaje się zwierzętom
najczęściej zmieszane jednorodnie z paszą lub umieszczone w
kapsułkach żelatynowych

Metoda woreczków nylonowych

Metoda woreczków nylonowych

Metoda polega

Metoda polega

- na trawieniu próbek badanej paszy

umieszczonych w woreczkach nylonowych i inkubowanych
w odpowiednim odcinku przewodu pokarmowego

Woreczki nylonowe – dakron, dederon, gaza poliamiodwa



Metoda woreczków nylonowych



Metoda woreczków nylonowych mobilnych

Metody

Metody

in vitro

in vitro



metody z zastosowaniem płynu żwacza

(dotyczy

przeżuwaczy)



metody enzymatyczne



metody chemiczno- enzymatyczne



metody chemiczne i fizyczne



metody matematyczne

Czynniki wpływające na strawność składników

Czynniki wpływające na strawność składników

pokarmowych

pokarmowych

1. Czynnik uzależniony od zwierzęcia:



gatunek



rasa



wiek



płeć



stan fizjologiczny



stan zdrowia



intensywność wykonywanej pracy



temperaturę otoczenia

2. Czynniki uzależnione od paszy:



skład chemiczny paszy lub dawki

pokarmowej



sposób konserwowania i przygotowania

paszy



częstotliwość i regularność w zadawaniu

paszy



zmiana dawki

Schemat bilansu energetycznego w organizmie zwierząt stałocieplnych

Schemat bilansu energetycznego w organizmie zwierząt stałocieplnych

Energia

podstawowa

(ENm)

Energia

podstawowa

(ENm)

–

najniższa

przemiana materii i energii, która w określonych
warunkach

wystarcza

na

utrzymanie się organizmu przy życiu.

Przemiana ta dostarcza energii niezbędnej do:



prawidłowej pracy serca i układu krążenia,



oddychania,



prawidłowej czynności układów wydalniczego i

nerwowego



przebiegu podstawowych procesów komórkowych.

Intensywność przemiany podstawowej zależy od:

Intensywność przemiany podstawowej zależy od:



gatunku i rasy zwierzęcia,



wieku,



płci,



okresu wzrostu,



stanu fizjologicznego zwierząt,



sposobu żywienia

Przemianę podstawową można oznaczyć

Przemianę podstawową można oznaczyć

następującymi metodami

następującymi metodami

 Metoda pierwsza

– polega na obliczeniu różnicy między

wartością pobranego pokarmu, a wartością wszystkich
wydalin (głównie kału i moczu ) – tzw. bilans azotu i węgla

 Metoda druga

– polega na określeniu całkowitej produkcji

ciepła w organizmie

 Metoda trzecia

– polega na oznaczeniu ilości

uwolnionego przez organizm ciepła na podstawie wymiany
gazowej

Czas w którym mierzy się przemianę podstawową

Czas w którym mierzy się przemianę podstawową

zależy od:

zależy od:



gatunku zwierzęcia



aktywności przewodu pokarmowego

Czas w którym określana
jest przemiana podstawowa: 24 godz. 30 godz. 36 godz.
3 dni

Ilość wyprodukowanej przez organizm ciepła

Ilość wyprodukowanej przez organizm ciepła

mierzymy metodami kalorymetrii

mierzymy metodami kalorymetrii

bezpośredniej i pośredniej

bezpośredniej i pośredniej

Schemat kalorymetru bezpośredniego mierzącego
wydzieloną energię

Ogólny schemat zamkniętego (A) i otwartego (B) kalorymetru pośredniego

Współczynnik kaloryczny tlenu

– ilość ciepła uwalnianego przy całkowitym utlenianiu

składnika pokarmowego przypadającego na 1 litr tlenu

Średnia wartość kaloryczna tlenu

= 4,8 kcla (4,184 kJ) na litr O

2

Wartość energetyczna składników

Wartość energetyczna składników

pokarmowych

pokarmowych

Ogólny schemat bomby kalorymetrycznej

Wartość odżywcza białka paszy

Wartość odżywcza białka paszy

- jest

miernikiem, który określa stopień

wykorzystania białka pochodzącego z dawki

pokarmowej do syntezy własnych

specyficznych białek ustrojowych.

Metody oznaczania wartości odżywczej białka;



chemiczne



biologiczne

Metody chemiczne

Metody chemiczne



zawartość białka ogólnego w paszy



zawartość białka właściwego w paszy



wskaźnik aminokwasu ograniczającego

(CS)

Metody biologiczne

Metody biologiczne



strawność rzeczywista i pozorna białka ogólnego



strawność rzeczywista i pozorna aminokwasów



dostępność aminokwasów

(ilość aminokwasów wchłonięta do końca

jelita cienkiego



określenie wskaźników produkcyjnych (przyrosty,

zużycie paszy,

zużycie białka)



retencja azotu



wartość biologiczna białka (WBB)