HANDEL

HANDEL

EMISJAMI CO2

EMISJAMI CO2

Informacje ogólne

Informacje ogólne



Handel emisjami (ang.:

Handel emisjami (ang.:

emissions trading) jest jednym z

emissions trading) jest jednym z

instrumentów polityki

instrumentów polityki

ekologicznej państwa, który

ekologicznej państwa, który

najczęściej służy do ograniczania

najczęściej służy do ograniczania

emisji zanieczyszczeń. Uważany

emisji zanieczyszczeń. Uważany

jest powszechnie za jeden z

jest powszechnie za jeden z

najbardziej rynkowo

najbardziej rynkowo

zorientowanych instrumentów

zorientowanych instrumentów



Handel emisjami polega na zdefiniowaniu zbiorczego

Handel emisjami polega na zdefiniowaniu zbiorczego

limitu emisji dla dużej grupy źródeł emitujących

limitu emisji dla dużej grupy źródeł emitujących

dane zanieczyszczenie. Następnie, zgodnie z

dane zanieczyszczenie. Następnie, zgodnie z

określonym algorytmem, pulę dopuszczalnych emisji

określonym algorytmem, pulę dopuszczalnych emisji

rozdziela się na wszystkie źródła objęte systemem

rozdziela się na wszystkie źródła objęte systemem

poprzez wydanie im odpowiedniej liczby uprawnień

poprzez wydanie im odpowiedniej liczby uprawnień

do emisji. Uprawnienia te mogą być zbywalne

do emisji. Uprawnienia te mogą być zbywalne

pomiędzy uczestnikami systemu. Istotne jest by na

pomiędzy uczestnikami systemu. Istotne jest by na

koniec okresu rozliczeniowego, każde źródło

koniec okresu rozliczeniowego, każde źródło

posiadało taką liczbę uprawnień, która będzie nie

posiadało taką liczbę uprawnień, która będzie nie

mniejsza od ilości wyemitowanych przez to źródło

mniejsza od ilości wyemitowanych przez to źródło

zanieczyszczeń. Każda tona emisji ponad liczbę

zanieczyszczeń. Każda tona emisji ponad liczbę

posiadanych uprawnień powoduje konieczność

posiadanych uprawnień powoduje konieczność

zapłacenia wysokiej kary. Ten mechanizm zapewnia,

zapłacenia wysokiej kary. Ten mechanizm zapewnia,

że łączna emisja zanieczyszczeń z grupy źródeł

że łączna emisja zanieczyszczeń z grupy źródeł

objętych systemem nie przekroczy ustalonych

objętych systemem nie przekroczy ustalonych

zbiorczych limitów

zbiorczych limitów



W Traktacie Akcesyjnym, Polska

W Traktacie Akcesyjnym, Polska

zobowiązała się do dotrzymania globalnej

zobowiązała się do dotrzymania globalnej

emisji z tych źródeł na dość niskim

emisji z tych źródeł na dość niskim

poziomie, kontrolowanym w 2008, 2010 i

poziomie, kontrolowanym w 2008, 2010 i

2012 roku. W kolejnych latach liczba

2012 roku. W kolejnych latach liczba

przydzielanych uprawnień zmniejsza się

przydzielanych uprawnień zmniejsza się

zgodnie z wcześniej określoną ścieżką, co

zgodnie z wcześniej określoną ścieżką, co

wymaga redukcji emisji w źródłach. Jest

wymaga redukcji emisji w źródłach. Jest

ona dokonywana najpierw w tych

ona dokonywana najpierw w tych

źródłach, gdzie jest to najtańsze. Źródła o

źródłach, gdzie jest to najtańsze. Źródła o

wyższych kosztach redukcji będą od nich

wyższych kosztach redukcji będą od nich

kupowały uprawnienia do emisji, unikając

kupowały uprawnienia do emisji, unikając

w ten sposób realizacji kosztownych

w ten sposób realizacji kosztownych

przedsięwzięć.

przedsięwzięć.



System handlu emisjami zachęca do

System handlu emisjami zachęca do

poszukiwania i realizacji

poszukiwania i realizacji

przedsięwzięć o niskich kosztach

przedsięwzięć o niskich kosztach

redukcji emisji oraz stymuluje

redukcji emisji oraz stymuluje

dokonywanie działań tam, gdzie jest

dokonywanie działań tam, gdzie jest

to najtańsze. Te cechy sprawiają, że

to najtańsze. Te cechy sprawiają, że

uzyskanie tych samych redukcji

uzyskanie tych samych redukcji

emisji przy zastosowaniu handlu

emisji przy zastosowaniu handlu

emisjami jest ok. 30-60% tańsze niż

emisjami jest ok. 30-60% tańsze niż

w podejściu nakazowo-kontrolnym

w podejściu nakazowo-kontrolnym



Jednocześnie nie są zakłócane warunki

Jednocześnie nie są zakłócane warunki

uczciwej konkurencji na rynku energii,

uczciwej konkurencji na rynku energii,

konkurowanie energii "czystej" z "brudną"

konkurowanie energii "czystej" z "brudną"

jest wspomagane przez handel emisjami,

jest wspomagane przez handel emisjami,

co w efekcie zapewnia wyrównywanie

co w efekcie zapewnia wyrównywanie

szans rynkowych. Umożliwia to

szans rynkowych. Umożliwia to

dopuszczenie do bezpośredniej rywalizacji

dopuszczenie do bezpośredniej rywalizacji

rynkowej praktycznie wszystkich źródeł

rynkowej praktycznie wszystkich źródeł

energii elektrycznej, a im więcej

energii elektrycznej, a im więcej

podmiotów na rynku, tym lepiej dla

podmiotów na rynku, tym lepiej dla

odbiorców końcowych

odbiorców końcowych

Historia handlu emisjami

Historia handlu emisjami

CO2

CO2



Idea zbywalnych uprawnień na korzystanie

Idea zbywalnych uprawnień na korzystanie

ze środowiska, czy to w formie

ze środowiska, czy to w formie

gospodarczego pozyskiwania zasobów ze

gospodarczego pozyskiwania zasobów ze

środowiska, czy w postaci uprawnień do

środowiska, czy w postaci uprawnień do

odprowadzania zanieczyszczeń, istnieje na

odprowadzania zanieczyszczeń, istnieje na

świecie od ponad 30 lat. Początki sięgają

świecie od ponad 30 lat. Początki sięgają

końca lat sześćdziesiątych kiedy

końca lat sześćdziesiątych kiedy

kanadyjski ekonomista John. Dales

kanadyjski ekonomista John. Dales

wystąpił z koncepcją stworzenia rynku dla

wystąpił z koncepcją stworzenia rynku dla

uprawnień do zanieczyszczania potocznie

uprawnień do zanieczyszczania potocznie

zwaną "handlem emisjami".

zwaną "handlem emisjami".

Pierwszym krajem, który wprowadził

Pierwszym krajem, który wprowadził

handel emisjami do polityki ochrony

handel emisjami do polityki ochrony

atmosfery są Stany Zjednoczone.

atmosfery są Stany Zjednoczone.

Poprawka do ustawy o czystym

Poprawka do ustawy o czystym

powietrzu przyjęta w 1977 r.

powietrzu przyjęta w 1977 r.

umożliwiała stworzenie rynku handlu

umożliwiała stworzenie rynku handlu

prawami do emisji. Zapoczątkowało to

prawami do emisji. Zapoczątkowało to

realizację "Polityki Handlu Emisjami" ,

realizację "Polityki Handlu Emisjami" ,

opartej na współistnieniu regulacji

opartej na współistnieniu regulacji

bezpośrednich i bardziej elastycznych

bezpośrednich i bardziej elastycznych

mechanizmów rynkowych.

mechanizmów rynkowych.



Pierwotną formą handlu emisjami jest

Pierwotną formą handlu emisjami jest

mechanizm klosza . Polega ona na

mechanizm klosza . Polega ona na

łącznym traktowaniu kilku podmiotów w

łącznym traktowaniu kilku podmiotów w

ramach jednego OKJP, które są

ramach jednego OKJP, które są

zobowiązane do spełnienia wspólnie

zobowiązane do spełnienia wspólnie

określonych wymogów dotyczących tylko

określonych wymogów dotyczących tylko

jednego ściśle określonego rodzaju

jednego ściśle określonego rodzaju

zanieczyszczenia np. SO2. Każde źródło

zanieczyszczenia np. SO2. Każde źródło

indywidualnie określa wielkość redukcji

indywidualnie określa wielkość redukcji

zanieczyszczenia zgodnie ze swoimi

zanieczyszczenia zgodnie ze swoimi

kosztami krańcowymi tak, by w ramach

kosztami krańcowymi tak, by w ramach

klosza osiągnąć zamierzony cel, przy

klosza osiągnąć zamierzony cel, przy

czym wymagania stawiane grupie źródeł

czym wymagania stawiane grupie źródeł

są wyższe niż wszystkim osobno

są wyższe niż wszystkim osobno

.

.



Kolejnym rozwiązaniem było rozwinięcie

Kolejnym rozwiązaniem było rozwinięcie

rozliczeń netto, zwane mechanizmem

rozliczeń netto, zwane mechanizmem

kompensat . Rozwiązanie to umożliwiało

kompensat . Rozwiązanie to umożliwiało

dwóm różnym zakładom łączne

dwóm różnym zakładom łączne

rozliczanie swoich emisji, przy czym

rozliczanie swoich emisji, przy czym

spadek emisji u jednego źródła musiał

spadek emisji u jednego źródła musiał

być większy aniżeli przyrost emisji u

być większy aniżeli przyrost emisji u

drugiego podmiotu. Rozwiązanie to

drugiego podmiotu. Rozwiązanie to

skierowane było do nowych podmiotów

skierowane było do nowych podmiotów

wchodzących na rynek na obszarach

wchodzących na rynek na obszarach

bardzo zanieczyszczonych

bardzo zanieczyszczonych

.

.



Pierwszy program, który wychodził swoim

Pierwszy program, który wychodził swoim

zasięgiem poza teren Stanów Zjednoczonych

zasięgiem poza teren Stanów Zjednoczonych

dotyczył wypełnienia zobowiązań Protokołu

dotyczył wypełnienia zobowiązań Protokołu

Montrealskiego - "Substancje niszczące ozon

Montrealskiego - "Substancje niszczące ozon

(SNO)". Program wystartował w 1988 roku i miał

(SNO)". Program wystartował w 1988 roku i miał

na celu 100% redukcje substancji niszczącej

na celu 100% redukcje substancji niszczącej

ozon do roku 1998. Jednostką transakcji było

ozon do roku 1998. Jednostką transakcji było

uprawnienie do produkcji lub użycia SNO.

uprawnienie do produkcji lub użycia SNO.

Podmiotowi wchodzącemu do programu

Podmiotowi wchodzącemu do programu

przyznawano określoną ilość uprawnień na

przyznawano określoną ilość uprawnień na

podstawie udziału danego podmiotu w rynku

podstawie udziału danego podmiotu w rynku

zużycia lub produkcji substancji zubażającej

zużycia lub produkcji substancji zubażającej

ozon z roku 1986. Stronami transakcji byli

ozon z roku 1986. Stronami transakcji byli

producenci, importerzy i eksporterzy SNO.

producenci, importerzy i eksporterzy SNO.



W roku 1995 rozpoczął się program

W roku 1995 rozpoczął się program

"kwaśnych deszczy", który ma trwać

"kwaśnych deszczy", który ma trwać

do roku 2010. Dotyczy on dwutlenku

do roku 2010. Dotyczy on dwutlenku

siarki i tlenków azotu pochodzenia

siarki i tlenków azotu pochodzenia

antropogenicznego. Program objął

antropogenicznego. Program objął

cały teren Stanów Zjednoczonych, a

cały teren Stanów Zjednoczonych, a

jego celem była redukcja emisji SO2 i

jego celem była redukcja emisji SO2 i

NOx z sektora energetycznego o 50%

NOx z sektora energetycznego o 50%

w stosunku do roku bazowego 1980.

w stosunku do roku bazowego 1980.

W praktyce:

W praktyce:



Przepisy określające poziom emisji CO 2 stwarzają

Przepisy określające poziom emisji CO 2 stwarzają

firmom emitującym CO2 duże szansę na poprawę

firmom emitującym CO2 duże szansę na poprawę

pozycji konkurencyjnej. Polska jest jednym z

pozycji konkurencyjnej. Polska jest jednym z

krajów, które sygnowały Ramową konwencję

krajów, które sygnowały Ramową konwencję

Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i

Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i

podpisały protokół z Kioto (w 1992 r.). Jego celem

podpisały protokół z Kioto (w 1992 r.). Jego celem

było ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, w

było ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, w

tym CO 2, do atmosfery. Zapisy protokołu weszły w

tym CO 2, do atmosfery. Zapisy protokołu weszły w

życie w 2005 r. Od tego roku Polska stała się

życie w 2005 r. Od tego roku Polska stała się

potencjalnym uczestnikiem europejskiego rynku

potencjalnym uczestnikiem europejskiego rynku

handlu uprawnieniami do emisji, dysponując

handlu uprawnieniami do emisji, dysponując

nadwyżką do odsprzedaży. Innymi słowy, obecny

nadwyżką do odsprzedaży. Innymi słowy, obecny

poziom emisji dwutlenku węgla jest mniejszy niż

poziom emisji dwutlenku węgla jest mniejszy niż

limit przyznany w ramach protokołu z Kioto (nawet

limit przyznany w ramach protokołu z Kioto (nawet

po redukcji naszego krajowego planu rozdziału

po redukcji naszego krajowego planu rozdziału

uprawnień przez UE o 16,4 proc.).

uprawnień przez UE o 16,4 proc.).



27 grudnia 2005 r. rząd przyjął

27 grudnia 2005 r. rząd przyjął

rozporządzenie w sprawie przyjęcia

rozporządzenie w sprawie przyjęcia

Krajowego Planu Rozdziału

Krajowego Planu Rozdziału

Uprawnień do emisji dwutlenku węgla

Uprawnień do emisji dwutlenku węgla

na lata 2005-2007. Wciąż jeszcze nie

na lata 2005-2007. Wciąż jeszcze nie

wiadomo, kiedy polskie firmy będą

wiadomo, kiedy polskie firmy będą

mogły handlować pozwoleniami na

mogły handlować pozwoleniami na

emisję dwutlenku węgla.

emisję dwutlenku węgla.



Przedsiębiorstwa posiadające

Przedsiębiorstwa posiadające

uprawnienia do emisji dwutlenku węgla

uprawnienia do emisji dwutlenku węgla

muszą spełnić wiele obowiązków, co w

muszą spełnić wiele obowiązków, co w

naturalny sposób spowoduje wzrost

naturalny sposób spowoduje wzrost

kosztów ich działalności. Obowiązki,

kosztów ich działalności. Obowiązki,

jakie muszą spełnić podmioty

jakie muszą spełnić podmioty

uczestniczące w systemie handlu

uczestniczące w systemie handlu

uprawnieniami, wynikają z wymagań

uprawnieniami, wynikają z wymagań

formalnych i prawnych nałożonych na

formalnych i prawnych nałożonych na

te przedsiębiorstwa

te przedsiębiorstwa

.

.

Gdzie można handlować

Gdzie można handlować

uprawnieniami do emisji CO2?

uprawnieniami do emisji CO2?



Ogólnie, uprawnieniami do emisji

Ogólnie, uprawnieniami do emisji

CO2 można handlować w jeden z

CO2 można handlować w jeden z

trzech sposobów:

trzech sposobów:



Handel na giełdzie (obecnie

Handel na giełdzie (obecnie

funkcjonuje 6 giełd);

funkcjonuje 6 giełd);



Handel poprzez brokera,

Handel poprzez brokera,



Samodzielny handel z jakąkolwiek

Samodzielny handel z jakąkolwiek

dowolnie wybraną firmą.

dowolnie wybraną firmą.

www.cire.pl/handelemisja

www.cire.pl/handelemisja

miCO2 www.handel-

miCO2 www.handel-

emisjami.pl

emisjami.pl

www.Forbes.pl/emisje-co2

www.Forbes.pl/emisje-co2