Badanie neurologiczne

1.Ogólne

a) ocena stanu oddechu i krążenia

b) ocena stanu przytomności ( skala
Glasgow )

-chory głęboko nieprzytomny (bez
odruchów

- półśpiączka ( bez kontaktu, odruchy
obecne)

- zamroczenie (odpowiada pojedynczymi
słowami)

- senność ( łatwo zapada w sen)

c) ocena ułożenia pacjenta (leżący) lub
postawa

(chodzący)

d) ocena mowy

- afazja (kora)

- dyzartria (układ podkorowy , mm.
artykulacyjne)

- afonia ( pochodzenie laryngologiczne )

- afonia histeryczna

e) ocena stanu emocjonalnego

- euforia ( nastrój podniesiony,
nadmiernie

pogodny )

- depresja ( nastrój obniżony )

- dysforia ( nastrój obniżony z cechami

złośliwości )

d) ocena stanu intelektualnego

- tok myślenia

- pamięć

- umiejętność kojarzenia

- uwaga

- krytycyzm

2 . Szczegółowe

a ) badanie czaszki

- oglądanie ( rozmiary czaszki /
centymetr /

uwypuklenia guzów czołowych ,
ubytki)

- obmacywanie ( ubytki , wyrośla
kostne

- opukiwanie (odgłos opukowy,
miejscowa

bolesność

- osłuchiwanie ( szmery naczyniowe )

b) objawy oponowe

- sztywność karku

- objaw Kerniga

- objaw Brudzińskiego

c) badanie nerwów czaszkowych

- I nerw / węchowy /

należy wykluczyć choroby

nosa: katar , ciała obce , użyć dobrze
znanego

zapachu , badanie przeprowadzamy z
zamkniętymi

oczami, oba nerwy osobno

hyposmia ( osłabienie węchu)

* anosmia ( zniesienie węchu )

- II nerw / wzrokowy /

* badanie ostrości wzroku ( czytanie
tekstu )

* badanie pola widzenia ( perymetr ,
metoda

konfrontacyjna )

* badanie dna oka ( oftalmoskop )

Ubytki w polu widzenia ( uszkodzenie
drogi

wzrokowej )

- kwadrantowe

- połowicze

- mroczek centralny

Badanie oftalmoskopowe tarczy nerwu
wzrokowego

- granice tarczy

- zabarwienie tarczy

- naczynia

* zanik tarczy ( biała ze skąpym
unaczynieniem)

* staza tarczy ( tarcza zastoinowa , czerwona
,

granice zatarte, naczynia rozszerzone,
wybroczyny )

- guzy mózgu

- zapalenie mózgu

- wodogłowie

- nerw III , IV ,VI /

okoruchowy ,

bloczkowy ,

odwodzący /

* ustawienie powiek ( opadanie powiek )

* ustawienie gałek ocznych ( zez zbieżny , zez
rozbieżny )

* osadzenie gałek ocznych ( wpadnięta ,
uwypuklona )

* oczopląs

* reakcja źrenic

- na światło

- na zbieżność

- na akomodację

- nerw V / trójdzielny /

* część czuciowa

- skóra twarzy

- śluzówka oka , nosa , jamy ustnej

- czucie bólu , dotyku , temperatury

- odruchy rogówkowe , spojówkowe

* część ruchowa

- otwarcie ust , ruchy żuchwą , odruch
żuchwowy

- nerw VII / twarzowy /

* badanie mm. twarzy

- w spoczynku

- w czasie ruchów

- odruch Chwostka

- nerw VIII / słuchowy /
* część słuchowa

( badanie słuchu, próba

Webera )

* część przedsionkowa

- próba mijania kończyn

- próba padania ( Romberga )

- nerw IX , X / językowo-
gardłowy , błędny /

* ocena mowy

* ocena połykania

* odruchy gardłowe i podniebienne

- nerw XI / dodatkowy /

* ocena czynności m. mostkowo-
sutkowo-

obojczykowego i kapturowego

- nerw XII / podjęzykowy /

* ustawienie języka

* drżenia pęczkowe

* zaniki

d) badanie kończyn górnych

-oglądanie

* budowa

* ułożenie

* zaburzenia odżywcze i naczynioruchowe

( zanik skóry, zanik mięśni , zmiany
troficzne ,

zniekształcenia stawów , obrzęki )

- ruchy czynne

* uniesienie obu kk. górnych
wyprostowanych

jednocześnie do góry

* zakres ruchów we wszystkich stawach
( barkowy-

ruchy okrężne ; łokciowy-zginanie,
prostowanie ;

nadgarstkowy- zginanie , prostowanie ;
palców -

zginanie , prostowanie, zestawianie ,
rozstawianie ,

przeciwstawianie

- ruchy bierne

- siła mięśniowa

* badamy mięśnie stawu barkowego ,
łokciowego ,

nadgarstkowego i palców
przeciwstawiając się

poszczególnym ruchom

- napięcie mięśni

* badamy poprzez wykonywanie ruchów
biernych

- prawidłowe

- wzmożone ( piramidowe,
pozapiramidowe )

- obniżone ( móżdżek , neuron ruchowy
obwodowy,

nerwy obwodowe )

- badanie odruchów fizjologicznych

* odruch z m.dwugłowego

* odruch z m. trójgłowego

* odruch z m. ramienno-promieniowego

- odruchy patologiczne

* Jacobsona

* Hoffmana

-badanie zborności kończyn

* próba palec-nos

- ataksja móżdżkowa

- ataksja tylnosznurowa ( nasila się po
zamknięciu

oczu )

e) badanie kończyn dolnych

odmienności

- zakres ruchów czynnych ( staw biodrowy-
ruch okrężny ;

staw kolanowy , staw skokowy , stawy
palców-

prostowanie zginanie )

- odruchy fizjologiczne

* kolanowy

* skokowy

* podeszwowy (skórny )

- odruchy patologiczne

* Babińskiego

* Rossolimo

* Oppenheima

- badanie zborności kończyn

* próba pięta - kolano

f) badanie tułowia

- badanie kręgosłupa

* ustawienie

* bolesność wyrostków ościstych

* objaw szczytowy

- badanie odruchów brzusznych ( skórne
, mięśniowe )

- badanie odruchów rozciągowych

* Neri

* Lasegue’a

g) badanie chodu

- hemiparetyczny ( niedowład połowiczy )

- na szerokiej podstawie ( choroby móżdżku )

- koguci ( opadanie stóp )

- drobnymi kroczkami ( choroba Parkinsona )

g ) badanie czucia

- czucie powierzchniowe

* dotyk , ból , temperatura

- czucie głębokie

* ułożenia

* wibracji ( badamy przy pomocy
stroika )

Porażenie nerwu twarzowego

Porażenie nerwu promieniowego

Porażenie nerwu łokciowego

Porażenie nerwu pośrodkowego

Zespół Hornera

Ruchy atetotyczne twarzy

Ruchy atetotyczne palców rąk

Kurcz torsyjny (chora z dystonią)

Zespoły chorobowe w

neurologii

Zespół ostrego rozlanego uszkodzenia mózgu

- zaburzenia świadomości

- drgawki

- objawy wieloogniskowe

- rozlane zmiany w eeg (fale theta i delta)

Zapalenie mózgu, zatrucia, ciężkie urazy

czaszkowo-mózgowe, zaburzenia

metaboliczne.

Zespół przewlekłego rozlanego uszkodzenia mózgu (encefalopatia)

- otępienie

- zaburzenia charakterologiczne

- objawy wieloogniskowe (afazja, apraksja, niedowłady, ruchy mimowolne,

padaczka, uszkodzenia nerwów czaszkowych)

Choroba Alzheimera, miażdżyca, choroby metaboliczne, przewlekłe

zapalenie

opon, kiła, przebyte ciężkie urazy czaszki, przebyte zatrucia i

niedotlenienie,

przebyte zapalenie opon i mózgu.

Zespół psychoorganiczny

- upośledzenie pamięci

- zaburzenia myślenia i orientacji

- brak krytycyzmu

-chwiejność uczuciowa

Miażdżyca, choroba Alzheimera, przebyte ciężkie zatrucia, urazy

czaszkowo-mózgowe i zapalenie mózgu

Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego

- bóle głowy narastające, często nad ranem

- wymioty

- bradykardia

- tarcza zastoinowa

- napady padaczkowe

- zaburzenia świadomości od lekkiego przyćmienia do śpiączki

- bolesność opukowa czaszki

- niekiedy objawy oponowe

- zmiany radiologiczne czaszki (wzmożenie wycisków palczastych,

rozejście

szwów u dzieci, odwapnienie siodła tureckiego)

- rozlane zmiany w eeg

Przyczyny wzrostu ciśnienia śródczaszkowego

: guzy, krwiaki

(podtwardówkowy, śródmózgowy), zapalenie opon mózgu,

stłuczenie

mózgu, zatrucia, leki (np. steroidy), rzekomy guz mózgu, ropień

Zespół oponowy

- bóle głowy

- nudności, wymioty

- przeczulica

- objawy oponowe (sztywność karku, obj. Brudzińskiego, obj.

Kerniga)

- zaburzenia świadomości (zajęcie mózgu)

zapalenie opon i mózgu, urazy, guzy, krwotok

podpajęczynówkowy

Zespół piramidowy (zespół neuronu ruchowego ośrodkowego)

- niedowład (porażenie)

- spastyczne wzmożenie napięcia mięśni

- wzmożenie odruchów głębokich

- osłabienie odruchów powierzchniowych

- odruchy patologiczne

- klonusy (rzepkotrząs, stopotrząs)

- współruchy patologiczne

Zespół połowiczy (torebkowy) – niedowład połowiczy piramidowy,

ośrodkowe

uszkodzenie n.VII i XII, połowicze zaburzenia czucia

Zespół parkinsonowski

- hipomimia lub amimia

- spowolnienie ruchów lub bezruch

- drżenie spoczynkowe

- wzmożenie napięcia mięśni typu sztywności

- pochylona postawa ciała

- brak współruchów

- monotonna mowa

- objawy wegetatywne

- objawy psychiczne

Choroba Parkinsona, miażdżyca (zwykle bez drżenia), zatrucia tlenkiem

węgla,

manganem, urazy czaszki, neuroleptyki, guz, przebyte śpiączkowe

zapalenie

mózgu, choroby zwyrodnieniowe.

Zespół wzgórzowy

- niedoczulica połowicza (zwłaszcza czucie głębokie)

- ataksja połowicza

- ruchy atetotyczne i pląsawicze po 1 stronie ciała

- szybko przemijający niedowład połowiczy

- bóle połowicze (hiperpatia)

- „ręka wzgórzowa” (zgięcie palców w stawach śródręczno-palcowych)

- czasem niedowidzenie połowicze

Zespół móżdżkowy (cerebelarny)

- zab. równowagi (padanie do tyłu lub na bok, chód na szerokiej

podstawie)

- ataksja

- drżenie zamiarowe

- hipermetria

- adiadochokineza

- oczopląs

- mowa skandowana

-obniżenie napięcia mięśni

- makrografia

Zanik móżdżku, guz móżdżku, stwardnienie rozsiane, choroby

naczyniowe

Zespoły naprzemienne

Jednostronne uszkodzenia pnia mózgu najczęściej w przebiegu

chorób naczyniowych.

Zespół Webera

-porażenie n.III

- niedowład

połowiczy

Zespół Millarda-Gublera

-obwodowe porażenie n. VII

- niedowład połowiczy

Zespół Foville’a

-obwodowe porażenie n. VII

- niedowład połowiczy

-porażenie n.VI lub porażenie spojrzenia

Zespół Jacksona

-obwodowe porażenie n. XII

- niedowład połowiczy

-niekiedy niedowład podniebienia

i więzadła głosowego

Zespoły naprzemienne

Zespół Wallenberga

-ataksja

- rozszczepienne zab. czucia na

-niedowład podniebienia

kończynach i tułowiu

(zab. mowy i połykania)

- może być niedowład

połowiczy

-objaw Hornera

-zab. czucia bólu na twarzy

-zniesienie odruchu rogówkowego

Zespół Opalskiego

-ataksja

- rozszczepienne zab. czucia na

-objaw Hornera

kończynach i tułowiu

zab. czucia bólu na twarzy

nieduży niedowład piramidowy

Zespół opuszkowy

-dyzartria

-dysfagia

-zniesienie odruchów gardłowych i podniebiennych

-zanik mięśni unerwionych przez nerw IX, X iXII

Zespół rzekomoopuszkowy

-dyzartria

-dysfagia

-wzmożony odruch żuchwowy

-objawy piramidowe

Zespół sztywności odmóżdżeniowej

(uszkodzenie pnia mózgu)

-głębokie zaburzenia świadomości

-wzmożenie napięcia m. prostowników kończyn (niekiedy kończyny górne

przyjmują ułożenie zgięciowe)

może występować napadowo w odpowiedzi na bodźce dotykowe lub bólowe

Ciężkie urazy pnia, krwotoki mózgowe i podpajęczynówkowe, guzy,

zapalenia

mózgu

Zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia

-całkowite porażenie kończyn poniżej ogniska (w pierwszym okresie

porażenie

wiotkie, potem porażenie spastyczne)

-zniesienie wszystkich rodzajów czucia

-zatrzymanie moczu i stolca

Uraz, krwotok, rozmiękanie, guz, poprzeczne zapalenie rdzenia

Zespół połowiczego uszkodzenia rdzenia

(z. Brown-Sequarda)

-zab. czucia głębokiego

-zab.czucia bólu i temperatury

-niedowład piramidowy

Zespół sznurów tylnych

-zab. czucia głębokiego

-ataksja tylnosznurowa

-obniżenie napięcia mięśni

-zniesienie odruchów

Wiąd rdzenia, zwyrodnienie sznurowe, choroba Friedreicha

Zespół stożka rdzeniowego

-nietrzymanie lub zatrzymanie moczu i kału

-niemoc płciowa

-rozszczepienne zab. czucia w ok. odbytu i pośladków

Zespół ogona końskiego

-silne bóle krocza i ok. krzyżowej

-”spodenkowe” zab. czucia

-niedowład dotyczący zwłaszcza mięśni unerwianych przez n.

strzałkowy

wspólny

-zniesienie odruchów skokowych

-zaburzenia zwieraczy

charakterystyczna asymetria objawów

Zespół uszkodzenia nerwu obwodowego

-niedowład (porażenie) wiotki mięśni unerwianych przez dany nerw

-zab. wszystkich rodzajów czucia w obszarze unerwienia nerwu

-zab. troficzne skóry i jej przydatków

Zespół wielonerwowy (polineuropatyczny)

-symetryczne, wiotkie niedowłady kończyn (głownie odcinki odsiebne)

-zanik mięsni

-zniesienie odruchów

-zaburzenia wszystkich rodzajów czucia („rękawiczki”, „skarpetki”)

-zmiany troficzne

Zespoły korzeniowe

-charakterystyczne promieniowanie bólu

-korzeniowe ubytki czucia

-niekiedy niedowłady odpowiednich mięśni

Wypadnięcie jądra miażdżystego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa,

guzy

zewnątrzrdzeniowe

Zespół miopatyczny

-symetryczny zanik mięśni ksobnych (obręcz barkowa i

miednicza)

-niedowład w/w mięśni

-zapis miogenny

Dystrofia mięśniowa, zapalenie wielomięśniowe, miopatie

objawowe

Urazy układu nerwowego

Skala urazów czaszkowo-mózgowych

0 –uraz nie powodujący zaburzeń świadomości, bez dalszych

konsekwencji

1 –niewielki uraz, spowodowany uszkodzeniem korowo-podkorowym

mózgowia, z zamąceniem świadomości, bez niepamięci pourazowej

2 – umiarkowany uraz spowodowany jak w stopniu 1, z zamąceniem

swiadomości oraz niepamięcią pourazową i wsteczną

3 – poważny uraz spowodowany jak w stopniu 1, ale też uszkodzeniem

międzymózgowia, z utratą przytomności do 6 godz. , obciążony

powikłaniami (35%-100%) i śmiertelnością (do 50%)

4 –ciężki uraz, spowodowany jak w stopniu 3, z utratą przytomności

przez 6-24 godz., obciążony powikłaniami jak w stopniu 3

5 – uraz krytyczny, spowodowany jak w stopniu 3, ale też śródmózgowia ,

z utratą przytomności powyżej 24 godz, obciążony powikłaniami jak w

stopniu 3

6 – uraz śmiertelny

Bezpośrednie następstwa zamkniętych urazów czaszkowo-mózgowych

-uraz czaszki bez uszkodzenia mózgu

-wstrząśnienie mózgu

-stłuczenie i zranienie mózgu

-obrzęk mózgu i przekrwienie mózgu

-krwawienie śródczaszkowe

a)krwiak nadtwardówkowy

b)krwiak podtwardówkowy

c)krwiak śródmózgowy

d)krwotok podpajęczynówkowy

-pourazowe podciśnienie śródczaszkowe

-wodniak podtwardówkowy

-wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego (złamanie podstawy czaszki)

-porażenie nerwów czaszkowych

-wytrzeszcz tetniący oka (uszkodzenie t. szyjnej z przeciekaniem krwi

zatoki jamistej)

-pourazowy zakrzep tętnic mózgowych lub zewnątrzmózgowych

-zakażenie pourazowe (zapalenie szpiku kostnego kości czaszki,

zapalenie

opon, zapalenie mózgu, ropień mózgu, ropniak podtwardówkowy)

-psychozy pourazowe

Odległe następstwa zamkniętych urazów czaszkowo-mózgowych

-pourazowy zespół podmiotowy tj. subiektywny (cerebrastemia

pourazowa lub nerwica pourazowa)

-encefalopatia pourazowa

a)encefalopatia pourazowa zwykła lub prosta

b)zespół przedsionkowy

c)padaczka pourazowa

d)zespół otępienny

e)charakteropatia pourazowa

f)zespół parkinsonowski

-inne rzadkie zespoły

a)zespół rzekomoguzowy

b)wodogłowie komunikujące (zespól Hakima)

Krwiak nadtwardówkowy

-po ustąpieniu wstrząsu, powrót świadomości z lucidum intervalum

(kilka, kilkadziesiąt godzin) lub narastanie objawów ogólnych i

ogniskowych

-bóle głowy

-zaburzenia .świadomości

-objawy ogniskowe (ośrodkowy niedowład n.VII, niedowład kończyny

górnej,

potem dolnej, rozszerzenie źrenicy po stronie krwiaka)

-bradykardia

Krwiak podtwardówkowy

-ostry (objawy identyczne jak w krwiaku nadtwardówkowym)

-przewlekły (rozwój objawów w ciągu kilku dni, tygodni, a nawet

miesięcy po

wypadku, częściej u ludzi starszych, często po nieznacznym urazie)

Cerebrastemia pourazowa

-bóle głowy

-zawroty głowy

-drażliwość

-bezsenność

-trudności w skupieniu uwagi

-łatwe męczenie się

-cechy nadpobudliwości neurowegetatywnej w badaniu

przedmiotowym

Encefalopatia pourazowa prosta

-dolegliwości jak w cerebrastemii

-objawy ogniskowe

-zmiany w eeg

-cechy zespołu psychoorganicznego w badaniu psychiatrycznym lub

psychologicznym

Urazy rdzenia kręgowego

-wstrząśnienie rdzenia (mniej lub bardziej nasilone objawy

poprzecznego uszk.

rdzenia cofające się bez śladu po kilku godzinach lub dniach)

-obrzęk pourazowy rdzenia (objawy kliniczne j.w., ustępowanie objawów

znacznie powolniejsze)

-stłuczenie rdzenia (objawy poprzecznego uszk. rdzenia lub zespołu

Brown-

Sequarda, obecność krwi w płynie m-r, zwykle pozostają trwałe zmiany)

-ucisk rdzenia (spowodowany przez części kostne lub krwiak

nadoponowy,

znamienne narastanie objawów rdzeniowych, silne bóle, krwisty płyn

m-r i

patologiczna próba Queckenstedta)

-krwiak śródrdzeniowy (objawy częściowego zespołu poprzecznego

uszk.

rdzenia i rozszczepienne zab. czucia)

-zmiażdżenie rdzenia (nieodwracalne objawy poprzecznego uszk.

rdzenia)

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58