Higiena rąk

Higiena rąk

w warunkach szpitalnych

w warunkach szpitalnych

Wprowadzenie

Wprowadzenie

Zakażenia szpitalne

Zakażenia szpitalne

Są to zakażenia powstałe w czasie

Są to zakażenia powstałe w czasie

hospitalizacji chorego

hospitalizacji chorego

Najczęstszymi postaciami klinicznymi

Najczęstszymi postaciami klinicznymi

zakażeń szpitalnych są zakażenia

zakażeń szpitalnych są zakażenia

układu oddechowego, moczowego,

układu oddechowego, moczowego,

zakażenia ran pooperacyjnych i krwi.

zakażenia ran pooperacyjnych i krwi.

Czynniki ryzyka zakażeń

Czynniki ryzyka zakażeń

szpitalnych:

szpitalnych:



Związane z drobnoustrojem

Związane z drobnoustrojem

- zjadliwość, zaraźliwość, oporność na

- zjadliwość, zaraźliwość, oporność na

antybiotyki

antybiotyki



Związane z pacjentem

Związane z pacjentem

- wiek ( noworodki, osoby powyżej 60 – tego

- wiek ( noworodki, osoby powyżej 60 – tego

roku życia ), choroba podstawowa ( nowotwór,

roku życia ), choroba podstawowa ( nowotwór,

cukrzyca, otyłość, niewydolność nerek )

cukrzyca, otyłość, niewydolność nerek )



Związane z leczeniem

Związane z leczeniem

- inwazyjne techniki diagnostyczne lub

- inwazyjne techniki diagnostyczne lub

lecznicze ( zabiegi operacyjne, endoskopie )

lecznicze ( zabiegi operacyjne, endoskopie )

- obecność ciał obcych ( endoprotezy stawowe,

- obecność ciał obcych ( endoprotezy stawowe,

cewniki naczyniowe, moczowe )

cewniki naczyniowe, moczowe )

- leczenie immunosupresyjne i

- leczenie immunosupresyjne i

antybiotykoterapia

antybiotykoterapia

Czynniki etiologiczne zakażeń

Czynniki etiologiczne zakażeń

szpitalnych :

szpitalnych :



Staphylococcus aureus CNS

Staphylococcus aureus CNS



Enterococcus spp.

Enterococcus spp.



Enterobacter spp.

Enterobacter spp.



E. coli

E. coli



Pseudomonas spp.

Pseudomonas spp.



Acinetobacter spp.

Acinetobacter spp.



Candida spp.

Candida spp.

Jedną z metod zapobiegania

Jedną z metod zapobiegania

zakażeniom szpitalnym jest

zakażeniom szpitalnym jest

mycie i dezynfekcja rąk.

mycie i dezynfekcja rąk.

Flora skóry rąk

Flora skóry rąk

Skóra rąk, jak i pozostałe obszary

Skóra rąk, jak i pozostałe obszary

skóry, jest skolonizowana

skóry, jest skolonizowana

drobnoustrojami, których liczba waha

drobnoustrojami, których liczba waha

się od 4 – 400 tys. / cm i jest zależna

się od 4 – 400 tys. / cm i jest zależna

od obszaru skóry, oraz jej

od obszaru skóry, oraz jej

właściwości.

właściwości.

Skóra skolonizowana jest florą

Skóra skolonizowana jest florą

stałą i florą przejściową.

stałą i florą przejściową.

Flora stała –

Flora stała –

to drobnoustroje

to drobnoustroje

namnażające się w skórze, w tym :

namnażające się w skórze, w tym :

- Gram – dodatnie bakterie (

- Gram – dodatnie bakterie (

Staphylococcus sp.,

Staphylococcus sp.,

Corynobacterium sp. )

Corynobacterium sp. )

- bakterie beztlenowe ( w gruczołach łojowych –

- bakterie beztlenowe ( w gruczołach łojowych –

Propionibacterium acnes )

Propionibacterium acnes )

- Gram – ujemne pałeczki ( w miejscach

- Gram – ujemne pałeczki ( w miejscach

wilgotnych )

wilgotnych )

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

nie jest

nie jest

częstym rezydentem zdrowej, suchej

częstym rezydentem zdrowej, suchej

skóry; u około 30 % populacji może

skóry; u około 30 % populacji może

występować w przedsionku nosa,

występować w przedsionku nosa,

pachach, pachwinach i wokół odbytu,

pachach, pachwinach i wokół odbytu,

skąd podobnie jak z zakażonych tkanek,

skąd podobnie jak z zakażonych tkanek,

może być przeniesiony na ręce. Jest to

może być przeniesiony na ręce. Jest to

jeden z najważniejszych czynników

jeden z najważniejszych czynników

etiologicznych zakażeń szpitalnych.

etiologicznych zakażeń szpitalnych.

Flora naturalna nie jest eliminowana

Flora naturalna nie jest eliminowana

a jedynie ulega redukcji w czasie

a jedynie ulega redukcji w czasie

mycia i dezynfekcji rąk, co ma

mycia i dezynfekcji rąk, co ma

istotne znaczenie w przypadku

istotne znaczenie w przypadku

kontaktu z jałowymi tkankami.

kontaktu z jałowymi tkankami.

Flora przejściowa – to drobnoustroje kolonizujące

Flora przejściowa – to drobnoustroje kolonizujące

powierzchnię skóry okresowo a ich rodzaj i liczba

powierzchnię skóry okresowo a ich rodzaj i liczba

jest zależna od zanieczyszczenia środowiska, z

jest zależna od zanieczyszczenia środowiska, z

którym kontaktują się ręce.

którym kontaktują się ręce.

Każde uszkodzenie skóry, zwiększona potliwość, a

Każde uszkodzenie skóry, zwiększona potliwość, a

także obecność pierścionków zwiększa kolonizację

także obecność pierścionków zwiększa kolonizację

skóry.

skóry.

Przeżywalność mikroorganizmów na skórze rąk może

Przeżywalność mikroorganizmów na skórze rąk może

doprowadzić do przenoszenia ich na innych

doprowadzić do przenoszenia ich na innych

pacjentów i rozwoju infekcji.

pacjentów i rozwoju infekcji.

Flora przejściowa jest stosunkowo łatwo usuwana w

Flora przejściowa jest stosunkowo łatwo usuwana w

czasie mycia i dezynfekcji rąk.

czasie mycia i dezynfekcji rąk.

Drobnoustroje stanowiące florę naturalną :

Drobnoustroje stanowiące florę naturalną :



występują w skórze

występują w skórze



stanowią element ochronny

stanowią element ochronny



są trudne do usunięcia

są trudne do usunięcia



mogą być przyczyną infekcji u pacjentów

mogą być przyczyną infekcji u pacjentów

Drobnoustroje stanowiące florę

Drobnoustroje stanowiące florę

przejściową :

przejściową :



występują na powierzchni skóry

występują na powierzchni skóry



łatwo mogą być przeniesione ze środowiska na

łatwo mogą być przeniesione ze środowiska na

skórę rąk i odwrotnie

skórę rąk i odwrotnie



są eliminowane w wyniku mycia rąk

są eliminowane w wyniku mycia rąk



są częstą przyczyną infekcji krzyżowych

są częstą przyczyną infekcji krzyżowych

Mycie rąk – usuwa zabrudzenia,

Mycie rąk – usuwa zabrudzenia,

pozwala w znacznym stopniu

pozwala w znacznym stopniu

mechanicznie usunąć

mechanicznie usunąć

drobnoustroje należące do flory

drobnoustroje należące do flory

przejściowej.

przejściowej.

Dezynfekcja eliminuje florę

Dezynfekcja eliminuje florę

przejściową redukując

przejściową redukując

jednocześnie florę stałą.

jednocześnie florę stałą.

Skóra rąk personelu zmieniona

Skóra rąk personelu zmieniona

chorobowo – to ryzyko zakażenia

chorobowo – to ryzyko zakażenia

:

:



pacjenta

pacjenta

– zmiany skórne są

– zmiany skórne są

skolonizowane ogromną liczbą

skolonizowane ogromną liczbą

drobnoustrojów, kolonizacji tej nie

drobnoustrojów, kolonizacji tej nie

eliminują zabiegi mycia i dezynfekcji rąk.

eliminują zabiegi mycia i dezynfekcji rąk.



personelu

personelu

– uszkodzenia skóry – to

– uszkodzenia skóry – to

otwarte „ wrota zakażenia „ dla

otwarte „ wrota zakażenia „ dla

patogennych organizmów

patogennych organizmów

Higiena rąk – zasady ogólne :

Higiena rąk – zasady ogólne :



Obetnij krótko paznokcie

Obetnij krótko paznokcie

– drobnoustroje

– drobnoustroje

chętnie kolonizują obszar pod paznokciami

chętnie kolonizują obszar pod paznokciami



Nie wycinaj skórek

Nie wycinaj skórek

– mogą powstać

– mogą powstać

uszkodzenia skóry sprzyjające kolonizacji i

uszkodzenia skóry sprzyjające kolonizacji i

namnażaniu się drobnoustrojów

namnażaniu się drobnoustrojów



Nie zakładaj w pracy pierścionków i

Nie zakładaj w pracy pierścionków i

obrączki oraz zegarków i bransoletek

obrączki oraz zegarków i bransoletek

–

–

stanowią schronienie dla drobnoustrojów

stanowią schronienie dla drobnoustrojów

utrudniając dostęp środków myjących do

utrudniając dostęp środków myjących do

wszystkich obszarów skóry, oraz zatrzymując

wszystkich obszarów skóry, oraz zatrzymując

wilgoć, która ułatwia namnażanie się bakterii

wilgoć, która ułatwia namnażanie się bakterii



Zwilż ręce przed nałożeniem

Zwilż ręce przed nałożeniem

preparatu myjącego –

preparatu myjącego –

zmniejsza to

zmniejsza to

ryzyko wystąpienia podrażnień skóry rąk,

ryzyko wystąpienia podrażnień skóry rąk,

ułatwia rozprowadzenie preparatu.

ułatwia rozprowadzenie preparatu.



Spłucz dokładnie ręce wodą –

Spłucz dokładnie ręce wodą –

pozostałości preparatu myjącego mogą

pozostałości preparatu myjącego mogą

uszkadzać skórę, co sprzyja kolonizacji

uszkadzać skórę, co sprzyja kolonizacji

szczepami szpitalnymi

szczepami szpitalnymi



Dokładnie osusz ręce przed

Dokładnie osusz ręce przed

dezynfekcją –

dezynfekcją –

preparat dezynfekcyjny

preparat dezynfekcyjny

nałożony na mokre ręce jest nieskuteczny

nałożony na mokre ręce jest nieskuteczny

Zwykłe mycie rąk

Zwykłe mycie rąk

Kiedy ?

Kiedy ?

-

-

przed wszystkimi rutynowymi zabiegami w

przed wszystkimi rutynowymi zabiegami w

oddziale : pielęgnacją chorego,

oddziale : pielęgnacją chorego,

przygotowaniem posiłków, karmieniem

przygotowaniem posiłków, karmieniem

Dlaczego ?

Dlaczego ?

- eliminuje florę przejściową

- eliminuje florę przejściową

Jak ?

Jak ?

- przy użyciu mydła i bieżącej wody przez co

- przy użyciu mydła i bieżącej wody przez co

najmniej 10 – 15 sekund

najmniej 10 – 15 sekund

Higieniczne mycie rąk

Higieniczne mycie rąk

Kiedy ?

Kiedy ?

- w obszarach wysokiego ryzyka, przed

- w obszarach wysokiego ryzyka, przed

wykonaniem procedur medycznych, po

wykonaniem procedur medycznych, po

kontakcie z wydzielinami i wydalinami

kontakcie z wydzielinami i wydalinami

Dlaczego ?

Dlaczego ?

- eliminuje florę przejściową i częściowo florę

- eliminuje florę przejściową i częściowo florę

stałą

stałą

Jak ?

Jak ?

- mycie plus dezynfekcja skóry przez 20 – 30

- mycie plus dezynfekcja skóry przez 20 – 30

sekund przy użyciu 3 – 5 ml. płynu

sekund przy użyciu 3 – 5 ml. płynu

dezynfekującego

dezynfekującego

Chirurgiczne mycie rąk

Chirurgiczne mycie rąk

Kiedy ?

Kiedy ?

- przed wszystkimi zabiegami chirurgicznymi i

- przed wszystkimi zabiegami chirurgicznymi i

inwazyjnymi

inwazyjnymi

Dlaczego ?

Dlaczego ?

- eliminuje florę przejściową i w znacznym stopniu

- eliminuje florę przejściową i w znacznym stopniu

redukuje florę stałą

redukuje florę stałą

Jak ?

Jak ?

- wydłużony czas mycia ( 3 – 5 minut ) z powiększeniem

- wydłużony czas mycia ( 3 – 5 minut ) z powiększeniem

obszarów mytej skóry o nadgarstki i przedramiona oraz

obszarów mytej skóry o nadgarstki i przedramiona oraz

czyszczeniem paznokci jednorazową szczotką;

czyszczeniem paznokci jednorazową szczotką;

osuszenie rąk sterylnym ręcznikiem; dwukrotna

osuszenie rąk sterylnym ręcznikiem; dwukrotna

dezynfekcja każdorazowo do całkowitego wysuszenia

dezynfekcja każdorazowo do całkowitego wysuszenia

preparatu

preparatu

Technika mycia rąk metodą Ayliffe

Technika mycia rąk metodą Ayliffe

Zmoczyć ręce, dodać mydło i

Zmoczyć ręce, dodać mydło i

zastosować następującą procedurę :

zastosować następującą procedurę :

1. Pocierać wewnętrzne powierzchnie

1. Pocierać wewnętrzne powierzchnie

dłoni.

dłoni.

2. Pocierać grzbiet dłoni lewej dłonią

2. Pocierać grzbiet dłoni lewej dłonią

prawą i odwrotnie; zmiana rąk.

prawą i odwrotnie; zmiana rąk.

3. Pocierać wewnętrzne powierzchnie

3. Pocierać wewnętrzne powierzchnie

dłoni z przeplecionymi palcami.

dłoni z przeplecionymi palcami.

4. Pocierać powierzchnie zgiętych

4. Pocierać powierzchnie zgiętych

palców lewej dłoni dłonią prawą;

palców lewej dłoni dłonią prawą;

zmiana rąk.

zmiana rąk.

5. Kciuk dłoni prawej pocierać ruchem

5. Kciuk dłoni prawej pocierać ruchem

obrotowym dłonią lewą; zmiana rąk.

obrotowym dłonią lewą; zmiana rąk.

6. Złączone palce prawej dłoni pocierać

6. Złączone palce prawej dłoni pocierać

ruchem obrotowym o wewnętrzną

ruchem obrotowym o wewnętrzną

powierzchnię dłoni lewej; zmiana rąk.

powierzchnię dłoni lewej; zmiana rąk.

KAŻDY ETAP NALEŻY WYKONAĆ

KAŻDY ETAP NALEŻY WYKONAĆ

PIĘCIOKROTNIE !

PIĘCIOKROTNIE !

Błędy popełniane w zakresie

Błędy popełniane w zakresie

higieny rąk :

higieny rąk :

Błędy popełniane w zakresie

Błędy popełniane w zakresie

higieny rąk :

higieny rąk :



Praca w biżuterii

Praca w biżuterii



Zbyt rzadkie mycie rąk w odniesieniu do

Zbyt rzadkie mycie rąk w odniesieniu do

potrzeb

potrzeb



Zbyt krótki czas mycia rąk

Zbyt krótki czas mycia rąk



Niedokładne mycie

Niedokładne mycie



Niedokładne osuszanie rąk przed

Niedokładne osuszanie rąk przed

dezynfekcją

dezynfekcją



Niedokładna dezynfekcja

Niedokładna dezynfekcja



Zbyt krótki czas dezynfekcji

Zbyt krótki czas dezynfekcji

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Sylwia Gliszczyńska

Sylwia Gliszczyńska