BADANIE NEUROLOGICZNE

NIEMOWLĘCIA I MAŁEGO

DZIECKA.

Badanie neurologiczne

dziecka

• Badanie przeprowadza się u wszystkich

dzieci, u których lekarz pediatra stwierdził

nieprawidłowości mogące wynikać z choroby

układu nerwowego.

• Wskazane jest również u dzieci, których w

okresie ciąży i/lub okołoporodowym

występowały nieprawidłowości (m.in.

otrzymały niskie wartości skali Apgar, ciężko

chorowały w okresie noworodkowym,

urodziły się przedwcześnie, przeszły

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i in.).

• Im wcześniej rozpoznaje się

nieprawidłowości, tym
wcześniej można rozpocząć
leczenie, co w pewnych
przypadkach zwiększa szansę
ustąpienia dolegliwości.

Badanie neurologiczne dziecka – c.d.

1. Dokładny wywiad od rodziców lub opiekunów

dziecka z uwzględnieniem:

- okresu ciąży
- okresu okołoporodowego
- rozwoju psychoruchowego
- przebytych chorób
- aktualnych dolegliwości
- trudności szkolnych i wychowawczych
- Konieczności stałej opieki innych poradni
(w tym pedagogiczno – psychologicznej)
- obecności podobnych dolegliwości u

członków

rodziny

- inne informacje istotne dla badania

Badanie niemowlęcia:

• Najlepiej wykonywać w odstępach

3 mies. (1, 3, 6, 9, 12 mż)

• Porównanie jego osiągnięć na

danym etapie życia do ogólnie
przyjętych norm rozwoju

W zależności od wieku niemowlęcia

zawsze należy ocenić:

• obwód i kształt głowy
• wymiary ciemiączek
• szwy czaszkowe
• funkcje nn czaszkowych
• ruchy spontaniczne
• napięcie mięśniowe
• odruchy głębokie
• reakcje odruchowe
• Rozwój psychoruchowy (lokomocja i kontrola

postawy, koordynacja wzrokowo – ruchowa,

mowa, kontakty społeczne)

Badanie neurologiczne dziecka – c.d.

2. Właściwe badanie neurologiczne
3.Elementy badania pediatrycznego
4. Badanie psychologiczne
5. W uzasadnionych przypadkach badania

dodatkowe (m.in. badanie okulistyczne,

laryngologiczne, EEG, EMG, badanie

przewodnictwa nerwowo – mięśniowego,

potencjałów wywołanych, badania

neuroobrazowe i in.)

Odruchy obecne u

niemowlęcia:

• Odruch toniczny szyjny symetryczny i

asymetryczny

• Odruch podparcia
• Odruch prostowania
• Odruch Landaua
• Reakcja spadochronowa
• Reakcja gotowości do skoku
• Odruchy równowagi (oparcia,

utykania, gotowości do skoku)

Odruch Moro

-nagłe uderzenie o podłoże

→natychmiastowe odwiedzenie ramion
i wyprostowanie kończyn górnych ( I
faza) i przywiedzenie kończyn do
klatki piersiowej ruchem obejmowania
( II faza).

Zanika między 2 a 4 mies życia

Odruchy chwytne z kończyn górnych:
2-3 mies

Odruchy chwytne z kończyn dolnych:
6-9 mies

Ocena wybranych odruchów

prymitywnych i automatyzmów

noworodkowych

Odruch podparcia ( odruch

postawy)

- Zbliżanie kończyn do podłoża,

przy wywieraniu ucisku na stopy

→toniczne napięcie mięśni

zginaczy i prostowników

( podpiera się kończynami)

- Zanika na przełomie 4-5 mies

Objaw lalki
- podczas skrętu głowy

noworodka na bok występuje
ruch gałek ocznych odwrotny
do ruchu głowy

- Zanika między 10 a 15 dniem

życia

Odruch ssania

- Włożenie czubka palca do ust

noworodka

4. Odruch szukania

- Dotknięcie w okolicy kącika ust

- Pełny odruch jest stwierdzany po 34

tyg życia płodowego

Odruch ssania

- Włożenie czubka palca do ust

noworodka

4. Odruch szukania

- Dotknięcie w okolicy kącika ust

- Pełny odruch jest stwierdzany po 34

tyg życia płodowego

Odruch Landaua ( odruch

prostowania)

Trzymanie poziomo niemowlęcia z

twarzą zwróconą do podłoża →
uniesienie głowy do góry,
łukowate ustawienie tułowia

- Od 5 mies do 3 rż.

Reakcja spadochronowa
- Dziecko

trzymane

jest

w

powietrzu za tułów

→

zbliżamy

do podłoża , dochodzi do reakcji
obronnej-

wyprostowanie

kończyn górnych

- - od 8 mies

• Małogłowie prawdziwe

( microcephalia vera) : powstaje
pomiędzy 8-20 tyg życia płodowego-
zaburzenia proliferacji,
uwarunkowana genetycznie,( AR)

• Małogłowie wtórne – w wyniku

zaburzeń metabolicznych, zakażeń
wewnątrzmacicznych, stan
neurologiczny jest bardziej zaburzony

• Wodogłowie: poszerzenie układu

komorowego ( wrodzone lub nabyte)

• Wodogłowie w zespołach: Dandego-

Walkera, Arnolda- Chiariego

• Wielkogłowie i wielkomózgowie ( AR)

Mózgowe porażenie

dziecięce

• 1,5 - 3 na 1000 żywo urodzonych

dzieci

• zespół chorobowy, na który składają

się zaburzenia postawy i czynności

ruchowych o charakterze

niepostępującym, będące

następstwem uszkodzeń lub zaburzeń

rozwojowych mózgu znajdującego się

we wczesnym stadium rozwoju.

• Inne objawy: upośledzenie umysłowe,

padaczka, zaburzenia percepcji

słuchowej, wzrokowej, zaburzenia

mowy

Przyczyny występowania MPDz:

• 40%- czynniki przedporodowe
• 10% -czynniki okołoporodowe
• 50%- czynniki poporodowe
W ww. z. niedotleniowo-

niedokrwienny-u urodzonych o czasie
oraz wylewy śródczaszkowe u
wcześniaków

Mózgowe porażenie

dziecięce

Postacie:
• spastyczna
• pozapiramidowa
• móżdzkowa
• mieszane

Choroby nerwowo-mięśniowe

1. Dystrofie mięśniowe:

- d.m. typu Duchenne’a
- d.m. Beckera
- d.m. Emery’ego-Dreifusa
- d. obręczowo – kończynowa
- d. twarzowo-łopatkowo-ramienna
- dystrofie wrodzone

Choroby nerwowo-mięśniowe

2.

Wrodzone uszkodzenie komórek

rogów przednich rdzenia i opuszki:

typ I – choroba Werdniga

Hoffmanna,

typ II
typ III – Kugelberga-Welander)

Fakomatozy (choroby / dysplazje

neuroektomezodermalne)

• Schorzenia cechujące się

występowaniem zaburzeń rozwojowych
tkanek pochodzących z 3 listków
zarodkowych

• Zmiany mają charakter znamion

barwnikowych, guzów, torbieli,
charakteryzujących się potencjalną
skłonnością do rozrostu nowotworowego

Fakomatozy (choroby / dysplazje

neuroektomezodermalne)

Schorzenia cechujące się występowaniem

zaburzeń rozwojowych tkanek

pochodzących z 3 listków zarodkowych

Zmiany mają charakter znamion

barwnikowych, guzów, torbieli,

charakteryzujących się potencjalną

skłonnością do rozrostu nowotworowego

Większość ma charakter dziedziczny

Często występowanie postaci poronnych,

skąpoobjawowych

Fakomatozy (choroby / dysplazje

neuroektomezodermalne)

• Stwardnienie guzowate (choroba

Bourneville’a – Pringla)

• Nerwiakowłókniakowatość
• Choroba Sturge – Webera (naczyniakowatość

twarzowo-mózgowa)

• Choroba Hippla-Lindaua (naczyniakowatość

siatkówkowo-móżdżkowa)

• Ataksja-teleangiektazja (Zespół Luis-Bar)

Nerwiakowłókniakowatość

( typ 1Recklinghausena)

Gen- na długim ramieniu

chromosomu 17

Objawy:
• Palmy cafe au lait
• Glejak nerwu wzrokowego
• Guzki siatkowki
• Nerwiakowłókniaki- guzki o różnej

lokalizacji

Stwardnienie guzowate (choroba

Bournevillea – Pringle’a)

Objawy:
• Guzki angifibroma na twarzy ( guzki

Pringle

’

a)

• Włókniaki okołopaznokciowe
• Skóra szagrynowa
• Padaczka (70-90%)
• Opóźnienie rozwoju psychoruchowego
• Zmiany w badaniu MRI
• Torbiele nerek

Choroba Sturge’a Webera

Objawy:
• Znamię koloru czerwonego wina
• Jaskra
• Niedowład połowiczy
• Padaczka
• Opóźnienie rozwoju umysłowego

Choroba Hippla-Lindaua

Naczynia w móżdżku lub siatkówce
Objawy:
• Naczyniakowatość siatkówki
• Objawy móżdżkowe

Choroby układu pozapiramidowego

• Pląsawica ( choroba Hantingtona)
• Dystonia torsyjna
• Choroba tikowa ( zespół Gilles’a de la

Tourett’a)

• Drżenie samoistne