Podstawy skaningowej

mikroskopii elektronowej

Alina Gbyl
Arkadiusz Troszka

Zarys Historyczny

1935 r – M .Knoll projektuje pierwszy elektronowy

mikroskop transmisyjny.

1938 – niemiecki fizyk Manfred von Ardenne zainstalował

do mikroskopu transmisyjnego cewki odchylające wiązki.

Był to prototyp skaningowego mikroskopu elektronowego

1942 – w USA Zworykin, Hillier i Snyder zbudowali pierwszy

SEM.

1948 – początek prac nad mikroskopią skaningową w

Europie w Cambridge Smith – Oatley i McMullan

1965 – angielska firma Cambridge Scientific Instruments

Ltd. zaoferowała pierwszy komercyjny model SEM –

Stereosan.

1966 – uczyniła to samo japońska firma JEOL

Skaningowa mikroskopia

elektronowa jest to metoda,

która pozwala na badanie cech

strukturalnych obiektów.



Elektronowy Mikroskop Skaningowy ( SEM – z

ang. scanning electron mikroskopy) jest to

urządzenie, które wykorzystuje strumień

ukierunkowanych elektronów, które linia po linii

omiatając powierzchnię badanej próbki tworzą jej

obraz. Pod wpływem wiązki elektronów próbka

emituje różne sygnały (m. in. elektrony wtórne,

elektrony wstecznie rozproszone,

charakterystyczne promieniowanie

rentgenowskie), które są rejestrowane za

pomocą odpowiednich detektorów, a następnie

przetwarzane na obraz próbki lub widmo

promieniowania rentgenowskiego.

Budowa skaningowego

mikroskopu elektronowego

Podstawowe

elementy
mikroskopu to:
kolumna,
komora ze
stolikiem
próbek i
detektorami
oraz układ
próżniowy.

Zastosowanie:



archeologia



biologia



ceramika



ekologia



elektronika



geologia



historia sztuki



kryminalistyka



materiałoznawstwo



medycyna



metalurgia



przemysł chemiczny



przemysł
farmaceutyczny



przemysł spożywczy

Zalety skaningowej mikroskopii

elektronowej:



Pobieranie małej próbki badanego
materiału



Możliwość badań próbek różnej wielkości



Wysoka rozdzielczość



Błyskawiczna ocena składu jakościowego
i ilościowego



Pełny zakres oznaczeń składu
chemicznego (od boru do uranu)



Łatwa preparatyka

Efekty pracy SEM: roztocze

Ziarna pyłku

Dzieląca się pałeczka Coli



Zastosowanie w badaniu żywności:



Badanie mikrostruktur substancji
pochodzenia roślinnego (np. ziaren zbóż i
roślin strączkowych, ziaren skrobi) oraz
zwierzęcego

-

Badanie żeli hydrokoloidów (np. skrzepu kazeiny

)



Badanie preparatów hydrokoloidów (np.
kazeinianów, stabilizatorów, zagęstników,
substancji żelifikujących)



Ocena zafałszowań w produktach
spożywczych



Analiza zanieczyszczeń biologicznych w
żywności , -Identyfikacja alergenów