Bezpieczeństwo

Żywnościowe czy

Bezpieczeństwo Żywności?

Żywność zaspokaja podstawowe
potrzeby biologiczne człowieka - głód i
pragnienie. Dostarcza ona organizmowi
budulca, który jest niezbędny do wzrostu
i rozwoju, stanowi źródło regeneracji
organizmu człowieka, decyduje o jego
kondycji fizycznej i psychicznej, oraz
odporności lub podatności na choroby, a
w konsekwencji również o długości życia.

Bezpieczeństwo Żywności jest integralną
częścią bezpieczeństwa żywnościowego.
Bezpieczeństwo żywności jest istotnym
czynnikiem, pozwalającym osiągnąć
bezpieczeństwo żywnościowe.

Źródło: Opracowano na podstawie [Global
Environmental Change and Food Systems
Online].

Wykres nr. 3

Organizacje międzynarodowe począwszy od
ONZ i jej agent, w tym m.in. FAO, WFP, aż po
Bank Światowy i Międzynarodowy
Fundusz Walutowy, zwracają uwagę że
wzrost cen surowców rolno-spożywczych na
świecie, nie jest zjawiskiem przejściowym i
może utrzymywać się w średnim lub długim
okresie.

Do najczęstszych przyczyn wzrostu
cen

żywności należą:

-coraz częstsze anomalie pogodowe, zmiany
klimatu

i klęski żywiołowe;

-rozwój populacji ludzkiej, rosnący popyt ze
strony krajów azjatyckich i eksportujących
ropę naftową, zmiany struktury spożycia;

-wzrosty cen paliw i energii;

-wzrost cen wielu środków do produkcji
rolnej;

-rosnący popyt sektora biopaliw;

-działania spekulacyjne na rynku rolno-
spożywczym;

-niski stan zapasów;

-błędy w polityce rolnej;

-spadek wartości dolara amerykańskiego;

-ograniczenia eksportowe.

Państwo

Ograniczenia
eksportowe

Kontrola
cenowa

Liberalizacja
importu

Rosja

Listopad 2007r.
wprowadzono cła
eksportowe na zboża
(10% pszenica, 30%
jęczmień) styczeń
2008 zwiększono
wysokość stawki
celnej na
eksportowaną
pszenicę do 40%,
jednocześnie
ustalono, iż opłata
celna nie może być
niższa niż 105 euro za
tonę (cło mieszane)

Październik 2007 na
podstawie
tymczasowego
porozumienia między
rządem a
największymi
detalistami i
producentami
żywności zamrożono
ceny wybranych
produktów
spożywczych w tym
m.in. pieczywa,
serów, mleka, jaj i
warzyw

Październik 2007
zredukowano cła
importowe na mleko i
produkty mleczne z
15% do 5%

UE

 

 

Zawieszono cła
importowe na
niektóre zboża

Chiny

Zwiększono podatki
eksportowe na
pszenicę, grykę,
jęczmień, owies o
10%. Podwyższeniu
uległy również opłaty
wywozowe w
odniesieniu do mąki
pszennej, krochmalu,
kukurydzy, sorgo,
prosa, ziaren soi.
Wprowadzono kwoty
eksportowe na mąkę
pszenną, kukurydzę i
ryż

 

 

Indie

Listopad 2007
wprowadzono
ograniczenia w
eksporcie ryżu

 

Zniesiono cła na
pszenicę i mąkę
pszenną

Środki polityki handlowej, wprowadzone w związku z rosnącymi
cenami żywności

Ceny żywności są przekształcone nie tylko przez
spekulacje na rynku z udziałem funduszów
emerytalnych, firm ubezpieczeniowych i innych
dużych inwestorów finansowych, lecz również przez
politykę protekcjonizmu rolnego

Protekcjonizm – polityka ochrony produkcji i
handlu krajowego przed konkurencją zagraniczną,
głównie za pomocą ceł nakładanych na przywożone
towary oraz koncesji i zakazów.

Unia Europejska, USA, Japonia i inne państwa
wysoko rozwinięte stosują protekcjonizm rolny w
skali uniemożliwiającej eksport żywności na rynek
wewnętrzny.

Subsydia- bezzwrotna pomoc udzielana
beneficjentowi przez państwo celem wsparcia
określonej działalności.

Subsydia są instrumentem wspierania eksportu,
najczęściej o charakterze pośrednim.

Według ekspertów ONZ, Międzynarodowego
Funduszu Walutowego i Banku Światowego,
blisko sto milionów osób żyjących w krajach
ubogich, może być narażone na życie w
skrajnej nędzy, oraz głód z powodu
rosnących cen żywności, a kolejne dwa
miliardy będzie niedożywione.
Zła sytuacja gospodarcza w połączeniu ze
wzrostem cen podstawowych produktów
żywnościowych, rodzi ponadto groźbę
wzrostu niepokoju, społecznej i politycznej
niestabilności.

Bieda i głód nasilają zjawisko przestępczości
np. Tajlandia- w związku z kradzieżami
upraw rolnicy zostali zmuszeni do
pilnowania swoich pól.

Głód, niedożywienie, narastanie problemów
społecznych, pogłębianie się dysproporcji w
dochodach ludności, stanowią dodatkowo
czynnik wypychający, generujący migracje.

Dla zapewnienia bezpieczeństwa
żywnościowego w Chinach wydzielono
ponad 120 ha milionów ziemi rolnej. Aby
uchronić te obszary przed nielegalnymi
wykorzystywaniami do celów budowlanych,
są monitorowane z wykorzystaniem
systemów satelitarnych.

Wobec braku zrównoważenia między
popytem a podażą surowców rolno-
spożywczych, państwa mogą
wykorzystywać broń żywnościową dla
osiągnięcia swoich celów,
dyplomatycznych, politycznych lub
ekonomicznych w stosunkach
międzynarodowych.

Bezpieczeństwo żywnościowe oprócz
wymiaru narodowego, ma wymiar również
międzynarodowy.

Potrzeba międzynarodowego
bezpieczeństwa pojawia się wówczas, gdy
jej zaspokojenie staje się warunkiem
biologicznej egzystencji społeczeństw
państw, które borykają się z problemem
trwałego deficytu żywności, ponieważ
produkują je w skrajnie niedogodnych
warunkach przyrodniczych
i dodatkowo nie mają wystarczających
środków płatniczych, aby zakupić
brakującą żywność na rynku światowym.

Cele ONZ:



wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu,



zapewnienie powszechnego nauczania na

poziomie podstawowym ,



ograniczenie umieralności dzieci,



poprawienie opieki zdrowotnej nad

matkami.

Podstawowym zadaniem dla społeczności
międzynarodowej jest pomoc najbardziej
potrzebującym państwom, zagrożonym
klęską głodu, problemem niedożywienia
ludności.

Działania instytucji
międzynarodowych aby były
skuteczne, powinny być realizowane
na płaszczyznach:
Odżywianie kobiet w ciąży, matką
karmiącym dzieci. Drobni rolnicy powinni
zostać zaopatrzeni w nasiona i nawozy.
Należy zwiększyć siłę nabywczą biednych
społeczeństw, tak aby mogły nabyć
wystarczającą ilość żywności, nawet przy
wyższych cenach. Powinny zostać
wprowadzone programy, służące
usprawnieniu światowego systemu
handlowego, poprawie systemu
dystrybucji żywności, oraz promujące
nowe odmiany produktów rolniczych,
odporne na trudne warunki klimatyczne.

Kolejnym po pomocy żywnościowej
wyzwaniem dla społeczności
międzynarodowej jest zmiana polityki
handlowej dotyczącej przepływu surowców
rolno-spożywczych. Nieodzownym
narzędziem z rosnącymi cenami żywności
jest wzrost podaży. Zaistniała sytuacja może
stać się okazją do pobudzenia produkcji w
Państwach rozwijających się. Wzrost cen
surowców rolno-spożywczych stwarza
bowiem nowe możliwości wytwarzania
przychodów, nowe szanse na wydobycie
społeczności wiejskich z ubóstw, poprzez
wspieranie inwestycji i poprawę w zakresie
produktywności.

LITERATURA:

„BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE W
KONTEKŚCIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ”
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej
Państwowy Instytut Badawczy
Kazimierz Dolny, 18-20 czerwca 2012 r.
Mariola Kwasek, Agnieszka Obiedzińska;
„Problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i
bezpieczeństwa międzynarodowego” redakcja
Krzysztof M. Księżopolski; „Zagrożenie
żywności bezpieczeństwa państwa” Anna
Wróbel.