V. METODY BADANIA

CZASU PRACY

Metody badania czasu pracy

2. Oparte na wyrywkowym badaniu czasu pracy

(migawkowe)

3. Oparte na technice filmowo-telewizyjnej
4. Oparte na pomiarach licznikowych
5. Analityczno-obliczeniowe, oparte na normatywach

opracowanych w ramach tzw. Mikroanalizy.

1. Oparte na ciągłych pomiarach czasu pracy.

• Chronometraż
• Fotografia dnia roboczego

Celem fotografii dnia pracy jest obserwowanie i rejestrowanie w
sposób ciągły wszystkich czynności i przerw na stanowisku
pracy dla ustalenia stopnia wykorzystania czasu pracowników
oraz wielkości rzeczywistego zużycia czasu, umożliwiającego
opracowanie norm obsad lub wybranych normatywów czasu.

Wyniki fotografii dnia pracy mogą być

wykorzystane w szczególności do:

• uzyskania pełnego obrazu (fotografii) i struktury

wszystkich czynności i przerw w ciągu całej obserwacji,

• dokładnego ustalenia przyczyn wszystkich przestojów i

przerw w pracy (rezerw czasu),

• opracowania wykazu przedsięwzięć organizacyjno-

technicznych zmierzających do racjonalizacji organizacji
pracy w celu ograniczenia przerw,

• opracowania normatywów czasu przygotowawczo-

zakończeniowego, czasu obsługi i czasu na potrzeby
fizjologiczne, potrzebnych w normowaniu czasu pracy,

• opracowania normatywów obsad i norm zatrudnienia

określających ilość pracowników niezbędnych do
wspólnego wykonywania zadań w danej jednostce
produkcyjnej lub komórce organizacyjnej.

Imię i nazwisko pracownika
..............................................
Obserwator ..........................
Data obserwacji ...................

ARKUSZ REJ ESTRACYJ NY INDYWIDUALNEJ

FOTOGRAFII CZASU ROBOCZEGO

Nr karty ............
Strona...............

Czas bieżący

godz.

min.

Elementy zużycia czasu

Czas

trwania

Symbol

czasu

Uwagi

6

00 Początek obserwacji

6

04 Wykonawca na stanowisku

4

t

xi

spóźnień.

6

06 Wyjęcie z szafki suwmiarki

2

t

oo

6

07 Włączenie obrabiarki

1

t

p

6

20 Toczenie

13

t

g

1 szt.

6

30 Pali papierosa

10

t

fn

6

45 Toczenie

15

t

g

1 szt.

6

55 Do toalety

10

t

fn

7

15 Toczenie

20

t

g

2 szt.

7

40 Po materiał do magazynu

25

t

pz

8

00 Do narzędziowni po wiertło

20

t

pz

8

15 Przerwa śniadaniowy

15

t

fn

8

25 Przedłuża przerwa śniadaniową

10

t

xi

8

40 Czyta gazetę

15

t

xi

8

59 Toczy

19

t

g

1 szt.

Zakres zastosowania metody

obserwacji migawkowych

1. Badania czasu pracy robotników bezpośrednio

produkcyjnych i pomocniczych,

2. Badania czasu pracy maszyn i urządzeń,
3. Badania czasu pracy personelu inżynieryjno-

technicznego i administracyjno-biurowego,

4. Badania czasu przebiegu materiału w procesie

produkcji,

5. Badania i opracowania normatywów oraz norm

technicznych.

Zorganizowanie badania zużycia czasu metodą
obserwacji migawkowych regularnych przebiega
w następujących etapach:

1. ustalenie celu badania jak przy ciągłej obserwacji pracy,
2. rozpoznanie i opisanie w odpowiedniej sekwencji

elementów pracy przewidzianej metody wykonania
operacji czy rodzajów prac (czynności), jeśli jest to szersza
działalność wybranej grupy pracowników; w tym
rozpoznaniu dokonuje się identyfikacji policzalnych
produktów pracy,

3. zapoznanie się z członkami zespołu realizującego daną

operację, z przyjętym przez nich podziałem pracy i
zasadami współdziałania; a nadto poinformowanie ich o
celu badania czasu,

(1/2)

4. ostateczne zdefiniowanie wydzielonych elementów pracy

i przerw, jakie mogą występować w badanej pracy grupy
pracowników w okresie obserwacji; jeśli dotyczy to
obserwacji zespołowej, to trzeba przewidzieć także frakcje
czasu nie zaliczane do czasu wykonywania operacji,

5. ustalenie stałego odstępu czasu τ dla notowań

migawkowych,

6. przygotowanie formularza obserwacyjnego, którego

przykład przedstawiono w tabeli 2; formularz trzeba
projektować na maksymalną liczebność grupy, by móc
notować brak kogoś lub przerwy w pracy,

7. przeprowadzenie obserwacji; istotny jest taki wybór

miejsca obserwacji, aby można było widzieć wszystkich
członków grupy, identyfikować prace nich wykonywane,

8. opracowanie wyników.

(2/2)

Stosowane dostępy czasu τ w metodzie obserwacji
migawkowej regularnej

L

i

czba pracowników

Odstęp czasu

T

w min

2

3

-

4

5-7

8-10

11-15

powyżej 15

0,25-0,5
0,50-1,0

1,0-2,0
2,0-2,5
2,5-5 2

2 obserwatorów

1,0-2,5

W wyborze odstępu obserwacji τ kierować się trzeba
możliwościami “przerobu" obserwatora:

Liczebność grupy

Odstęp czasu

T

w

min.

Liczba notowań

na godzinę

do 3
do 5

do10

do 15

0,5
1,0
2,5
5,0

do 360
do 300
do 240
do 180

Cele obserwacji migawkowych nieregularnych i obejmują:

• określenie struktury czasu pracy i przerw maszyn i

ludzi: rzeczywistej i możliwej do osiągnięcia;

• oszacowanie udziału elementów czasu

uzupełniającego jako dodatku do norm czasu
wykonania;

• ocenę poziomu wydajności pracy grupy pracowników;
• ocenę stopnia napięcia poszczególnych norm pracy;
• określenie ostrości problemu cyklicznej fluktuacji na

stanowisku pracy;

• dostarczenie ilościowej informacji o rezultatach pracy

na stanowiskach pracy dla wypracowania
odpowiednich norm pracy (szczególnie w sferze pracy
nieprodukcyjnej);

Procedury organizowania obserwacji migawkowych,

składają się z następujących etapów:

1. Ustalenia celu obserwacji.
2. Wybór frakcji czasu i ich elementów towarzyszących

obiektów obserwacji.

3. Określenie pomiaru i stopnia reprezentatywności

obiektów obserwacji.

4. Ustalenie marszruty i czasu obchodów stanowiska

pracy wykonania obserwacji.

5. Opracowanie formularzy dla potrzeb obserwacji.
6. Poinformowanie zainteresowanych o zamiarze

przeprowadzenia obserwacji i ich celu.

7. Przeprowadzenie obserwacji.
8. Opracowanie wyników.