VI. METODY BADANIA
PRACY
VI. METODY BADANIA
PRACY
Symbole graficzne
(1/3)
operacja
z
kontrolą
(np.
mierzenie
temperatury w czasie operacji syntezy
chemicznej
przemieszczenie z kontrolą (np. kontrola
ilości lub jakości przeprowadzana w czasie
transportu)
operacja
realizowana
w
trakcie
przemieszczania
3 emisja (liczba oznacza ilość egzemplarzy)
3
Symbole graficzne
(2/3)
operacja,
zmiana
treści
dokumentu
(wypełnienie kolumny lub wiersza, podpis,
stemplowanie itd.)
odczytanie treści dokumentu
kontrola - jakiekolwiek sprawdzenie treści
dokumentu
oczekiwanie (przerwa w obiegu)
Symbole graficzne
(3/3)
przemieszczenie — droga dokumentu
przebywana za pośrednictwem gońca,
poczty, transportera, poczty pneumatycznej
itd.
składowanie — przechowywanie w miejscu
wyznaczonym (np. w segregatorze, kartotece,
szufladzie, archiwum itp.)
likwidacja dokumentu
Obserwacją
nazywamy celowe postrzeganie
rzeczywistości prowadzone według z góry przyjętego planu,
realizowane pod kątem gromadzenia i rejestracji istotnych
faktów oraz ich dalszej interpretacji.
Karta procesu
zwana tez
Kartą Operacji i
Kontroli
stosowana jest do rejestracji procesów
złożonych z operacji i czynności kontrolnych składających
się na obserwowany proces technologiczny. Zawiera ona
wyłącznie symbole operacji i kontroli oraz krótkie ich
omówienie.
Do zalet Karty Operacji i Kontroli należą:
• możliwość szerokiego stosowania z uwagi na dużą
prostotę i przejrzystość zapisu,
• łatwość opanowania techniki zapisu (krótki czas
przyuczenia do posługiwania się tą techniką),
• możliwość szybkiego uzyskania opisu przebiegu
operacji i kontroli,
• stosunkowo niskie nakłady na rejestrację w porównaniu
z możliwymi dużymi efektami wynikającymi z
usprawnienia organizacji produkcji.
Wadą jest brak uwzględnienia takich elementów jak
transport czy oczekiwanie.
Karta Przebiegu Materiału stanowi chronologiczny zapis
wszystkich czynności jakim jest poddawany materiał oraz
stanów w jakich znajduje się materiał w trakcie procesu.
Prasy
Rozdzielni
a
D
Stanowiska
montażu
Wanna
Stanowisko
kontroli
Prasa
Szlifierk
a
Wykres przebiegu materiału
Przestrzenny wykres przebiegu materiału
Oznaczenia:
A,B,C,E,F,K -
stanowiska pracy
W - winda
1
1
2
1
1
1
2
3
2
4
5
6
7
3
a) układ liniowy
b) układ zbieżny
1
2
3
6
7
3
b) układ zbieżny
1
1
2
3
2
4
3
5
6
4
c) układ rozbieżny
1
4
5
2
8
9
Karta Obiegu Dokumentu służy do rejestracji za
pomocą symboli graficznych zdarzeń towarzyszących
jakieś sprawie, z którą związany jest dany dokument.
Analiza procesu obiegu dokumentu umożliwia:
• uproszczenie obiegu (zmniejszenie liczby
uczestników obiegu oraz liczby operacji),
• skrócenie czasu obiegu,
• zmniejszenie liczby kopii,
• likwidację dublujących się informacji występujących
w różnych dokumentach,
• wykrycie oraz ograniczenie samowoli i dowolności
urzędników w zakresie obiegu dokumentów.
Analiza poszczególnych elementów obiegu dokumentu pozwala
na stwierdzenie czy rzeczywisty obieg ma kształt zgodny z
postulowanym w zasadach prawidłowego obiegu dokumentów.
Zasady te przewidują między innymi aby obieg dokumentu:
• odpowiadał potrzebom związanym z załatwieniem
danej sprawy, był zgodny z trybem załatwiania ujętym
w odpowiednich przepisach oraz obejmował tylko te
stanowiska, które są zainteresowane załatwieniem
danej sprawy,
• był szybki (eliminacja czynności zbędnych oraz
zmniejszenie okresu oczekiwania na poszczególne
czynności),
• umożliwiał kontrolę stanu załatwienia danej sprawy w
każdej fazie obiegu,
• zapewniał najkrótszą drogę dokumentu (na danym
stanowisku tylko jeden raz).
Kasa
Kierownik
Działu
Sprzedaż
y
Księgowość
Statystyka
Sprzedaży
Zagranicznej
Statystyk
a
Sprzedaż
y
Krajowej
Księgowość
Finansowa
Kancelaria
Registratur
a
Księgowość „Dostawcy -
Odbiorcy”
Karta Przebiegu Czynności
stanowi chronologiczny
zapis wszystkich czynności wykonywanych przez pracownika
oraz stanów jego bezczynności w badanym procesie pracy.
Zapis przebiegu badanych czynności pozwala przeprowadzić
analizę kolejności poszczególnych działań z punktu widzenia
celu jakiemu mają służyć, by móc wyeliminować te, które
nie przyczyniają się do powodzenia realizacji danego
procesu. Jest to zatem technika, która daje podstawy do
projektowania prawidłowych przebiegów pracy.
Karta Czynności Zespołowych
służy do
systematycznego rejestrowania kolejnych, zależnych od
siebie czynności wszystkich członków zespołu uwzględniając
ich wzajemne powiązania w czasie i na stanowiskach pracy.
Karta Czynności Zespołowych może służyć do rejestrowania
przebiegu pracy:
• dwóch lub więcej osób,
• człowieka i maszyny,
• człowieka i kilku maszyn,
• dwóch lub więcej osób i jednej maszyny,
• dwóch lub więcej osób i dwóch lub więcej maszyn.
Zapis na
Karcie Czynności Zespołowych
pozwala na ujawnienie niedomagania w zakresie podziału
pracy oraz nierównomiernego obciążenia pracą
poszczególnych członków zespołu. Stanowi zatem instrument
wyzwalania rezerw tkwiących w pracy zespołowej.
Karta Czynności Obu Rąk
służy do
systematycznego rejestrowania w kolejności chronologicznej
wszystkich czynności wykonywanych przez ręce pracownika
w czasie wykonywania pracy na jednym stanowisku.
Aby poprawnie sporządzić Kartę Czynności Obu Rąk
należy przestrzegać następujących zasad:
• przed przystąpieniem do zapisu należy przeprowadzić
obserwację cyklicznie powtarzających się operacji,
aby ustalić punkty graniczne rozpoczęcia i
zakończenia poszczególnych czynności,
• na tym poziomie zapisuje się tylko te czynności, które
odbywają się równocześnie,
• zapis powinien wykazać wszystkie rodzaje
wykonywanych czynności,
• należy unikać łączenia operacji z przemieszczaniem
lub trzymaniem (podtrzymywaniem).
Zapis na
Karcie Czynności Obu Rąk
umożliwia
opracowanie metody pracy uwzględniającej zasady
równomiernego obciążenia obu rąk i ekonomiki ruchów, a także
dostosowanie do tego celu konstrukcji pomocy i urządzeń
wykorzystywanych przez pracownika w badanym procesie.
Nazwa przedsiębiorstwa
KARTA CZYNNOŚCI ZESPOŁOWYCH
Ark. Nr.
Opracował:
K.Z. Data: 19.04.02
Wydział – Oddział:
MONTAŻU
Stanowisko:
PRASA
Sprawdził:
J .B. Data: 23.04.02
Wyrób:
TABLICA ROZDZIELCZA
Operacja:
WYMIANA TABLICY ROZDZIELCZEJ
PRZEBIEG:
aktualny / proponowany
Czas
[min]
Elektryk
Pomocnik elektryka
Ślusarz
1
Odłącza główny
przewód
Bada na
przebicie
2
Odłącza
3
przewody
4
5
odkręca
6
zdejmuje
zdejmuje
śruby
7
tablice
tablice
sprawdza
Nazwa przedsiębiorstwa
KARTA CZYNNOŚCI OSOBOWO-
MASZYNOWYCH
Ark. Nr.
Opracował:
K.Z. Data: 19.04.02
Wydział – Oddział:
PRAS
Stanowisko:
PRASOWANIA TULEJ EK
Sprawdził:
J .B. Data: 23.04.02
Wyrób:
TULEJ A TH – 37/12
Operacja:
PRASOWANIE TULEJ EK
PRZEBIEG:
aktualny / proponowany
MASZYNY
Robotnik
Czas
[min]
Prasa 1
Prasa 2
Prasa 3
Prasa 4
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 4
10
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 3
20
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 2
30
prasowa
nie
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 1
40
prasowa
nie
tulei
czeka na zakończenie cyklu
50
prasowa
nie
tulei
typu A-2
zatrzymuje prasę 4
wyjmuje wypraski
60
prasowa
nie
tulei
typu A-2
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 4
70
tulei
typu B-2
zatrzymuje prasę 3
wyjmuje wypraski
80
typu B-2
Wykres Sznurkowy
służy do ustalania długości
drogi przebywanej przez pracownika oraz częstotliwości
pokonywania określonych odcinków drogi w trakcie
realizacji określonych zadań.
Technika ta w sposób bardzo przejrzysty prezentuje
istniejące rozwiązania organizacyjne oraz pozwala na
komunikatywne prezentowanie idei proponowanych zmian w
rozmieszczeniu stanowisk pracy, miejsc kontroli,
usytuowaniu magazynów, sklepów, rozdzielni i innych
miejsc, wewnątrz których i między którymi odbywa się ruch
ludzi i przedmiotów.
Badanie czasu roboczego zmierzające do ustalenia stopnia jego
wykorzystania i zwiększenia produktywności pracy należy do
priorytetowych i standardowych badań organizatorskich. Jest
podstawowym narzędziem wykrywania, zmniejszania i
eliminowania czasu nieużytecznego, czyli czasu traconego przez
pracownika zarówno z przyczyn obiektywnych (niezawinionych)
jak i subiektywnych (zawinionych).
Upływ czasu podczas wykonania określonej czynności
można analizować w odniesieniu do:
• wykorzystania czasu samego pracownika,
• wykorzystania czasu maszyn i urządzeń,
• czasu obróbki lub spoczynku materiału.
A
B
C
D
E
F
Struktura rezerw wydajności
pracy
Rezerwy czasu
pracy robotnika
Rezerwy czasu
pracy maszyny
Rezerwy występujące w
czasie przebiegu materiału
przez poszczególne stadia
procesu
Czas pracy
[P]
Czas niepracy
[N]
f1
f2
zmianowy fundusz czasu pracy – 8h (6h)
(zmiana robocza)
Struktura zmianowego funduszu czasu pracy w
układzie organizacyjnym dwufrakcyjnym, używana
do badań metodą obserwacji migawkowych.
Struktura zmianowego funduszu czasu pracy w układzie
organizacyjnym wielofrakcyjnym, używana do badań metodą
obserwacji migawkowych.
P
M
T
ND AE
F
W
J
f1
f2
f3
f4
f5
f6
f7
f8
zmianowy fundusz czasu pracy – 8h (6h) (zmiana robocza)
f1- czas pracy
f2- czas przestojów z braku materiałów
f3- czas przestojów spowodowany źle działającym transportem
f4- czas przestojów spowodowany barkiem narzędzi i dokumentacji
f5- czas przestojów spowodowany awarią i barkiem energii
f6- czas przerw na zaspokojenie potrzeb fizjologicznych
f7- czas przerw z winy pracownika
f8- czas innych przerw
Schemat bilansu wykorzystania
czasu pracy robotników
Godziny nadliczbowe
Absencje
Nominalny fundusz czasu pracy
Czas przebywania pracowników na stanowisku pracy
Pracochłonność produkcji według
progresywnych normatywów
Rezerwy
pracochłonności
produkcji
Czas pracy produktywnej (efektywnie wykorzystany)
Czas pracy
nieproduktywnej
Czas pracy
Czas pracy nienormowany
Czas pracy
normowany
II - b
II - a
I
Schemat bilansu wykorzystania
materiałów
Materiałochłonność wyrobów
według progresywnych normatywów
Rezerwy
materiałóchłonno
ści
Faktyczny materiał w wyrobie
Straty i odpady
Dysponowany materiał wyjściowy
II
I