VI. METODY BADANIA
PRACY
VI. METODY BADANIA
PRACY
Symbole graficzne
(1/3)
operacja
z
kontrolą
(np.
mierzenie
temperatury w czasie operacji syntezy
chemicznej
przemieszczenie z kontrolą (np. kontrola
ilości lub jakości przeprowadzana w czasie
transportu)
operacja
realizowana
w
trakcie
przemieszczania
3 emisja (liczba oznacza ilość egzemplarzy)
3
Symbole graficzne
(2/3)
operacja,
zmiana
treści
dokumentu
(wypełnienie kolumny lub wiersza, podpis,
stemplowanie itd.)
odczytanie treści dokumentu
kontrola - jakiekolwiek sprawdzenie treści
dokumentu
oczekiwanie (przerwa w obiegu)
Symbole graficzne
(3/3)
przemieszczenie — droga dokumentu
przebywana za pośrednictwem gońca,
poczty, transportera, poczty pneumatycznej
itd.
składowanie — przechowywanie w miejscu
wyznaczonym (np. w segregatorze, kartotece,
szufladzie, archiwum itp.)
likwidacja dokumentu
Obserwacją
nazywamy celowe postrzeganie
rzeczywistości prowadzone według z góry przyjętego
planu, realizowane pod kątem gromadzenia i rejestracji
istotnych faktów oraz ich dalszej interpretacji.
Karta procesu
zwana tez
Kartą Operacji i
Kontroli
stosowana jest do rejestracji procesów
złożonych z operacji i czynności kontrolnych
składających się na obserwowany proces
technologiczny. Zawiera ona wyłącznie symbole
operacji i kontroli oraz krótkie ich omówienie.
Do zalet Karty Operacji i Kontroli należą:
• możliwość szerokiego stosowania z uwagi na dużą
prostotę i przejrzystość zapisu,
• łatwość opanowania techniki zapisu (krótki czas
przyuczenia do posługiwania się tą techniką),
• możliwość szybkiego uzyskania opisu przebiegu
operacji i kontroli,
• stosunkowo niskie nakłady na rejestrację w
porównaniu z możliwymi dużymi efektami
wynikającymi z usprawnienia organizacji produkcji.
Wadą jest brak uwzględnienia takich elementów jak
transport czy oczekiwanie.
Karta Przebiegu Materiału stanowi chronologiczny zapis
wszystkich czynności jakim jest poddawany materiał
oraz stanów w jakich znajduje się materiał w trakcie
procesu.
Prasy
Rozdzielni
a
D
Stanowiska
montażu
Wanna
Stanowisko
kontroli
Prasa
Szlifierk
a
Wykres przebiegu materiału
Przestrzenny wykres przebiegu materiału
Oznaczenia:
A,B,C,E,F,K -
stanowiska pracy
W - winda
1
1
2
1
1
1
2
3
2
4
5
6
7
3
a) układ liniowy
b) układ zbieżny
1
2
3
6
7
3
b) układ zbieżny
1
1
2
3
2
4
3
5
6
4
c) układ rozbieżny
1
4
5
2
8
9
Karta Obiegu Dokumentu służy do rejestracji za
pomocą symboli graficznych zdarzeń towarzyszących
jakieś sprawie, z którą związany jest dany dokument.
Analiza procesu obiegu dokumentu umożliwia:
• uproszczenie obiegu (zmniejszenie liczby
uczestników obiegu oraz liczby operacji),
• skrócenie czasu obiegu,
• zmniejszenie liczby kopii,
• likwidację dublujących się informacji występujących
w różnych dokumentach,
• wykrycie oraz ograniczenie samowoli i dowolności
urzędników w zakresie obiegu dokumentów.
Analiza poszczególnych elementów obiegu dokumentu
pozwala na stwierdzenie czy rzeczywisty obieg ma
kształt zgodny z postulowanym w zasadach
prawidłowego obiegu dokumentów. Zasady te
przewidują między innymi aby obieg dokumentu:
• odpowiadał potrzebom związanym z załatwieniem
danej sprawy, był zgodny z trybem załatwiania
ujętym w odpowiednich przepisach oraz obejmował
tylko te stanowiska, które są zainteresowane
załatwieniem danej sprawy,
• był szybki (eliminacja czynności zbędnych oraz
zmniejszenie okresu oczekiwania na poszczególne
czynności),
• umożliwiał kontrolę stanu załatwienia danej sprawy
w każdej fazie obiegu,
• zapewniał najkrótszą drogę dokumentu (na danym
stanowisku tylko jeden raz).
Kasa
Kierownik
Działu
Sprzedaż
y
Księgowość
Statystyka
Sprzedaży
Zagranicznej
Statystyk
a
Sprzedaż
y
Krajowej
Księgowość
Finansowa
Kancelaria
Registratur
a
Księgowość „Dostawcy -
Odbiorcy”
Karta Przebiegu Czynności
stanowi
chronologiczny zapis wszystkich czynności
wykonywanych przez pracownika oraz stanów jego
bezczynności w badanym procesie pracy.
Zapis przebiegu badanych czynności pozwala
przeprowadzić analizę kolejności poszczególnych
działań z punktu widzenia celu jakiemu mają służyć, by
móc wyeliminować te, które nie przyczyniają się do
powodzenia realizacji danego procesu. Jest to zatem
technika, która daje podstawy do projektowania
prawidłowych przebiegów pracy.
Karta Czynności Zespołowych
służy do
systematycznego rejestrowania kolejnych, zależnych
od siebie czynności wszystkich członków zespołu
uwzględniając ich wzajemne powiązania w czasie i na
stanowiskach pracy.
Karta Czynności Zespołowych może służyć do
rejestrowania przebiegu pracy:
• dwóch lub więcej osób,
• człowieka i maszyny,
• człowieka i kilku maszyn,
• dwóch lub więcej osób i jednej maszyny,
• dwóch lub więcej osób i dwóch lub więcej maszyn.
Zapis na
Karcie Czynności Zespołowych
pozwala na ujawnienie niedomagania w zakresie
podziału pracy oraz nierównomiernego obciążenia pracą
poszczególnych członków zespołu. Stanowi zatem
instrument wyzwalania rezerw tkwiących w pracy
zespołowej.
Karta Czynności Obu Rąk
służy do
systematycznego rejestrowania w kolejności
chronologicznej wszystkich czynności wykonywanych
przez ręce pracownika w czasie wykonywania pracy na
jednym stanowisku.
Aby poprawnie sporządzić Kartę Czynności Obu Rąk
należy przestrzegać następujących zasad:
• przed przystąpieniem do zapisu należy przeprowadzić
obserwację cyklicznie powtarzających się operacji,
aby ustalić punkty graniczne rozpoczęcia i
zakończenia poszczególnych czynności,
• na tym poziomie zapisuje się tylko te czynności, które
odbywają się równocześnie,
• zapis powinien wykazać wszystkie rodzaje
wykonywanych czynności,
• należy unikać łączenia operacji z przemieszczaniem
lub trzymaniem (podtrzymywaniem).
Zapis na
Karcie Czynności Obu Rąk
umożliwia opracowanie metody pracy uwzględniającej
zasady równomiernego obciążenia obu rąk i ekonomiki
ruchów, a także dostosowanie do tego celu konstrukcji
pomocy i urządzeń wykorzystywanych przez pracownika
w badanym procesie.
Nazwa przedsiębiorstwa
KARTA CZYNNOŚCI ZESPOŁOWYCH
Ark. Nr.
Opracował:
K.Z. Data: 19.04.02
Wydział – Oddział:
MONTAŻU
Stanowisko:
PRASA
Sprawdził:
J .B. Data: 23.04.02
Wyrób:
TABLICA ROZDZIELCZA
Operacja:
WYMIANA TABLICY ROZDZIELCZEJ
PRZEBIEG:
aktualny / proponowany
Czas
[min]
Elektryk
Pomocnik elektryka
Ślusarz
1
Odłącza główny
przewód
Bada na
przebicie
2
Odłącza
3
przewody
4
5
odkręca
6
zdejmuje
zdejmuje
śruby
7
tablice
tablice
sprawdza
Nazwa przedsiębiorstwa
KARTA CZYNNOŚCI OSOBOWO-
MASZYNOWYCH
Ark. Nr.
Opracował:
K.Z. Data: 19.04.02
Wydział – Oddział:
PRAS
Stanowisko:
PRASOWANIA TULEJ EK
Sprawdził:
J .B. Data: 23.04.02
Wyrób:
TULEJ A TH – 37/12
Operacja:
PRASOWANIE TULEJ EK
PRZEBIEG:
aktualny / proponowany
MASZYNY
Robotnik
Czas
[min]
Prasa 1
Prasa 2
Prasa 3
Prasa 4
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 4
10
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 3
20
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 2
30
prasowa
nie
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 1
40
prasowa
nie
tulei
czeka na zakończenie cyklu
50
prasowa
nie
tulei
typu A-2
zatrzymuje prasę 4
wyjmuje wypraski
60
prasowa
nie
tulei
typu A-2
przygotowuje wsad,
uruchamia prasę 4
70
tulei
typu B-2
zatrzymuje prasę 3
wyjmuje wypraski
80
typu B-2
Wykres Sznurkowy
służy do ustalania długości
drogi przebywanej przez pracownika oraz częstotliwości
pokonywania określonych odcinków drogi w trakcie
realizacji określonych zadań.
Technika ta w sposób bardzo przejrzysty prezentuje
istniejące rozwiązania organizacyjne oraz pozwala na
komunikatywne prezentowanie idei proponowanych
zmian w rozmieszczeniu stanowisk pracy, miejsc
kontroli, usytuowaniu magazynów, sklepów, rozdzielni i
innych miejsc, wewnątrz których i między którymi
odbywa się ruch ludzi i przedmiotów.
Badanie czasu roboczego zmierzające do ustalenia
stopnia jego wykorzystania i zwiększenia
produktywności pracy należy do priorytetowych i
standardowych badań organizatorskich. Jest
podstawowym narzędziem wykrywania, zmniejszania i
eliminowania czasu nieużytecznego, czyli czasu
traconego przez pracownika zarówno z przyczyn
obiektywnych (niezawinionych) jak i subiektywnych
(zawinionych).
Upływ czasu podczas wykonania określonej czynności
można analizować w odniesieniu do:
• wykorzystania czasu samego pracownika,
• wykorzystania czasu maszyn i urządzeń,
• czasu obróbki lub spoczynku materiału.
A
B
C
D
E
F
Struktura rezerw wydajności
pracy
Rezerwy czasu
pracy robotnika
Rezerwy czasu
pracy maszyny
Rezerwy występujące w
czasie przebiegu materiału
przez poszczególne stadia
procesu
Czas pracy
[P]
Czas niepracy
[N]
f1
f2
zmianowy fundusz czasu pracy – 8h (6h)
(zmiana robocza)
Struktura zmianowego funduszu czasu pracy w
układzie organizacyjnym dwufrakcyjnym, używana
do badań metodą obserwacji migawkowych.
Struktura zmianowego funduszu czasu pracy w układzie
organizacyjnym wielofrakcyjnym, używana do badań metodą
obserwacji migawkowych.
P
M
T
ND AE
F
W
J
f1
f2
f3
f4
f5
f6
f7
f8
zmianowy fundusz czasu pracy – 8h (6h) (zmiana robocza)
f1- czas pracy
f2- czas przestojów z braku materiałów
f3- czas przestojów spowodowany źle działającym transportem
f4- czas przestojów spowodowany barkiem narzędzi i dokumentacji
f5- czas przestojów spowodowany awarią i barkiem energii
f6- czas przerw na zaspokojenie potrzeb fizjologicznych
f7- czas przerw z winy pracownika
f8- czas innych przerw
Schemat bilansu wykorzystania
czasu pracy robotników
Godziny nadliczbowe
Absencje
Nominalny fundusz czasu pracy
Czas przebywania pracowników na stanowisku pracy
Pracochłonność produkcji według
progresywnych normatywów
Rezerwy
pracochłonności
produkcji
Czas pracy produktywnej (efektywnie wykorzystany)
Czas pracy
nieproduktywnej
Czas pracy
Czas pracy nienormowany
Czas pracy
normowany
II - b
II - a
I
Schemat bilansu wykorzystania
materiałów
Materiałochłonność wyrobów
według progresywnych normatywów
Rezerwy
materiałóchłonno
ści
Faktyczny materiał w wyrobie
Straty i odpady
Dysponowany materiał wyjściowy
II
I