Systemy Rozrachunku

Papierów Wartościowych w

Polsce i Unii Europejskiej –

Prezentacja publikacji

Warszawa, dnia 3 marca 2009 r.

Beata Wróbel

Karolina Nakoneczny

Małgorzata Kapis

Anna Zielińska

Elżbieta Budrewicz

Geneza i historia powstania

publikacji

• Grudzień 2005 r. – inicjatywa zgłoszona

na posiedzeniu Rady ds. Systemu
Płatniczego

• 2007-2008 – prace nad publikacją
• Przygotowanie przy współpracy:

– NBP (DSP, DOK)
– KDPW
– GPW

• Koordynacja współpracy – NBP

Cel publikacji

• Usystematyzowanie i rozpowszechnienie

wiedzy na temat procesów zachodzących

na rynku kapitałowym ze szczególnym

uwzględnieniem funkcji depozytowo-

rozliczeniowo-rozrachunkowych i

świadomości, jakie znaczenie mają te

procesy dla prawidłowego funkcjonowania

rynku finansowego

• Popularyzacja wiedzy nt. polskiego systemu

rozrachunku papierów wartościowych poza

granicami kraju (publikacja w wersji

językowej angielskiej i rosyjskiej)

Zakres tematyczny

1. Procesy zachodzące na rynku

kapitałowym oraz podmioty biorące

udział w tych procesach

2. Historia i obecna działalność centralnych

kontrpartnerów oraz depozytów papierów

wartościowych w krajach Unii

Europejskiej i w Polsce

3. Kierunki zmian funkcjonowania

izb rozliczeniowych, centralnych

kontrpartnerów oraz depozytów papierów

wartościowych na świecie, w Unii

Europejskiej i w Polsce

Procesy zachodzące na rynku

kapitałowym (1)

* Dla uproszczenia na schemacie pominięto, analogiczne do rejestracji, pojęcie deponowania,
odnoszące się do powierzania instytucji świadczącej usługi depozytowe papierów wartościowych
występujących w formie materialnej.

Procesy zachodzące na rynku

kapitałowym (2)

– emisja papierów wartościowych
– rejestracja i deponowanie papierów

wartościowych

– zawieranie transakcji
– rozliczenie
– rozrachunek

Procesy zachodzące na rynku

kapitałowym – Emisja papierów

wartościowych

– Cele i korzyści wynikające z emisji
– Proces emisji

•Publiczna oferta papierów

wartościowych

•Oferta papierów wartościowych

niebędąca ofertą publiczną

Zawieranie transakcji

Podmioty działające na rynku

kapitałowym i ich rola (1)

– Emitenci

• Zapewniają podaż
• Dwie główne kategorie emitentów:

emitenci akcji i obligacji

– Inwestorzy

• Reprezentują stronę popytową
• Dwie główne kategorie inwestorów:

indywidualni oraz instytucjonalni

– Operatorzy platform obrotu

• Organizują obrót instrumentami

finansowymi

• Platformy obrotu na rynku kapitałowym w

Polsce

Podmioty działające na rynku

kapitałowym i ich rola (2)

– Firmy inwestycyjne
– Izby rozliczeniowe i centralni

kontrpartnerzy (CCP)

– Depozyty papierów wartościowych

(CSD)

– Nadzorcy i regulatorzy
– Banki centralne

Historia i obecna działalność CCP

oraz depozytów papierów

wartościowych w krajach UE i w

Polsce

• Infrastruktura deponowania, rozliczeń

i rozrachunku papierów
wartościowych w UE – rozwój i stan
obecny

• Infrastruktura deponowania, rozliczeń

i rozrachunku w Polsce – historia i stan
obecny

Infrastruktura deponowania,

rozliczeń i rozrachunku papierów

wartościowych w UE – rozwój i

stan obecny

• Rozwój i obecna rola centralnych

kontrpartnerów

• Rozwój i obecna rola depozytów

papierów wartościowych

• Obecny stopień integracji kapitałowej i

operacyjnej depozytów papierów

wartościowych oraz centralnych

kontrpartnerów

Rozwój i obecna rola

centralnych konrpartnerów

• Historia tworzenia izb rozliczeniowych i

CCP

• Obecna rola CCP

• Regulacje i nadzór

• Tendencje

• Docelowy model rozliczeń na rynku UE

• Historia tworzenia CSD

• Obecna rola CSD

• Regulacje i nadzór

• Tendencje

• Model docelowy

Rozwój i obecna rola depozytów

papierów wartościowych

• Poziom integracji krajowej i

międzynarodowej

• Działalność w zakresie integracji

infrastruktury świadczącej usługi
posttransakcyjne

Obecny stopień integracji

depozytów papierów wartościowych

oraz centralnych kontrpartnerów

Infrastruktura deponowania,

rozliczeń i rozrachunku w Polsce –

historia i stan obecny

• Historia i obecna rola Krajowego

Depozytu Papierów Wartościowych SA

(KDPW SA), charakterystyka systemu

KDPW

• Historia i obecna rola Rejestru Papierów

Wartościowych (RPW), charakterystyka

systemu RPW

Historia i obecna rola KDPW SA

(1)

• 1991 - utworzenie GPW, depozyt w ramach

giełdy

• 1994 – utworzenie KDPW SA

• Podstawowe funkcje:

– rejestracja instrumentów finansowych,

– prowadzenie kont depozytowych i rachunków

papierów wartościowych,

– obsługa realizacji praw z papierów wartościowych

i operacji na papierach wartościowych,

– prowadzenie rozliczeń transakcji (rynek

regulowany, transakcje poza rynkiem

regulowanym)

– prowadzenie rozrachunku

– zarządzanie ryzykiem

Historia i obecna rola KDPW SA (2)

• Pozostałe funkcje:

– nadawanie kodów ISIN
– fundusz gwarancyjny dla OFE
– obsługa wypłat transferowych
– zarządzanie systemem rekompensat

• Współpraca operacyjna z

depozytami zagranicznymi

Historia i obecna rola RPW

• Historia powstania RPW :

– 1990/1991 -pierwsze emisje bonów pieniężnych

NBP i bonów skarbowych

– 1995/1996 - dematerializacja bonów skarbowych i

bonów pieniężnych NBP

– 2003 - powstanie Rejestru Papierów Wartościowych

• Podstawowe funkcje RPW

– Prowadzenie rachunków i kont depozytowych

papierów wartościowych oraz obsługa operacji na

tych papierach

– Przeprowadzanie przetargów skarbowych papierów

wartościowych przy wykorzystaniu elektronicznego

system przetargowego

Kierunki zmian funkcjonowania

izb rozliczeniowych, CCP

oraz depozytów na świecie, w UE i w

Polsce

• Cele integracji w zakresie infrastruktury

depozytowo-rozliczeniowo-rozrachunkowej

• Inicjatywy międzynarodowe w zakresie

integracji infrastruktury depozytowo-

rozliczeniowo – rozrachunkowej

• Inicjatywy podejmowane w ramach UE

• Rozwój infrastruktury rynku kapitałowego w

Polsce

Cele integracji w zakresie

infrastruktury depozytowo-

rozliczeniowo-rozrachunkowej

• Integracja rozumiana szeroko:

– konsolidacja i tworzenie wspólnych struktur
– harmonizacja zasad działania

• Dążenia integracyjne w UE (likwidacja barier,

harmonizacja, konsolidacja, tworzenie

struktur paneuropejskich, tj. T2S, CCBM)

• Dążenia integracyjne na świecie

(harmonizacja, konsolidacja)

Inicjatywy międzynarodowe w

zakresie integracji infrastruktury

depozytowo– rozliczeniowo–

rozrachunkowej

• Międzynarodowe inicjatywy normatywne:

– konwencja haska
– UNIDROIT

• Międzynarodowe rekomendacje dla systemów

rozrachunku papierów wartościowych i

centralnych kontrpartnerów (BIS, CPSS-

IOSCO)

• Międzynarodowe inicjatywy branżowe (G-30,

ISSA, SMPG)

Inicjatywy podejmowane w

ramach UE

• Rada Europejska i Rada UE oraz

Komisja Europejska

• Europejski System Banków Centralnych

(ESBC) i Europejski Bank Centralny
(EBC)

• Europejskie inicjatywy branżowe

Inicjatywy Rady Europejskiej, Rady

UE

i Komisji Europejskiej

• Dyrektywy
• Komunikaty
• Biała księga w sprawie polityki usług

finansowych na lata 2005 - 2010

• Raport Lamfalussy’ego
• Raporty Giovanniniego
• Przyjęcie Code of Conduct i utworzenie

Grupy Monitorującej

Europejski System Banków

Centralnych i Europejski Bank

Centralny (1)

• Rola nadzorcza ESBC

– Nadzór typu oversight
– Przyczyny sprawowania nadzoru
– Podstawy prawne nadzoru (art. 105 TWE)

• ESBC jako użytkownik infrastruktury

posttransakcyjnej

– Operacje kredytowe EBC
– Ocena infrastruktury względem User standards

Europejski System Banków

Centralnych i Europejski Bank

Centralny (2)

• Udział ESBC w tworzeniu infrastruktury

posttransakcyjnej

– CCBM
– TARGET
– TARGET2-Securities

• Rola ESBC w promowaniu bezpieczeństwa

i efektywności rozliczeń i rozrachunku

Europejski System Banków

Centralnych i Europejski Bank

Centralny (3)

• ECSDA

– standardy dotyczące dni i godzin pracy

systemów rozrachunku oraz ostateczności

rozrachunku,

– standardy dotyczące obsługi zdarzeń

korporacyjnych,

– standardy dotyczące harmonizacji zasad

zestawiania instrukcji rozrachunku (we

swpółpracy z European Securities Forum)

• EACH

– standardy zarządzania ryzykiem przez

centralnych kontrpartnerów

• FESE

Europejskie inicjatywy branżowe

(1)

European Code of Conduct on

Clearing and Settlement

• Wprowadzenie przejrzystości opłat za usługi

(zawieranie transakcji, rozliczanie,

rozrachunek) – publikacja porównywalnych

cenników

• Przyjęcie niedyskryminujących, przejrzystych

zasad dostępu do instytucji infrastruktury i

współpracy operacyjnej między nimi

• Wprowadzenie podziału usług na kategorie i

sposobu księgowania przychodów

generowanych przez poszczególne kategorie

usług

Europejskie inicjatywy branżowe

(2)

Rozwój infrastruktury rynku

kapitałowego w Polsce

• Programy rządowe
• Wpływ rozwoju giełdy na ewolucję

infrastruktury deponowania, rozliczeń i

rozrachunku papierów wartościowych

• Kierunki rozwoju systemu KDPW oraz

udział w pracach harmonizacyjnych

• Działalność NBP w zakresie rozwoju usług

posttransakcyjnych

Programy rządowe

• Harmonogram rozwoju rynku

kapitałowego w Polsce do 2001 r. (1998
r.)

• Przedsiębiorczość – Rozwój – Praca

(2002 r.)

– Zarys strategii rozwoju rynku kapitałowego
– Program działań mających na celu rozwój

rynku kapitałowego

• Agenda Warsaw City 2010 (2004 r.)

– Konieczność zapewnienia efektywnej

infrastruktury rozliczeniowej w związku z

umiędzynarodowieniem rynku, dywersyfikacją

oferty produktowej oraz rynkowej

– Potrzeba usuwania ograniczeń regulacyjnych w

celu zapewnienia możliwości stosowania

rozwiązań obecnych na innych rynkach m.in.

uruchomienie krótkiej sprzedaży, umożliwienie

prowadzenia rachunków zbiorczych dla

pośredników zagranicznych

– Spójna polityka konkurencyjności w zakresie

opłat transakcyjnych i rozliczeniowych

Wpływ rozwoju GPW na rozwój

systemu rozliczeniowego

• Realizacja strategii KDPW SA

– Poszerzanie oferty świadczonych usług
– Modernizacja technologiczna, wprowadzanie

światowych standardów komunikacyjnych

– Współpraca operacyjna z zagranicznymi

instytucjami depozytowo-rozliczeniowymi

– Prace standaryzacyjne i harmonizacyjne

• Udział w pracach stowarzyszeń

międzynarodowych (ECSDA, EACH, SMPG)

• Udział w pracach RRRF
• Udział w pracach legislacyjnych

Kierunki rozwoju systemu KDPW

oraz udział w pracach

harmonizacyjnych

• Na poziomie krajowym:

– Udział w pracach legislacyjnych
– Operator systemów płatności w złotych i

euro

– Operator systemu RPW

• Na poziomie międzynarodowym

– Udział w inicjatywach ESBC

Działalność NBP w zakresie

rozwoju usług

posttransakcyjnych