SCHIZOFRENIA

W RODZINIE

Ogólna charakterystyka
objawowa schizofrenii

Zaburzenia myślenia:

-

formalne (np.: rozkojarzenie, otamowanie
myślenia, rozwlekłość, neologizmy, echolalia);

-

treściowe – urojenia (odsłonięcia, oddziaływania,
ksobne, prześladowcze);

Zaburzenia spostrzegania – halucynacje (słuchowe,

smakowe, węchowe, wzrokowe);

Zaburzenia afektu – spłycenie, stępienie afektu,

zmienność i nieadekwatność uczuć

Postacie schizofrenii –
dominujące objawy



S. paranoidalna – urojenia prześladowcze;



S. katatoniczna – zaburzenia
psychomotoryczne;



S. hebefreniczna – zmiany afektu;



S. prosta – brak objawów wytwórczych,
powolne spłycenie afektu, dziwactwa;



S. rezydualna – objawy przewlekłe
schizofrenii, nasilone tzw. objawy
negatywne

Elementy epidemiologii



Ryzyko zachorowania w ciągu życia – ok.

1% populacji



Płeć – zapadalność taka sama M i K



Miejsce zamieszkania – raczej duże

aglomeracje



Pozycja społeczna – częściej wśród

uboższych warstw społeczeństwa.

Zapadalność podobna we wszystkich

warstwach społeczeństwa.



Początek choroby 15 – 35 rok życia

Przesłanki genetyczne



Badania nad krewnymi:
Bliźnięta jednojajowe 48%
Bliźnięta dwujajowe 17%
Rodzeństwo 9%
Dziecko dwojga rodziców schi. 40%



Raczej udział wielu genów, w tym genów
kodujących receptory czynne w
neurotransmisji

Przesłanki
neurofizjologiczne



Badania przy użyciu metod

neuroobrazowanie - zmiany w korze

czołowej, skroniowej i układzie limbicznym.



Hipoteza dopaminowa – niska aktywność

dopominy w płatach czołowych i

dysregulacja czynności dopaminy w

układzie limbicznym.



Hipoteza serotoninowa – zmniejszenie

gęstości receptorów serotoniny w płatach

czołowych.

Koncepcja „matki
schizofrenogennej”
F. Fromm-Reichman



Matka – nadopiekuńcza, niejawnie lub
otwarcie odrzucająca dziecko, agresywna,
krytyczna wobec dziecka, nadmiernie
wymagająca, hamująca samodzielność
dziecka. Równocześnie nadmiernie lękowe,
dominująca nad mężem i dzieckiem w
sposób manipulacyjny.



Ojciec – bierny, wycofany,
podporządkowany żonie, często nieobecny
w domu.

Koncepcja podwójnego
wiązania
G. Batesona



Biorą w niej udział dwie osoby lub więcej. Jedna z nich jest
„ofiarą”.



Doświadczenie to jest powtarzalne. „Ofiara” nie ma
możliwości ucieczki.



Pierwotny negatywny nakaz. (Nie zachowuj się tak, bo cię
ukażę.)



Wtórny negatywny nakaz, który jest w konflikcie z
pierwotnym na wyższym poziomie abstrakcji, często na
poziomie niewerbalnym (Nie kwestionuj mojej miłości, Nie
podporządkowuj się moim zakazom.)



Trzeci negatywny nakaz zakazujący ofierze ucieczkę. (Nie
musi mieć negatywnego charakteru, może być obietnicą
miłości.)

Koncepcja trzypokoleniowej
genezy schizofrenii M. Bowena



Zróżnicowanie JA polega na: pełnym oddzieleniu procesów

emocjonalnych od intelektualnych, niezależności od

akceptacji otoczenia, bazowaniu na własnych

przekonaniach.



Małżonkowie dobierają się ze względu na podobny poziom

zróżnicowania JA.



Osoby w rodzinie o mało zróżnicowanym JA dzielą się

aspektami Ja, korzystają z rodzinnego JA – fuzja.



Niższemu zróżnicowaniu towarzyszy wyższy poziom lęku.

Małżonkowie tacy oscylują między bliskością i dystansem.



Cztery mechanizmy utrzymujące stabilność małżeństwa:

konflikt małżeński, emocjonalny dystans, dysfunkcja

jednego z małżonków, triangulacja dziecka.



Niezróżnicowane JA rodziców przekazywane dziecku.

Powtarzalność tego procesu w kolejnych pokoleniach.

Koncepcja wiązania i
odsuwania
H. Stierlin



Dwie tendencje występujące w każdej rodzinie:
wiązanie i odsuwanie. W rodzinach schi. nasilone
te dwa procesy równocześnie.



Delegacje rodzinne są wyrazem zarówno sił
odśrodkowych jak i dośrodkowych; obarczanie misją
dzieci. (Może ona być niemożliwa do spełnienia.)



Wykluczanie – przypisywanie dziecku cech:
niesamodzielności, niedostępność emocjonalnej,
nieodpowiedzialność, szaleństwa.



Proces wyzyskiwania, poświęceń, wiktymizacji
przekazywany przez pokolenia – udział w
powstawaniu schi.

Koncepcja nadmiernego
ujawniania uczuć



Rodziny różnią się stopniem ujawnianych uczuć.



Szczególnie ważne aspekty: siła ekspresji uczuć,
krytycyzm, wrogość, dominacja (aspekty
werbalne i niewerbalne).



W rodzinach schi. przy wysokim wuu - większa
liczba nawrotów ostrej psychozy; dłuższy czas
przebywania w domu współwystępował z
nawrotami; stresujące wydarzenia nie były
dobrymi predyktorami nawrotów (stały wysoki
poziom pobudzenia).