ZMYSŁ SMAKU

ZMYSŁ SMAKU

1. Zmysł smaku.

1. Zmysł smaku.

2. Kubki smakowe.

2. Kubki smakowe.

3. Transdukcja w

3. Transdukcja w

komórkach

komórkach

receptorowych smaku.

receptorowych smaku.

4. Organizacja

4. Organizacja

anatomiczna

anatomiczna

drogi smakowej.

drogi smakowej.

5. Kodowanie informacji

5. Kodowanie informacji

smakowej.

smakowej.

ZMYSŁ SMAKU

ZMYSŁ SMAKU

Dzięki czemu

Dzięki czemu

odczuwamy

odczuwamy

smak?

smak?

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE

Komórki receptorowe smaku

Komórki receptorowe smaku

są komórkami nabłonkowymi,

są komórkami nabłonkowymi,

ale mają wiele cech komórek

ale mają wiele cech komórek

nerwowych. Występują w

nerwowych. Występują w

małych skupiskach zwanych

małych skupiskach zwanych

kubkami smakowymi.

kubkami smakowymi.

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE

Rozmieszczenie kubków

Rozmieszczenie kubków

smakowych.

smakowych.

W nabłonku:

W nabłonku:

-języka

-języka

-podniebienia

-podniebienia

-gardła

-gardła

-nagłośni

-nagłośni

-górnej części przełyku

-górnej części przełyku

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE

Proces transdukcji

Proces transdukcji

dla smaku

dla smaku

przebiega

przebiega

w mikrokosmkach

w mikrokosmkach

Kubek smakowy

Kubek smakowy

zawiera 50-150

zawiera 50-150

komórek

komórek

receptorowych.

receptorowych.

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE

Rodzaje brodawek:

Rodzaje brodawek:

-okolone i liściaste

-okolone i liściaste





tylna część

tylna część

języka

języka





n. IX

n. IX





tysiące

tysiące

-

grzybowate

grzybowate





krawędź przedniej

krawędź przedniej

części języka

części języka





n. VII

n. VII





kilka

kilka

-

nagłośnia i przełyk

nagłośnia i przełyk





n. X

n. X





kilka

kilka

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE



Badania

Badania

wrażliwości

wrażliwości

smakowej języka

smakowej języka

wskazują, że

wskazują, że

poszczególne jego

poszczególne jego

obszary różnią się

obszary różnią się

stopniem

stopniem

wrażliwości na

wrażliwości na

odbiór danego

odbiór danego

smaku.

smaku.

KUBKI SMAKOWE

KUBKI SMAKOWE



U człowieka w jamie ustnej jest

U człowieka w jamie ustnej jest

około 10 tysięcy kubków

około 10 tysięcy kubków

smakowych.

smakowych.



Rozmiar ok. 5 mikronów.

Rozmiar ok. 5 mikronów.

Kiedy powstaje

Kiedy powstaje

wrażenie

wrażenie

smakowe?

smakowe?



Zmysł smaku rozwija się najwcześniej ze

Zmysł smaku rozwija się najwcześniej ze

wszystkich zmysłów.

wszystkich zmysłów.



Kubki smakowe u dzieci pokrywają całą jamę

Kubki smakowe u dzieci pokrywają całą jamę

ustną.

ustną.



U dorosłego człowieka kubki smakowe co 10 dni

U dorosłego człowieka kubki smakowe co 10 dni

ulegają wymianie.

ulegają wymianie.

BADANIE SMAKU

BADANIE SMAKU



Gustometria swoista.

Gustometria swoista.



Elektrogustometria–badamy

Elektrogustometria–badamy

elektrogustometrem, drażnimy język prądem o

elektrogustometrem, drażnimy język prądem o

niskim natężeniu.

niskim natężeniu.

TRANSDUKCJA W

TRANSDUKCJA W

KOMÓRKACH

KOMÓRKACH

RECEPTOROWYCH SMAKU

RECEPTOROWYCH SMAKU

SMAK SŁONY

SMAK SŁONY

Percepcja smaku słonego związana

Percepcja smaku słonego związana

jest

jest

z depolaryzacją komórek

z depolaryzacją komórek

receptorowych przez

receptorowych przez

jony sodu

jony sodu

,

,

pochodzące z pokarmu i napływające

pochodzące z pokarmu i napływające

przez otwarte

przez otwarte

kanały sodowe.

kanały sodowe.

TRANSDUKCJA W

TRANSDUKCJA W

KOMÓRKACH

KOMÓRKACH

RECEPTOROWYCH SMAKU

RECEPTOROWYCH SMAKU

SMAK KWAŚNY

SMAK KWAŚNY

Jony H

Jony H

+

+

pochodzące z pokarmu

pochodzące z pokarmu

oddziaływują na

oddziaływują na

kanał potasowy

kanał potasowy

,

,

zmniejszając jego przewodność. Blok

zmniejszając jego przewodność. Blok

kanału potasowego wywołuje

kanału potasowego wywołuje

depolaryzację receptora. Dalszy

depolaryzację receptora. Dalszy

przebieg pobudzenia jest analogiczny

przebieg pobudzenia jest analogiczny

jak w przypadku smaku słonego.

jak w przypadku smaku słonego.

TRANSDUKCJA W

TRANSDUKCJA W

KOMÓRKACH

KOMÓRKACH

RECEPTOROWYCH SMAKU

RECEPTOROWYCH SMAKU

SMAK SŁODKI

SMAK SŁODKI

Cukry, aminokwasy i pewna białka wywołują

wrażenia słodkości poprzez wchodzenie w
interakcję ze związanymi z białkami G
receptorami metabotropowymi sprzężonymi z
wtórnymi przekaźnikami. Cukry aktywują
cyklazę adenylanową. Wywołany tym wzrost
stężenia cAMP powoduje depolaryzację
komórki receptorowej smaku poprzez
zamknięcie kanałów K

+

.

TRANSDUKCJA W

TRANSDUKCJA W

KOMÓRKACH

KOMÓRKACH

RECEPTOROWYCH SMAKU

RECEPTOROWYCH SMAKU

SMAK GORZKI

SMAK GORZKI

W pobudzeniu receptora pośredniczy

białko G, aktywuje ono fosfodiesterazę,

która blokuje powstawanie cyklicznych

nukleotydów, otwierających

nieselektywne kanały kationowe.

Otwarte kanały depolaryzują komórkę

receptorową z analogicznym skutkiem

jak w poprzednich przypadkach.

ORGANIZACJA

ORGANIZACJA

ANATOMICZNA DROGI

ANATOMICZNA DROGI

SMAKOWEJ

SMAKOWEJ



Ciała komórkowe

Ciała komórkowe

pierwszorzędowych

pierwszorzędowych

aferentów smaku

aferentów smaku

biegnących nerwami

biegnących nerwami

czaszkowymi VII, IX, X są

czaszkowymi VII, IX, X są

położone w zwojach tych

położone w zwojach tych

nerwów:

nerwów:

- twarzowego – zwój

- twarzowego – zwój

kolanka,

kolanka,

- językowo-gardłowego –

- językowo-gardłowego –

zwój dolny,

zwój dolny,

- błędnego – zwój dolny.

- błędnego – zwój dolny.

Ich aksony mają zakończenia

Ich aksony mają zakończenia

w przedniej części jądra

w przedniej części jądra

pasma samotnego (w

pasma samotnego (w

grzbietowej części rdzenia).

grzbietowej części rdzenia).

ORGANIZACJA

ORGANIZACJA

ANATOMICZNA DROGI

ANATOMICZNA DROGI

SMAKOWEJ

SMAKOWEJ



Część komórek NTS (ang.

Część komórek NTS (ang.

nucleus of the solitary

nucleus of the solitary

tract) wysyła projekcję do

tract) wysyła projekcję do

bocznej części

bocznej części

podwzgórza, regulując

podwzgórza, regulując

odpowiedź układu

odpowiedź układu

autonomicznego na

autonomicznego na

spożywanie pokarmu.

spożywanie pokarmu.



Inna grupa komórek

Inna grupa komórek

wysyła projekcję drogą

wysyła projekcję drogą

środkową nakrywki do

środkową nakrywki do

tożstronnego

tożstronnego

jądra

jądra

brzusznego tylno-

brzusznego tylno-

przyśrodkowego

przyśrodkowego

wzgórza.

wzgórza.

ORGANIZACJA

ORGANIZACJA

ANATOMICZNA DROGI

ANATOMICZNA DROGI

SMAKOWEJ

SMAKOWEJ

DROGA SMAKOWA

DROGA SMAKOWA

NIE JEST SKRZYŻOWANA.

NIE JEST SKRZYŻOWANA.



Kora smakowa I znajduje się na

Kora smakowa I znajduje się na

ścianie grzbietowej bruzdy bocznej

ścianie grzbietowej bruzdy bocznej

przy połączeniu z wyspą.

przy połączeniu z wyspą.



Kora smakowa II znajduje się w

Kora smakowa II znajduje się w

wyspie, obszarze kory ukrytym

wyspie, obszarze kory ukrytym

głęboko w bruździe bocznej.

głęboko w bruździe bocznej.

KODOWANIE INFORMACJI

KODOWANIE INFORMACJI

SMAKOWEJ.

SMAKOWEJ.

Aferenty smaku charakteryzują się

Aferenty smaku charakteryzują się

szerokim spektrum wrażliwości:

szerokim spektrum wrażliwości:

-n. twarzowy

-n. twarzowy





bodźce słone i słodkie,

bodźce słone i słodkie,

-n. językowo-gardłowy

-n. językowo-gardłowy





bodźce kwaśne i

bodźce kwaśne i

gorzkie

gorzkie

-n. błędny

-n. błędny





kodują różnice stężenia

kodują różnice stężenia

jonów

jonów

w jamie ustnej i płynie

w jamie ustnej i płynie

zewnątrzkomórkowym.

zewnątrzkomórkowym.

ZABURZENIA SMAKU

ZABURZENIA SMAKU



Hipergeusia – nadwrażliwość na bodźce

Hipergeusia – nadwrażliwość na bodźce

smakowe

smakowe



Hypogeusia – za mała wrażliwość na bodźce

Hypogeusia – za mała wrażliwość na bodźce

smakowe,

smakowe,



Brak odczuwania smaku

Brak odczuwania smaku



Parageusia – pacjent odczuwa smak, ale nie

Parageusia – pacjent odczuwa smak, ale nie

potrafi go zidentyfikować,

potrafi go zidentyfikować,



Kakogeusia – odczuwanie nieprzyjemnych

Kakogeusia – odczuwanie nieprzyjemnych

smaków.

smaków.



Pacjent czuje smak, ale tak naprawdę nic nie

Pacjent czuje smak, ale tak naprawdę nic nie

zjada.

zjada.



Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę



