Ćwiczenia z materiałoznawstwa stomatologicznego

I rok/II sem.

Ćwiczenie 1

Opracowanie: dr n. med. Agnieszka Zwolak



Wprowadzenie do materiałoznawstwa.



Podział materiałów stosowanych w protetyce.



Gipsy dentystyczne



Materiały wyciskowe – masy hydrokoloidalne
(agarowe,alginatowe)



Pokaz: technika pobierania wycisku masą
alginatową, wykonanie modelu

Ćwiczenia praktyczne



Pobranie wycisku masą alginatową, wykonanie

modelu z wycisku alginatowego i jego opracowanie



W zakres protetyki stomatologicznej

wchodzi protetyka kliniczna i laboratoryjna



Materiałoznawstwo wchodzi w skład

protetyki laboratoryjnej



Obejmuje tematykę związaną z technologią

obróbki, wytrzymałością materiałów i ich

oddziaływaniem na tkanki żywe.

1. a. metale

b. niemetale

2. a. materiały pomocnicze

b. materiały podstawowe



Stosowane są przy wykonywaniu
uzupełnienia protetycznego, ale nie
wchodzą w jego skład.



Posługuje się nimi lekarz podczas zabiegów
klinicznych i technik dentystyczny w toku
prac laboratoryjnych



Masy wyciskowe



Gips i materiały modelowe



Materiały izolacyjne



Woski



Masy ogniotrwałe osłaniające



Materiały do obróbki protezy (mat. ścierne)



Stanowią właściwe tworzywo protezy
stomatologicznej.



Niektóre materiały mogą być używane jako
podstawowe, a w innych przypadkach jako
pomocnicze- np. tworzywa akrylowe.



Tworzywa akrylowe



Materiały kompozytowe



Materiały ceramiczne



Metale i ich stopy



Masy odlewowe

-stosowane w stomatologii do

wykonywania modeli, odlewów i matryc, które

odwzorowują twarde i miękkie tkanki jamy ustnej.



Modele mogą być wykonywane w celach

diagnostycznych lub na potrzeby wykonywania

uzupełnień. Najczęściej używa się mas gipsowych, które

mogą występować w postaci gipsów: modelowego,

odlewowego, odlewowego o zwiększonej

wytrzymałości. Pomimo podobnej budowy chemicznej

wymagają one różnych ilości wody do zarobienia, a przy

tym charakteryzują się zróżnicowanymi:

 wytrzymałością

• odpornością na ścieranie

• współczynnikiem rozszerzalności

podczas wiązania



Występują w postaci proszku



Proszek = półwodzian siarczanu wapnia
(CaSo

4

•½ H

2

O) (hemihydrat) wytwarzany z

gipsu mineralnego (dwuwodzianu siarczanu
wapnia) przez usunięcie wody



Gips półwodny po zmieszaniu z wodą wiąże
wydzielając ciepło dochodzące do 40º C



Proces mieszania gipsu do jego twardnienia
nazywa się „procesem wiązania”

CaSo

4

•½ H

2

O +1 ½ H

2

O → CaSo

4

•2H

2

O + ciepło

hemihydrat + H

2

O = dihydrat (gips) +

ciepło

20% wody dodanej do proszku ulega związaniu

jako woda krystalizacyjna, reszta to woda
szczelinowa znajdująca się między cząstkami
gipsu, która łatwo wyparowuje.

Wilgotny model łatwo wysycha w temperaturze

pokojowej



Duża wytrzymałość mechaniczna (odporność

na ścieranie i pękanie)



Łatwość mieszania i obróbki mechanicznej



Zdolność precyzyjnego odwzorowania

powierzchni wycisku



Kompatybilność z użytymi materiałami

wyciskowymi



Stabilność chemiczna i obojętność dla użytych

materiałów wyciskowych



Stabilność wymiarów w trakcie

przechowywania modelu



Kontrastowe barwy



W miarę niski koszt

1.

gips wyciskowy

– kiedyś używany do wykonywania

wycisków, obecnie raczej niestosowany

2.

gips modelowy

-używany do sporządzania modeli

(diagnostycznych, orientacyjnych) oraz do prac pomocniczych
(osadzanie modeli w artykulatorze, puszkowanie protez)

3.

gips odlewowy

4.

gips odlewowy o wysokiej wytrzymałości

- supertwardy,

nazywany również „kamieniem odlewniczym”



Gips odlewowy jest mocniejszy i bardziej
odporny na zarysowania niż gips
modelowy.



Odlewy, które wymagają najwyższej
odporności na zarysowania i dużej
wytrzymałości są zwykle wykonywane z
gipsu odlewowego o wysokiej
wytrzymałości.



Ustalenie proporcji proszku i wody.

Stosunek ilości proszku do wody wpływa na

konsystencję mieszaniny, jej wytrzymałość oraz na

wielkość ekspansji i czas wiązania



Proporcje zależą od rodzaju gipsu.

Gips modelowy

(alabastrowy):

50 ml wody na 100 g półwodzianu

Gips twardy

: 30 ml wody na 100 g półwodzianu

Gips supertwardy:

18-24 ml wody na 100 g

półwodzianu

Prawidłowa proporcja proszku i wody ma zasadnicze

znaczenie w wypadku gipsów odlewowych o

podwyższonej wytrzymałości.



Półwodny siarczan wapnia



Przyspieszacze procesu utwardzania to
katalizatory dodatnie



Opóźniacze procesu utwardzania to
katalizatory ujemne



Regulatory rozszerzalności

- boraks, K

2

SO

4



Regulatory twardości

- w warunkach produkcyjnych nie stosuje

się, reguluje się poprzez użycie

odpowiedniego półhydratu

- w warunkach laboratoryjnych do

powierzchniowego utwardzania modelu

gipsowego można użyć Na

2

CO

3

, boraksu,

szkła wodnego



Katalizatory chemiczne

dodatnie

:

sól kuchenna 0,5-3% (NaCl)
siarczan potasu 2% (K

2

SO

4

)

siarczan sodu 2-3% (Na

2

SO

4

)

chlorek glinu (AlCl

3

) Na

2

S

2

O

3

zarodniki gipsu CaSO

4

• 2H

2

O

kwasy nieorganiczne

Katalizatory chemiczne

ujemne:

boraks 1%
ałun glinowo-potasowy 1-2%,
ocet, cukier, olej,
amoniak,
gliceryna,
krew, ślina,
agar, alginat
szkło wodne



Katalizatory

termiczne

:

-zimna woda - wydłuża czas wiązania,
-woda do 30°C – skraca czas wiązania,
-woda 30-50°C – nie wpływa na czas wiązania
-woda powyżej 50°C – wydłuża czas wiązania



Stosunek wody do proszku

Typ II – 0,40- 0,50

Typ III – ca 0,30

Typ IV, V – ca 0,20



Czas wiązania początkowego (czas pracy) –

okres od rozpoczęcia mieszania do zmętnienia

powierzchni gipsu (8 - 16 min.)



Końcowy czas wiązania – czas po którym

można oddzielić model od wycisku (50 - 60

min.)

1. Wlewamy odmierzoną porcję wody
2. Wsypujemy proszek i czekamy na jego

całkowite zawilgocenie (ok. 30 s)

3. Delikatnie mieszamy sztywną szpatułką,

tak aby nie zagarniać powietrza do

wnętrza masy.

Mieszanie można wykonywać ręcznie lub

za pomocą mieszadła mechanicznego.

W celu usuwania bąbli powietrza można

mieszanie prowadzić w naczyniu

próżniowym lub na wibratorze.

Mieszanie gipsu

Mieszanie gipsu

ustalenie proporcji proszku i

ustalenie proporcji proszku i

płynu

płynu

wprowadzenie do wycisku

wprowadzenie do wycisku

wsypanie proszku

wsypanie proszku

Microstone

pojedyncza porcja gipsu

pojedyncza porcja gipsu

Model

Model

bezzębia

bezzębia

Model

Model

ortodontyczny

ortodontyczny

Model

Model

roboczy

roboczy

Model

Model

roboczy

roboczy



Gips Stodent II (Zhermapol)

Nożyk do gipsu



Obcinarka MT Plus



Modele diagnostyczne

KONIEC