Poglądy na prowadzenie

wojny i walki zbrojnej w

polskiej refleksji

teoretycznej okresu

zaborów

Wykonał:

Dawid Opłocki

Bibliografia :

Wyszczelski L., Historia myśli wojskowej, wyd. Bellona,
Warszawa 2000 r.

Jan Kampenhausen

Tadeusz Kościuszko

• „Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość” – broszury
autorstwa Kościuszki wydane pod nazwiskiem jego
sekretarza Józefa Pawlikowskiego

• rozpoczęcie walki metodami małej wojny –
walka prowadzona przy pomocy rozproszonych,
wielce manewrowych i niewielkich oddziałów powstańczych

• zapowiedz prowadzenia wojny metodą partyznacką

• podstawowym narzędziem walki miała być
słynna już z powstania kościuszkowskiego kosa

Piotr Aigner Józef
Jakubowicz

• „Krótka nauka o pikach i
kosach”

• teoria opanowania
formacji kosynierów na
polu walki

• zasady taktyki oraz
formułowania armii
powstańczej

• technika władania kosami
i pikami
(kosy bojowe - osadzone
na sztorc)

• „Nauka altylerii”

• taktyka użycia altylerii,
zastosowanie moździerzy

• techniki prowadzenia prac
inżynieryjnych i zasad obrony
twierdz

• prowadzenie zmasowanego
ognia na wybrany szyk
przeciwnika

• zmasowany atak

• współdziałanie altylerii z
innymi formacjami

Józef
Łęcki

• „Taktyka”

• zasady taktyki armii
powstańczej

• zasady formowania armii
powstańczej

• techniki wykorzystywania
podstawowej broni jako kos i
pik

Jan Bakałowicz

• „Czynności wojenne”

• plan ufortyfikowania Polski
dwoma

liniami twierdz

(7-8mil jedna od
drugiej)

• ufortyfikowanie Krakowa i
Warszawy

• teoria wojny – obrnone i
zaczepne

• zaopatrywanie dowódców w
mapy i aktualne plany

• przygotowanie nowych map
szczegółowych

Gen. Wojciech

Chrzanowski

• „O wojnie partyzanckiej” 1835r. – koncepcja wojny
partyzanckiej

• organizacja oddziałów partyzanckich :
50tys. Mieszkańców – 100/120 żołnierzy i 11 podoficerów,
kampanie piesze – 10/12 konnych, kampanie konne – 16/20
piechoty na koniach

• założenia wojny : potyczki w każdym ternie, góry - piechota,
równy – jazda

• uzbrojenie : piechota - karabin z bagnetem, toporek,

kawaleria – pistolet, piki

• metody walki : atakować małe grupy, unikać dużych starć,
stosować zasadzki,

unikać otwartych potyczek, łączyć się z armią

regularną,

partyzant nie zostanie żołnierzem regularnym,
ryzykować z co najmniej 2x większą przewagą,
łapanki kurierów, pojedynczych żołnierzy,

• dowodzenie – dobry status na danym terenie,
nieposzlakowana opinia

Gen. Józef Zachariasz

Bem

• „O powstaniu narodowym w Polsce” 1848r.

• „(…) na wojnę partyzancką rachować można,
bo armii narodowej ani licznej,
ani zorganizowanej mieć nie będziemy mogli,
jak godzina powstania nadejdzie.”

• założenia wojny – powstania miejscowe

• uzbrojenie – wszystko co pod ręką, kamienie,

noże, kosy

• umundurowanie – odzież codzienna,

dowódcy – znaki rozpoznawcze

• dowodzenie – wrodzona umiejętność

• kolumny ruchome – działania partyzanckie + działania
regularnych oddziałów

• liczebność oddziałów partyzanckich – 600 tysięcy ludzi

• liczebność kolumn ruchomych - 3 kolumny po 200 tysięcy
ludzi

• były to założenia mało realne, a wręcz utopijne

Henryk Kamieński

• „O prawdach żywotnych narodu polskiego”

• „Wojna ludowa”

• autor pojęcia wojny ludowej jako ostatniej
szansy na odzyskanie niepodległości

• Wojna ludowa – najwyższym jest wyrazem
narodowego powstania, a jednym na świecie
sposobem użycia wszystkich bez wyjątku
narodowych sił do obrony ojczystej ziemi

• zasady sztuki wojennej – samodzielność poszczególnych
oddziałów jak i partyzantów, elastyczność postępowania,
zasadzki, dywersje, także w mieście

• 4 etapy łączenia oddziałów w wojsko regularne
I – zasadzki, napady znienacka, nękanie nieprzyjaciela
II – wojna podjazdowa większymi siłami, działania zaczepne,
łączenie

oddziałów do większych zadań

III – większe oddziały zgrupowane, skala taktyczna i
operacyjna
IV – utworzenie silnej armii regularnej oraz ciągłego frontu
działań wojskowych

Karol Bogumir

Stolzman

• „Partyzantka, czyli wojna dla ludów powstających
najwłaściwsza”

• zwolennik strategii wojny totalnej realizowanej przez
taktykę spalonej ziemi

• podzielił siłę zbrojną na 5 korpusów głónych:

środkowy, wschodni, zachodni, północny, połudnowy

• wprowadza termin oddziałów pierwiastkowych – ok. 100
ludzi

• cechy dowódcy : nieustraszona dusza, czujny, przenikliwy,
bezlitosny, waleczny, podstępny, nieufny, dobrze znający teren

• uzbrojenie – sztachety, toporki, maczugi, kosy, szable,
pistolety

piechota – karabin z bagnetem, toporek
konnica – lance, ładunki wybuchowe,

Jan Gotleb Bloch

• „Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym
i politycznym”

• napisał najoryginalniejszy traktat teoretyczny w całej
dotychczasowej historii polskiej myśli wojskowej

• podjął całokształt spraw związanych tak z przygotowaniem
jak i prowadzeniem wojny, a nie tylko z walką zbrojną

• starał się przewidzieć charakter przyszłej wojny - przyszła
wojna będzie się toczyć przez wiele lat

• dostrzegał rosnące znaczenie czynnika ekonomicznego w
przyszłej wojnie

• przyszła wojna to powszechna wojna europejska z udziałem
wszystkich większych państw Europy – wojna
wszecheuropejska

• osiągnięcie celu wojny przy pomocy walki zbrojnej lub przy
pomocy nieorężnych form walki – dyplomacja, presja
propagandowa, blokada ekonomiczna

Dziękuję za

uwagę 