Stany zagrożenia w

chorobach zakaźnych –

neuroinfekcje i

posocznica.

Dorota Bander

Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii

PUM

2011

Neuroinfekcje



Zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych



Zapalenie mózgu



Zapalenie rdzenia kręgowego



Ropień mózgu



Ropień pod - i nadtwardówkowy

Zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych – etiologia.



Bakteryjne:

ropne (Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae,

Haemophilus influenzae, Escherichia coli itp.) : sporadyczne,

epidemiczne, pourazowe;
nieropne: gruźlicze, kiłowe, Listeria monocytogenes,

leptospirozowe itp.



Wirusowe:

enterowirusy( ECHO, Coxackie, Polio)

wirus świnki, arbowirusy (kleszczowe zomr),
wirus grypy, półpaśca, opryszczki zwykłej itp.



Pasożytnicze:

toksoplazmoza, wągrzyca.



Grzybicze

: kryptokokoza, blastomykoza, aspergiloza,

promienica itp.



Niezakaźne

: sarkoidoza, białaczki, rakowatość omr, w

zatruciach np.ołowiem , alergiczne?



Odczynowe zomr

( zapalenie zatok, ucha środkowego, ropień

mózgu)

Zapalenie mózgu - etiologia



Opryszczkowe

( ostre, nekrotyzujące)

zapalenie mózgu.



Kleszczowe

( wiosenno – letnie) zapalenie

mózgu ( arbowirusowe) - epidemiczne.



Przyzakaźne

( odra, różyczka, grypa).



Wścieklizna.



Podostre, stwardniające zapalenie istoty białej

mózgu (

SSPE

– panencephalitis scleroticans

subacuta)



PML

Ropnie ośrodkowego układu

nerwowego.



Ropień mózgu:

krwiopochodny – bakteryjne zapalenie
wsierdzia, posocznica, rozstrzenie
oskrzeli
przez ciągłość, drogą naczyń chłonnych
lub krwionośnych - powikłanie ropnego
zomr lub zapalenia ucha środkowego itp.



Ropień nad- lub podtwardówkowy:

z ognisk ropnych ucha, zębów, zatok.

Objawy kliniczne neuroinfekcji



Bóle głowy, gorączka, nudności,

wymioty.



Objawy oponowe

( sztywności karku,

Brudzińskiego karkowy, Kerniga ).



Zaburzenia świadomości

: od pobudzenia

do splątania i śpiączki.



Drgawki

: ogniskowe lub uogólnione.



Ogniskowe objawy neurologiczne

:

porażenia nerwów czaszkowych (np. VII),

niedowład połowiczy, afazja.

Objawy kliniczne neuroinfekcji -
c.d.



ZOMR:

bóle głowy
nudności, wymioty
gorączka
objawy oponowe



Ropień mózgu:

objawy ogniskowe
drgawki



Zapalenie mózgu:

drgawki
pobudzenie
splątanie, śpiączka
zaburzenia
oddechu
obrzęk mózgu

Rozpoznawanie neuroinfekcji



Bad. podmiotowe

: bóle głowy, gorączka, sztywność

karku, nudności, wymioty, kontakt z chorymi na

choroby zakaźne, przebyte choroby zakaźne, urazy

głowy, choroby laryngologiczne i stomatologoczne,

podróże, zaburzenia świadomości itp.



Bad. przedmiotowe

: stan świadomości, objawy

oponowe, objawy ogniskowe, dno oka – obrzęk tarczy

n.II



Bad. dodatkowe

: OB, CRP, morfologia itp.,

badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, ew.EEG, TK, MR

mózgowia, EMG; swoiste badania bakteriologiczne

(posiewy, antygen kryptokokowy) lub serologiczne

( anty HSV, borelioza, kleszczowe zm itp)

Badanie płynu mózgowo-

rdzeniowego – punkcja lędźwiowa.



Prawidłowy płym m-rdz: bezbarwny, przejrzystość
zupełna, cytoza- do 5 limf/ul, białko: 20-40 mg/dl,
cukier: 2/3 wartości w sur. krwi – 50-70 mg/dl,
chlorki 120-130 mmol/l.



PL wykonujemy u pacjenta siedzącego lub leżącego
na boku nakłuwając jednorazową igłą przestrzeń
międzykręgową od L3 do S1. Staranne ułożenie!!



Przeciwwskazania do PL:

obrzęk tarczy n.II,
guz tylnej jamy czaszkowej,
skaza krwotoczna ( Pł < 50 tys, wsk.protr. < 60%);

ropne zmiany w okolicy kręgosłupa lędźwiowego.

Powikłania neuroinfekcji



Obrzęk mózgu i wgłobienie mózgu.



Niewydolność oddechowa ( porażenie ośrodka

oddechowego lub porażenie mięśni

oddechowych w zapaleniu rdzenia

przedłużonego)



Stan padaczkowy.



Wodogłowie aktywne.



Porażenia nerwów czaszkowych lub porażenie

połowicze z afazją lub bez.



Długotrwała śpiączka, odmóżdżenie.



Zomr – ropień mózgu.

Leczenie neuroinfekcji



Etiotropowe:

- zomr bakteryjne „typowe”: penicyllina G,

ceftriakson, cefotaksym
- zomr wirusowe – acyklowir i.v., objawowe
- zomr pasożytnicze, grzybicze – np. ;
toksoplazmoza – sulfadiazyna z pirymetaminą,

kryptokokoza – amfoterycyna B i.v.

- opryszczkowe zapalenie mózgu: acyklowir

i.v.

Leczenie neuroinfekcji



Przeciwobrzękowe:

Glicerol, Mannitol,

Dexametazon.



Żywienie:

u chorych nieprzytomnych przez

zgłębnik żołądkowy.



Pielęgnacja:

PACJENCI POD SZCZEGÓLNYM

NADZOREM czasem konieczność użycia

pasów unieruchamiających, kompleksowa

opieka u nieprzytomnych chorych

(pielęgnacja przeciwodleżynowa, bilans

płynów, kontrolki RR, temp. Itp.)

Posocznica

Wysiew drobnoustrojów do krwi z
ogniska zapalnego, dotąd lokalnego , i
rozsiew tą drogą zakażenia do różnych
narządów i tkanek z wystąpieniem
objawów chorobowych.

(

Bakteriemia

to obecność bakterii we krwi

bez objawów chorobowych – nie mylić)

Posocznica – kryteria

rozpoznania



Objawy odpowiedzi układowej (SIRS)

: (2 objawy)

*tachykardia > 90/min, *tachypnoe > 20/min.,
*hiper – ( >38°C) lub *hipotermia ( < 36°C),
*WBC>12tys./uL, lub <4tys./uL



Udowodniona

infekcja

(posiew krwi, zapalenie

płuc itp.)

Jeśli dołączą się objawy uszkodzenia

narządów: śpiączka, kwasica, skąpomocz

oraz obniżone ciśnienie tętnicze

( skurczowe < 90 mmHg) – rozwinie się

WSTRZĄS SEPTYCZNY

.

Etiologia posocznicy



Najczęściej posocznicę wywołują bakterie

Gram-

dodatnie, Gram-ujemne i flora mieszana:

gronkowce
enterokoki
Escherichia coli



Rzadko posocznica i wstrząs septyczny

występują w przebiegu zakażeń

grzybiczych

(Candida albicans),

pasożytniczych

(Plasmodium) czy

wirusowych

( wirusy gorączek

krwotocznych np..Lassa, Marburg, Ebola, denga).

Posocznica

meningokokkowa



Wywołana przez

Neisseria meningitidis typ

: A, B ,

C, W 135 lub Y ( w Polsce typ

B lub C

)



Typ

C

– notowany od kilku lat – bardzo ciężkie

postacie posocznicy piorunującej: gorączka,
wysypka o charakterze purpury, wstrząs septyczy
i zgon)



Stan bezpośredniego zagrożenia ŻYCIA: ratujące:
SZYBKA DIAGNOZA I PILNE LECZENIE (penicyllina,
cefalosporyna III g., sterydy, oddział IOM)



Zapobieganie: szczepionka, ochrona małych
dzeci.

Powikłania posocznicy



Wstrząs septyczny.



DIC i skaza krwotoczna.



Ostra niewydolność oddechowa ( ARDS).



Uszkodzenie nerek: martwica cewek luk

kory, śródmiąższowe zapalenie itp.



Uszkodzenie wątroby: odwracalne; ale

przejściowy niedobór albumin,

czynników krzepnięcia i in.



Kwasica metaboliczna.



Zgon.

Monitorowanie i leczenie chorych z

posocznicą.



Chorzy intensywnego nadzoru medycznego :

pomiary RR, tętna, ilości oddechów, diurezy,

temp. ciała – czy nie jest to już wstrząs

septyczny !!



Leczenie etiotropowe

(wg antybiogramu)



Leczenie objawowe:

płyny krwiozastępcze

dopamina w razie niskiego RR, leki

przeciwgorączkowe, wyrównywanie

niedoborów elektrolitów, białka itp.



Sterydoterapia



Próby leczenia immunoglobulinami i

czynnikami antytoksycznymi.

Xigris – wycofany

z użycia w 2011 roku

.