IRMINA B
FIZJOTERAPIA II SUM STACJ. GR.1

1

PELOIDOTERAPIA

PELOIDOTERAPIA



Bywa zwana także peloterapią i oznacza

Bywa zwana także peloterapią i oznacza

stosowanie peloidów do leczenia

stosowanie peloidów do leczenia

fizjoterapeutycznego, przede wszystkim

fizjoterapeutycznego, przede wszystkim

w postaci kąpieli lub okładów.

w postaci kąpieli lub okładów.



Nazwa wywodzi się z języka greckiego,

Nazwa wywodzi się z języka greckiego,

w którym

w którym

pelos

pelos

oznacza błoto.

oznacza błoto.

2

PELOIDY- PODZIAŁ

PELOIDY- PODZIAŁ

BIOLITY

BIOLITY

zwane też humolitami, borowinami.

zwane też humolitami, borowinami.

Powstają ze składników organicznych

Powstają ze składników organicznych

lub dzięki aktywności żywych struktur

lub dzięki aktywności żywych struktur



TORFY

TORFY



MUŁY BOROWINOWE

MUŁY BOROWINOWE

ABIOLITY

ABIOLITY

tworzywa minerogenne,osady mineralne

tworzywa minerogenne,osady mineralne



IŁY, GLINY, LESSY

IŁY, GLINY, LESSY



GYTIE

GYTIE



OSADY W ZBIORNIKACH

OSADY W ZBIORNIKACH

WODNYCH

WODNYCH

3

PELOIDOTERAPIA

PELOIDOTERAPIA



W polskich uzdrowiskach do peloidoterapii

W polskich uzdrowiskach do peloidoterapii

stosuje się borowinę, będącą mułem

stosuje się borowinę, będącą mułem

torfiastym o dużej zawartości ciał

torfiastym o dużej zawartości ciał

humusowych.

humusowych.

BOROWINA

BOROWINA

Jest to peloid organiczny o działaniu

Jest to peloid organiczny o działaniu

leczniczym, powstały w naturalnym

leczniczym, powstały w naturalnym

środowisku, przy udziale

środowisku, przy udziale

mikroorganizmów, przy małym

mikroorganizmów, przy małym

dostępie tlenu i w nadmiarze wody.

dostępie tlenu i w nadmiarze wody.

4

BOROWINA

BOROWINA

Borowiny otrzymuje sie z torfów niskich, przejściowych lub

Borowiny otrzymuje sie z torfów niskich, przejściowych lub

wysokich.

wysokich.

Torfy wysokie – wyżynne – pochodzą głównie z rozkładu

Torfy wysokie – wyżynne – pochodzą głównie z rozkładu

mchów torfowca i w stanie dobrze rozłożonym

mchów torfowca i w stanie dobrze rozłożonym

dostarczają dobrej jakości ciał humorowych, czyli

dostarczają dobrej jakości ciał humorowych, czyli

borowin. Oznaczają sie dużą objętością sedymentacyjną,

borowin. Oznaczają sie dużą objętością sedymentacyjną,

małym przewodnictwem ciepła, dobrymi właściwościami

małym przewodnictwem ciepła, dobrymi właściwościami

sorpcyjnymi, posiadają też możliwość wymiany jonów.

sorpcyjnymi, posiadają też możliwość wymiany jonów.

Torfy niskie – są wysoce zmineralizowane, powstają głównie

Torfy niskie – są wysoce zmineralizowane, powstają głównie

w mieszkach pojeziornych. Składają sie z roślin

w mieszkach pojeziornych. Składają sie z roślin

łąkowych i wodnych.

łąkowych i wodnych.

Torfy przejściowe maja pośrednie właściwości.

Torfy przejściowe maja pośrednie właściwości.

5

WYSTĘPOWANIE BOROWINY-

WYSTĘPOWANIE BOROWINY-

UZDROWISKA STOSUJĄCE

UZDROWISKA STOSUJĄCE

BOROWINĘ

BOROWINĘ

REGION

UZDROWISKA STOSUJĄCE

ZABIEGI BOROWINOWE

Pas północny- złoża typu

niskiego, przejściowego,

wysokiego

Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Ustka,

Świnoujście, Połczyn, Augustów,

Gołdap

Pas środkowy- złoża typu

niskiego

Ciechocinek, Wieniec, Inowrocław

Pas południowy- złoża typu

wysokiego i przejściowe

Świeradów-Czerniawa, Cieplice,

Przerzeczyn, Lądek, Duszniki,

Kudowa, Polanica, Goczałkowice,

Ustroń, Rabka, Busko, Solec,

Krynica, Wysowa, Iwonicz,

Rymanów, Horyniec

uzdrowiska podkreślone maja własne złoża

6

PREPARATY

PREPARATY

BOROWINOWE

BOROWINOWE



plastry borowinowe

plastry borowinowe



maść borowinowa

maść borowinowa



emulsja do kąpieli

emulsja do kąpieli



hydrożel do okładów

hydrożel do okładów

(„Terma borowinowa”)

(„Terma borowinowa”)



żel fizjologiczny

żel fizjologiczny

- do jontoforezy (0,01-0,05 mA/cm

- do jontoforezy (0,01-0,05 mA/cm

2

2

z katody)

z katody)

- do fonoforezy (0,4-0,6 W/cm

- do fonoforezy (0,4-0,6 W/cm

2

2

)

)



krem do masażu

krem do masażu

7

PREPARATY

PREPARATY

BOROWINOWE

BOROWINOWE



Hydrożel

Hydrożel

do okładów: zawiera wyciąg kwasów huminowych i

do okładów: zawiera wyciąg kwasów huminowych i

fitohormony. Po podgrzaniu nakłada się cienką warstwę na

fitohormony. Po podgrzaniu nakłada się cienką warstwę na

skórę i zawija ceratką, ręcznikiem

skórę i zawija ceratką, ręcznikiem



Żel borowinowy

Żel borowinowy

do wcierania i jontoforezy: zawiera wyciąg

do wcierania i jontoforezy: zawiera wyciąg

wodny borowiny, wciera się w bolące stawy

wodny borowiny, wciera się w bolące stawy



Emulsja borowinowa

Emulsja borowinowa

do kąpieli zawiesinowej: zawiera

do kąpieli zawiesinowej: zawiera

wyciąg kw. huminowych. Dodaje się 150 ml skoncentrowanego

wyciąg kw. huminowych. Dodaje się 150 ml skoncentrowanego

wyciągu do wanny napełnionej wodą. Temp. kąpieli 38 stopni,

wyciągu do wanny napełnionej wodą. Temp. kąpieli 38 stopni,

czas 20 min.

czas 20 min.

Emulsje można dodawać do kąpieli

Emulsje można dodawać do kąpieli

perełkowej lub

perełkowej lub

hydromasażu

hydromasażu

8

WYMAGANIA

WYMAGANIA

JAKOŚCIOWE

JAKOŚCIOWE

BOROWINY

BOROWINY



Zawartość kwasów

Zawartość kwasów

humusowych

humusowych

20 do powyżej 40%

20 do powyżej 40%



Zawartość

Zawartość

fulwokwasów

fulwokwasów

od 10% do powyżej 20%

od 10% do powyżej 20%



Dopuszczalna liczba

Dopuszczalna liczba

bakterii coli

bakterii coli

do 100 w papce do

do 100 w papce do

zabiegów tradycyjnych i do 10 w zabiegach

zabiegów tradycyjnych i do 10 w zabiegach

specjalnych

specjalnych



Ważny jest stopień rozkładu borowiny i nie każda

Ważny jest stopień rozkładu borowiny i nie każda

borowina nadaje sie do lecznictwa. Struktura

borowina nadaje sie do lecznictwa. Struktura

szczątków borowiny powinna być niewyraźna, a woda

szczątków borowiny powinna być niewyraźna, a woda

brunatna. Przy takiej strukturze dobrze wiąże wodę

brunatna. Przy takiej strukturze dobrze wiąże wodę

dając papkę.

dając papkę.

9

PODSTAWOWE

PODSTAWOWE

SKŁADNIKI

SKŁADNIKI

BOROWINY

BOROWINY

ORGANICZNE



kwasy huminowe



bituminy (żywice, woski, sterydy)



inne: cukry, białka, alkaloidy, garbniki, pektyny, enzymy,
ligniny, celuloza, hemiceluloza

MINERALNE



makroskładniki

:

chlorki, siarczany, wodorowęglany, Ca, Mg, Na, K, Al., Fe



mikroskładniki

:

mangan, miedź, kobalt, cynk, jod, fluor, brom

10

ROZTWÓR WODNY

ROZTWÓR WODNY

BOROWINY

BOROWINY

ZAWIERA:

ZAWIERA:



fulwokwasy

fulwokwasy



aminokwasy,

aminokwasy,

aminocukry

aminocukry



pektyny

pektyny



enzymy

enzymy



składniki

składniki

mineralne:

mineralne:

chlorki,

chlorki,

wodorowęglany

wodorowęglany



żywice

żywice



woski

woski



sterydy

sterydy



ligniny, celuloza

ligniny, celuloza

11

MECHANIZM

MECHANIZM

DZIAŁANIA KWASÓW

DZIAŁANIA KWASÓW

HUMUSOWYCH

HUMUSOWYCH



hamowanie aktywności hialuronidazy

hamowanie aktywności hialuronidazy



pobudzanie fagocytozy

pobudzanie fagocytozy



hamowanie aktywności prostaglandyn PGE

hamowanie aktywności prostaglandyn PGE

2

2



tworzenie kompleksów z metalami ciężkimi (działanie chelatujące)

tworzenie kompleksów z metalami ciężkimi (działanie chelatujące)



sorpcja produktów przemiany metabolizmu w skórze

sorpcja produktów przemiany metabolizmu w skórze



zmiatanie wolnych rodników tlenowych

zmiatanie wolnych rodników tlenowych



zmniejszenie peroksydacji lipidów (obniżanie MDA)

zmniejszenie peroksydacji lipidów (obniżanie MDA)



rozszerzanie naczyń włosowatych

rozszerzanie naczyń włosowatych



działanie hormonalne (fitohormony)

działanie hormonalne (fitohormony)



działanie enzymatyczne: rozczepianie H

działanie enzymatyczne: rozczepianie H

2

2

O

O

2

2

, mocznika, sacharozy

, mocznika, sacharozy

12

Lecznicze działanie zabiegów

Lecznicze działanie zabiegów

borowinowych opiera sie na kompleksowym

borowinowych opiera sie na kompleksowym

działaniu

działaniu

czynników cieplnych, mechanicznych i

czynników cieplnych, mechanicznych i

chemicznych.

chemicznych.

Działanie termiczne zabiegów borowinowych

Działanie termiczne zabiegów borowinowych



Małe przewodnictwo ciepła i brak prądów konwekcyjnych

Małe przewodnictwo ciepła i brak prądów konwekcyjnych

w papce borowinowej przygotowanej do zabiegu jest przyczyna

w papce borowinowej przygotowanej do zabiegu jest przyczyna

bardzo wolnego oddawania ciepła kapanemu organizmowi.

bardzo wolnego oddawania ciepła kapanemu organizmowi.

Podczas zabiegu następuje

Podczas zabiegu następuje

łagodny, powolny wzrost temperatury

łagodny, powolny wzrost temperatury

tkanek

tkanek

, zarówno części korowej, jak i rdzennej. Cechą

, zarówno części korowej, jak i rdzennej. Cechą

charakterystyczną tego zabiegu

charakterystyczną tego zabiegu

jest silniejsze przegrzanie

jest silniejsze przegrzanie

tkanek

tkanek

, uzyskiwane

, uzyskiwane

przy mniejszym odczuwaniu ciepła przez

przy mniejszym odczuwaniu ciepła przez

organizm

organizm

. Mamy tutaj do czynienia z leczniczym działaniem

. Mamy tutaj do czynienia z leczniczym działaniem

ciepła, przy względnie słabym jego działaniu bodźcowym. Przy

ciepła, przy względnie słabym jego działaniu bodźcowym. Przy

kąpielach borowinowych nie następuje nagły skurcz naczyń

kąpielach borowinowych nie następuje nagły skurcz naczyń

krwionośnych, również zaczerwienienie skóry jest mniejsze lub

krwionośnych, również zaczerwienienie skóry jest mniejsze lub

nawet nie występuje. Natomiast wskutek pobudzenia

nawet nie występuje. Natomiast wskutek pobudzenia

ośrodkowych termoreceptorów

ośrodkowych termoreceptorów

występuje bardzo silne pocenie.

występuje bardzo silne pocenie.

13

Lecznicze działanie zabiegów

Lecznicze działanie zabiegów

borowinowych opiera sie na kompleksowym

borowinowych opiera sie na kompleksowym

działaniu

działaniu

czynników cieplnych, mechanicznych i

czynników cieplnych, mechanicznych i

chemicznych.

chemicznych.

Działanie termiczne zabiegów borowinowych c.d.

Działanie termiczne zabiegów borowinowych c.d.



Reasumując działanie termiczne można powiedzieć, że

Reasumując działanie termiczne można powiedzieć, że

stosunkowo wysoka temperatura powoduje

stosunkowo wysoka temperatura powoduje

znaczne

znaczne

przegrzanie ustroju

przegrzanie ustroju

w wyniku czego następuje

w wyniku czego następuje

wzrost procesów

wzrost procesów

przemiany materii, uśmierzenie bólu, zmniejszenie napięcia

przemiany materii, uśmierzenie bólu, zmniejszenie napięcia

mięśniowego i powiększenie zakresu ruchomości w stawach.

mięśniowego i powiększenie zakresu ruchomości w stawach.

Jednocześnie w trakcie intensywnego pocenia się dochodzi

Jednocześnie w trakcie intensywnego pocenia się dochodzi

do znacznej utraty wody, co w rezultacie daje rozległe

do znacznej utraty wody, co w rezultacie daje rozległe

zmiany

zmiany

w gospodarce wodnej

w gospodarce wodnej

.

.

14

Lecznicze działanie zabiegów

Lecznicze działanie zabiegów

borowinowych opiera sie na kompleksowym

borowinowych opiera sie na kompleksowym

działaniu

działaniu

czynników cieplnych, mechanicznych i

czynników cieplnych, mechanicznych i

chemicznych.

chemicznych.

Działanie mechaniczne zabiegów borowinowych

Działanie mechaniczne zabiegów borowinowych



Działanie mechaniczne polega na nacisku ciężkiej masy

Działanie mechaniczne polega na nacisku ciężkiej masy

borowinowej, powodującym

borowinowej, powodującym

odpływ krwi żylnej i chłonki

odpływ krwi żylnej i chłonki

przy

przy

zastojach obwodowych. Ponadto, drażniący wpływ ocierającej

zastojach obwodowych. Ponadto, drażniący wpływ ocierającej

sie o skórę borowiny

sie o skórę borowiny

, zbliżony jest działaniem do masażu

, zbliżony jest działaniem do masażu

. Fakt

. Fakt

ten jest wykorzystywany do ułatwiania

ten jest wykorzystywany do ułatwiania

wchłaniania sie różnych

wchłaniania sie różnych

stanów wysiękowych.

stanów wysiękowych.

Czynniki mechaniczne kąpieli

Czynniki mechaniczne kąpieli

borowinowej

borowinowej

utrzymują ciało w bezruchu,

utrzymują ciało w bezruchu,

praktycznie w stanie

praktycznie w stanie

utraty masy kończyn, co pozwala

utraty masy kończyn, co pozwala

całkowicie odprężyć się i

całkowicie odprężyć się i

uśmierzyć ból

uśmierzyć ból

.

.

15

Lecznicze działanie zabiegów

Lecznicze działanie zabiegów

borowinowych opiera sie na kompleksowym

borowinowych opiera sie na kompleksowym

działaniu

działaniu

czynników cieplnych, mechanicznych i

czynników cieplnych, mechanicznych i

chemicznych.

chemicznych.

Działanie chemiczne zabiegów borowinowych

Działanie chemiczne zabiegów borowinowych



Występujące w masie borowinowej kwasy huminowe, garbniki,

Występujące w masie borowinowej kwasy huminowe, garbniki,

żywice, woski, białka, cukry, aminokwasy i inne związki,

żywice, woski, białka, cukry, aminokwasy i inne związki,

działają

działają

drażniąco, ściągająco i przeciwzapalnie na skórę i błony

drażniąco, ściągająco i przeciwzapalnie na skórę i błony

śluzowe

śluzowe

. Te składniki maja

. Te składniki maja

korzystny wpływ na korę nadnerczy

korzystny wpływ na korę nadnerczy

oraz na

oraz na

czynności wydzielnicze jajników.

czynności wydzielnicze jajników.

16

Lecznicze działanie zabiegów

Lecznicze działanie zabiegów

borowinowych opiera sie na kompleksowym

borowinowych opiera sie na kompleksowym

działaniu

działaniu

czynników cieplnych, mechanicznych i

czynników cieplnych, mechanicznych i

chemicznych.

chemicznych.

Działanie fizjologiczne zabiegów borowinowych

Działanie fizjologiczne zabiegów borowinowych



Jest działaniem kompleksowym, w którym na pierwszy plan

Jest działaniem kompleksowym, w którym na pierwszy plan

wysuwa sie

wysuwa sie

działanie cieplne

działanie cieplne

. Miejscowe przegrzanie tkanek

. Miejscowe przegrzanie tkanek

powoduje zwiększenie metabolizmu komórkowego

powoduje zwiększenie metabolizmu komórkowego

. Ma to duże

. Ma to duże

znaczenie przede wszystkim w odniesieniu do miejscowych

znaczenie przede wszystkim w odniesieniu do miejscowych

ognisk zapalnych, ponieważ w ten sposób zostają pobudzone

ognisk zapalnych, ponieważ w ten sposób zostają pobudzone

wszystkie procesy prowadzące do ich likwidacji. Zwiększona

wszystkie procesy prowadzące do ich likwidacji. Zwiększona

przemiana materii tkanek łącznie z miejscowym przekrwieniem

przemiana materii tkanek łącznie z miejscowym przekrwieniem

sprzyjają

sprzyjają

wchłanianiu do krwi i chłonki

wchłanianiu do krwi i chłonki

tych produktów, które

tych produktów, które

utrzymują stan zapalny oraz usuwaniu ich z organizmu.

utrzymują stan zapalny oraz usuwaniu ich z organizmu.

17

Podstawowe rodzaje

Podstawowe rodzaje

zabiegów

zabiegów

borowinowych

borowinowych

18

Technika

Technika

wykonywania

wykonywania

zabiegów

zabiegów



Tradycyjne zabiegi borowinowe wykonuje sie w postaci

Tradycyjne zabiegi borowinowe wykonuje sie w postaci

kąpieli borowinowej całkowitej lub częściowej (półkąpiele),

kąpieli borowinowej całkowitej lub częściowej (półkąpiele),

kąpieli nasiadowej, zawijań borowinowych całkowitych lub

kąpieli nasiadowej, zawijań borowinowych całkowitych lub

częściowych, tamponów i jonoforezy borowinowej.

częściowych, tamponów i jonoforezy borowinowej.

Borowina, w przeciwieństwie do parafiny, raz podana nie

Borowina, w przeciwieństwie do parafiny, raz podana nie

nadaje się do ponownego zastosowania nawet dla tego

nadaje się do ponownego zastosowania nawet dla tego

samego pacjenta.

samego pacjenta.

Seria zabiegów, w zależności od

Seria zabiegów, w zależności od

wskazań, wynosi od 10 do 20 zabiegów

wskazań, wynosi od 10 do 20 zabiegów

wykonywanych

wykonywanych

codziennie lub co drugi dzien. Czas

codziennie lub co drugi dzien. Czas

zabiegu wynosi 15 minut,

zabiegu wynosi 15 minut,

potem

potem

można go stopniowo

można go stopniowo

wydłużać dochodząc do 20 , a nawet 30 minut.

wydłużać dochodząc do 20 , a nawet 30 minut.



Po zabiegu wskazany jest wypoczynek w spokojnej i

Po zabiegu wskazany jest wypoczynek w spokojnej i

ciepłej atmosferze.

ciepłej atmosferze.

19

Uwagi przed

Uwagi przed

wykonaniem

wykonaniem

zabiegów

zabiegów



Przed zabiegami borowinowymi obowiązuje wyleczenie wszelkich

Przed zabiegami borowinowymi obowiązuje wyleczenie wszelkich

przewlekłych ognisk zapalnych związanych z zębami, migdałkami

przewlekłych ognisk zapalnych związanych z zębami, migdałkami

lub zatokami, ponieważ w trakcie zabiegów dochodzi do ich

lub zatokami, ponieważ w trakcie zabiegów dochodzi do ich

uczynnienia.

uczynnienia.



W trakcie leczenia borowinowego należy często kontrolować

W trakcie leczenia borowinowego należy często kontrolować

ogólny stan chorego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ

ogólny stan chorego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ

krążenia, temperaturę ciała i OB.

krążenia, temperaturę ciała i OB.



W dniu, w którym stosuje sie zawijanie borowinowe nie wolno

W dniu, w którym stosuje sie zawijanie borowinowe nie wolno

stosować wszelkiego rodzaju kąpieli leczniczych. W okresie lata

stosować wszelkiego rodzaju kąpieli leczniczych. W okresie lata

bezwzględnie zabronione jest stosowanie zawijań borowinowych

bezwzględnie zabronione jest stosowanie zawijań borowinowych

na świeżo intensywnie opaloną skórę, powoduje to powstanie

na świeżo intensywnie opaloną skórę, powoduje to powstanie

oparzeń. Również po zawijaniach nie należy intensywnie opalać

oparzeń. Również po zawijaniach nie należy intensywnie opalać

się. W trakcie zabiegu borowinowego obejmującego połowę ciała

się. W trakcie zabiegu borowinowego obejmującego połowę ciała

należy na okolice serca ułożyć gumowy worek z zimna woda.

należy na okolice serca ułożyć gumowy worek z zimna woda.

20

Uwagi przed

Uwagi przed

wykonaniem

wykonaniem

zabiegów

zabiegów



Często w pierwszym tygodniu zabiegów pojawia sie tak

Często w pierwszym tygodniu zabiegów pojawia sie tak

zwany

zwany

odczyn kąpielowy,

odczyn kąpielowy,

charakteryzujący się

charakteryzujący się

zaostrzeniem dolegliwości. Równocześnie w obrazie krwi

zaostrzeniem dolegliwości. Równocześnie w obrazie krwi

są obserwowane zmiany w postaci przyspieszenia OB,

są obserwowane zmiany w postaci przyspieszenia OB,

leukocytozy z przesunięciem obrazu białokrwinkowego w

leukocytozy z przesunięciem obrazu białokrwinkowego w

lewo i zwiększonej migracji leukocytów przez błony

lewo i zwiększonej migracji leukocytów przez błony

śluzowe. Są to typowe objawy reakcji przeciwzapalnej.

śluzowe. Są to typowe objawy reakcji przeciwzapalnej.

Reakcja ogniskowa dotyczy chorych stawów i ma

Reakcja ogniskowa dotyczy chorych stawów i ma

charakter miejscowego obrzęku, przekrwienia,

charakter miejscowego obrzęku, przekrwienia,

ograniczenia ruchomości i bolesności. Z reguły w drugim

ograniczenia ruchomości i bolesności. Z reguły w drugim

tygodniu leczenia, dolegliwości zmniejszają sie i zaczyna

tygodniu leczenia, dolegliwości zmniejszają sie i zaczyna

się faza zdrowienia.

się faza zdrowienia.

21

WSKAZANIA

WSKAZANIA

CHOROBY UKŁADU RUCHU I UKŁADU

CHOROBY UKŁADU RUCHU I UKŁADU

NERWOWEGO

NERWOWEGO

Choroby ortopedyczno-urazowe, Stany po

chorobie Heine-Medina, Niedowłady

i porażenia, Dyskopatia, rwa kulszowa,

Choroby zwyrodnieniowe stawów i

chrząstek stawowych, ZZSK, gościec

pozastawowy, choroba Bechterewa,

przewlekłe zapalenia kości, stany

pourazowe tkanek miękkich, ostrogi
piętowe, przykurcz Duputrena, rwa

kulszowa, urazowe uszkodzenie nerwów

obwodowych

CHOROBY KOBIECE

CHOROBY KOBIECE

Przewlekłe stany zapalne dróg rodnych,

Stany pooperacyjne, niepłodność,

klimakterium, niedorozwój gruczołów

mlecznych, niedoczynność hormonalna

jajników, nacieki pooperacyjne,

CHOROBY UKŁADU TRAWIENNEGO

CHOROBY UKŁADU TRAWIENNEGO

I MOCZOWEGO

I MOCZOWEGO

Przewlekłe zapalenie pęcherzyka

żółciowego

Przewlekłe zapalenie wątroby

Nieżyty żołądka, przewlekłe choroby

przewodu pokarmowego, wątroby i dróg

żółciowych, Przewlekłe zapalenie pęcherza

moczowego

CHOROBY LARYNGOLOGICZNE

CHOROBY LARYNGOLOGICZNE

I OKULISTYCZNE

I OKULISTYCZNE

Przewlekłe nieżyty krtani,,

Przewlekłe zapalenie zatok.

Przewlekłe choroby przedniego odcinka oka

22



czynna gruźlica płuc

czynna gruźlica płuc

i kostnostawowa

i kostnostawowa



nowotwory

nowotwory



niewydolność krążenia,

niewydolność krążenia,



niewyrównane wady serca,

niewyrównane wady serca,



przypadki zawałów,

przypadki zawałów,



nadciśnienie tętnicze oraz

nadciśnienie tętnicze oraz

zbyt niskie ciśnienie,

zbyt niskie ciśnienie,



miażdżyca,

miażdżyca,



choroby wrzodowe,

choroby wrzodowe,



świeże złamania i urazy,

świeże złamania i urazy,



stany znacznego

stany znacznego

osłabienia i wycieńczenia,

osłabienia i wycieńczenia,



ciąża

ciąża



endometrioza,

endometrioza,



wszystkie ostre i podostre

wszystkie ostre i podostre

choroby kobiece,

choroby kobiece,



meno- i metrorrhagia,

meno- i metrorrhagia,



przebieg mięśniaków

przebieg mięśniaków

macicy,

macicy,



zaburzenia

zaburzenia

neurowegetatywne

neurowegetatywne

w obrębie miednicy

w obrębie miednicy

mniejszej.

mniejszej.



zespół Sudecka,

zespół Sudecka,



czynne przetoki

czynne przetoki

i odleżyny,

i odleżyny,



niewydolność oddechowa,

niewydolność oddechowa,



zakrzepowe zapalenie żył,

zakrzepowe zapalenie żył,



cukrzyca,

cukrzyca,



nadczynność tarczycy,

nadczynność tarczycy,

23



przeciwzapalne i ściągające

przeciwzapalne i ściągające



bakteriostatyczne i bakteriobójcze

bakteriostatyczne i bakteriobójcze



przekrwienne i regenerujące tkanki

przekrwienne i regenerujące tkanki



hormonalne (pośrednie i bezpośrednie)

hormonalne (pośrednie i bezpośrednie)



cieplne (minimalne)

cieplne (minimalne)

24



okłady i zawijania: całkowite i częściowe

okłady i zawijania: całkowite i częściowe



jonoforeza borowinowa: z katody, 10-20 mA, 20-30 min.

jonoforeza borowinowa: z katody, 10-20 mA, 20-30 min.



fonoforeza borowinowa: 0,2-0,6 W/cm2

fonoforeza borowinowa: 0,2-0,6 W/cm2



kąpiele zawiesinowe

kąpiele zawiesinowe



zabiegi stomatologiczne (okłady)

zabiegi stomatologiczne (okłady)



tampony ginekologiczne

tampony ginekologiczne

25

Choroby układu

Choroby układu

ruchu

ruchu

Reumatologia:

Reumatologia:



RZS

RZS



ZZSK

ZZSK



artropatia dnawa

artropatia dnawa



choroba zwyrodnieniowa

choroba zwyrodnieniowa

stawów z objawami

stawów z objawami

zapalnymi

zapalnymi

Neurologia

Neurologia



Niedowłady kończyn

Niedowłady kończyn

dolnych z przyczyn

dolnych z przyczyn

naczyniowych

naczyniowych



niedowłady w

niedowłady w

przebiegu stwardnienia

przebiegu stwardnienia

rozsianego

rozsianego



przewlekłe zapalenie

przewlekłe zapalenie

wielonerwowe,

wielonerwowe,



zapalenie korzonków

zapalenie korzonków

nerwowych

nerwowych

26

Choroby układu

Choroby układu

krążenia

krążenia

•

przewlekłe niedokrwienie

przewlekłe niedokrwienie

kończyn

kończyn

dolnych

dolnych

•

choroba Raynauda

choroba Raynauda

Powikłania

Powikłania

cukrzycowe

cukrzycowe

•

makro i mikroangiopatia kończyn

makro i mikroangiopatia kończyn

dolnych

dolnych

•

polineuropatia cukrzycowa

polineuropatia cukrzycowa

Choroby kobiece:

Choroby kobiece:

•

przewlekłe i podostre zapalenie

przewlekłe i podostre zapalenie

narządów rodnych

narządów rodnych

•

wybrane schorzenia

wybrane schorzenia

ginekologiczne prowadzące do

ginekologiczne prowadzące do

niepłodności

niepłodności

•

stany pooperacyjne

stany pooperacyjne

Ch. laryngologiczne

Ch. laryngologiczne

i

i

stomatologiczne:

stomatologiczne:

•

przewlekły zanikowy nieżyt nosa

przewlekły zanikowy nieżyt nosa

•

przewlekłe zapalenie zatok,

przewlekłe zapalenie zatok,

krtani

krtani

i Tchawicy

i Tchawicy

•

choroby przyzębia

choroby przyzębia

27

28